„Rekening rijden is
geen luchtfietserij"
Waarom de stoppen bij De Korte doorsloegen
^50*
Lezerè.
service
Politiek
Partij
Parlement
PROJECTTEAM ACHT PLANNEN HAALBAAR:
DAGTOCHT BRUSSEL
M
)E/
BINNENLAND
QtidwQowuvnt
ZATERDAG 8 APRIL 1989 PAGINA
UIT
DEN HAAG „Politici
als Lubbers zijn in staat
de aandacht naar zich toe
te trekken, omdat ze zo
goed opereren. Ze kunnen
het proces van afkalving
in het CDA wat afrem
men. Maar ook Lubbers
heeft niet het eeuwige le
ven! En zijn reputatie ze
ker niet!"
Deze woorden rolden ooit uit
de mond van dr. Rudolf de
Korte. Ze stammen uit de tijd
dat hij zulke boude bewerin
gen nog in het openbaar durf
de te doen. De bovenaange
haalde bespiegeling hield De
Korte in een interview met
onze krant in oktober 1985,
toen hij nog VVD-kamerlid
Tegenwoordig durft De Korte
zulke dingen alleen nog maar
te denken. Maar soms, als het
hem allemaal te veel wordt,
wil de liberaal nog wel eens
ouderwets uithalen naar Lub
bers, hoewel hij dat meestal in
besloten kring pleegt te doen.
Toen De Korte vorige week
vrijdagavond om acht uur
naar het NOS-Journaal keek,
sloegen bij hem echter de stop
pen door. Doodleuk verklaar
de premier Lubbers immers
dat hij allerminst tevreden
was over het uitlekken van
vertrouwelijke informatie
over het Nationaal Milieube
leidsplan (NMP). Lubbers leg
de de schuld bij De Korte, die
daarvoor inmiddels al excuses
zou hebben aangeboden.
Was dit de dank voor een dag
intensief overleg onder vier
ogen met Lubbers? Was dit het
resultaat van een onderhande
lingsronde waarin hij, vice-
premier en minister van eco
nomische zaken, eindelijk
weer eens politiek succes had
geboekt? Donderdagochtend
nog had hij met Lubbers en
milieuminister Nijpels tevre
den de ochtendkrant doorge
bladerd, die flink uitpakte met
het akkoord over het NMP.
Grote spoed
Even later op de vrijdagavond
zoemde bij de Haagse redactie
van het NOS-Journaal de tele
foon. De woordvoerder van
De Korte meldde dat zijn mi
nister een belangrijke medede
ling had. Zo kon het gebeuren
dat een cameraploeg van de
NOS met grote spoed moest af
reizen naar de Wassenaarse
bungalow van de vice-pre
mier, die vrijwel onmiddellijk
vuur spuwde. De Kortes
kwaadheid was niet gespeeld,
maar echt. Dat had ook PvdA-
fractieleider Kok drommels
goed in de gaten. Hij was er
dan ook als de kippen bij om
Lubbers en De Korte tezamen
in de Kamer op het matje te
roepen teneinde tekst en uitleg
te geven over het incident.
Stoken in een toch al niet zo
best politiek huwelijk is im
mers voor een oppositieleider
een dankbare bezigheid.
Dank zij het door Kok uitge
lokte debatje van afgelopen
dinsdag weet inmiddels heel
Nederland dat de ruzie offi
cieel is bijgelegd en dat de
fracties van CDA en VVD er
eerder lacherig dan paniekerig
op hebben gereageerd. Zelfs
D66-fractieleider Van Mierlo
vond het sop de kool niet
waard. Hij nam niet eens aan
het debat deel en verklaarde
na afloop dat hij de hele kwes
tie belachelijk had gevonden.
dit zien, vra-
merleden niks beters te doen?"
Op het oog lijkt het ook inder
daad een storm in een glas wa
ter te zijn geweest: als fervent
krantelezer was Lubbers eind
vorige week geschrokken van
de bladen die meldden dat de
milieu-afspraken tussen hem
en De Korte verkeerd zouden
vallen bij Ruding en andere
ministers. Lubbers moest ge
woon even z'n ei kwijt. Dat
was alles, althans zo leek het.
Toch is er veel meer aan de
hand. De publieke woorden
wisseling is symptomatisch
voor de belabberde relatie tus
sen de premier en zijn 'rech
terhand'. De Korte verwijt
Lubbers dat deze voor vrijwel
alle beleidsbeslissingen de eer
naar zich toetrekt en de VVD
zelfs niet het minste politieke
succesje gunt. Dat riep hij als
kamerlid al tegen iedereen die
het maar horen wilde. Lub
bers, die in die tijd zijn eerste
CDA-VVD-kabinet leidde, had
alleen al daarom bitter weinig
met De Korte op. Met lede
ogen zag de minister-president
vervolgens hoe zijn tegenpool
in de VVD-gelederen naar vo
ren werd geschoven. Toen de
rol van Nijpels als politiek lei
der was uitgespeeld, was bin
nen de VVD een compromis
ontstaan: De Korte (als 'over
blijfsel' van het bewind-Nij-
pels) en Voorhoeve (als eerste
man van de nieuwe lichting)
zouden samen het politieke
leiderschap van de liberale
partij gaan delen.
Nadat De Korte tot vice-pre
mier was gebombardeerd, ging
Lubbers er nog luchtigjes van
uit dat hij nauwelijks of geen
tegenstand van hem zou on
dervinden. Wat dat betreft
kwam hij echter van een kou
de kermis thuis. De Korte ont
popte zich als een ambitieus en
intelligent bewindsman, die
maar één nadeel had: hij kon
zijn verhaal niet verkopen in
de publiciteit. Inhoudelijk was
De Korte allerminst slecht.
Het ministerie van economi
sche zaken, dat een traumati
sche ervaring achter de rug
had met de RSV-enquête, leef
de onder zijn bewind op. De
topambtenaren werden weer
serieus genomen in het over
leg tussen de belangrijkste mi
nisteries. Economische Zaken
wierp zich op als „aanspreek
punt voor het bedrijfsleven".
Mede door de economische
groei ontstond op dit departe
ment een euforie-stemming en
De Korte schaamde zich niet
hiervan melding te makeh.
Incidenten
Nog geen half jaar na het aan
treden van het tweede kabi-
net-Lubbers vond het eerste
openbare incident plaats. De
Korte praatte zijn mond voor
bij door een voorgenomen be
zoek van koningin Beatrix aan
Japan te veroordelen. In de
Tweede Kamer ringeloorde
Lubbers hem door de opmer
king te rangschikken in de ca
tegorie „Eens, maar nooit
weer". Voor De Korte was dit
het sein zich een poosje ge
deisd te houden.
Eind 1987 tekende zich echter
opnieuw een affaire af. Bin
nen het kabinet ontstond on
rust over de gigantische over
schrijdingen in de subsidie-uit
gaven op grond van de wet in
vesteringsrekening (WIR).
Eind februari besloot het kabi
net in het geheim dat de WIR
met onmiddellijke ingang (dat
wil zeggen: na het weekend
volgend op het vrijdagse kabi
netsberaad) zou worden afge
schaft. Maar het bedrijfsleven
kreeg hiervan lucht en diende
nog even snel voor honderden
miljoenen guldens aan WIR-
aanvragen in. Meteen drong
zich de politiek geladen vraag
op waar het 'lek had gezeten.
De beschuldigende vinger in
het Haagse circuit ging naar
De Korte, die uiteraard ont
kende. Een onderzoek van de
rijksrecherche leverde geen
bewijzen op voor de ernstige
verdachtmakingen, maar deze
zaak deed het imago van De
Korte uiteraard geen goed.
Op en rond het Binnenhof en
zelfs binnen de VVD-gelede-
ren, waar inmiddels Voorhoe
ve zich als de enige echte libe
rale leidsman had ontpopt, gaf
nauwelijks nog iemand een
cent voor De Korte. Eens te
meer gold daarom na de WIR-
affaire voor de vice-premier
het motto „mond houden en
hard werken". Dank zij die
houding boekte hij het afgelo
pen jaar achter de schermen
redelijk succes met de belan
genbehartiging in het kabinet
voor zijn departement en de
VVD. Hij leek zich goed te
kunnen inhouden en eiste
nimmer de politieke eer op.
Toch bleef hij zich door Lub
bers getergd voelen.
Verkeerde keelgat
Daarom kon De Korte het ab
soluut niet hebben dat npta
bene Lubbers zélf een keer ROB SEBES
voor zijn beurt sprak. Dat ge
beurde onlangs over het zeer
gevoelige onderwerp kern
energie. Vlak voordat De Kor
te, als politiek verantwoorde
lijke bewindsman, het plan be
kend wilde maken om voorlo
pig af te zien van de bouw van
nieuwe kerncentrales, ver
klapte Lubbers het al voor de
televisie. Dit schoot De Korte
finaal in het verkeerde keel
gat, te meer omdat Lubbers'
enige tijd eerder in een televi
sie-interview ook al op liberale
tenen was gaan staan. De pre
mier deed toen hardnekkige
pogingen het VVD-standpunt
pro-commerciële tv weg te
drukken.
Deze twee optredens van Lub
bers samen bezorgden De Kor
te zulke harde dreunen, dat
zijn frustratie jegens de CDA-
leider weer in alle hevigheid
opspeelde. Geen wonder dus
dat hij uiteindelijk ontplofte
toen Lubbers hem vorige
week in de kwestie rond het
Nationaal Milieubeleidsplan
publiekelijk beschuldigde van
onoirbare praktijken.
De woorden die De Korte
ruim drie jaar geleden sprak
over het „eeuwig leven" en de
„reputatie" van Lubbers heb
ben een profetisch karakter
gekregen. Het is alleen jam
mer voor De Korte dat hij nu
zelf en niet Lubbers, die weer
lijsttrekker van het CDA
wordt, het onderwerp van dis-
geworden.
Autorijdend Nederland zal er aan moeten ge
loven. Minister Smit-Kroes van verkeer en
waterstaat is vastberaden het rijden in de spits
en op drukke wegen fors duurder te maken
om de files en milieuvervuiling terug te drin
gen. Via sensors, mircogolven en andere elek
tronische tovenarij moeten met name in de
Randstad de bewegingen van het blik op wie
len nauwgezet gevolgd en extra belast wor
den. Of het allemaal wel haalbaar en betaal
baar is, is volgens de automobiellobby, vere
nigd in de Stichting Weg, zeer de vraag. Maar
volgens ir. P.J. van Hoek, lid van het project
team Rekening Rijden, gaat het echt lukken.
Via een enquête test het team momenteel de
„pijngrens" waarbij automobilisten het ge
waardeerde vervoermiddel laten staan en
knarsentandend kiezen voor het openbaar
vervoer.
RIJSWIJK De illustra
ties in het voortgangsrap
port nr.l van het project
team Rekening Rijden
doen nog wat knullig aan.
Een autootje van het mo
del 'Trabant 1960' passeert
een 'communicatie-een
heid' die is getekend als
een ouderwetse parkeer-
meter. Een stippellijntje
van de 'parkeermeter'
naar het mannetje achter
het stuur geeft aan dat
hier geheimzinnige din
gen gebeuren. Uit de be
geleidende tekst leren we
dat via microgolven een
bedrag wordt afgetrokken
van een elektronisch be-
taalpasje dat de automobi
list in zijn voertuig heeft.
Kassa! Het principe van
het rekening rijden in een
notedop.
Minister Smit-Kroes van ver
keer en waterstaat deed dit sy
steem na maanden van ge
heimzinnigheid deze week
voor de Tweede Kamer uit de
doeken. In 1992, zo schrijft zij,
moet een proef worden gedaan
om de werking van het sy
steem aan te tonen. Gaan de
lichten vervolgens op groen,
dan kan het rekening rijden al
in 1996 in de Randstad inge
voerd zijn. Na 1996 kan de rest
van het land volgen. Uit de
eerder gepubliceerde nota
'SVV' blijkt dat het rijden tij
dens de spitsuren per kilome
ter (variabele kosten) globaal
vijftig procent duurder zal
worden.
De Stichting Weg, een verza
meling van 30 organisaties in
het wegvervoer, was er als de
kippen bij om voor te rekenen
dat het pendelen tussen Den
Haag en Utrecht per jaar liefst
2100 gulden duurder zal wor
den. Bovendien, zo becijferde
de Stichting, gaat de invoering
van het systeem 200 tot 400
miljoen gulden kosten. Admi
nistratief zou het al helemaal
een warboel worden en ook de
datum van invoering zou veel
te optimistisch zijn ingeschat.
Fijntjes wees de Stichting Weg
er op dat het grootste deel van
de apparatuur die voor het re
kening rijden ontwikkeld'
moet worden, alleen nog maar
op papier bestaat. In autootjes
van het model Trabant en sty-
listische 'communicatie-eenhe
den'.
Luchtfietserij
„Wij doen hier niet aan lucht
fietserij", weerspreekt ir. J.P.
van Hoek, werkzaam in het
ambtelijke Projectteam Reke
ning Rijden. „Het klopt dat
een groot deel van de appara
tuur niet op de markt ver
krijgbaar is, maar het is ook
niet zo dat het wiel nog moet
worden uitgevonden. Je kunt
het rekening rijden niet verge
lijken met kernfusie, waarvan
ie nog maar moet afwachten of
het werkt. Het is een kwestie
van het verder ontwikkelen
van technieken die nu al be
kend zijn. De tijd die daarmee
gemoeid is kun je vrij redelijk
inschatten. Het wordt een hele
klus om het systeem voor 1996
van de grond te krijgen, maar
we zijn ervan overtuigd dat
het kan lukken".
Het hele systeem van rekening
rijden draait om het principe
dat niet het bezit van de auto,
maar het gebruik ervan ont
moedigd moet worden. In de
'nota-SVV' van Verkeer en
Waterstaat stelt minister Smit-
Kroes dat in het jaar 2010
ruim 7 miljoen auto's in Ne
derland zullen rondrijden te
gen 5 miljoen nu. Als de over
heid niet zou ingrijpen verrij
den die auto's samen 70 pro
cent meer kilometers dan nu
het geval is. Die „groei" moet
beperkt worden tot 30 procent
tijdens de spits. Minder meer
dus. Daarmee wordt niet al
leen de economie (minder fi
les) maar ook het milieu ge
diend, aldus de minister.
Alternatieven
De werkgroep van ir. Van
Hoek heeft de afgelopen
maanden een groot aantal mo
gelijkheden voor het „terug
dringen van de mobiliteit" on
der de loep genomen. Volgens
Van Hoek bleef er van de elf
technieken uiteindelijk slechts
één over. Hij somt op: „Een
spitsvignet levert problemen
op met de controleerbaarheid.
Hogere accijnzen leiden tot
vluchtgedrag over de grens,
waar de benzine goedkoper is.
Het achteraf in rekening bren
gen van tarieven geeft proble
men met de administratie en
de inning van het geld. Er is
geen ruimte voor tolheffing
via grote tolpleinen met wach-
thokjes. Kortom: uiteindelijk is
het rekening rijden via betaal-
pasjes en een netwerk van
meetstations langs de weg als
beste uit de bus gekomen". Het
systeem wordt inmiddels ook
door Frankrijk, Italië, Spanje
en België met belangstelling
bestudeerd.
Volgens Van Hoek staat nu al
vast dat invoering van elek
tronisch rekening rijden 57
miljoen („met een onzeker
heidsmarge van veertig pro
cent") gaat kosten. De Stich
ting Weg zou met haar becijfe
ringen (tussen de 200 en 400
miljoen) dus aan stemmingma
kerij doen. Administratief is
het voorgestelde project vol
gen? Van Hoek goed te behap
pen omdat het grootste deel
van de transacties in de auto's
zélf afgewikkeld worden. Van
Hoek: „Het is niet zo dat
maandelijks miljoenen nota's
de deur uitmoeten. Als het
elektronische betaalpasje van
de automobilist „leeg" is, kan
hij dat bij elk tankstation vrij
eenvoudig weer opladen".
Hoek toont een pagina uit het deze week gepresenteerde rapport over rekening rijden.
K a FOTO: MILAN KONVALINK/>
Kernvraag is natuurlijk of het
rekening rijden uiteindelijk
ook zal leiden tot minder auto
gebruik. Vanuit de automo
bielbranche wordt herhaalde
lijk aangevoerd dat de Neder
lander zich echt niet zo ge
makkelijk uit de auto zal laten
pesten. Na de tweede oliecrisis,
toen de benzine meer dan
twee gulden kostte, werd er
immers ook nog lustig op los-
getuft. Ir. Van Hoek ziet het
echter niet zo somber in. „Via
een betaalpasje in de auto,
waar langs elektronische weg
bij het passeren van bepaalde
punten geld op wordt afge
schreven, wordt je als automo
bilist wel heel direct met de
kosten geconfronteerd".
Via een uitgebreid onderzoek
tracht het projectteam r
teel na te gaan waar voor
Nederlandse automobilist
pakt? Uitgangspunt daarbij is
wel dat het openbaar vervoer
eind deze eeuw op rolletjes
loopt. Van Hoek: „Afhankelijk
van de studie worden de tarie
ven voor het rekening rijden
vastgesteld. Waarbij ik niet
zeg dat het idioot hoge bedra
gen per kilometer worden".
'ALINKA
Zélf gebruikt de heer Van
Hoek momenteel nog de auto
om zich van en naar het werk
te spoeden. Het kantoor
Rijkswaterstaat waar het pro
jectteam is gehuisvest, ligt
buiten de stad Den Haag, op
het bedrijventerrein Piaspoel-
polder. Openbaar
en naar dit gebied
lijks. Maar, zo belooft Van
Hoek plechtig: „Als het reke
ning rijden wordt ingevoerd
en er is een goede tramverbin
ding, dan laat ik de auto voort
aan staan. Met mij, hoop ik,
een heleboel andere Nederlan
ders".
PAUL KOOPMAN
SUSKE EN WISKE DE SPEELGOEDSPIEGEL
AnlMTDtn-WMip.
'Dagtocht Brussel, met bezoek aan de
koninklijke serres van Laken.
Vertrek: zaterdag 22 april 1989.
's Morgens bent u in de gelegenheid te
winkelen in deze stad. 's Middags brengt
de touringcar u naar het paleis Laken,
waar de koninklijke serres tijdelijk zijn
opengesteld voor publiek. U kunt op uw
gemak genieten van de mooie serres met
de schitterende plantencollectie! De
toegang is grabs.
Inclusief: x koffie met gebak diner.
Vertrek uit Gouda 07.30 uur en Den Haag
08.00 uur. Terugkomst 's avonds om on-
De overheid geeft jaarlijks
tientallen folders uit met eet
iden
dreigd
odhul]
informatie,
nuttige wenkt
lporgc
breed scala
variërend v
voor energiebesparing tot
uiteenzettingen over allerlei
soorten subsidies.
Belangstellenden kunnen 2
aanvragen via Postbus 51 of|-
afhalen bij postkantoren en
bibliotheken. De nieuwste
aanwinst is een brochure v
het ministerie van sociale
zaken die boordevol tips sta
'Solliciteren
Het informatieboekje is op eejl
'eruststellende en tevens
bemoedigende toon
geschreven. In de trant va
'Shell Helpt' wordt de
werkloze lezerfes)
voorgehouden dat de overhe SN I
niet te beroerd is hem of hai ter
de helpende hand te bieden l or d,
het solliciteren naar een baa t a
En wie nu maar alle
welgemeende aanbevelingen I
goed opvolgt, komt heus wei 1,
aan een betrekking, echt v
„Elke dag opnieuw vinden
baan. Waarom zi ^VO
ffen
iter rr
edselt:
ia lie k
'arscl
lit o1
het u niet lukken?", roept dt,
inleiding van de folder
optimistisch. „Blijf dus
uitkijken, zoeken, schrijven,
zuchten en opnieuw probere ng. I
Zoek werk dat u aankunt, di
Laat zien da
gemotiveerd bent, zin hebt
de aangeboden baan en vert
Solliciteren is eigenlijk heel
simpel, redeneert het
ministerie. Een kind kan de
doen. Kunt u maar geen
geschikte
personeelsadvertentie vinden
of heeft het arbeidsbureau
geen leuke dingen voor u
de bakken staanGeen no
dan is er altiid nog de
mogelijkheid van een 'open I
sollicitatie'. Gewoon op de
bonnefooi naar een bedrijf o
instelling schrijven (bellen
mag ook) en vragen of n
kan gebruiken. Vinden z
helemaal niet erg hoor!
Integendeel, eigen initiatief I
wordt juist door de meeste
werkgevers zeer gewaardeeii
vin tig keer 'nee' i
gekregen? Niet l
de pakken neerzitten!
Misschien ontstaat er later v
een vacature en dan denkt
zo'n personeelsafunctionaris I
wellicht: „Verrek, we hebbem
nog een geinige brief liggenf
van meneer X en ik 1
laatst nog een aardige dame
aan de lijn die ook geknipt z
zijn voor die functie!"
Pas echt spannend wordt dd
brochure als 'De
sollicitatiebrief' en 'Het
sollicitatiegesprek' aan bod hderz
komen. Wat de brief betreft|oncj€
schrijft de folder een waslijs
van spelregels voor, zoals
„Neem een behoorlijk stuk
papier (een wit A4-velletje).
Schrijf leesbaar of typ uw
brief. Maak geen spel of- \pryf
stijlfouten, geen doorhalingeivf^t
verbeteringen of vlekken.
Schrijf de brief desnoods drifaSE
keer over...." enzovoorts
enzovoorts. En dan komt He
Gesprek. „De meeste mensei
zijn nerveus", staat er. „Neei
daarom wat tijd
oefenen, bijvoorbeeld met ee aard
familielid". (Ziet u dat voor
zich? „Sylvia, zullen we stral
na het eten gezellig
sollicita tiegesprekje spelen
„O ja, dolletjes, Henk. Even
wat
In de folcler wordt overigens|j]
al deels verklapt wat de
sollicitant zoal gevraagd
wordt. „De werkgever start
met vragen over uw laatste
vakantie", weet het minister d ge
„Dit is om u op uw gemc
stellen. Beantwoordt de
vragen volledig, open en mefc tijd
zelfvertrouwen. („Ahum. Wie gustL
zijn met het hele gezin naar corr
Spanje geweest, dat wil zeggt |genc
naar een klein dorpje in n A
Andalusië, Santa Maria de j
Completa. Dat kan ik u
harte aanbevelen, mijnheer",
„Kijk de vragensteller z
vervolgt de brochure streng.
„En als u iets niet weet, zeg
het dan eerlijk, anders valt h
toch wel op. Geef geen kritiel^^x
Soms maakt een werkgever t
aantekeningen. Dit zijn vaak
korte notities over vragen di idsrj
hij of zij u straks wil stellen. m di
Niet ongerust maken dus! La
zien dat u enthousiast bent
over de baan. Stel zelf t
vragen, maar niet meer
twee of drie".
En zo gaat het maar door. A
mitrailleurvuur knallen de
praktische tips van de pagini
af. Wie na dit alles bladzijde
omslaat ziet onmiddellijk he
resultaat: een foto van
breed lachende twintigi
zijn fiets aan een paal
vastklinkt. „De eerste
werkdag" staat erboven. En
ook: „U hebt de baan!
Gefeliciteerd!". Een spannei
boek is geëindigd in een ha\
ending. Ach, liep het voor
iedereen maar zo goed af.
Maar hoevelen zullen
noodgedwongen telkens weflRSS
terug moeten naar bladzij
01
alig
erke
,)eft
oces
i hoor an-c
uilen
Nice
'andc
even.
ld. H
hü
eme
anbc
