final
Ie
rs
Kruiswoordraadsel
Postzegel 'brengt' ooievaar
B EZUINIGINGEN
AA 4 Wk
'U 1» kk
13 B a a
W
'foidóe Qowuvnt
ZATERDAG 22 APRIL 19
89 PAGINA 29
Oplossing
vorige puzzel
De winnaars van puzzel 14 zijn:
A. Righart van Gelder, Drie October-
straat 5a, 2313 ZL Leiden
H. Vos, Bachstraat 20, 2324 GL Leiden
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van puz
zel nr. 15 moeten uiterlijk woensdag
middag in bezit zijn van:
Puzzelredaktie
LEIDSE COURANT,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Nr. 15
Horizontaal: 1 adreskaartje aan reis
koffers; 5 gezelschapsspel; 10 draad
vormig deeltje van enige stof; 12 re
tour; 14 geestelijk gewaad; 15 over,
langs (Latijn); 17 onbepaald vnw.; 19
raamscherm; 20 land in Europa; 23
beroep; 25 godin der tweedracht; 27
knaagdier; 28 lang, dun en smal stuk
hout; 29 luchtig gebak; 30 staat in de
VS; 32 grote klier; 34 meerstemmig
koorgezang; 35 lidwoord; 36 zangstem;
38 geslacht van mensen; 39 vaatwerk;
40 voorzetsel; 41 ruzie, twist; 43 zin
spreuk; 45 boomloot; 46 zangstem; 47
tijdmaat; 48 zeevis; 50 matig; 53 Oos
tenrijks operettecomponist; 56 vizier
lijn v.e. verrekijker; 58 alvorens; 59
bittere afgunst; 61 vogelsnavel; 62 mu
zieknoot; 63 kwalijk riekende lucht; 65
kleur; 67 biersoort; 69 werktuig; 70
hoogste punt; 71 naar aanleiding van
(afk.); 73 volksoverlevering; 74 vaar
tuig; 75 militaire afdeling; 78 belem
mering (fig.); 79 zangstem; 81 ik (La
tijn); 82 veilige ligplaats voor schepen;
84 netelachtige plant in de tropen; 86
opeenstapelen; 87 drank; 88 dragend
deel in bruggen.
Verticaal: 1 middel om melk te strem
men; 2 vloeistof; 3 hersteld; 4 oude
lengtemaat; 6 bijbeldeel (afk.); 7 ge
laatskleur; 8 pas, stap; 9 bejaard; 10 al
lerlei; 11 vreemde titel; 13 ad rem; 14
ongeordende, rumoerige bende; 15
rijgsnoer; 16 niets uitgezonderd; 18
vuurpijl; 19 gewas; 21 vallei; 22 bloei-
wijze; 24 vaatwerk met hengsel; 26
stof voor tropen- en zomerkleding; 29
muziekinstrument; 31 boom; 33 tui
meling; 34 glansloos; 37 rivier in Ita
lië; 39 veldgewas; 41 gewicht; 42
dwaas; 43 op de baars lijkende vis; 44
gehoororgaan; 49 de derde matador in
het omberspel; 51 vogelsnavel; 52 deel
v.e. broek; 54 onverduisterd schijnen
de; 55 vrouwenverblijf; 57 toestand
waarin iets zich bevindt; 59 kattek
ruid; 60 wilde Australische hond; 62
krijgsmacht; 64 zinnebeeld van de ma
rine; 65 rekenkundig vraagstuk; 66
voorzetsel; 68 gesponnen draad; 70
hoog bouwwerk; 72 strijkinstrument;
75 stad in Italië; 76 Turkse titel; 77
moesplant; 80 vochtig; 83 door, met
(Latijn); 85 vogelprodukt; 86 persoon
lijk vnw.
Welke 2 sleutelwoorden vormen de letters uit de vakjes 55 47 5 52 13 77 18 82 25 83 en 49 45 11 88 84 58 39 30 20 68?
Informatiedoublet
Nu het bridgeseizoen weer zo'n beetje
op zijn einde begint te lopen, wordt
het tijd weer een speciaal onderwerpje
bij kop en schouders te nemen. In het
verleden deden we dat over reacties
op volgbiedingen, multi, forcing-situa-
ties, de losing trick count, het sans-
complex (inclusief Crowhurst e.d.) en
zovoort. Thans richten we ons op het
informatiedoublet en wat daar bij
hoort.
Het woord zegt het reeds: een bod dat
informatie.geeft of vraagt? Beide
natuurlijk. Het geeft informatie met
behulp van een bieding van de tegen
partij en het vraagt partner iets nuttigs
met deze informatie te doen.
De tweede hand
Zoals in zoveel situaties is er verschil
tussen de tweede en de vierde hand.
Tussen
West:
Noord:
Oost:
Situatie 1 is het echte informatiedou
blet. Situatie 2 is van een andere orde.
Dat is een balancing situatie.
1 harten - doublet. Wat geeft dat aan
en welk verzoek houdt het in?
Het geeft een opening aan met:
- weinig hartenkaarten
- een vierkaart schoppen
- tolerantie voor de overige kleuren
De omgekeerde wereld. Volgens het ver
haal zoals dat aan jonge kinderen nog
wel eens wordt voorgehouden zorgt de
ooievaar voor de kinderen. In postzegel-
land gaat dat anders. Via de zomerpost-
zegels komen er meer ooievaars. Het
verhaal is simpel. Uit de toeslag van zo-
merpostzegels is 35 mille beschikbaar ge
steld voor de ooievaars. Mede daardoor
konden in het broedstation Het Liesveld
in Zuid-Holland nieuwe ooievaars uit de
dop komen. Hard nodig want begin ja
ren tachtig telde Nederland nog maar
twee paar ooievaars die ook nog eens
kinderloos zouden blijven.
Door jacht op de mooie vogel in Zuid-
Europa en ongevallen met hoogspan
ningskabels werden honderden ooie
vaars gedood. In 1939 vlogen er name
lijk nog zo'n 300 paar rond in Neder
land. Op dit moment zijn er weer tien
tallen.
De zomerpostzegel bestaat dit jaar 50
jaar. Er wordt een herdenkingsboek uit
gegeven evenals natuurlijk de normale
serie zegels, beide op 11 april in het Zui
derzeemuseum in Enkhuizen. In die ex
positieruimte staan soortgelijke oude
schepen zoals op de zomerzegels van dit
jaar staan afgebeeld.
Hoeveel de zomerpostzegels de afgelo
pen 50 jaar totaal aan toeslag hebben op
gebracht, weet directrice M. Appel van
de Stichting Comité voor de Zomerpost
zegels niet. Wel is bekend dat de afgelo
pen jaren jaarlijks zo'n twee tot drie mil
joen binnenkomt via de zegels. In de
eerste jaren, bijvoorbeeld bij de vuur
doop in 1939, is dat bedrag heel wat la
ger geweest gezien de toeslag en oplage
van die zegels.
De eerste serie kende een totale toeslag
van 13,5 cent en een oplage van zo'n
600.000 series. Grof geschat een op
brengst van 75 mille. Overigens toen een
behoorlijk kapitaal waar zeker een
mooie villa mee te kopen was.
De toeslag van de zomerzegels van 1988
was een gulden met een oplage van een
slordige twee miljoen. Halverwege de rit,
1964 was de toeslag voor een serie 28
cent met een oplage van ruim anderhalf
miljoen series, een totale opbrengst van
zo'n vier ton. Heel globaal zal er in die
vijftig jaar een slordige 30 miljoen opge
haald zijn voor „culturele en sociale
zorg" zoals het in 1939 heette. Tegen
woordig wordt gesproken van „cultuur
behoud en maatschappelijk werk".
Tot 1953, het oprichtingsjaar van het co
mité, hield de PTT de besteding van de
toeslag in eigen hand.
„Gezien de bezuinigingen op het wel
zijnswerk is onze bijdrage juist nu zeer
zinvol", laat Appel weten. Overigens
krijgt de minister die de bedenker van
die bezuinigingen is, Elco Brinkman, het
eerste boek en de eerste zegels. Ter over
denking wellicht.
Het geld van de stichting gaat voor de
helft naar provinciale instanties, 40 pro
cent naar landelijke doelen en 10 pro-
Enkele zomerzegels uit het eerste jaar,
1939 en de nieuwe Europazegels zoals die
9 mei verschijnen.
cent naar de Nederlandse Antillen. De
doelen variëren van een reddingsschip
voor drenkelingen tot een opvanghuis
voor daklozen.
Naast postzegels verkoopt het comité
kaarten en ander vooral mooi uitziend
Franse revolutie in beeld
De 200e verjaardag van de Franse revolutie gaat ook in de filatelie niet ongemerkt voor
bij. Op 14 juli, de dag waarop de revolutie begon met de bestorming van de Bastille,
wordt in de Amerikaanse hoofdstad een luchtpostzegel uitgegeven waarop de allegori
sche figuren Liberté, Égalité en Fraternité zijn afgebeeld. Op dezelfde dag wordt in
Frankrijk een blokje met drie zegels met dezelfde voorstellingen uitgegeven.
FOTO: AP
.materiaal dat Appel omschrijft als ge
schenkartikelen. Jaarlijks weten de 5821
vrijwilligers van een 300 plaatselijke co
mités daarmee een dikke drie ton om te
zetten. Een derde van dat geld mogen ze
houden voor plaatselijke doelen. Het bu
reau van Appel kost ook geld. De zes
mensen die het werk doen worden be
taald uit de rente van de opbrengst, het
geld blijft een jaar staan, en de verkopen
van de kaarten en dergelijke. Totaal en
kele tonnen.
Ideaal is een 4441 of 5431 en: hoe
mooier de verdeling, hoe minder hon-
neurkracht de hand behoeft te bevat
ten.
Eerst maar een voorbeeldje, uit de
voorronde Ruitenboer 1989.
Oost:
V 10 9 6
V 8 7
O
9 6 5
H 9 4
Noord:
Zuid:
H 5
A 8 7
V A 6 5 3
V H 10 9 4 2
O v 8 3 2
O A 7
4 7 6 5
*B 10 8
West:
B 4 3 2
B
O
H B 10 4
A V 3 2
Zuid opende 1 harten en west gaf aan
één van de tafels geen informatiedou
blet en dat terwijl de verdeling toch
ideaal is. Op deze manier ging het
deelscoregevecht natuurlijk de mist in
en ook de biedserie die commentator
Dick Meulenbroek voor ogen had:
Noord: Oost:
2 Ha 2 Sch.
Dick Meulenbroek: „De west die op
safe wil spelen past, maar 3 schoppen
maakt het spannend. Noord moet zich
niet de kaas van het brood laten eten.
3 harten had met zijn hand een goede
kans (+140), dus +50 of zelfs +100 zal
geen beste score zijn. Hij moet 3
schoppen dus doubleren en twee down
spelen."
Overigens, aan de tafel waar geen in
formatiedoublet werd gegeven, ont
spon zich een merkwaardig biedver-
loop:
Zuid: West: Noord: Oost:
1 Ha pas(?) 3 Ha(?) pas
4 Ha a.p.
3 harten is overboden en 4 harten ook,
maar we hebben het dit keer niet over
de LTC. Zuid speelde het contract
goed, door 9 slagen te maken en wist
daar nog iets vlak onder het gemiddel
de mee te boeken.
De ideale score op dit spel, d.w.z. het
hoogste wat gemaakt kan worden, is
140 voor NZ. Dat betekent dat OW
goedkoop down moeten proberen te
gaan in schoppen. NZ-paren die 3
schoppen doubleren en het vervolgens
2 down spelen, zijn optimaal bezig in
een parenwedstrijd.
Oost heeft op dit spel geen moeilijk
biedbare hand. Met z'n vierkaart
schoppen en 7 honneurpunten kan hij
na noords 2 harten eenvoudig 2
schoppen bieden. Dat is tevens z'n
laatste bod. De beslissing over3
schoppen ligt bij west. Op grond van
kracht en verdeling moet in die hoek
een beslissing worden genomen over 3
harten tegenspelen of 3 schoppen bie
den (wordt vervolgd).
Agenda: 22 april Hertogin Johanna-
toernooi Oss (04128-1671); 30 april:
Oranjedrive Hardenberg (05232-
61295); 30 april Forestersdrive A'dam
(020-151381); 4 mei Dombo viertallen
Utrecht (030-717649); 7 mei Door-
toernooi Doorn (03430-13705).
Corr. p/a Leharstraat 10, 2162 AC Lis-
New York
Het grote open toernooi te New York
kende dit jaar een dramatische start.
Vlak voor het begin overleed de be
langrijkste sponsor, met als gevolg dat
de startgelden niet uitbetaald konden
worden. De enige manier om nu nog
een fatsoenlijke boterham bij elkaar te
schaken was een hoge eindklassering.
Voor diverse beroepsspelers was dat
onaanvaardbaar, zodat het toernooi
vele (groot)meesters moest missen.
Hier bleek weer dat men sponsorgel
den nooit van één man afhankelijk
moet maken; in dit geval was over
macht de oorzaak, maar niet zelden
krijgt de betreffende persoon financië
le problemen of te veel macht waar
door de gesponsorde gebeurtenis in ge
vaar komt.
Ondanks deze uittocht was de bezet
ting van het toernooi nog steeds in
drukwekkend. Verrassende winnaar
werd de Amerikaanse grootmeester
Fedorowitsj, die bekende namen als
Poloegajevsky, Goelko, Dolmatov en
Goerevitsj voorbleef. Opvallend was
weer het optreden van de 13-jarige Ju-
dit Polgar, die slechts een half punt
onder het grootmeesterresultaat bleef,
maar wel ruim voor haar twee zusjes
(Zsuza en Zsofia) eindigde. .Enkele leu
ke fragmenten uit dit toernooi zal ik u
in opgavevorm voorschotelen.
(zie diagram 1)
Zsofia Polgar - I. Frias
stelling na de 12de zet van zwart.
Zwart heeft te veel gaten in zijn stel
ling. Hoe kan wit daarvan profiteren?
(zie diagram 2)
E. Torre-W. Woitkiewitsj
stelling na de 32ste zet van wit. Zwart
wilde nu zijn belangrijke voorpost Pd4
beschermen met 32...e5. Uiteraard had
hij gezien dat e5 gepend staat, maar
op 33.Txd4 meende hij met 33...Pf6 te
kunnen winnen. Welke venijnige zet
had hij na 33...Pf6 gemist?
(zie diagram 3)
J. Fedorovitsj - I. Dorfman
stelling na de 31ste zet van zwart.
Zwart staat passief opgesteld, maar
hoopt er, mede door de lopers van on
gelijke kleur, met remise af te komen.
Hoe boorde de latere toernooiwinnaar
deze hoop de grond in?
(zie diagram 4)
L. Christiansen - K. Shirazi
stelling na de 20ste zet van zwart. De
zwarte koning staat zeer slecht, maar
moet nog wel even van zijn bescher
mers ontdaan worden. Probeer dat
eens.
Oplossingen
1) 13.Pxe6! dxe6 14.Lxb7 Dxb7
15.Lxc5 en zwart verloor snel.
2) 34.Ph5ü en na 34...Pxh5 35.Txd5
was het snel afgelopen.
3) 32.Txf6! gxf6 33.Dg4t Kf8 34.Dh4
f5 35.Dh6f Kg8 36.Te^ f4 37.Dg5t
Kf8 38.Dxf4 f6 39.Dxf6f zwart geeft
het op.
4) 21.Lxc6f! bxc6 (21...Kxc6 22.Taclt
Kd7 23.Da4f verliest nog sneller)
22.Dxb8 Lxd6 23.Dxa7f! Kc8
24.Da6f Kc7 25.Lc3 Pe5 26.La5f Kd7
27.Db7f Ke8 28.Dxc6f zwart geeft het
op.
14: W I
i
Afi iii
- *5» Afc
1 1
A A
A A
BAH B
A 0 1
4 W
A A£>
5J0EBUBAÉ3
I mm H
ss m
diagram 1
«X
Aiik k
A
A <s>
LS Sfl
I
AA
g
X Al
AA AAA
AA
B
A& AA
a g jg
diagram 2
diagram 3
Spannend verloop
Het Nederlands kampioenschap voor
dames, dat van 22 tot en met 31
maart in het Gelderse Lent is ge
speeld, heeft een ongekend spannend
verloop gehad. Was het de laatste ja
ren steeds vanzelfsprekender gewor
den dat de Rosmalense speelster Van
Lith de titel veroverde - vorig jaar
deed zij dat zelfs al drie ronden voor
het einde - ditmaal wilde het met Ne
derlands sterkste speelster aanvanke
lijk niet vlotten. Na vijf ronden had ze
slechts één winstpartij geboekt en toen
ze in de daaropvolgende ronde ook
nog verloor van Wanders, leek titel-
verlies zo goed als zeker: Met drie ron
den te gaan stond zij immers drie pun
ten achter op de Huissense oud-kam
pioene Polman. Een fantastische eind
sprint van 6 uit 3 bracht haar echter
niet alleen in de kop van het klasse
ment terug, sterker nog, omdat Pol
man tweemaal remiseerde en in de
slotronde onverwacht verloor van
Poepjes, en ook de concurrentes Graas
en Wanders punten lieten liggen, bleek
deze uiterste krachtsinspanning vol
doende om zelfs ongedeeld eerste te
worden. Een buitengewoon sensatio
nele ontknoping dus!
Vestigde Van Lith zo weer de aan
dacht op zich, daarnaast was de reeds
genoemde, uit Drente afkomstige,
Wanders de opvallendste speelster van
het toernooi. Niet alleen won ze in de
zesde ronde zeer fraai van Van Lith,
ook in de andere partijen maakte haar
spel een uitstekende indruk. De met
Polman gedeelde tweede plaats, die
recht geeft op deelname aan het WK,
is dan ook zonder meer verdiend.
Aan dit toernooi wil ik twee rubrieken
wijden. Vandaag twee aanvalspartijen
die Wanders in het eerste deel van het
toernooi speelde; de volgende week
hoop ik in te gaan op het ijzersterke
toernooislot van Van Lith. Eerst ech
ter nog de eindstand: 1. K. van Lith
12; 2. en 3. P. Polman en E. Wanders
114. t/m 7. A. Lanters, B. Graas. J.
Schouten en L. Otten 9; 8. J. Andries
8; 9. en 10. E. Rijndertse en I. Poepjes
6.
I. Poepjes-E. Wanders tweede ronde
NK 1989.
1. 32-28 17-22 2. 38x17 11x22 3. 37-
32 6-11 4. 41-37 12-17 5. 46-41 8-12 6.
32-28 16-21 7. 31-26 21-27 8. 37-32
Niet alleen haakt wit met het komen
de verloop af, ook komt ze nog in het
nadeel.
Beter is daarom het theoretische ant
woord 8. 35-30, of de 2-om-2 naar 6
met 8. 36-31 enz. 11-16 9. 32x21
16x27 10. 42-37 27-32 11. 38x27
22x42 12. 47x38 18-23 13. 36-31
23x32 14. 38x27 19-23. Zwart is met
voordeel uit de opening gekomen. 15.
41-36 14-19 16. 43-38 10-14 17. 38-32
13-18 18. 33-28 20-24 19. 49-43 24-29!
Stuurt aan op een afwikkeling die
zwart prachtig spel geeft. 20. 43-38 18-
22! 21. 27x18 17-21 22. 26x8 2x42 23.
48x37 15-20! 24. 31-27 20-24 25. 39-
33 29x38 26. 32x43 9-13 Hoewel het
materiaal gedund is blijft zwart heel
goed staan: wits korte vleugel moet
nog helemaal ontwikkeld worden, ter
wijl zwart zelf een krachtige centrum
positie inneemt. In het vervolg zien
we de zwarte aanval doorslaan. 27.-43-
38 4-9 28. 36-31 7-12 29. 44-39 13-18
30. 31-26 9-13 31. 34-30 12-17 32. 39-
33 17-22! 33. 37-32 22x31 34. 26x37
18-22 35. 37-31 3-8 36. 32-27 13-18
37. 50-44 1-7 38. 44-39 5-10 39. 40-34
8-12 40. 30-25 7-11 41. 34-30 11-16
42. 45-40 12-17 43. 40-34 10-15 44.
38-32 17-21 45. 32-28 23x32 46.
27x38 18-23 47. 31-26 21-27 48. 26-21
22-28 49. 33x31 16x36 50. 39-33 36-
41 51. 38-32 23-29 52. 34x23 19x39
53. 30x10 15x4 54. 32-28 41-46 55.
28-22 46-23 en enkele zetten later gaf
wit op.
K. van Lith-E. Wanders zesde ronde
NK 1989.
1. 33-29 17-22 2. 39-33 11-17 3. 44-39
6-11 4. 50-44 1-6 5. 31-26 16-21 6. 32-
28 19-23 7. 28x19 14x23 8. 35-30 10-
14 9. 30-24 5-10.
De speelsters brengen de modernste
versie van de Keileropening op het
bord. 10. 37-31 20-25 11. 24-20 14x24
12. 29x20 11-16 13. 40-35 14-19 14.
20-15 7-11 15. 44-40 10-14 16. 41-37
2-7 17. 33-29
Gebruikelijk is nu het vervolg 17.
19-24 18. 29x20 14-19 19. 35-30 25x14
20. 40-35. Zwart komt echter met een
belangrijk alternatief. 17. 22-27 18.
31x22 17x28 19. 26x17 11x22 20. 36-
31
In het vervolg wil de omsingeling niet
lopen. Is daarom 20. 38-33 en 21. 37-
31 misschien een beter idee?
207-11 21. 38-32 11-17 22. 31-26
16-21 23. 29-24 19x30 24. 35x24 14-
19 25. 34-30
Damestrainer W. de Jong gaf aan dat
de actie 25. 34-29 19x30 26. 42-38?
23x34 27. 32x23 18x29 28. 40-35 faalt
op 29-33! 29. 38x40 21-27 enz. 25.
25x34 26. 39x30 9-14 27. 30-25 19x30
28. 25x34 13-19 29. 34-30 6-11 30. 46-
41 11-16 31. 41-36 21-27 32. 32x21
16x27 33. 40-34 27-31 verschaft zich
zelf speelruimte. 34. 36x27 22x31 35.
43-38 18-22 36. 49-44 12-18 37. 38-32
28-33! 38. 32-28 Niet 38. 48-43 want
dan wint zwart na 22-28! door 17-21
enz. 23x41 39. 26x46 18-23 40. 48-43
23-29 41. 34x23 19x28 42. 30-24 8-13
43. 45-40 3-9 44. 43-39 22-27 45. 39-
34 17-22 46. 42-38 33x42 47. 47x38
13-18 48. 44-39 27-32 49. 38x27
22x31 50. 46-41 28-32 51. 41-36 31-37
52. 39-33 9-13 53. 40-35 37-42 54. 36-
31 18-22 55. 33-29 13-18 56. 31-26 22-
27 57. 35-30 42-48 en wit gaf op. Een
indrukwekkende overwinning!
