l Gebrek aan geloof is oorzaak angst Wereldraad verzwakt oecumene CcidócGouaan >weer I £eldóc6otrumt kerk en wereld Reizen naar westen vanuit DDR versoepeld GEESTELIJK LEVEN/OPINIE vrijdag 31 maart 1989 pagina Vijf doden bij overval op missiepost KAMPALA Een groep nomaden heeft een overval gedaan op een rooms-katholieke missiepost in het oosten van Oeganda. Daarbij zijn vijf doden en twee gewonden gevallen. De noma den hebben zes jonge vrouwen ontvoerd, aldus het dagblad Munno. De overvallers dwongen ongeveer 5.000 mensen, die hun toevlucht op het terrein van de missiepost hadden gezocht nadat veedieven hun dorpen onveilig hadden gemaakt, zich uit te kleden en een traditionele dans ten uitvoer te brengen. Vol gens de missionarissen Karl de Van en John Hudson waren de nomaden gekleed in uniformen van het vroegere Oegandese bevrijdingsleger UNLA. De aanval volgt op de terugtrekking uit het gebied van de Oegandese regeringstroepen, die naar de Keniase grens zijn gegaan waar de spanningen de laatste we ken zijn toegenomen. Onafhankelijke priesterbeweging in Hongarije BUDAPEST Drie rooms-katholieke priesters in Hongarije hebben een onafhankelijke beweging van priesters opgericht onder de naam 'Cultores Pacis' (beoefenaren van de vrede). De beweging beschouwt zich als een alternatief voor de officiële priesterbeweging 'Opus Pacis' (werk van de vrede), die het be leid van de Hongaarse regering steunt. De nieuwe beweging streeft naar volledige vrijheid van godsdienst en scheiding^ kerk en staat in Hongarije. Verder wil zij de contacten tussen priesters en priesterstudenten verbeteren. De drie priesters wijzen 'Opus Pacis' beslist van de hand. Zij willen dat alle priesters zich terugtrekken uit vertegenwoordigende politieke organen als gemeenteraden en het parlement. Verder ijvert de nieuwe beweging voor geweldloosheid. Hoop niet zonder wanhoop en wanhoop niet zonder hoop Italiaanse RK Kerk begint geldwerving onder gelovigen ROME De RK Kerk in Ita- lie gaat onder de gelovigen geld werven om haar voortbe staan te kunnen veilig stellen. Volgend jaar vervalt de staatssubsidie voor de salarië ring van de ongeveer 40.000 priesters in het land. De gelo vigen zullen de priesters dan zelf moeten onderhouden. De kerk zal hiertoe tijdens de eucharistievieringen van 23 april en 15 oktober een beroep op de gelovigen doen. De staat zal de kerk van vol gend jaar af dan wel niet meer directe financiële steun geven, maar indirect wordt de kerk wel geholpen. Sinds dit jaar kunnen Italianen jaarlijks maximaal 2 miljoen lire (ruim 3000 gulden) aan giften voor de kerk voor de belastingen aftrekken. Dat geld kunnen zij storten op het door de bis schoppenconferentie ingestel de centrale instituut ter on dersteuning van de clerus. En vanaf volgend jaar bestaat daarbij nog de mogelijkheid acht pro mille van de inkom stenbelasting te bestemmen voor een cultureel of sociaal doel, zoals het instituut voor de clerus. Tijdens een buitengewone vergadering vorig najaar heeft de bisschoppenconfe rentie zich beraden over de financiële problemen van de kerk. De gelovigen zal duide lijk worden gemaakt dat de kerk geen „supermarkt voor de zielen" of „service-instel ling van geestelijke goederen" is, maar dat zij afhankelijk is van de financiële hulp van de gelovigen. De Italiaanse pastores ontvan gen dezer dagen een brief van de bisschoppenconferentie over de financiën van de kerk, zo meldt het katholieke dagblad 'Avvenire'. De pries ters wordt geadviseerd de ge lovigen erop wijzen dat het niet alleen gaat om de salaris sen van hun pastores, maar ook om het voortbestaan van het charitatief werk en het missiewerk van de kerk. De bisschoppenconferentie vindt dat de priesters het goede voorbeeld moeten geven door een ingetogen levensstijl. Bo vendien wordt er bij de bis schoppen en priesters op aan gedrongen de kerk in hun testament te gedenken. Knooppunt voor jongerenpastoraat in Leiden LEIDEN Het Knooppunt voor jongerenpastoraat en di- akonaat wordt vrijdag 14 april officieel geopend. Knooppunt is een samenwerkingsverband van de Leidse Hervormde en de Gereformeerde Jeugdraad en de Werkgroep Jongeren Pastoraat van het dekenaat Leiden. Ter gelegenheid van de ope ning wordt er een creatief feest voor jongeren gehouden rond thema's van het Conci liair Proces. Daarbij komen muziek, theater, geloven en leven in Latijns-Amerika aan de orde. Medewerking verle nen de muziekgroep Ayarichi en de Rotterdamse toneel groep Chili met het theater stuk „Een huivering van hoop". Andere activiteiten zijn: een panfluit bouwen bij Tuya, kennis maken met Ni caragua door Fred Beck, een radio-reportage maken voor MOKER, schrijven voor poli tieke gevangenen en een wandkleed of exotische hapjes maken. De opening wordt rond 20.00 uur verricht door deken L. Banning van de rooms-katholieke kerk, ds. A.Th. Kramer van de her vormde kerk en ds. H. Hor- tensius van de gereformeerde kerk. Belangstellenden zijn vanaf half acht welkom in het gebouw aan de Oude Rijn 44b. Meer informatie is verkrijg baar bij Jacqueline Schoon- jegging) R.W. van Mourik Ie Aagte- kandidaat te Aduard. Beroepen Ie Leeuwarden (toezeg ging) J. Gulmans te Hilversum. t voor Krimpen at lengew. wijkgemee te Alblasserdam. Gereformeerde Kerken Beroepen te West-Terschelling I.e. Midsland H. Out te Hardinxveld-E HET „DONKERE GAT" VAN DOMINEE WALSTRA DRACHTEN "Het is mij opgevallen dat bij het bepalen van kerkelijke beleid de angst om het ei gen bestaan en de angst voor bedreiging door de ander onderhuids zo sterk aanwezig is dat hij verlammend werkt. Met schitterende redenerin gen, zoals: "De achterban moet tijd hebben om mee te komen', wordt de angst verbloemd. Dit kwaad moet bespreekbaar ge maakt worden, zeker door christenen die zeg gen te geloven in de blij de boodschap van verge ving en bevrijding van zonde en angst". Dit zegt dominee J. Walstra uit Drachten. Van zijn hand verscheen deze week het boek Het donkere gat, pasto rale handreiking over angst. Het boek biedt, naast een filo- sofisch-dogmatische onder bouwing van het onderwerp, talloze praktijkvoorbeelden van die angst: een dominee is bang om in een uitzonderings positie te belanden en om die reden slikt hij zijn nieuwe op vattingen over bepaalde bij belboeken in; een midden stander weigert ambtsdrager te worden uit angst een deel van zijn klanten te verliezen die anti-kerkelijk zijn. "Nog kwalijker wordt het", aldus dr. Walstra, "als we ho ren van pastores en hulpver leners die de schouders van angstige mensen extra zwaar belasten met de verwijzing naar het zondaar-zijn. In feite Dr. Walstra: Het eindeloos gehakketak over Samen-op-Weg, gezamenlijke avondmaalsvieringen en andere vormen van doopbediening moet afgelopen zijn. weten zij dan geen raad met de angst, ze zijn er bang voor en ze praten het van zich af door de angstige medemens onder te brengen in de cate gorie zondaar. Geloven kan zo ontaarden in angst hebben voor de angst van anderen. Geroepen om hulp te bieden loopt men weg van de roepen de, hem of haar achterlatend met de echo van: Jezus redt, roep Hem aan!" Met andere woorden: de kerk moraliseert nog steeds. "Ze wijst nog altijd met het vin gertje", aldus Walstra. "Het enige wat je hebt te doen is eindeloos tijd en liefde geven en de angstigen laten weten dat er plaats voor hen is". Net als de mens is de kerk ook angstig. Ook zij probeert haar" angstgevoelens weg te werken. Bezit (landerijen of ander onroerend goed) bewa ren en zieltjes winnen zijn subtiele vormen van machts vergroting "waarmee dan de angst voor het bedreigde voortbestaan van de eigen kerk of de angst voor de ont maskering van het eigen ge loof toegedekt wordt. De ze kerheid van geldbezit, van het grote getal kan de sugges tie opleveren dat je niet ang stig bent, maar diep gelovig". Wat betekent het geloof in God, in Jezus Christus in dit verband? Dr. Walstra die gro te liefde voor de kerk heeft, vindt dat hij juist om die re den deze indringende vraag aan de orde moet stellen. De kerk schiet ziins inziens dui delijk te kort. 'In deze wereld die misschien wel naar de knoppen gaat, moet je hoge eisen stellen aan de kerk en mag ze niet werken met lap middelen". Gehakketak Peinzend: "Mijn kinderen zijn nog een klein beetje kerkelijk, maar hoe zal het gaan met mijn kleinkinderen?" Het moet afgelopen zijn, vindt de Drachtster theoloog, met het eindeloos gehakketak over Samen-op-Weg, geza menlijke avondmaalsvierin gen, andere vormen van doopbediening enzovoorts. In ziekenhuizen, verpleeginrich tingen en "achter het prikkel draad van Hitier" zijn geza menlijke avondmaalsvierin gen nooit een probleem ge weest, maar in een dorp of stad is dit gegeven een blinde vlek. "Waarom kan het daar wel en hier niet", vraagt Wal stra zich af. Op meerdere ker kelijke vergaderingen heeft hij deze vraag aan de orde ge steld maar een antwoord is er nooit gekomen. Walstra: "Als ik er werkelijk van overtuigd ben dat bij voorbeeld een gezamenlijke avondmaalsviering in de lijn is van wat Christus van ons vraagt en ik kan dit bijbels onderbouwen dan ben je er toch". Zelf werkt Walstra mee aan een theologische cursus voor gemeenteleden. Vaak hoort hij daar de klacht dat allerlei nieuwe theologische denk beelden niet in de thuiskerk gepreekt worden. Predikan ten die vaak wel op hoogte zijn van de nieuwe inzichten, durven hun nek echter niet uit te steken. Veel dominees houden er een studeerkamer- en een preekstoeltheologie op na. "Ik kan mij voorstellen dat de jeugd de kerk de rug toekeert", concludeert Wal stra. Op de vraag welke kant het met de kerk op moet, ant woordt de auteur van het donkere gat: "We moeten te rug i le de boodschap Christus herkend kan wor den. We moeten zoeken naar e^n oorspronkelijk geloofs vertrouwen zonder ja maars". Walstra ziet heel andere vor men van gemeente-zijn voor zich. In boeken die nog op stapel staan, wil hij hier nader op ingaan. "Er is nu bijvoorbeeld een bij na volledige identificatie tus sen dorp en kerk. Wat er ta boe is in een dorp is ook taboe in de kerk. De roddels van het dorp klinken door in de kerk. Ze functioneert als be waarster en behoedster van het dorp en niet als een kri tisch tegenover". GERRIT GEERDS Dr. J. Walstra: Het donkere gat, pastorale handreiking over angst, Callenbach, Nij- kerk 1989. PAUL ABRECHT: DEN HAAG De keuze van de Wereldraad van Kerken voor actie in plaats van studie bete kent een verzwakking van de oecumenische zaak. Tot deze conclusie komt de Amerikaan dr. Paul Abrecht, die van 1954 tot 1983 directeur van de afdeling kerk en samenleving van de We reldraad was. Abrecht schrijft dit in de feestbundel voor dr. H.M. de Lange .Met minder kunnen we niet toe', die in Voorburg is uitgegeven. In dezelfde bundel wordt Abrecht door prof. dr. H. Berkhof een „ta- lentenjager" genoemd, terwijl prof. dr. D.C. Mulder spreekt van „de legendarische Paul Abrecht". Het behoort volgens Abrecht tot het wezen van de oecume ne dat de verschillende per spectieven die er in de kerken op sociale problemen leven, bekritiseerd kunnen worden. Of bij het opstellen van de programma's daarvoor de no dige discipline kan worden opgebracht, is de toetssteen voor de oecumenische integri teit en tegelijkertijd de basis voor de geloofwaardigheid van de Wereldraad. Vanaf het begin heeft de We reldraad eraan vastgehouden dat geen enkele politiek of econonomisch systeem we reldwijd de gerechtigheid zou kunnen verwerkelijken, dat de hoop op een revolutionaire verandering in de richting van een geheel nieuw econo misch systeem een illusie was en dat op dit terrein de be langrijkste taak van de oecu menische beweging was in alle economische systemen (kapitalistisch, gemengd of communistisch) de factoren te ontdekken die verantwoorde lijk voor de wereldwijde soci ale en oecumenische wanorde zijn. Rechterkant Het impliciete of expliciete vertrouwen op de socialisti sche (marxistische) ideologie heeft veel hedendaagse oecu menische actiegroepen mis leid, zo schrijft Abrecht. „He laas heeft de bekoring van re volutionaire verandering ons in de oecumenische beweging afgeleid van de analyse van nieuwe bewegingen aan de rechterkant." Daarom zal een vernieuwde oecumenische be weging pas echt in staat zijn het christelijke fundamenta lisme te beantwoorden als ze de geëigende oecumenische methode heeft herontdekt om de sectariërs ter linkerzijde uit te dagen. De strijd tussen studie en actie ontbrandde eind jaren '60 in de Wereldraad. Omstreeks 1971 veranderde de theolooog Gustavo Gutierrez uit Peru de theologie van de revolutie in de bevrijdingstheologie, die meer een uitdrukkelijk mar xistische interpretatie van de oorzaken en geneeswijzen van onrecht en onderdrukking had. In de periode 1969-1976 werd geprobeerd om ih de nieuwe sociale programma's van de Wereldraad uitdruk king te geven aan de vastbe slotenheid het politieke en economische syteem van de wereld te veranderen. Actie kwam in de plaats van oecu menische studie. Meningsverschillen n de jaren '70 ontstonden bin nen de Wereldraad er grote meningsverschillen over prio riteiten, programma's, karak ter en doel van de oecumene. De conflicten brachten strijd om fondsen, macht en invloed met zich mee. Volgens Abrecht bereikte het conflict een hoogtepunt tijdens de al gemene vergadering van de Wereldraad in 1983 te Van couver, waar het programma en de stijl grotendeels werden beïnvloed door het activisti sche perpectief. Het conciliai re proces voor gerechtigheid, vrede en behoud van de schepping weerspiegelt het „activistische, anti-studie,1 anti-expert" karakter van de Wereldraad. De verschillen duren tot op de dag van vandaag voort en weerhouden de Wereldraad ervan effectiever te getuigen voor sociale gerechtigheid, zo schrijft Abrecht. Het is vol gens hem nog niet mogelijk te zeggen of er een kans op een spoedige oplossing van dit verdeeldheid zaaiende con flict is. Op bezoek in trainingscentrum Dat ook de Russisch-orthodoxe kerk van de glasnost profiteert, blijkt uit deze foto. Een hoge Russisch-orthodoxe geestelijke, archimandriet Cyrillus uit Kishinev, kon gisteren het inwendige bekijken van een Russisch ruimtevaartschip. Samen met een aantal andere geestelijken was de archimandriet te gast op het trainingscentrum voor Russische kosmonauten bij Moskou. Opnieuw aanslag op adviseur Braziliaanse RK Kerk SAO PAULO Opnieuw is een moordaanslag gepleegd op een adviseur van de Brazili aanse Rooms-Katholieke Kerk. Het slachtoffer, Anto nio Eder de Souza, is met ern stige verwondingen in de buik opgenomen in het zie kenhuis van Manaus in het hart van het Amazonegebied. Eder de Souza is juridisch ad viseur van de pastorale com missie voor het grondbezit van de RK Kerk in het noor den van Brazilië, die de land loze boeren steunt in hun ac ties tegen de grootgrondbezit ters. De aanslag had om twee uur 's nachts plaats vlakbij het huis van zijn broer in het centrum van Manaus. Drie onbekenden losten vier scho ten op hem. Eder de Souza is niet de eer ste medewerker van de kerk op wie een aanslag is ge pleegd. De afgelopen jaren zijn herhaaldelijk bisschop pen, priesters en leken-mede- werkers van de kerk die de zijde van de landloze boeren hebben gekozen, met de dood bedreigd of slachtoffer gewor den van een aanslag op hun leven. BERLIJN Begin april wordt in de DDR een nieuwe, soepeler regeling voor reizen naar het westen van kracht. Met deze nieuwe regeling worden de regels die begin dit jaar in werking traden en door veel Oostduitsers als te beperkend werden beoor deeld, buiten werking gesteld. Dat hebben vertegenwoordi gers van de Evangelische Kerk in de DDR gisteren te horen gekregen van de staats secretaris voor kerkzaken, Kurt Löffler. De nieuwe rege ling, die op zeer korte termijn in het Oostduitse staatsblad zal verschijnen, moet misver standen uit de weg ruimen en voor de burgers duidelijk en te controleren zijn, zo heeft Löffler volgens een der deel nemers aan het gesprek, de Oostberlijnse predikant Man fred Stolpe, meegedeeld. Particulieren zullen voortaan naar de tantes, ooms, neven en nichten van hun huwe lijkspartner mogen reizen. Sinds begin dit jaar mocht al leen degene van de huwelijks partners met directe bloed verwantschap naar een fami lielid in het westen reizen. Verder zal een ernstig gehan dicapte man of vrouw een be geleider mogen meenemen. Oostduitsers mogen voorts al vier weken voor de te ver wachten geboorte van een fa milielid in het westen of drie maanden na de geboorte een vergunning aanvragen. Het gesprek, waartoe Löffler het initiatief had genomen, had kennelijk plaats in ver band met de bijeenkomsten van de synoden van de Evan gelische Kerken van Berlijn- Brandenburg en Sachsen. Bei de synoden zijn van morgen af bijeen. Twee weken gele den uitte de synode van de Evangelische Kerk in Mec klenburg zware kritiek op de reisbepalingen die sinds tegin dit jaar van kracht zijn. Vol gens de synode was er sprake van achteruitgang in vergelij king met vroegere regelingen. Zij meende dat de DDR-lei- ding onvoldoende rekening had gehouden met de resulta ten van de bijeenkomst over veiligheid en samenwerking in Europa die in januari in Wenen werd afgesloten. Vol gens de synode moest de DDR-leiding tegenover de burgers de verplichtingen na komen waarmee zij in Wenen had ingestemd. Servische opmars In Joegoslavië heeft partijleider Slobodan Milosevic uit» delijk dan toch zijn zin gekregen: de autonome provincie sovo verliest de macht aan de deelrepubliek Servië. V Kosovo blijft alleen de culturele autonomie over. Het pat i ment van Kosovo heeft zich zelf de strop om de nek gele 1: Het stemde in met een omstreden grondwetswijziging voor de Servische partijleider Milosevic al maandenlang agressieve campagne voerde. Het zegt wel iets over de pi tieke onmacht van de Albanezen, die negentig procent de bevolking van Kosovo vormen. In de provincie werd noodtoestand afgekondigd, in de straten van de hoofds patrouilleert het leger nadat bij botsingen met de politie ti tallen doden vielen en honderden gewonden; de Alban partijleiders hangt een proces wegens hoogverraad boven hoofd. MILOSEVIC mobiliseerde vorige zomer week na we honderdduizenden Serven die zich sterk maakten „hun" sovo te heroveren voor Servië. Onwillige partijleiders Montenegro, in de andere autonome provincie Vojvodina tenslotte in Kosovo zelf werden gewipt. De Joegoslavist partijleiding bezweek voor de druk van de straat lement van Kosovo tenslotte zelf ook. Door de grondwetsv ziging komen naast de buitenlandse politiek en de econoi sche planning van Kosovo ook de politie en de rechtsspra in handen van de Serven. in kosovo wordt gevreesd dat de Serven vanuit die mach positie zullen proberen het rad van de geschiedenis terug draaien. In de nieuwe grondwet komt een artikel over zinsplanning, dat bedoeld is om de forse aangroei van de banese bevolking af te remmen. In twintig jaar tijd is de banese bevolking van Kosovo verdubbeld, die van de Serv daalde. Het geboortecijfer van de Albanezen in Kosovo is vendien drie keer zo hoog als dat in de rest van Joe^slav MILOSEVIC wordt verweten een Stalinist van de stempel te zijn, maar de strijd om de hegemonie over Koso toont aan dat het conflict niet ideologisch, maar national tisch is. Zowel Albanezen als Serven maken op historisc gronden aanspraken op Kosovo. Vanuit democratisch o< punt is het echter zonder meer duidelijk dat de meerderhi in Kosovo gevormd wordt door de Albanezen en dat volg deze Albanezen recht hebben op de eigen republii waarvoor zij al sinds jaar en dag ijveren. De grondwetswijziging betekent tevens het definitieve ei de van het Tito-tijdperk. Voor het eerst wordt er gesleutc aan de grondwet die Tito er in 1974 doordrukte. Tito schi een federaal systeem, bedoeld om de hegemonie te voork men van de Serven, die de grootste bevolkingsgroep in Jo goslavië vormen. Hij deed dit door Kosovo en Vojvodina te maken van de Servische republiek en ze bijna volledi autonomie te verlenen. De hernieuwde greep op Koso vormt een belangrijk wapenfeit voor de Servische opmars Joegoslavië. Slobodan Milosevic heeft de Vojvodina aan zi onderworpen, vervolgens Montenegro en nu Kosovo. De S ven zijn er van overtuigd dat zij op dezelfde manier ook noordelijke republieken Slovenië en Kroatië op de kniei zullen krijgen. BH 50 lai lamp a[ zestij actie op d was met Ned( econ weel uit. E DEI noo cun sch< wel kijk gel\ pott den ove Ban het< van dru Maart zeer zach t en zeer na t DE BILT (KNM) Maart 1389 behoort tot één van de zachti maartmaanden van de eeuw. De gemiddelde temperatuur Bilt is normaal in maart 4,8 graden, terwijl dat deze maand graden was. Er kwamen in De Bilt slechts 2 vorstdagen tegen 12 vorstdagen normaal. Maart was ook een nattere maand dan gewoonlijk. Gemidde over het land viel tot nu toe 85 mm neerslag, terwijl dit ande gemiddeld slechts 48 mm is. Het aantal uren zonneschijn was ongeveer gelijk aan de gemi delde hoeveelheid van andere jaren. Het aantal uren zo maart was tot gisteren gemiddeld over het hele land 100 terwijl dit normaal voor de hele maand 112 uur is. Wolkenvelden DE BILT (KNMI) Verande ringen in de algemene druk- verdeling zullen tot gevolg hebben dat ons land enkele dagen in een oostelijke stro ming komt te liggen. Al in de komende nacht draait de wind naar noordoost tot oost en neemt overdag tot matig toe. In het waddengebied wordt de wind later mogelijk vrij krach tig, kracht 5. Vanaf Noord- Duitsland en het Oostzeege bied breiden wolkenvelden zich in de oostelijke stroming naar onze omgeving uit. Moge lijk valt daaruit wat zeer lichte regen of motregen, neerslag van enige betekenis wordt niet verwacht. De temperaturen komen geleidelijk op een wat lager niveau. Op zaterdagmid dag is het in het Waddenge bied niet warmer dan een graad of 10, in het zuiden kan echter de 15-gradengrens op enkele plaatsen nog net wor den bereikt. Een in Scandina vië aanwezig hogedrukgebied neemt geleidelijk nog verd in betekenis toe terwijl i druk in Frankrijk laag blij Hierdoor houdt de oostenwii nog enkele dagen aan er af en toe zelfs krachtig den. rijwel overal zonnig. Middagtemp i ituur van 3 graden in Oost-Zwed! r bij Stockholm tot 9 graden in Wei Noorwegen, 's Nachts op veel plai hedenmorgen Tocht langs bloemen DEN HAAG Volgens het Nederlands Bureau voor Toe risme is het de komende week de moeite waard een tocht te maken langs velden met bol gewassen en bloesembomen. Een overzicht van de moge lijkheden: streek tussen Leiden en Haarlem: narcissen worden •minder, tulpen komen voor zichtig uit streek tussen Haarlem en Den Helder: krokussen en narcissen nog redelijk, hier en daar wat tulpen w« streek Hoorn/Enkhuizen: krokussen en narcissen rede- aai lijk, nog geen tulpen £aj Keukenhof: binnenparade LÖ1 tot en met 3 april: amaryllis- no> .freesia, hyacinthen. Van 5 tot Singapore

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2