Am**
Betogende Georgiërs
uiteengedreven door
waarschuwingsschoten
Marine in VS
mishandelt
zeeleeuwen
Verdachte verpleegster gaf „cursus" doden
Huwelijk van
s prinses Anne
lijkt gestrand
10TTO
jinaÏ BUITENLAND
LeidóeSomcuit
DINSDAG 11 APRIL 1989 PAGINA 5
Duitse secretaresse
spionne uit liefde
DÜSSELDORF Een voormalige secreta-
resse op het bureau van de Westduitse rege-
ringsleider heeft voor de rechter in Dtlssel-
i dorf verklaard, dat zij jarenlang voor de in
lichtingendienst van de Sovjetunie heeft ge
werkt. Haar motief was liefde voor de
KGB-officier, met wie zij een relatie had.
Elke Falk (44) wordt er van beschuldigd
en 1975 en 1985 spionne te zijn geweest,
i zij achtereenvolgens werkte op het bu-
i van de Bondskanselier en op diverse
ministeries. Zij speelde haar inmiddels
spoorloos verdwenen geliefde geheime no
tulen door van vergaderingen van de West
duitse ministerraad, documenten over mili
taire oefeningen van de NAVO en rappor-
/an de Westduitse inlichtingendiensten.
Schietpartij
Woede en verbijstering bij bewo
ners van het Arabische deel van Je
ruzalem, waar gisteren een onbe
kende schutter één man heeft
doodgeschoten en twee anderen
verwond. Ooggetuigen meldden dat
de schutter een Israëlisch militair
uniform droeg en vluchtte naar een
Israëlische wijk van de stad. Een
onderzoek van de politie heeft nog
niets opgeleverd. Later werd de
moord opgeëist door de Sicarites-
groepering. Deze organisatie heeft
in de afgelopen vier maanden zeker
acht aanslagen op linkse Israëliërs
opgeëist. De aanslag van gisteren
zou een vergelding zijn voor aanval
len op joden door stenengooiende
Palestijnen in de bezette gebieden.
FOTO: AP
North: Ronald Reagan
zweeg over levering
WASHINGTON De voor
malige Amerikaanse president
Ronald Reagan en zijn minis
ter van justitie Edwin Meese
hebben de Amerikaanse be
trokkenheid bij een mogelijk
illegale levering van Hawk-ra-
ketten aan Iran bewust ver
zwegen. Oliver North heeft
dat gisteren verklaard in het
proces tegen hem. Iran zou de
raketten hebben gekregen via
Israel, op een moment dat dat
officieel verboden was. North
zei ook, dat hij aannam dat de
doorsluizing van de Iraanse
winsten naar de Contra's de
goedkeuring had van Reagan.
De ex-president ontkent dit.
voor
met
dbol
1i
De Britten noemen het een „royal smile"; de glimlach waarmee
prinses Anne ondanks alle geruchten over haar huwelijksproble
men haar officiële verplichtingen nakomt.
FOTO: AP
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN In de Britse
vhich k°°fc*stad waren gister-
organi avond alle ogen gericht op
kapitein-luitenant-ter-zee
Tim Laurence (34), stal
meester van koningin Eli
zabeth. Deze knappe jonge
man begeleidde de vorstin
ijs. "Vf en haar gemaal, prins Phi-
■ten hp, plichtsgetrouw naar
bij de speciale première van
it er v Andrew Lloyd Webbers
nen V; nieuwste musical, „As
pects of Love".
dier
Hi
:ft tod
meer;
fferd
beko
Volgens de Britse, media was
de titel van de musical in rui
me mate van toepassing op
commander Laurence zelf.
Tim is namelijk intiem be-
krj vriend met de „princess roy
al", prinses Anne (38), de enige
dochter van koningin Eliza-
plicht beth." Hun verhouding, die pas
recentelijk aan het licht
kwam, heeft momenteel tot
gevolg dat Londen gonst van
de geruchten.
Prinses Anne trouwde vijftien
jaar geleden met kapitein
Mark Phillips, een rijkeluis
kind dat een beetje stottert en
een stuk gekker is op paarden
dan zijn vrouw. De vele ge
ruchten over affaires die ja
renlang de ronde deden, wor-
eden nu bevestigd. Hun huwe
lijk schijnt definitief gestrand
te zijn. Het paar heeft twee
kinderen: Peter (11) en Zara
,(7)-
te dij Op de redactie van een Lon-
ooglei dense sensatiekrant kwam af-
;r sch gelopen week een stapeltje
dijker „intieme" brieven aan, dat
man door een onbekende was ge-
itsden|stolen uit het bureau van prin
ses Anne op Buckingham Pa
lace. Deze brieven warën af-
jvoobf komstig van stalmeester Lau-
,J rence die, naar gisteren is üit-
x .gelekt, prinses Anne (soms
ped^ vergezeld van haar twee kin
deren) de laatste tijd geregeld
op bezoek kreeg in zijn nede
rig huisje op de Egbert Road in
Winchester.
Commander Laurence had
zich het afgelopen weekend
bescheiden teruggetrokken om
te ontkomen aan al te opdrin
gerige mediamensen. Maar de
marine heeft hem ontzettend
veel plichtsgevoel bijgebracht.
Gistermorgen was hij dus
weer trouw op zijn post als
stalmeester van koningin Eli
zabeth.
De Britse vorstin heeft er daar
zes verschillende van. Voor
kapitein-luitenant-ter-zee
Laurence komt het werk on
der meer neer op wat een hof
dame en een privé-secretaris
doen. Laurence regelt alle bin-
nenlandsë reizen van de ko
ningin en stelt de gasten voor,
die hun opwachting maken bij
de koninklijke familie.
De afgelopen dagen werd in
Londen even verondersteld
dat de baan van commander
Laurence als stalmeester van
koningin Elizabeth in gevaar
zou kunnen komen als gevolg
van de onthullingen. Maar het
feit dat Laurence gisteren
weer present was in de nabij
heid van de koningin, duidt er
op dat ElizabethII geen
schandaal vreest. Laurence
blijft nog aan tot in oktober.
Daarna keert hij terug naar de
marine die hem voor een pe
riode van drie jaar aan het pa
leis had gedetacheerd.
Als prinses Anne een echt
scheiding wenst, wat overigens
nog lang niet zeker is, zal ko
ningin Elizabeth II haar beslist
geen voet dwars zetten. De
vorstin, tevens het titulaire
hoofd van de Anglicaanse
kerk, verbood ook de echt
scheiding van haar zuster,
prinses Margaret, niet.
De meeste sympathie van de
Britten zal in deze zaak overi
gens uitgaan naar prinses
Anne, die naar veler mening
nog hard werkt voor de
140.000 pond die ze jaarlijks
opstrijkt van de Britse staat.
Haar man daarentegen heeft
geen tijd meer voor koninklij
ke heisa. Hij geniet wel graag
de voordelen van het „royal"
zijn, maar hij hpudt niet van
de vele verplichtingen. En dat
vindt koningin Elizabeth nog
erger dan het feit dat haar
dochter Anne en Mark Phil
lips niet langer van elkaar
zouden houden.
GESPANNEN RUST IN GEORGIE
MOSKOU In de door
een algemene staking ver
lamde Sovjetrepubliek
Georgië hebben militairen
gisteren met waarschu
wingsschoten een einde
gemaakt aan een demon
stratieve bijeenkomst van
activisten aan de staatsu
niversiteit van Tiflis.
Tegen het middaguur verza
melden zich zo'n duizend acti
visten bij de universiteit. Mili
tairen in tanks waren binnen
een half uur paraat en maak
ten met schoten in de lucht
een einde aan de bijeenkomst.
Een aantal studenten die niet
onmiddellijk gehoor gaven aan
de order zich te verspreiden
werd door militairen in elkaar
geslagen, aldus ooggetuigen.
Sinds de bloedige rellen van
afgelopen zondag, waarbij
tientallen
het le-
iolingen ver
boden.
De partijleider van de Sovjet
republiek Georgië, Djhoember
Patiasjvili, heeft gisteren in
een uitzending van het televi
sienieuws Vremja de verant
woordelijkheid aanvaard voor
de rellen van afgelopen zon-
dag.
Sovjet-minister van buiten
landse zaken Eduard Sjevard-
nadze heeft een bezoek aan de
DDR uitgesteld en bevindt
zich sinds het weekeinde in
Georgië. Volgens het Sovjet
persbureau TASS heeft Sje-
vardnadze overleg gevoerd
met Georgische intellectuelen
en media-vertegenwoordigers
over oplossing van de crisis.
Minister Sjevardnadze is zelf
een Georgiër, die in de repu
bliek partijleider en minister
van binnenlandse zaken is ge
weest voordat hij in 1985 door
Gorbatsjov naar Moskou werd
De situatie in de Sovjet-repu
bliek Georgië was gisteren
„gespannen maar rustig". De
scholen waren gesloten, maar
in de bedrijven werd ondanks
stakingsoproepen gewerkt. Er
reden geen bussen of trolley
bussen in de stad, hoewel de
metro normaal functioneerde.
Op strategische punten ston
den tanks en pantserwagens
opgesteld en boven de stad cir
kelden helikopters. Essentiële
diensten als ziekenhuizen en
levensmiddelenzaken bleven
beperkt in bedrijf.
Buitenlandse journalisten en
Russen die werken voor bui
tenlandse nieuwsmedia wor
den niet meer in Georgië toe
gelaten. Door de straten van
de hoofdstad rijden voortdu
rend tanks en op vrijwel alle
straathoeken staan militairen.
Aan het geweld van zondag
waren in Tiflis protestbetogin
gen voorafgegaan tegen de af
scheidingsbeweging in de en
clave Abchazië. De Abchaziërs
hebben geëist dat hun kleine
autonome republiek losge
maakt wordt van Georgië en
de status krijgt van Sovjet
republiek. De meerderheid
van de bevolking in Abchazië
behoort tot de etnische groepe
ring van de Abchaziërs. De au
toriteiten in de Georgische
hoofdstad Tiflis stuurden vori
ge week de partijleider van
Abchazië, Boris Adleyba, naar
huis, omdat hij zich achter de
eisen tot afscheiding had ge
steld. De Georgische nationa
listen zelf eisen zelfbestuur en
grotere onafhankelijkheid van
Moskou.
Om dit nationalisme in te
dammen heeft het Presidium
van de Opperste Sovjet een
decreet uitgevaardigd dat het
mogelijk maakt zwaardere
straffen op te leggen voor
„misdaden tegen de staat", met
name als het gaat om de rela
ties tussen de verschillende
nationaliteiten in de Sovjetu-
WASHINGTON De
Amerikaanse marine
vangt dolfijnen en zee
leeuwen en richt ze af om
bases voor Trident-atoom-
onderzeeërs te bewaken.
Nu is echter aan het licht
gekomen dat de dieren
uitgehongerd en zelfs ge
schopt en geslagen wor
den bij de training.
Door de jaren heen zijn vele
tientallen dolfijnen en zeeleeu
wen door de Amerikaanse ma
rine uit hun natuurlijke omge
ving gehaald. Ze worden ge
dresseerd om te patrouilleren
in de wateren rond marineba
ses in de staten Georgia, Con
necticut en Washington. Het is
hun taak om saboteurs en
spionnen die de bases onder
water proberen te naderen op
te sporen en eventueel te do-
Het trainingsprogramma voor
zeezoogdieren in het „Navy
Ocean Systems Centre" in San
Diego, Californië, is in op
spraak gekomen na beschuldi
gingen dat de dieren mishan
deld worden. Uit officiële do
cumenten blijkt dat de afgelo
pen drie jaar dertien dolfijnen
bij trainingen zijn gestorven.
Bij meer dan de helft van de
dieren was de doodsoorzaak
uithongering of maag- en
darmstoornissen.
Vorige week klaagde een coa
litie van vijftien dierenbe
schermingsorganisaties de ma
rine aan. Ze voeren aan dat
het trainingsprogramma ille-
fank
igsprogramma ïlle-
hebben een recht-
in Seattle verzocht de
marine te verbieden nog lan
ger dolfijnen te gebruiken als
waakhonden voor een nabijge
legen Trident-basis.
Eind vorig jaar ontvingen ver
schillende kranten anonieme
brieven van iemand die be
weerde een gedesillusioneerde
dierentrainer te zijn. Iets kor
ter geleden maakte een ex-ma-
Rick Trout geheten,
die tussen 1985 en 1988 bij de
marine in dienst was als trai
ner, bekend dat hij zelf had
gezien hoe dolfijnen en zee
leeuwen werden uitgehongerd
en geslagen.
„De tweede dag dat ik daar
werkte, zag ik hoe een zee
leeuw tegen z'n kop werd ge
schopt omdat hij niet wilde
eten en hoe een dolfijn mid
den in zijn snuit werd gesla
gen", vertelde Trout. Een re
geringscommissie voerde een
onafhankelijk onderzoek naar
de omstandigheden in de trai
ningscentra en bevestigde en
kele van Trouts beschuldigin
gen. De commissie kwam tot
de conclusie dat de dieren wel
iswaar niet systematisch mis
handeld werden, maar advi
seerde wel dat het de marine
verboden moest worden dolfij
nen en zeeleeuwen te vangen
en af te richten totdat het aan
tal dierenartsen in de trai
ningscentra was uitgebreid.
Het marinecentrum in San
Diego gaf daarop een officiële
verklaring uit, waarin het be
weerde dat het sterftecijfer on
der de dieren „één van de
laagste was van alle organisa
ties die grpte aantallen zee
zoogdieren houden".
Wetenschappers van het Pen
tagon houden zich al ten min
ste dertig jaar bezig met on
derzoek naar het gebruik van
zeezoogdieren voor de nationa
le defensie. De marine zou
door het hele land zo'n hon
derd dieren in dienst hebben.
Tegenstanders zeggen dat de
dolfijnen, met name de laatste
paar jaar, voornamelijk ge
leerd worden hoe ze moeten
doden. Verdedigers van het
dolfijnbewakingsprogramma
van de marine houden echter
vol dat de dieren niet afge
richt worden om te doden,
maar om indringers te lokali
seren en hen op één of ander
manier van een merkteken te
voorzien, zodat ze door mari
nepatrouilles herkend en gear
resteerd kunnen worden.
MARK HOSENBALL
(c) The Sunday Times, Londen
Greenpeace sceptisch over
stralingsgevaar onderzeeër
MOSKOU/OSLO De
internationale milieu-or
ganisatie Greenpeace
heeft sceptisch gereageerd
op de verzekeringen dat
er geen straling kan vrij
komen uit de Russische
kernonderzeeër die vrij
dag voor de Noorse kust is
gezonken.
Men wijst erop dat als de reac
toren worden gekoeld met
vloeibaar natrium, dat zeer
krachtig reageert met zeewa
ter, het gevaar voor explosie
zeer groot is. Greenpeace
noemt het wrak „een tikkende
milieubom". Een woordvoer
der van Greenpeace wees op
het belang zo snel mogelijk de
het rampschip te
bergen. Volgens hem is het on
mogelijk dat de radioactieve
kern ook op lange termijn
geen gevaar oplevert, zoals
Moskou steeds verklaart.
De Sovjetunie heeft nog niet
beslist of en wanneer zij zal
Croberen haar onderzeeboot te
ergen. Volgens een onderzoe
ker van het Internationale In
stituut voor Vredesonderzoek
in Stockholm (Sipri) kan al
leen al de speurtocht naar de
resten van het wrak jaren du-
De brand aan boord van de
Russische kernonderzeeboot is
mogelijk veroorzaakt door
kortsluiting. Het scheepsjour
naal van het schip is gered, en
dit moet de onderzoekers meer
uitsluitsel geven over de pre
cieze toedracht.
WENEN De 30-jarige
Waltraud Wagner, hoofd
verdachte in de gruwelij
ke moordzaak in het
Lainz-ziekenhuis in We
nen, heeft „cursussen" ge
geven hoe patiënten te do
den, zonder dat de artsen
er weet van hadden. Dat
is gebleken uit het politie
onderzoek.
Dertig rechercheurs van de
Weense politie zijn bezig met
het onderzoek naar de zeker
49-voudige moordzaak in het
ziekenhuis. Daaruit is onder
meer naar voren gekomen dat
drie van de vier aangehouden
verdachten ongediplomeerde
verpleegsters waren. Uit de
verhoren van mensen met wie
zij hebben samengewerkt, ko-
„behulpzaam, arbeidzaam en
aardig". Maar in het licht van
de bekentenissen die zij heb
ben afgelegd, was hun glim
lach voor de patiënten slechts
een diabolische grijns.
Over de motieven voor de
moorden is nog steeds weinig
meer bekend dan dat de ver
pleegsters hun slachtoffers als
„hopeloze gevallen" of „lastig"
beschouwden. Een van de ver
dachten heeft tijdens het ver
hoor gezegd: „Wanneer ik me
aan een patiënt ergerde, kreeg
die een gratis bed bij Onze
Lieve Heer". De anderen zei
den dat zij de patiënten uit
hun lijden wilden verlossen.
Maar om ontdekking van de
juiste doodsoorzaak moeilijker
te maken, werden veel slacht
offers juist op gruwelijke wijze
om het leven gebracht.
Meer doden
Hoofdverdachte Waltraud
Wagner werkte sinds 1982 in
paviljoen vijf van de eerste af
deling van het Lainz-zieken
huis, die speciaal bedoeld is
voor hoog bejaarde en ernstig
zieke patiënten. Een jaar later
begon zij de reeks moorden.
De politie loopt met haar en de
andere verdachten de registers
na van alle 3.126 mensen, die
tussen 1982 en 1988 in het pa
viljoen zijn overleden.
Gisteravond had Wagner al
leen al over de afgelopen twee
jaar 25 moorden bekend, zodat
gevreesd wordt dat het totaal
aantal slachtoffers veel hoger
kan liggen dan 49. De Weense
hoofdcommissaris van politie
Gunther Boegl sprak van „de
grootste golf moorden" in het
naoorlogse Europa tot op he
den.
De tweede verdachte is een
27-jarige vrouw, die in 1983 na
een gesjeesde studie aan de
verplegersopleiding werd aan
gesteld als hulpverpleegster,
omdat zij zoveel belangstelling
had voor het vak. De derde
aangehouden hulp-verpleeg
ster werkte al sinds 1979 in het
ziekenhuis. Zij wordt ervan
verdacht zes patiënten te heb
ben gedood. De vierde ver
dachte is een 49-jarige hulp
verpleegster, die vijf moorden
heeft bekend. Zij zou zich twee
jaar geleden bij het „diaboli
sche trio" hebben aangesloten.
Vergelding
Er is nog een vijfde arrestatie
bevel uitgevaardigd tegen een
verpleegster die met vakantie
is. De politie acht het evenwel
niet onwaarschijnlijk dat de
beschuldigde het slachtoffer is
van een vergeldingsactie van
het in hechtenis genomen
viertal. De betrokkene trok
vorig jaar namelijk aan de bel
en waarschuwde artsen dat er
sprake was van onregelmatig
heden. Indertijd lukte het niet
om bewijzen op tafel te krij
gen.
Sinds 1976 hebben in de we
reld vijf ziekenverzorgers of -
verzorgsters terechtgestaan op
de beschuldiging dat zij patiën
ten hadden gedood. In decem
ber 1977 werd een 41-jarige
Nederlandse verpleeghulp in
tweede instantie wegens vijf
voudige moord tot achttien
jaar gevangenisstraf veroor
deeld. Hij zou vijf bejaarde pa
tiënten in een tehuis in Kerk-
rade met behulp van insulie-
injecties hebben gedood, omdat
hij minder omhanden wilde
hebben. Voor zover bekend is
het schandaal in Wenen het
grootste in de geschiedenis van
de burgerverpleging.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Kapitein Rob in China
340) Holderdebolder stuift de wagen de heuvel af, recht op de
rf rivier aan. Taaie Toon heeft zich opgericht en moedigt de paar-
den aan, die rennen als bezetenen. Rob heeft zijn revolver ge
trokken en ook Marga zit klaar om te vuren. Links en rechts flui
ten de kogels door de lucht. Dwars er door, heeft Taaie Toon
ii gezegd en aan hem ligt het niet of ze zullen de „Pandora" wel
bereiken. Daar plonst de wagen al in de rivier. Het water is diep,
de houten kar blijft wel drijven en de paarden kunnen
men. De rovers schieten als razenden, nu ook deze prooi
hun dreigt te ontsnappen. Maar dan voelen de paarden weer
grond en even later hebben zij de overkant bereikt. Uitgeput
strekken zij zich uit op het gras. En aan boord van de „Pandora"
heeft men de plotselinge terugkomst van de expeditie met span
ning gadegeslagen; nu zet het schip koers naar de oever om al
len op te pikken.
Madrid breekt
met de ETA
MADRID De Spaanse re
gering heeft de vredesbe
sprekingen met de Baskische
afscheidingsbeweging ETA
in Algerije beëindigd, nadat
in het Baskenland bombrie
ven zijn ontploft die vrijwel
zeker afkomstig waren van
de ETA-
Sinds januari werd in Alge
rije door de Spaanse regering
en de ETA onderhandeld
over een oplossing van het
conflict in het Baskenland.
Toen bleek dat de regering
niet wilde ingaan op politie
ke eisen, kondigde de ETA
vorige week aan dat het drie
maanden oude bestand zou
worden verbroken. Dat lijkt
te zijn gebeurd. Heel Spanje
houdt nu rekening met nieu
we aanslagen van de ETA.
U kunt uw kind met talent voor de
showbizz gelukkig maken met een eigen
film. De film die u zélf kunt maken, want u
heeft nog 3 trekkingen lang gratis kans op
één van die 5 fantastische JVC GR - 45
videocamera's. En u houdt natuurlijk kans
op de vele geldprijzen: de hoofdpnjs die
kan oplopen tot een half miljoen en hon
derden gratis extra prijzen van f 100 - via
de laatste vier cijfers goed van uw formu-
liemummer. Lever deze week uw formulier
in en kijk op zaterdagavond om 19 46 uur
op Nederland 3 naar de trekking.
Wie weet steelt uw kind binnen
kort de show
m id die u
zélf maakt.
Kijk in de Gouden Gids voor de Lotto-inleveradressen.
