linaie
i
Alles behalve
biermagnaat
V roeg rijp
Heineken legt voorzittershamer neer
Voor het eerst sinds de oprichting van brouwerij
Heineken in 1873 zit er binnenkort geen Heineken
meer in de raad van bestuur. Topman Freddy is nu
65 jaar - tijd om op te stappen en deze
voorzittershamer te verruilen voor die van de raad
van commissarissen. De waarschijnlijk rijkste man
van Nederland betrekt binnenkort een ander kantoor
dicht bij de brouwerij aan de Amsterdamse
Stadshouderskade. Wat Heineken zelf betreft
verandert er echter weinig. Hij heeft al gezegd:
„Fysiek ben ik weg, maar ik ben en blijf president van
de holding".
ZATERDAG 1 APRIL 1989
AMSTERDAM/NOORDWIJK - Freddy Heineken
heeft altijd al een natuurlijk talent gehad voor recla
me en publiciteit. Achter de spraakmakende, pagina
grote advertenties van het concern zit meestal de
hand van de Grote Brouwer zelf. Volgens reclame-ex
perts heeft hij er heus verstand van. Eén communica
tie-probleem heeft hij echter nooit kunnen oplossen:
het verschil tussen de waarheid over Freddy Heineken
en het beeld dat de wereld van hem heeft.
Medewerkers binnen het concern verze
keren steeds dat hun topman een bele
zen en gemoedelijk, nee, zelfs ernstig
mens is. Uit de schaarse interviews die
hij heeft gegeven, omschrijft Freddy
zichzelf altijd als een liefhebber van mo
derne kunst, reclame, bouwkunde en
easy listening muziek, niet klassiek - dat
verveelt. Als iemand die gek is op mop
pen tappen, stevig rookt, een huismus is,
acht uur slaapt en koffie en thee drinkt
gemaakt met bronwater. Iemand die de
pest heeft aan carrièrejagers, status of
poenig doen. Want dat, vindt hij, is ge
woon onzin.
En even vervelend als de media die hem
hardnekkig een playboy-brouwer noe
men en daarbij verwijzen naar zijn leven
met vrouwen, dure boten, dure huizen,
dure auto's, dure kunst. Die altijd weer
beginnen over zijn onvoorstelbare hoe
veelheid miljoenen en zijn invloedrijke
vrienden, onder wie Frankie Sinatra en
Hare Majesteit zelf.
Volgens Freddy zijn de glamoureuze
kanten nu eenmaal aan zijn positie en
inkomen verbonden. Hij houdt het lie
ver op de 20-jarige Amsterdamse jongen
die door afkomst geen beroepskeuze had
en weinig anders kon dan bierbrouwer
worden. Sterker nog, als het aan hem
had gelegen was hij liever architect ge
worden, of musicus, of chirurg, of alles
tegelijk. Alles, behalve biermagnaat.
Freddy Heineken werd geboren in Am
sterdam. De brouwerij was toen al de
grootste van Nederland, in 1864 gekocht
door grootvader Gerard Adriaan. Na
diens dood in 1895 nam grootmoeder de
leiding over. Intussen promoveerde
zoon Henry Pierre in de chemie en
kwam ondanks zijn talent voor de mu
ziek in de directie van de brouwerij
(Heineken: „Ook hij had geen beroeps
keuze"). Zoon Freddy was nogal onhan
delbaar en werd naar een jongensinter
naat gestuurd. Hij regelde het echter zo
dat hij op zijn twaalfde werd opgenomen
in het gezin van dr. Henry Schmidt De
genen Schmidt Degener was belangrijk
voor Freddy. Hij was, aldus Heineken in
interviews, „filosoof, kunsthistoricus, le
raar. accountant, kortom, een homo uni
versalis". Freddy maakte de HBS af.
maar de universiteiten waren vanwege
de bezetting gesloten. Wat lag meer voor
de hand dan werken bij de brouwerij?
Heineken liep stage bij de brouwerij in
Rotterdam, maar moest onderduiken
toen de Duitsers erachter kwamen dat
de brouwerij in Rotterdam betrokken
was bij het verzet.
Amerika
Op 22-jarige leeftijd, vlak na de bezet
ting. werd het zoontje van de baas naar
Amerika gestuurd om ervaring op te
doen en te helpen bij het veroveren van
de Amerikaanse markt. Doorbreken op
dl; Amerikaanse markt was echter geen
geringe opgave. De eerste grote versche
ping van Heineken bier na de oorlog
ging onderweg verloren en werd in de
haven van New York gedumpt.
Freddy betrok een kamer in New York
en volgde avondcusussen advertising en
business administration aan de Colum
bia University. „Verder ging ik met im
porteur Van Munching of leden van.de
verkoopstaf op pad en leerde de .bier-
babbel' maken. De bar-eigenaren vroe
gen ons „.Wat is- dat, Heineken, en
waarom moet ik er zo veel voor beta
len?"
Freddy kreeg na een jaar New York ze
ven westelijke staten onder zijn hoede.
„Daar heb ik heb me rot gewerkt. Veel
autorijden, hele dagen mee met verte
genwoordigers van onze sub-agenten. Ik
heb toen ervaren hoe zwaar het vak van
vertegenwoordiger is. Maar als je zelf het
gevoel in je voeten niet kent na een dag
sjouwen, hoe kun je daar dan met ande
ren over praten?"
Syndroom
Heineken is nu al jaren het meest ver
kochte importbier in de VS. Een duur
der biertje, een bier met „snob-appeal",
dat nog steeds vanuit Nederland wordt
verscheept. De meeste van de 200 bui
tenlandse bieren in de VS worden alleen
in de grote steden verkocht en genieten
verder nauwelijks bekendheid. Heineken
bier is echter bijna overal in de VS ver
krijgbaar en door de hoge omzet is het
mogelijk om goed en fris flesjesbier te
verkopen in plaats van het muffe vaat
jesbier van de meeste concurrenten. Het
Amerikaanse succes is de basis gewor
den voor succes in de rest van de we
reld. Heineken: „De Amerikanen ken
nen het bier als een betrouwbaar pro-
Eénmaal per jaar
ontvangt Freddy
de bestuursleden
in zijn buitenhuis
in Zuid-
Frankrijk.
Gedurende enkele
dagen wordt dan
het we! en wee van
het concern
besproken. In
ontspannen sfeer
zo te zien. Een
unieke foto
afkomstig uit een
jubileumuitgave
die in 1982 alleen
binnen het bedrijf
is verspreid.
Heineken was
toen 40 jaar in
dienst van
Heineken.
Overigens telt de
raad van bestuur
tegenwoordig zes
Geen buitenhuis van Freddy Heineken, maar een huisje van Wobo's". Dat woord komt
van „world bottle", een ooit door Freddy Heineken ontworpen rechthoekige export-
bierfles. Eenmaal geleegd, moest de fles als bouwsteen kunnen dienen in
ontwikkelingslanden. Het ding is nooit in produktie genomen. De Wobo verloor het van
de lichtgewicht export-fles, de „glasscan". FOTO'S:PR
dukt en op hun reizen in de wereld vra
gen ze er naar. Ze hebben de vraag zelf
geschapen".
Terug
In één van de zuidelijke staten trouwde
Freddy met Lucille Cummins, afkomstig
uit een whiskeydynastie uit Kentucky,
die hem later een dochter schonk. Fred
dy keerde terug naar Nederland en im
porteerde behalve zijn bruid ook zijn
Amerikaanse ideeèn over marketing en
reclame. Hij joeg er zijn kleindenkende
Hollandse collega's de stuipen mee op
het lijf. Die vonden geld voor reclame
maar zonde.
„Op een zaterdagmiddag heb ik een keu
rig bordje „reclame-afdeling" op de deur
geschroefd van wat tot dan spreekkamer
4 heette en de reclameafdeling was gebo
ren. Eén van de eerste dingen die we on
der handen namen was het etiket. Het
kostte veel moeite en overreding, maar
uiteindelijk zijn we overgegaan van het
rechthoekige grijze etiket op het ovale
groene, waarvan ik het succes in Ameri
ka gezien had. Verder maakten we nieu
we viltjes en lichtbakken en dergelijke".
Een ingrijpende beslissing noemt Heine
ken het weghalen van de apostrof s ach
ter de merknaam twintig jaar geleden.
„Dat vond ik zo onzinnig, Heineken's
bier. Je zegt toch ook geen Ford's auto,
of Droste's chocola. Die weglating
scheelde ook nog eens elf procent op de
kosten van de neonreclame". Van de
vrachtwagens verdween de toevoeging
brouwerijen. „We verkopen bier, geen
brouwerijen. We hebben trouwens bij
zonder geboft met mijn naam. omdat de
naam Duits klinkt. Uiteindelijk is Duits
land toch het oerland van het bier".
Moppen
Intussen groeide het bedrijf als kool. Het
is nu één van de grootste brouwerij-groe
pen ter wereld, die al of niet met eigen
brouwerijen de verste exportmarkten be
werkt en door distributie- en produktie-
eenheden in de meeste Europese landen
al lang voorbereid is op „1992".
En wat deed Freddy in al die jaren? Wie
de boulevardpers moet geloven: moppen
tappen, muziek maken, dure vrienden,
auto's, boten en buitenhuizen verzame
len, achter de vrouwen aan zitten, za
kenrelaties fêteren in Amsterdam en
Monaco en uitgroeien tot waarschijnlijk
de rijkste man van Nederland. Wat
daarvan ook waar moge zijn, er werd
ook gewerkt: in 1951 werd hij commis
saris, in 1958 gedelegeerd commissaris,
vin 1964 lid van de raad van bestuur, in
1969 vice-voorzitter van de raad van be
stuur en in 1971 voorzitter van de raad
van bestuur. Een topman met een jaar
salaris van meer dan acht ton, een stijl
van leiding geven die hem in zijn con
cern zeer geliefd heeft gemaakt en met
een hoeveelheid mensenkennis die er
wezen mag.
Het beeld van de brouwer-playboy ver
klaren medewerkers uit het feit dat Hei
neken zijn zakelijke opvoeding groten
deels in Amerika heeft genoten. Het land
waar business vaak hand in hand gaat
met 'showbusiness. Die sfeer van „beer
as amusement" hangt nog vaak om hem
heen, zeggen ze.
Frankje
Overigens draagt Heineken zelf aan het
glamour-beeld bij. Wiens fantasie prik
kelt het niet als blijkt dat koningin Bea
trix aan boord van zijn jacht Something
Cool II is getroffen door een hersenvlies
ontsteking? En vervolgens met Claus en
de jongens mag uitzieken op het land
goed van Heineken Domaine de la Ga-
roupe in Cap d'Antibes in Zuid-Frank
rijk?
Heineken ontkent ook met dat hij over
de vloer komt bij de Duke of Marlbo
rough. prins Rainier van Monaco en
groot-industrieel Thyssen. Hij rekent
ook vele groten uit de muziekwereld tot
zijn kennissen, onder wie Frank Sinatra.
„Frankie" stuurde Heineken na zijn ont
voering door vijf Amsterdamse gekken
een telegram met de tekst: „Why didn't
you call me?" Heineken was het zelf die
trots in de pers verklaarde dat hij het te
legram heeft ingelijst. En er vervolgens
een schepje bovenop deed: „Ik had het
met Frankie eens over een eventuele
ontvoering gehad. ,Als het gebeurt', zei
hij, ,bel me dan'. Ik zei nog: zeker om je
maffia-connecties".
Heineken is trouwens de laatste die zal
ontkennen dat hij nooit „ondeugend" is
geweest, zoals hij het omschreef in een
weekblad. „Maar een wijvenloper,
nachtclubs, leven temidden van de jet
set, dat is niets voor mij. Ik werk van
tien tot zeven en lang voordat het tijd is
om naar een nachtclub te gaan, lig ik al
in bed".
En geld? „Geld", zegt Heineken, „dat is
heel betrekkelijk. Het betekent dat ik
kan zeggen, vanmiddag ga ik naar de Ba-
hama's en dan ga ik niet. Nee, gezond
heid is belangrijk en het voordeel van
geld is dat je goede tandartsen en dokto
ren kunt betalen".
Noodlot
Zijn bestaan op aarde relativeren lijkt
wel een levensvoorwaarde. Sinds hem
niets restte dan door het leven te gaan
als een bierbrouwer, lijkt het alsof Fred
dy een soort actie tegen zijn eigen nood
lot voert.
Zo won de multimiljonair een proces te
gen de gemeente Noordwijk, die hem
zestig gulden belasting voor zijn waak
honden wilde laten betalen. Freddy gaat
er prat op dat hij best in zijn levenson
derhoud zou kunnen voorzien met zijn
verzameling en handel in moderne
kunst. „Ik vind het interessant om jezelf
met kunst op te voeden. Door te zien en
te beoordelen weet je meer. En hoe meer
je weet. hoe meer je waardeert".
Een wereldomspannend bedrijf, of al
thans een bestaan als bierbrouwer, is
voor Freddy wat te eng. Ook hobby's als
liedjes componeren, reclame, techniek
en bouwkunde zijn voor hem wegen om
zijn blik te verruimen.
„Veel mensen maken de fout te veel op
de rails te staan, die kunnen maar één
kant op. Als je zo denkt, leidt dat tot
niets. Het beeld van de universele mens
spreekt mij dan ook erg aan. Ik had ei-,
gcnlijk vijf lichamen willen hebben en
vijf verschillende dingen willen doen. Je
wordt altijd maar geremd doordat je
maar één lichaam hebt. Ik zou dolgraag
en architect en reclameman en indus
trieel en componist willen zijn.
Over bouwkunde: „Ik vind het heerlijk
om naar oplossingen te zoeken voor ar
chitectonische problemen. Mijn moeder
zei vroeger: .Kan niet, bestaat niet'. Er
zijn altijd oplossingen te vinden".
Fotograferen en films zijn nog andere
hobby's. Hij financierde onder meer
„Als twee druppels water" van Fons Ra
demakers en „Een ochtend van zes we
ken" van Nicolai van der Heyden. Maar
reclame maken en muziek componeren
vindt hij nog het leukste.
Over muziek: „Ik weet niet of ik zo mu
zikaal ben, ik kan het in elk geval niet
laten er mee bezig te zijn. De improvisa
tie in de jazz en het nieuwe inspireren
me vooral. Door mijn muziek ga ik an
ders met creativiteit om".
Over reclame en pr: „Dat heeft me altijd
bijzonder geïnteresseerd, niet alleen van
wege de verkoop van je produkten, maar
ook om het communiceren met wezens
die tegelijkertijd met mij over deze aard
kloot rondhuppelen. Ik denk dat wan
neer een men$ zichzelf niet inspant om
te kunnen communiceren met anderen,
hij een heel eenzaam leven leidt".
H
umor
Is dat dan de drijfveer? Het contact van
Freddy met „andere wezens" in de bui
tenwereld bestaat in elk geval groten
deels uit een niet te stuiten stroom mop
pen. kwinkslagen en practical jokes. Uit
de pers: „Ik houd van mensen en vind
het ook prettig om hen te Amuseren.
Want een leven zonder humor is voor
mij totaal ondenkbaar en vind ik ook
heel dom en onnodig, ledereen kan zich
inspannen om de wereld een beetje
mooier en gelukkiger te maken. Ik denk
dat de psychiater weinig werk zou heb
ben als de mensen zich minder belang
rijk zouden vinden".
Zeker na zijn ontvoering interesseren
vragen rond leven en dood Heineken in
tens. Medewerkers hebben de indruk dat
hij zich goed over die ellendige gebeurte
nis heeft heengezet, al is hij er niets van
vergeten en is hij wal ernstiger gewor
den.
„Eigenlijk leid ik een wonderlijk leven.
Ik ken veel bekende mensen en mijn le
ven speelt zich in allerlei lagen van de
samenleving af. Je hebt overal aardige
en vervelende mensen. Ik heb eens in
een Amerikaans blad gelezen: .You're
here only for a cup of coffee* en in mijn
geval mag dat voor' een glaasje bier zijn,
maar ik ben het ergens wel met deze
stelling eens. Ik realiseer me terdege dat
ikzelf niet „belangrijk" ben. Ik slof, net
als ieder ander, een tijdje op deze aarde
rond".
HENK ENGELENBURG
Frank Sinatra is een vriend van
me. zegt Freddy Heineken. De rod
del gaal dat Freddy niets liever wil
dan dat ,,Ol' Blue Eyes" ooit één
van zijn zelf gecomponeerde liedjes
zal zingen. Natuurlijk is Freddy
erbij als Sinatra
met Sammy Da-
vis jr. en Liza
Minnelli op 8
april optreedt in
Ahoy'. Voor een
slordige 20.000
gulden heeft hij
een royal podi-
um"-tafel gere
serveerd - de
prijs om heel
dicht bij Frankie
te zijn.
Pagina 3 Finale:
Las Vegas
in Rotterdam
'CcidóeGouAO/nt'
