Hoge bloeddruk lijkt te voorspellen
Chauffeuse
vanlKON-
ploeg
gevlucht
Nederlandse „zwarte vod" duur
HARTSTICHTING RICHT ZICH OP BEDRIJFSLEVEN EN SCHOOLJEUGD
H
Nederland profiteert meer van
Europese eenwording dan EG
Overwinteraars
dupe van malafide
praktijken
SCHERMUTSELING NA TE LATE KOMST HUISARTS
Ik had wal meer bejrip eerwuht,
maar ik kan niet anders. Die brn-
iels kosten Md en ik weel niet
meer hoe ik de eindjes aan
elkaar moet Knopen.
BINNENLAND
Kostbare vazen
uit raadhuis
De Paauw gestolen
WASSENAAR Van het bordes
van raadhuis „De Paauw" in Wasse
naar zijn gisteren twee antieke,
kostbare vazen gestolen. De vijftig
centimeter hoge gietijzeren vazen
zijn in 1860 vervaardigd door de
Berlijnse kunstenaar Johan Conrad
Geiss. Gemeentesecretaris mr.
J.M.W. Ummels zei vanmorgen „ge
schokt" te zijn door de roof. De
waarde van de vazen is onbekend.
„Wij hebben de andere twee voorlo
pig op een geheime plaats opgebor
gen", aldus Ummels. „Die bleken
echter loodzwaar. Wij vermoeden
dan ook dat ten ministe drie perso
nen de vazen hebben versjouwd".
HILVERSUM De Sal
vadoraanse vrouw die als
chauffeur werkte voor de
IKON-ploeg waarvan de
omgebrachte cameraman
Cornel Lagrouw deel uit
maakte, heeft haar land
verlaten. Uit angst voor
een aanslag op haar leven
is de vrouw, moeder van
drie kinderen, naar het
buitenland gevlucht; zij
zou door onbekenden met
de dood zijn bedreigd,
meldt het ochtenblad
Trouw.
De vrouw zou een belangrijke
getuige kunnen zijn in het on
derzoek naar de dood van La
grouw, die omkwam toen hij
een aanval van het regerings
leger op een door guerrilla's
beheerste plaats filmde. De In
ternationale Federatie van
Journalisten (IFJ) stuurt op
voorstel van de Nederlandse
Vereniging van Journalisten
(NVJ) binnen twee weken een
missie sturen naar El Salvador
en Peru, onder leiding van
NVJ-bestuurslid R. Bakker.
De missie gaat de dood onder
zoeken van zes journalisten,
onder wie Lagrouw. Naast
Bakker maken deel uit van de
delegatie S. Gronsund, een
IFJ-functionaris uit Brussel,
en een nog nader aan te wij
zen journalist van het Comité
ter bescherming van journalis
ten in New York. Vara-radio-
journalist J. Schmeitz, die cor
respondent is geweest in La-
tijns-Amerika, zal de groep als
adviseur begeleiden.
De missie zal de omstandighe
den onderzoeken waaronder
de journalisten zijn omgeko
men. Verder wordt nagegaan,
door gesprekken met onder
anderen lokale journalisten,
hoe de veiligheid voor verslag
gevers in de toekomst kan
worden verbeterd. Verwacht
wordt dat de missie acht tot
tien dagen nodig heeft voor
het onderzoek.
EeidaeQouflo/nt
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Hoewel van twij
felachtige kwaliteit, razend popu
lair bij vervalsers en alom be
schimpt als het „zwarte vod" is
het Nederlandse paspoort peper
duur. De prijs die de burger voor
zijn reisdocument moet betalen
ligt met gemiddeld 80,50 gulden
hoger dan in de meeste EG lan
den. Alleen in Denemarken,
Frankrijk en Ierland moet meer
voor het paspoort worden neerge
teld, zo blijkt uit een prijsvergelij
king die het ministerie van bui
tenlandse zaken gisteren naar de
Tweede Kamer heeft gestuurd.
Het „zwarte vod" komt zo ongun
stig uit de vergelijking te voor
schijn omdat rijk en gemeenten in
Nederland relatief veel leges (ge
middeld 77 gulden) heffen. De
drukkosten van het paspoort be
dragen daarentegen slechts 3,50,
waarmee Nederland samen met
Denemarken 3,20) het goed
koopst uitkomt. In België wordt
het paspoort voor 4,30 gedrukt,
in Luxemburg voor 5,40, Frank
rijk voor 8,25. Het Verenigd
Koninkrijk en de Bondsrepubliek
zijn met een kostprijs van respec
tievelijk 27,30 en 24,15 duur
der, maar compenseren die nadeel
ruimschoots door minder belas
ting voor een paspoort te vragen
(respectievelijk 27,30 en
f 10,35).
De prijzen die de EG-burgers
voor hun paspoort moeten betalen
lopen ver uiteen door de verschil
lende tarieven en drukkosten in
de verschillende landen. Luxem
burg heeft met een prijs van
10,80 het goedkoopste paspoort.
Daarna volgen Spanje 25,40)
Portugal (f 34,25), de Bondsrepu
bliek 34,50), Griekenland
37,40), Het Verenigd Konink
rijk (f 54,60), België (f 56,70) en
Nederland (f 80,50). De Ieren
106,75), Fransen 115,50) en
Denen 116,-) betalen het
meerst voor hun reisdocument. In
Italië kost een paspoort slechts
7,65 maar moet per jaar dat men
wil reizen 30,60 aan zegels ge
plakt worden.
Ambtenaar probeert
geheim document
te verkopen
ROTTERDAM Een 36-jarige burgerambte
naar van de staf van het Nationaal Territoriaal
Commando in Gouda is aangehouden, omdat
hij erven wordt verdacht een geheim stuk te
hebben willen verkopen en afleveren aan der
den. Het ging om een document dat betrekking
had op de organisatie van de Koninklijke
Landmacht. De man is inmiddels voorgeleid
aan de Rotterdamse rechtbank, die een gevan
genhouding voor de duur van dertig dagen
heeft bevolen. Voor het ter beschikking stellen
van geheime documenten aan derden kan de
man tot maximaal zes jaar cel veroordeeld wor
den. Als dergelijke geheimen worden doorgege
ven aan een buitenlandse mogendheid is een
straf van maximaal 15 jaar mogelijk.
VRIJDAG 31 MAART 1989 PAGINA 4
Meer geld uit
Europees fonds
DEN HAAG Zuid-Hol-
land heeft voor dit jaar
(bruto) 16,7 miljoen gulden
subsidie toegewezen ge
kregen uit het Europees
Sociaal Fonds (ESF).
De korting op dat bedrag
is nog niet bekepd. In to
taal kreeg Nederland 208
miljoen netto, 29 procent
meer dan vorig jaar.
De bijdrage uit het ESF is
bestemd voor om- en bij-
scholingsprojecten voor
werklozen en werknemers
die met werkloosheid wor
den bedreigd.
Boeing Transavia
in de problemen
SCHIPHOL Een Boeing
300 van Transavia Airlines
een chartervlucht
van Tenerife naar
is uit voorzorg in Lissabon
land. De gezagvoerder
Boeing besloot tot de
ding toen hij merkte dat
oliedruk in eén van de
motoren terugliep. De
van het mankement is nog
bekend. De 149 passagiers
gisteren door een ander
tuig van Transavia opgehaa
en met een aantal uren
ging alsnog naar
gebracht.
diens
iee-0
van d
ben.
loor c
hand i
minist
op de viri^ers
DEN HAAG Minister
Brinkman van WVC heeft
de Tweede Kamer onvol
ledige en te technische in
formatie verstrekt over .de
uitvoeringskosten van de
Wet uitkeringen vervol
gingsslachtoffers 1940-
1945 (wuv).
De Tweede Kamer is volgens
de Rekenkamer onvoldoende
op de hoogte gebracht
afspraken die WVC heeft ge
maakt met het ABP, dat de
uitvoering van de wuv sinds
augustus 1983 verzorgt. Het
ABP zou een saneringsproces
uitvoeren dat 50 miljoen gul
den zou kosten en vijf jaar zoi
duren. Een van de afspraken
was dat het ABP het bedrag
van de uitvoeringskosten zou
voorschieten dat meer was dan *ers
het in de begroting van het 9earr€
ministerie opgenomen bedrag. (lers
De schuld bij WVC die zo ont- f63an!
stond, zou worden bijgehouden ""yuj1
in een lopende lening. Het mi-jd11®1™
nisterie had, aldus de Reken-
kamer, op grond van de sa-
menwerkingsregeling slechts
twee middelen om de uitvoe- P0,lt,e
ringskosten te beheersen: ren
overleg over de begroting van aan
de uitvoeringskosten en con- °uren'
trole op de uitvoeringskosten. J®*
Beide zijn volgens het onder- SC"®6!
zoek te laat ter hand genomen. Iancl-
Eind vorig jaar was van het
uitgetrokken bedrag voor het _)^nC
saneringsproces 36,7 miljoen
gulden besteed. De oorspron
kelijke verwachting dat de uit
voeringskosten binnen enkele
jaren zouden dalen (waarna
het ministerie zijn schulden
aan het ABP zou kunnen af
lossen) is niet uitgekomen.
Ook verwacht de Rekenkamer
niet dat dit op korte termijn
zal gebeuren.
CENTRAAL PLANBUREAU:
DEN HAAG De Neder
landse economie zal ge
middeld wat meer profite
ren van de eenwording
van de Europese markt in
1992 dan de Gemeenschap
in haar geheel. In vrijwel
alle bedrijfstakken zal de
produktie toenemen.
Vooral in het vervoer en
het bankwezen is mark-
twinst te verwachten.
Deze extra winst zal vooral tot
een grotere stijging van de
particuliere consumptie leiden,
aldus een studie van het Cen
traal Planbureau (CPB). Zou
de .toeneming van de arbeids-
produktiviteit niet volledig tót
extra loonstijging leiden, dan
zou de werkgelegenheid kun
nen stijgen. Historisch gezien
lijkt dat echter niet waar
schijnlijk. Door het wegvallen
van de grenzen wordt een
goed vestigingsklimaat voor
ons land steeds belangrijker.
Het CPB is voorzichtiger in
zijn voorspellingen dan de be
rekeningen die de Europese
Commissie („Cecchini-rap-
port") zelf heeft laten uitvoe
ren. In die studie van de EC
wordt een extra groei na zes
jaar van 4,5 procent voorspeld
en een extra toeneming van de
werkgelegenheid met 1,5 pro-
Het Planbureau berekende
echter dat het bruto nationaal
produkt voor de totale EG na
zes jaar bijna 2,5 proce.nt hoger
zal uitkomen. De werkgele
genheid zal gelijkblijven. De
Nederlandse economie komt
iets boven het EG-gemiddelde
uit, met een groei van 3 a 3,5
procent. Ook in Nederland ko
men er per saldo geen extra
banen bij.
SUSKE EN WISKE DE SPEELGOEDSPIEGEL
Overwinterende bejaarden in Spanje. Bejaarden die in Spanje in een ziekenhuis worden opgeno
men, worden vaak het slachtoffer van malafide praktijken.
FOTO: SP
DEN HAAG De ANWB
is dit jaar begonnen met
een onderzoek naar mala
fide praktijken in Spaanse
ziekenhuizen, waarvan
met name Nederlandse
toeristen (zogenaamde
overwinteraars) de dupe
zijn geworden. De plaats
vervangend chef van de
Alarmcentrale van de
ANWB in Den Haag
Grootmeijer heeft gister
avond voor de Lokatel-te-
levisie, de lokale omroep
van Den Haag aangekon
digd, dat er zo spoedig
mogelijk stappen worden
ondernomen tegen prak
tijken in de betrokken
ziekenhuizen.
De meeste Nederlandse toeris
ten die tijdens hun verblijf in
Spanje in een ziekenhuis
moeten worden opgenomen,
komen terecht in een particu
liere kliniek omdat de officiële
staatsziekenhuizen in de
Spaanse kustplaatsen door
gaans overvol zijn. De ANWB
vindt met name de tarieven
van deze klinieken ondoor
zichtig. Deze commerciële kli
nieken doen er alles aan om
de kosten van het ziekenhuis
verblijf op te
Nederlandse
Spanje verblijven als gevolg-
daarvan veel langer in het zie
kenhuis dan in eigen land het
geval zou zijn. Volgens dokter
Grasmeijer, een van de Neder
landse huisartsen in Beni-
dorm, worden in de klinieken
uitgebreide en overbodige on
derzoeken gedaan, waardoor
de kosten nodeloos stijgen. Pa
tiënten krijgen vaak een in
fuus toegediend, terwijl dat
medisch gezien niet nodig is.
Grasmeijer: „Dat is vrijwel
standaard hier". Nerveuze pa-,
tienten „en wie is dat niet
als je in een vreemd zieken:!
huis wordt opgenomen"
krijgen geen kalmeringstable
tje, maar een psychiater aan
hun bed. Ook komt het voor
dat patiënten op de afdeling
intensieve zorg worden gelegd,,
terwijl daar medisch gezien
geen aanleiding toe is.
De Nederlandse verzekerings-'
maatschappijen betalen daar'
door veel te veel aan
Spaanse ziekenhuizen.
ANWB wil, zodra het ondeH
zoek (vermoedelijk in mei) is
afgerond, met de verzeke^
ringsmaatschapppijen in conJ
tact treden om de Spaanse zie
kenhuizen te dwingen de juis
te tarieven en behandelwijze^
te hanteren.
KESTEREN Een inwoner hem belde omdat zijn zwange- zijn vrouw naar het Radboud-
van het Betuwse Kesteren re vrouw weeën kreeg. Kort ziekenhuis in Nijmegen moest
heeft bij de politie aangifte ge- na de geboorte overleed de worden vervoerd. De politie
daan van mishandeling door baby. Volgens een woordvoer- liet daarop
maand te vroeg geboren.
huisarts. De man verwijt der van de districtspolitie
de arts verder niet meteen t# Nijmegen belde de man on>
zijn komen opdagen toen hij kwart over twaalf op, omdü
dat hij niet onmiddellijk geko
men was. Ook beschuldigde h(j
De meldkamer had ook de de arts gedronken te hebben,
ambulance ko- huisarts gebeld, die daarop als-
;n tweede, met nog naar de familie ging. In
lan boord. Hef. een zeer emotionele sfeer ver' Uit woede gaf de arts de
ongeveer anderhalve weet de vader de huisarts toen vervolgens een klap.
i later
331)1
post
veria,
sen. I
houdi
armig
>an< ^larg
DEN HAAG Bestonden
er geen hart- en vaatziek
ten, de mens zou gemid
deld zeven jaar ouder
worden. Toch is het rek
ken van het leven niet de
belangrijkste doelstelling
van de Nederlandse Hart
stichting. Directeur dr. W.
Stiggelbout: „Het gaat ons
er vooral om leven aan ja
ren toe te voegen en niet
jaren aan het leven". Zo is
het de afgelopen 25 jaar
geweest en zo zal het de
komende jaren zijn.
De jubilerende Hartstichting
wil niet graag de grote boeman
zijn die met allerlei verboden
en gedragsregels gans een volk
in een corset jaagt. Toch is het
vooral dank zij diezelfde stich
ting geweest dat het denken
over met name roken totaal is
omgeslagen. Was je in de jaren
zestig geen bink zonder siga
ret, in de jaren tachtig en ne
gentig ben je met een sigaret
tussen de lippen absoluut niet
cool. Maar ook de eet- en leef
gewoonten zijn door toedoen
van de Hartstichting dailig
veranderd.
In een betrekkelijk korte pe
riode zijn hart en bloedvaten
hèt onderwerp in de gezond
heidszorg geworden; in de me
dische specialisatie is de car
dioloog de absolute topper, zo
wel qua status als qua inko
men. En dan te bedenken dat
25 jaar geleden een hartpatiënt
zes weken plat moest liggen en
een kans van één op drie had
dat-ie er aan overleed. Tegen
woordig zijn de meeste hartpa
tiënten na een week zieken
huis weer thuis en is de kans
om aan de kwaal dood te gaan
nog maar zo'n drie procent.
Kinderen
Dat neemt niet weg dat hart
en vaatziekten momenteel de
belangrijkste doodsoorzaak
zijn; de helft van alle mensen
die overlijden, heeft iets aan
het hart of de vaten. Vaak is
dit een gevolg van hoge bloed
druk, waaraan naar schatting
een kwart van de bevolking
Minister Brinkman
FOTO: SP
Rekenkamer
tikt Brinkman
De Hartstichting zal daarin
een vooraanstaande rol blijven
spelen, waarbij de meeste aan
dacht zal blijven uitgaan naar
wetenschappelijk onderzoek,
waarvoor veertig procent van
de geldelijke middelen worden
uitgetrokken. Daarna blijft
preventie het belangrijkst en
die zal zich de komende jaren
met name richten op de wer
kende bevolking en de jeugd.
In de Nederlandse bedrijven
blijkt één op de drie werkne
mers een verhoogd choleste
rolgehalte te hebben en één op
de vijf twee of meer risicofac
toren voor hart- en vaatziek
ten.
Jeugd
Bij de jeugd ligt het anders.
Uit recent onderzoek van dr.
Post blijkt dat kinderen tussen
12 en 16 jaar te veel en te vet
eten en te veel alcohol gebrui
ken. Het aantal jongeren tus
sen 12 en 19 jaar dat rookt is
voor jongens nog altijd 22% en
voor meisjes 23%; in het lager
beroepsonderwijs zijn die per
centages zelfs 26% en 34%.
Het meten van iemands bloeddruk vormt een belanqrijk onderdeel van een medisch onderzoek.
lijdt. De indruk bestaat dat
hoge bloeddruk te voorspellen
is. Epidemioloog prof. dr. A.
Hofman van de Erasmus-uni
versiteit in Rotterdam conclu
deert dit na een onderzoek on
der tweehonderd kinderen.
Eind jaren zeventig werden in
twee Zoetermeerse wijken iets
meer dan 10.000 mensen van
vijf jaar en ouder onderzocht
op hoge bloeddruk. Voor een
vervólg-onderzoek werden
kinderen geselecteerd tussen
vijf en dertig jaar - één groep
van ouders die beiden hoge
bloeddruk hebben en één
groep van wie de ouders een
normale bloeddruk hebben.
„Al op heel jonge leeftijd zijn
er verschillen te zien", zegt
Hofman. „De meeste kinderen
van wie beide ouders hoge
bloeddruk hebben, hebben dan
óók al een hogere bloeddruk.
Dat lijkt het vermoeden te be
vestigen dat hoge bloedruk
voor een belangrijk deel erfe
lijk is, al hebben niet alle kin
deren uit die groep een hogere
bloeddruk".
De verschillen in het bloed
ontstaan al in de eerste tien
jaar, nog voordat de hoge
bloeddruk zich uit. In het
bloed zitten „merkers", in
vaktaal alpha-receptoren ge
heten, die de eigenschap heb
ben de vaatwanden te vernau
wen. Bij kinderen die geen
aanleg voor hoge bloeddruk
hebben, zitten aanzienlijk
minder van deze receptoren in
het bloed dan bij de andere
kinderen. Het aantal recepto
ren ligt niet bij de geboorte
vast, er worden steeds nieuwe
hoeveelheden aangemaakt.
Hofman vermoedt dat daarbij
prikkels van buitenaf beslis
send zijn. Dat zou betekenen
dat de kinderen die een aan
wijsbaar riscio lopen, niet met
medicijnen hoeven te worden
behandeld, maar dat preventie
voldoende is.
FOTO: MILAN KONVALINKA
Of het nou komt door roken,
slecht eten, te veel drinken, te
weinig bewegen, stress, hoge
bloeddruk of wat dan ook,
hart- en vaatziekten openba
ren zich in de meeste gevallen
na het vijftigste jaar. Volgens
hoogleraar cardiologie dr. A.
Dunning is het vooral te dan
ken aan preventie dat steeds
minder jongeren een acuut
hartinfarct krijgen. „Nietemin
eten we nog altijd veel vet en
hebben we als samenleving
nog een te hoog cholesterolge
halte". Dunning verwacht
niettemin dat de positieve ont
wikkeling - daling van het
aantal doden als gevolg van
De school is de plek bij uitstek
waar voorlichting gegeven
moet worden, vindt drs. Marti-
ne Bouwman van de Hart
stichting. „De school neemt
een steeds belangrijkere taak
van de opvoeding van kinde
ren voor zijn rekening. Behal
ve dat de school om menselij
ke redenen aan de gezondheid
en het welbevinden van do
centen en leerlingen aandacht
zal moeten besteden, zou ook
een economisch motief in de
toekomst wel eens een belang
rijke rol kunnen spelen. In de
strijd om de leerling zou het
bieden van een gezond school
klimaat wel eens een doorslag
gevend argument kunnen
worden". Tot haar leedwezen
heeft de overheid dit aspect
verwaarloosd; in de nieuwe
wet op de basisvorming voor
12- tot 16-jarigen is niets terug
te vinden over gezondheidse
ducatie.
DICK HOFLAND