I „Het ergste moet nog komen"
Swapo-leden moeilijk
in de hand te houden
Exxon adverteert met
excuses voor olieramp
Wilfried Martens tien jaar premier in België
Premier Thatcher
trots op derde
bezoek Gorbatsjov
Gevaar Rijnschip
met olie geweken
BIOLOOG OVER OLIERAMP IN ALASKA
f0770
Ui BUITENLAND
EcidócSouoatit
DINSDAG 4 APRIL 1989 PAGINA S
Bolkestein:
Beleid WEU
ontluisterend
LONDEN Minister Bol
kestein van defensie is
zeer verontwaardigd over
de moeizame manier
waarop de benoeming van
oud-minister Van Eekelen
als secreratis-generaal van
de West Europese Unie
gisteren tot stand is geko
men.
Hij noemde het „enigszins ont
luisterend" zodra een kwestie
aan de orde komt waarbij een
nationaal belang op het spel
lijkt te staan, het gesprek zo
veel langer gaat duren. Wat er
zou gaan gebeuren als er echt
over een gemeenschappelijk
defensiebeleid zou worden ge
sproken durfde hij zich nau
welijks voor te stellen.
De Italianen en de Fransen
verzekerden met nadruk dat
hun wens om de abtstermijn
van de nieuwe secretaris-gene
raal korter dan vijf jaar te la
ten duren niet de persoon van
Van Eekelen betrof. Maar mi
nister Van den Broek verweet
zijn Franse collega Roland Du
mas dat hij zich er toch van
bewust had moeten zijn dat
zijn opstelling die indruk wek
te dat hij bedenkingen had te
gen de persoon van Van Eeke
len.
In Londen werd overeengeko
men dat in de volgende bijeen
komst van ministers van bui
tenlandse zaken en van defen
sie, over een half jaar, op
nieuw over de kwestie van de
ambtstermijn zal worden ge
sproken.
Nauwere samenwer
king
De zeven WEU-landen hebben
besloten na te gaan, of nauwer
kan worden samengewerkt bij
militaire oefeningen en bij
ruimte-onderzoek, vooral wat
het gebruik van spionagesatel-
lieten betreft. Militaire des
kundigen zullen onderzoeken
hoe de uitwisseling van gege
vens over nationale oefenin
gen kan worden verbeterd,
hoe nationale oefenprogram
ma's beter op elkaar kunnen
worden afgestemd, hoe erva
ringen kunnen worden uitge
wisseld en uitwisselingen doel
treffender kunnen worden ge
organiseerd. en hoe ervarin
gen met simulatoren kunnen
worden vergeleken.
Groot-Brittannie draagt nu het
WEU-voorzitterschap over aan
België. In de komende twaalf
maanden zullen de volgende
twee WEU-bijeenkomsten dus
plaatsvinden in Brussel. De
huidige Britse voorzitter, mi
nister van buitenlandse zaken
Sir Geoffrey Howe, zal Grie
kenland en Turkije nog op de
hoogte brengen van een beslis
sing die gisteren werd geno
men om beide landen voortaan
geregeld te informeren over
de WEU-werking en -besluit
vorming. Griekenland en Tur
kije hopen mettertijd ook lid te
kunnen worden van de West-
!^uropese Unie.
Soldaten op Haïti
onderling slaags
PORT-AU-PRINCE Op Haïti zijn gis
teren bij gevechten tussen regeringstroe
pen en rebellerende soldaten acht op
standige militairen gedood. De gevech
ten braken uit nadat soldaten van het
Luipaardbatalion de luchthaven van
Haïti hadden bezet. De rebellerende sol
daten eisten de vrijlating van Himmler
Rebu, de vermeende leider van de verij
delde couppoging van zondag. Gister
middag bestormden soldaten van het
Luipaardbataljon het televisiestation en
dwongen alle aanwezigen het gebouw te
verlaten. Om hun eis voor de vrijlating
van Rebu kracht bij te zetten staken zij
barricaden op straat in brand en schoten
zij in de lucht. Het zou nog steeds onrus
tig zijn op het eiland.
Kerk veroordeelt
leger Salvador
na dood Lagrouw
SAN SALVADOR De mensenrech
tencommissie van de Salvadoraanse ka
tholieke kerk beschuldigt het leger van
„ernstige schendingen van de mensen
rechten" in verband met de dood van
drie journalisten, onder wie de Neder
lander Cornel Lagrouw. Volgens de
commissie zouden de betrokken mili
tairen voor deze „grove misdaden"
moeten worden berecht. De IKON-ca-
maraman Cornel Lagrouw werd tijdens
opnamen in een dorp zwaar getroffen
en overleed op weg naar het zieken
huis. De auto waarin hij werd ver
voerd. werd door een legerhelikopter
meermalen onder vuur genomen.
(Van onze speciale verslagge-
Rob Ruggenberg)
CORDOVA „Als je ge
wonde vogels of andere
dieren tegenkomt, doe
dan geen moeite. Gelijk
afmaken. Maar doe het in
godsnaam niet waar ver
slaggevers of tv-mensen
bij zijn. Dan krijgen we er
gelazer mee".
In het stampvol met hulpgoe
deren geladen kantoortje van
de visserijbond in Cordova, in
Alaska, geeft een bioloog in
structies aan de vrijwilligers
die uitvaren om de door de
ólieramp getroffen dieren te
gaan helpen (zonder te weten
dat zich onder zijn gehoor een
verslaggever bevindt).
„Het publiek is zo verrekte
sentimenteel dat het denkt:
wat een schande, die vent
maakt dat arme dier dood.
Maar we hebben echt geen tijd
;r*voor zwakke of gewonde bees
ten. Dus, niet kinderachtig zijn
en alleen moeite doen voor
nJ,e dieren die nog een kans heb-
dat ben".
De bioloog, Kelley Weaverling
(42), baard, de haren in een
staartje gebonden, ziet er do
delijk vermoeid uit. Hij is zo
juist terug van een lange tocht
door het rampgebied van de
Prince Williambaai in Alaska.
Enkele tientallen vogels en
een paar zee-otters heeft hij
mee teruggebracht en inmid
dels schoongemaakt. Ze leven
nog, maar voor hoe lang? En
als hij ze kan redden, waar
moet hij er dan mee naar toe?
Terugzetten kan niet, want
dan zitten ze ongetwijfeld
weer na korte tijd onder de
olie. Voorlopig heeft hij ze in
provisorisch getimmerde hok
ken ondergebracht.
Maar het ergste, vertelt hij la
ter, moet nog komen. Hij te
kent een kaartje. „Kijk, hier
boven ligt Alaska en daar vlak
onder de Canadese en de
Noordamerikaanse kust en
hier de Rocky Mountains, die
bijna tot aan zee doorlopen.
Volgende week begint de jaar
lijkse voorjaars-vogeltrek naar
Alaska. Enorme zwermen vo
gels komen dan naar het noor
den. Ze worden door de Rocky
Mountains allemaal in een
smalle baan langs de kust ge
dwongen en juist hier, bij de
Prince Williambaai, komen ze
uit".
„De piek van die vogeltrek
komt in de derde week van
april", zegt Weaverling. „Soms
tellen we dan wel tienduizend
vogels per uur, dag en nacht
door. Die strijken allemaal
neer in deze met olie bevuilde
delta".
Janken
Weaverling pakt een volko
men onder de olie zittende
dode eend, waarvan de strot is
weggevreten. „Ik kan wel jan
ken", zegt hij. „Dit is wat ik
overal zie, roofvogels die de
karkassen vreten. De arenden,
de haviken, de zee-adelaars.
Denk je eens in wat er gebeurt
als je die olie binnenkrijgt".
Dat laatste geldt overigens ook
voor de beren, de rendieren en
de elanden. „In de bergen ligt
nog overal sneeuw en die die
ren zijn gewend aan de kust
zeewier te eten die nu ook met
olie is besmeurd".
Hij strijkt een zee-otter over
de kop die hij die ochtend
heeft staan schoonmaken. Het
dier probeert hem in de hand
te bijten. „Ze hebben het veel
VALDEZ In paginagrote advertenties in Amerikaanse dag
bladen heeft het Amerikaanse bedrijf Exxon gisteren zijn ver
ontschuldigingen aangeboden voor zijn rol in de grootste olie
ramp in de Amerikaanse geschiedenis. „Natuurlijk kunnen we
niet ongedaan maken wat er is gebeurd. Maar ik kan U verzeke
ren dat het ongeluk dat op 24 maart plaats had onze volle aan
dacht heeft", aldus de president-directeur van Exxon, L. Rawl,
in de advertenties. De olietanker Exxon Valdez liep op 24 maart
in de Prins William Baai in Alaska op een rif en verloor een
enorme hoeveelheid ruwe olie. Tot nu toe heeft de olie 1.290 ki
lometer strand vervuild en vele dieren en vissen de dood inge
jaagd. Afgelopen zondag gaf Exxon al toe dat de eerste schoon-
maakpogingen mislukt zijn.
moeilijker dan de zeehonden schoon en rul te houden. Nu,
en zeeleeuwen", zegt hij. „Een met die olie, plakt de vacht
zee-otter heeft geen vet om aan elkaar en sterft het dier in
zich warm te houden, maar in korte tijd aan onderkoeling,
plaats daarvan een vacht. Dat Zeehonden en zeeleeuwen
is ook de reden dat je altijd «hebben vet om zich warm te
ziet dat zee-otters zich krabbe- houden en hun huid is glad.
len. Dat is om hun vacht Daar zijn ze dus beter mee af.
Reddingswerkers stropen de sneeuwvlakten van Alaska af om alle
autopsie-onderzoek in Valdez.
Maar ja, ze eten allemaal vis".
Somber gaat hij verder: „Zo
gaat de hele voedselketen naar
de verdommenis. In zee wordt
de plankton aangetast, de gar
nalen en de krabben sterven,
de oesters, de vissen eten ver
vuild voedsel en de vissen
worden weer gegeten door de
zeehonden. Mijn God, hier
komt geen einde aan".
De tv staat in een hoek aan en
toont net een beeld van een
zeeleeuw die op een met olie
vervuilde rots de kop omhoog
steekt. Weaverling zegt: „Nou
dode zee-otters op te halen voor
FOTO: AFP
zijn de tv en jullie verslagge
vers hier nog. Maar straks is
de tanker weg, dan zijn jullie
weg, op zoek naar de volgende
ramp en dan blijven wij met
deze rotzooi zitten. Ik voorspel
je dat er dan geen hond meer
naar ons omkijkt".
BRUSSEL De kabinetten formidabel politiek overle- ..Ik wil tot het einde van deze gevoerd, groeide op in Sleidin- bescheiden onder zijn
hebben er de omloopsnelheid vingsvermogen. Gisteren op legislatuur (1992, red.) gaan en ge bij Gent, waar hij zijn stu- sen. Zoals hij zelf oc
zak patat, maar hij is
altijd gebleven. Behalve met
de communisten en groenen
heeft hij nu met iedereen ge
regeerd. Wilfried Martens,
over twee weken 53, heeft een
de kop af tien jaar geleden leg
de de fungerend premier van
Belgie voor het eerst de ambts
eed af. Dat jubileum was reden
voor interviews en wel erg
voorzichtige vooruitblikken:
dan zullen we verder zien", al- dies in de advocatuur combi
dus de jubilaris. Martens, de neerde met werk als koewach-
twaalfde na-oorlogse premier ter en verdienstelijk koersrij-
ïn Belgie en de langst-dienen- der. De op zijn Britse collega
de sinds deze titel na de eerste Thatcher na langst-regerende
wereldoorlog officieel werd in- Westeuropese premier blijft
„Mijn stijl is sober. Dat doe ik
niet met opzet, ik bèn zo".
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De Britse
premier Thatcher zal van
de week haar beste been
tje voorzetten om het Sov
jetpresident Michail Gor
batsjov en diens echtgeno
te Raisa helemaal naar de
zin te maken tijdens hun
korte bezoek aan Enge
land. De Gorbatsjovs wor
den morgenavond in Lon
den verwacht uit Cuba.
Premier Thatcher beschouwt
deze visite van Michail Gor
batsjov als een van de hoogte
punten uit haar tienjarige
ambtsperiode. Thatchers pro-
pagandadienst laat niet na
erop te wijzen dat dit het eer
ste officiële bezoek van de
Sovjet-leider aan een belang
rijke Europese natie is sedert
hij het tot president van de
USSR heeft gebracht. Dat
Gorbatsjov afgelopen zondag
op zijn heenreis naar Moskou
ook even in Ierland vertoefde,
telt volgens de Britten niet
mee. Eire is voor hen een land
zonder betekenis.
Dat de Britten zoveel belang
hechten aan Gorbatsjovs nieu
we bezoek (het is al de derde
keer dat hij naar Engeland
komt), ligt voor de hand. Hun
conservatieve premier hecht
almaar meer waarde aan de
invloedrijke rol die zij meent
te moeten spelen op het inter
nationale schouwtoneel. Mar
garet Thatcher ziet zichzelf te
genwoordig als de voornaam
ste westelijke schakel in de
Oost-West-betrekkingen.
Dat is een typisch Britse poli
tieke pretentie. Sedert het ein
de van de tweede wereldoor
log pakken de bewindslieden
van Groot-Brittannië bij voor
keur internationale vraagstuk
ken aan, telkens wanneer zij
er niet meer in slagen hun in
terne problemen op te lossen
en deze voortdurend groter
worden.
Dat is ook nu weer het geval.
Thatcher negeert de landelijke
economische en sociale vraag
stukken en wijdt zich met in
drukwekkende zelfzekerheid
aan Afrikaanse en andere bui
tenlandse dilemma's. Zij be
wijst dat de Britten nog bijna
overal een vinger in de pap
hebben en dat maakt indruk
op de kiezers. Wie haar be
wondert, noemt Thatcher de
grootste premier aller tijden.
Michail Gorbatsjov speelt
Thatchers spelletje mee omdat
hij er zijn voordeel mee kan
doen. De Sovjet-president is
kennelijk van plan Groot-Brit
tannie te gebruiken als brug-
gehoofd in het westen.
De Britse regeringsleidster is
van plan Gorbatsjov te prijzen
voor zijn glasnost- en pere-
strojkapolitiek. Maar na Gor
batsjovs korte bezoek aan Ier
land zal ze wel enige voorzich
tigheid in acht nemen wat be
treft de eerbiediging van de
mensenrechten in de Sovjetu
nie. De Sovjetleider heeft in
Shannon verklapt dat hij de
houding van de Britten in
Noordierland niet zo voorbeel
dig vindt. Komt Thatchers
kritiek op de Sovjetrussische
vrijheidsberoving te scherp
over, dan zal Gorbatsjov de
Britse premier ongetwijfeld
met de neus op de Noordierse
feiten drukken.
WIESBADEN Het tankschip dat gisteroch
tend met 1200 ton zware huisbrandolie in de
Rijn bij Oppenheim aan de grond liep, is gis
teravond geborgen.
Functionarissen zeiden dat het gevaar van
een groot olielek inmiddels is geweken. De
waterpolitie in Wiesbaden vreesde vlak na
het ongeluk dat het schip zou breken en ver
bood alle scheepvaart ter plaatste tot de tan
ker was geborgen. De olie die uit het schip
was gelopen vormde al gauw klonters in het
koude Rijnwater. Een deel van de olie werd
meteen uit het schip gezogen en vervolgens
werd het schip naar de haven van Oppen
heim gesleept.
Trein ramt station:
vijf doden
ROME Ten minste vijf
zijn omgekomen en zestien ande
ren gewond geraakt toen gisteren
een lokale trein ontspoorde in San
'Severo, een Zuid-Italiaans plaatsje
in de provincie Foggia. San Severo
was het eindstation waar de trein
met hooguit dertig kilometer per
uur mocht binnenrijden. Door nog
onbekende oorzaak had de pendel-
trein échter geen vaart geminderd,
stormde het station binnen en liep
van de rails. De locomotief en
twee wagons ramden de restaura
tie, de lokettenhal, het bagagede
pot en een seinhuis. Een aantal
personen zou nog steeds bedolven
liggen onder het puin van het sta
tionsgebouw'.
SURINAME WIL
GELD ZIEN
PARAMARIBO De leiders van de Su
rinaamse regeringspartijen VHP en
KTPI, Jaggernath Lachmon en Willy
Soemita, hebben Nederland gisteren be
schuldigd van „politieke onbetrouwbaar
heid". Nederland heeft naar hun zeggen
sinds de hervatting van het verdrag over
de ontwikkelingssamenwerking in mei
vorig jaar „geen cent" aan Suriname
heeft overgemaakt. Op een vergadering
van de VHP bleek dat de regering bang
is voor invloed van linkse elementen in
het leger als de ontwikkelingshulp niet
snel op gang komt. De in Paramaribo ge
voerde besprekingen tussen ambtelijke
delegaties van Nederland en Suriname
over procedureregels voor de ontwikke
lingshulp zijn medio maart vastgelopen.
Hongaarse opwekking
„koude kernfusie"
BUDAPEST Twee Hongaarse natuur
kundigen hebben met succes een recent ex
periment herhaald waarmee kernfusie
wordt opgewekt bij kamertemperatuur. De
proef werd volgens het Hongaarse persbu
reau MTI in Debrecen herhaald door Gyula
Csikai en Tibor Sztaricskai, twee specialis
ten op het gebied van kernfusie. Zij maak
ten een proefopstelling voor een elektrolyse
in zwaar water met elektroden van platina
en palladium waarbij zij het verschijnsel
van kernfusie vaststelden met een neut-"
nenteller. De Brit Fleischmann en
Amerikaanse collega Pons maakten eerder
bekend dat zij de doorbraak op het gebied
van kernfusie hadden bereikt, hetgeen deze
week gedeeltelijk werd bevestigd door de
Amerikaanse onderzoeker Jones.
Partijen in Namibia maximale zelfbeheersing gevraagd:
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Kapitein Rob in China
(ADVERTENTIE)
U kunt uw kind met talent voor de
showbizz gelukkig maken met een eigen
film De film die u zélf kunt maken, want u
heeft nog 4 trekkingen lang gratis kans op
één van die 5 fantastische JVC GR - 45
videocamera's En u houdt natuurlijk "kans
op de vele geldprijzen de hoofdprijs cfie
kan oplopen tot een half miljoen en hon
derden gratis extra prijzen van f 100.- via
de laatste vier cijfers goed van uw formu-
liernummer Lever deze week uw formulier
in en kijk op zaterdagavond om 19 46 uur
op Nederland 3 naar de trekking
Wie weet il steelt uw kind binnen
kort de show die u zélf maakt
ts
dvv lil die u
DC U)im LUKT UN SlttltUI.
TüllWI Jt "M WINl
(Vervolg van de voorpagina)
NEW YORK De voor
zitter van de VN-Veilig-
heidsraad, de Russische
ambassadeur Aleksandr
Belonogov riep na het Na-
mibia-overleg alle partijen
op tot „maximale zelfbe
heersing", samenwerking
met de Finse VN-verte-
genwoordiger Ahtisaari
en strikte naleving van de
gemaakte afspraken.
De gevechten zijn een ernstige
Tegenslag voor de VN-operatie
in Namibia die moet leiden tot
onafhankelijkheid voor het ja
renlang door Zuidafrika be
stuurde gebied na algemene
verkiezingen op 1 november.
VN-diplomaten schrijven de
huidige „incidenten" toe aan
de onduidelijke afspraken in
zake de Swapo-eenheden in
Namibia. Terwijl de Swapo-
eenheden in Angola zich beho
ren terug te trekken boven de
16e breedtegraad, is er geen
regeling getroffen voor Swa-
po-strijders op Namibisch
grondgebied. Volgens woord
voerder Gurirab moeten zij-
zich terugtrekken in bases in
Namibia, maar Zuidafrika be
strijdt zelfs dat zich permanent
Swapo-eenheden in Namibia
bevinden. Volgens Pretoria
moeten alle Swapostrijders in
bases in Angola worden on
dergebracht en onder VN-toe-
zicht komen te staan.
De verdeeldheid binnen de
VN-veiligheidsraad kwam ook
gisteren aan het licht. De wes
terse landen lijken Zuidafrika
te steunen terwijl de niet-ge-
bonden en Afrikaanse landen
achter Swapo staan.
De Zuidafrikaanse minister
van buitenlandse zaken, Roe
lof Botha beschuldigde de
Swapo ervan vanuit Angola
Namibia te zijn binnengge-
drongen om er „aanslagen te
plegen". Botha dreigde eerder
dat de VN-troepen, die een
jaar toezicht moeten houden
op het onafhankelijkheidspro
ces, het land moeten verlaten
als secretaris-generaal Perez
de Cuellar de aanvallen niet
uitdrukkelijk veroordeelt.
Escalatie
In de Angolese hoofdstad Lu
anda liet een Swapo-woord-
voerder doorschemeren dat de
guerrilla-organisatie haar strij
ders te velde niet goed in de
hand kan houden. Hij ver
klaarde: „Wij zijn bereid onze
commandanten naar het strijd
gebied te sturen en opdracht te
geven de strijd te staken als de
Zuidafrikanen hetzelfde
doen". En vervolgens: „De
door Zuidafrika gesteunde sol
daten terroriseren onze bevol
king, achtervolgen onze strij
ders, trachten ze uit te roeien
of ze het land uit te drijven".
En over de Swapostrijders zei
de woordvoerder: „Hun ant
woord was te vechten en het
begon te escaleren..."
Volgens Swapoleider Sam Nu-
joma waren de meesten van de
Namibiérs die sinds zaterdag
om het leven kwamen bij bot
singen. burgers. De guerrilla
strijders hebben volgens hem
strikte orders het bestand in
acht te nemen omdat het on
derdeel is van het vredes- en
onafhankelijkheidsproces.
„Als onze strijders echter wor
den aangevallen verdedigen
zij zich", aldus Nujoma.
Op zeker zes plaatsen ver
spreid, woedden felle gevech
ten. De politie, die onder gezag
van Zuidafrika staat, maakte
melding van gevechten van
man tegen man met strijders
van de Swapo, die gewapend
zouden zijn met machinepisto
len, raketgranaten en lucht
doelraketten. De politie werd
Zuidafrikaanse politiemannen bekijken de wapens die zijn buit
gemaakt op Swapostrijders.
FOTO: AP
volgens het Zuidafrikaanse afrika zich in het vredesak-
persbureau SAPA bijgestaan koord heeft verplicht de le
door twee Zuidafrikaanse gertroepen op de bases te hou-
legereenheden, hoewel Zuid- den.
334) Marga is er in geslaagd een stevig touw te vinden. Zij waar
schuwt tevens de Chinezen van de „Pandora" en met een der
matrozen klimt zij snel weer tegen het afgodsbeeld op. Juist wil
zij weer in de enorme mond verdwijnen, wanneer de matroos een
kreet slaakt. Achter één der armen vandaan is de mandarijn
weer te voorschijn gekomen, gewapend met een vlijmscherp
zwaard. De matroos bedenkt zich geen moment, grijpt zijn pis
tool en vuurt. Raak! Met een kree*stort de mandarijn neer, zich
vastgrijpend nog aan één der armen. Marga huivert.... In de kou
de luchtstroom, die hier waait, is de doek, die het gezicht van de
mandarijn bedekt, losgeraakt en zij ziet het afschuwelijk ver
minkte gelaat nog juist even. Maar wat is dat? De zwaargewonde
hangt aan één der armen, die door het gewicht naar beneden
wordt getrokken en Marga voelt iets bewegen. Ondertussen
hoort zij duidelijk het hulpgeroep van de gevangenen beneden.
