Grote steden" teleurgesteld
over beleid hervormde synode
il
Lied van de aarde: actueel
leerdicht over de schepping
ficicLcGouAcrtt
QeidóeQowuvnt
„Kerkmusici zijn steeds moeilijker te vinden'
kerk
wereld
ICTO heeft
financiële
problemen
Taak kerken in nieuwe
relatie mensmilieu
beroepingen
DO
a
mi
Beurs uan Amsterdam
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
MAANDAG 20 MAART 1989 PAGI1
INN
UTRECHT „Wat doet de
kerk nu aan kunst? Of om het
iets minder verheven te zeg
gen: wat doet de kerk nu voor
de kerkmusicus? En wat
brengt de toekomst van de
kerken de kerkmusicus? We
contateren dat in toenemende
mate het steeds moeilijker
wordt gekwalificeerde kerk
musici te vinden".
Dat zei Anco Ezinga, voorzit
ter van de vereniging van
protestants-christelijke kerk
musici Gereformeerde Orga
nisten Vereniging (GOV), op
de jaarvergadering in Utrecht.
Ezinga noemde drie oorzaken
van de schaarste aan kerkmu
sici: de doorzettende kerkver
lating heeft gevolgen voor het
potentieel van kerkmusici; de
passieve houding van de ker
ken ten aanzien van de kerk
musici; de afname van vak
kennis op het kerkmuzikale
vlak.
mensen een kerkmuzikale op
leiding volgen, dan heeft dit
onherroepelijk gevolgen voor
de opleiding van de amateur.
De kerken moeten zich, aldus
Ezinga, er goed van bewust
ziin dat zij voor een groot deel
afhankelijk zijn van die ama
teur.
Laat uw vrede niet zijn
in de mond van
mensen, want of zij u
goed of kwaad
nageven, gij zijt
daarom geen ander
Thomn Kampte
DOORN „De grote ste
den doen er in de Her
vormde Kerk niet zo veel
toe. De situatie daar is zo
ernstig dat er ingrijpende
kerkordelijke wijzigingen
nodig zijn. Met de oude
Kerkorde uit 1951 kan de
kerk niet op weg naar het
jaar 2000 gaan. Waarom
worden wij zo afgekne
pen? Waarom kunnen wij
onze gang niet gaan?"
Deze vragen stelde de Haagse
predikant ds. H.R. Smid op de
hervormde synode te Doorn,
waar de problemen van de
grote stadsgemeenten aan de
orde waren.
Reeds tien jaar geleden stelde
de Hervormde Kerk een be
raad grote steden in. De voor
stellen van dit beraad waar
door deze gemeenten meer
armslag zouden krijgen, wa
ren echter grotendeels door
de commissie voor kerkorde
lijke aangelegenheden (KOA)
ontkracht. Het moderamen
(dagelijks bestuur) van de
Hervormde Kerk, had de
kant de belangrijkste figuur
in de kerk. In 2000 is dat de
gemeente en het gemeentelid,
zo zei ds. Smid. „Is het niet
mogelijk van een dominees-
kerk over te stappen op een
vrijwilligerskerk?"
KOA-lid C.B. Roos, tot voor
kort predikant te Amsterdam,
trachtte de teleurstelling bij
de grote steden weg te nemen.
„Laat u zich niet door de sy
node ontmoedigen. Gaat u
rustig uw gang." Ondertussen
bleven de afgezwakte voor
stellen gehandhaafd. Ze wer
den daarop door de synode
aanvaard.
Huwelijk
De synode der Nederlandse
Hervormde Kerk heeft zater
dag ingestemd met meer toe
rusting voor bijna- en pas-ge-
huwden.
Ouderling Geleijnse uit Rot
terdam die het betreffende
voorstel indiende, zei dat de
kerk de opdracht heeft het
huwelijk als inzetting Gods
heilig te houden. De tijd is
volgens hem meer dan rijp
hier duidelijker gestalte aan
te geven. „De kerk moet meer
preventief optreden en niet
alleen als er al brokstukken
zijn."
De jongeren zijn met hun vra
gen over het huwelijk vaak
aangewezen op evangelische
groeperingen of op rand- of
buitenkerkelijke groepen.
Vanuit de synode werd forse
kritiek geuit op het voorstel.
Synode-adviseur dr. K.M.
Witteveen uit Utrecht bij
voorbeeld meende dat zo de
indruk wordt gewekt alsof
het huwelijk het grootste pro
bleem is waar de kerk zich
mee moet bezighouden. „De
Rooms-Katholieke Kerk is
ook altijd aan het zeuren over
het huwelijk en aan het
knoeien met seksualiteit."
Geleijnse verbaasde zich over
de weerstand tegen zijn motie.
De kerk houdt zich met tal
van zaken bezig. Waarom dan
niet met de problemen van
deze specifieke doelgroep, met
name de trouwe kerkleden.
ENSCHEDE/HOOGEVEEN
Niet alleen het Interkerke
lijk Vredesberaad, maar ook
zijn behoudende tegenhanger,
het Interkerkelijk Comité
Tweezijdige Ontwapening
(ICTO), zit in financiële pro
blemen. Op een begroting van
220.000 gulden was er in 1988
een tekort van 39.000 gulden.
Dat heeft de algemeen secre
taris van het ICTO, F.J. Beu-
gelsdijk, laten weten. De ver
enigingsraad van de organisa
tie besprak zaterdag maatre
gelen om de uitgaven te ver
minderen. Vorig jaar was er
een tekort van bijna 40.000
gulden op een begroting van
220.000 gulden. Dit tekort was
grotendeels het gevolg van de
terugloop van het ledental
met 1.200 tot 8.000. Op het
hoogtepunt, enkele jaren gele
den, telde het ICTO ongeveer
14.000 leden.
De verenigingsraad had de
keuze uit twee voorstellen.
Het eerste van de afdeling
Lochem hield in dat het
ICTO-bureau te Hoogeveen
zou worden gesloten en dat
directeur N. de Jong zou wor
den ontslagen. De Jong was
de eerste voorzitter van het
ICTO. Het andere voorstel be
pleitte juist handhaving van
het bureau. De Verenigings
raad kwam er niet uit en
daarom wordt er volgende
maand over verder gepraat.
Het Interkerkelijk Vredesbe
raad (IKV) wordt eveneens
geplaagd door financiële zor
gen. Er was over 1988 een te
kort van bijna 200.000 gulden.
Met een financiële actie wordt
geprobeerd ontslag van staf-
medewerk(st)ers te voorko
men.
Palmzondag
Poolse kinderen houden In een kerk in Warschau kleurige boeketjes vast van gedroogde bloe
men. Het was gisteren Palmzondag, maar palmtakjes zijn in Polen schaars en daarom worden
andere middelen gebruikt.
UTRECHT De kerken
moeten ernaar streven dat de
politiek een nieuwe relatie
tussen mens en natuur tot
maatschappelijke werkelijk
heid maakt, zo meent de mi
lieudeskundige prof.dr. J.B.
Opschoor. „Rendement en ef
ficiency winnen het op dit
moment van bescherming van
de natuur. We lopen als dolle
stieren door de porseleinkast
van Gods schepping", zo hield
Opschoor zaterdag de deelne
mers voor aan de werkdag
over het milieu in het kader
van het conciliair proces voor
gerèchtigheid, vrede en be
houd van de schepping.
De werkdag was de laatste in
een serie van vier over de
drie thema's van het conci
liair proces. Net als voor de
werkdag over de vrede en de
twee dagen over gerechtig
heid was er ook voor deze
werkdag grote interesse. Er
waren 550 deelnemers; 350
andere belangstellenden
moesten worden teleurge
steld. In totaal hebben onge
veer drie- tot vier duizend
mensen deelgenomen aan een
der werkdagen, die vooral be
doeld waren om kerkleden
ertoe te brengen in hun eigen
parochie of gemeente met het
conciliair proces aan het werk
te gaan.
Opschoor, hoogleraar milieu
kunde en milieu-economie
aan de Vrije Universiteit te
Amsterdam, gaf een overzicht
van alle bedreigingen waar
aan de natuur op dit moment
blootstaat. Hij onderstreepte
dat het centraal stellen van de
mens, het vooruitgangsgeloof
sinds de Verlichting, het ge
loof in de heilzaamheid van
het marktmechanisme en een
op nut en eigenbelang gerich
te ethiek verantwoordelijk
zijn voor de vervuiling van
het milieu. Niet alleen wente
len bedrijven de nadelige ge
volgen van hun produktie af
op de samenleving, ook wor
den de belangen van het mi
lieu achtergesteld bij andere
belangen.
Nieuwe cantorij bij Oliewijding
ROTTERDAM Bij gelegen
heid van de traditionele wij
ding van de H. Oliën door bis
schop R!Ph. Bar aanstaande
woensdagavond zal een nieuw
zangkoor optreden: de vorig
jaar opgerichte Kathedrale
Cantorij. Zij staat onder lei
ding van Mare Schaap en be
staat thans uit 16 dames en
heren. Zij zullen bij bijzonde
re kerkelijke gelegenheden
meerstemmige liederen uit
voeren. Met de oprichting van
de nieuwe cantorij gaat een
lang gekoesterde wens van
mgr. Bar in vervulling. Deze
is zelf een enthousiast beoefe
naar van de koorzang en was
enkele jaren dirigent van het
Benedictijner monnikenkoor
van het klooster Chevetogne.
Na de Oliewijding op de voor
avond van Witte Donderdag,
door de bisschop met assisten
tie van de dertien dekens van
het bisdom, worden de H.
Oliën door de vertegenwoor
digers van de parochies en
RK instellingen, in ontvangst
genomen. Door het jaar wor
den ze gebruikt bij de bedie
ning van de sacramenten van
het Doopsel, het Vormsel, de
Priesterwijding en de Zieken
zalving. De plechtigheid in de
kathedraal aan de Mathenes-
serlaan begint om 19.30 uur.
Opnieuw
poging tot
oecumenisch
gesprek
LUNTEREN/LEIDSCHEN-
DAM Vier vooraanstaande
kerkelijke functionarissen
doen pogingen het in het slop
geraakte gesprek tussen
rooms-katholieken en protes
tanten weer op gang te bren
gen. Dr. K. Blei, secretaris-ge
neraal van de Hervormde
Kerk, noemt het vier-partij-
en-overleg een strategisch be
raad. De gereformeerde kerk
jurist dr. H.B. Weijland, een
andere deelnemer aan het
overleg, spreekt liever van
een agendacommissie, die en
kele nota's schrijft waarmee
de kerken de dialoog straks
weer kunnen aangaan. Ande
re leden van het beraad zijn
ds. W. Bleij namens de Evan-
gelisch-Lutherse Kerk en de
rooms-katholieke hulpbis
schop van Haarlem, dr. J.
Lescrauwaet. De groep, die
vorig jaar al in het leven is
geroepen en volgens Weijland
in „grote vertrouwelijkheid"
werkt, borduurt voort op het
bezoek 'dat hervormde, gere
formeerde en lutherse afge
vaardigden in maart 1986
brachten aan het Vaticaan.
De uitwerking van dit bezoek
is nooit goed van de grond ge
komen. Een commissie waar
in de Rome-gangers zich wil
den blijven bezinnen op de
thema's die in het Vaticaan
aan de orde waren gekomen -
de positie van de gemengd-ge-
huwden, de eucharistische
gastvrijheid en de plaats van
de vrouw in de kerk - ging in
augustus 1987 ter ziele.
EERSTE UITVOERING OARATORIUM OOSTERHUIS-LÖWENTHAL
AMSTERDAM Wie
naar een oratorium van
Haydn of Mendelssohn
luistert, hoort de bijbelse
boodschap. De woorden
waarin die boodschap is
verpakt verraden de stijl
van de tijd waarin Haydn
en Mendelssohn leefden.
Huub Oosterhuis, dichter,
en Rom Löwenthal, com
ponist, maakten een ora
torium waarin de bijbelse
boodschap in de taal van
vandaag is geschreven.
Zaterdag was de eerste uit
voering van „Het lied van de
aarde", een leerdicht op toon
gezet. In de aula van de Vrije
Universiteit, voor zo'n acht
honderd mensen, klonk de ei
gentijdse zang en tegenzang
van goed en kwaad, van God
en „realist" door het Theater-
kamerkoor Amsterdam en
klonk de muziek van het Stu
dio Orkest Amsterdam in illu
stratieve muziek, vaak nogal
luid, en vrijmoedig knipogend
naar de grote literatuur van
klassieken en populairklassie-
ken.
De VU-vereniging maakte de
uitvoering van het eigentijds
oratorium mogelijk in het ka
der van de bezinning op de
Vrije Universiteit op „Schep
ping, het begin van morgen".
Gedurende acht zaterdagoch-,
tenden, met aantallen deelne
mers variërend van honderd
tot tweehonderd, probeerde
een groep van Bezinningscen
trum van de VU in leerhuis
en viering nieuwe vormen te
vinden voor luisteren en vie
ren rond het verhaal van God
en mensen, speciaal over de
schepping. Deze bezinnings-
ochtenden waren de bijdrage
van de VU aan het Conciliair
Proces, dat als derde deel-the-
ma de schepping als onder
werp heeft.
In het leerdicht van Ooster
huis gaat het over de mens
die de schepping kapot maakt
„(de aarde rotte maar door"),
over God die zo weinig van
zich laat horen en niet meer
macht heeft dan mensen goed
zijn, maar ook over de doden,
gezaaid als graan in de aarde,
die zullen opstaan; de aarde
wordt een bloeiend narcissen-
veld. De tekst was niet altijd
goed te volgen, zodat na af
loop de boekjes waarin uitge-
over de toonbank gingen; de
mensen wilden nog welèens
nalezen wat ze hadden be
leefd.
Dichter, componist en uitvoe
renden hebben het de hon
derden mensen - afkomstig
uit het hele land - heel erg
naar de zin gemaakt; de uit-
Huub Oosterhuis.
voering heeft op velen eden
diepe indruk gemaakt.
In het land volgen nog diver
se uitvoeringen: in Drachten
op 19 april, in Zwolle op 7 mei
en in Amertsfoort op 23 mei.
De uitvoeringen worden
steeds voorafgegaan door een
inleiding over bijbel en schep-
ping.
LIITSEN KOOISTRA
ZUIDBERG GEEN
BEDRIJFSPASTOR
IN UTRECHT
UTRECHT De benoe-
mingscommissie van het
aartsbisdom Utrecht is niet
akkoord gegaan met de be
noeming van dr. G. Zuidberg
tot bedrijfspastor in Utrecht.
Vooral de activiteiten van
Zuidberg als voorzitter van de
federatie van verenigingen
van pastoraal werkenden vor
men een beletsel. Het be-
drijfspastoraat had Zuidberg
bij de commissie voorgedra
gen. Zuidberg is pastor van de
Monica- en Nicolaasparochie
in Utrecht. Volgens de benoe
mingscommissie kan het be-
drijfspastoraat beter door pas
torale werk(st)ers dan door
priesters worden behartigd.
Voorts acht de commissie het
minder gewenst dat een pas
tor almaar in dezelfde stad
blijft werken. Tenslotte zou
met de benoeming de nauwe
band die er bestaat tussen het
bedrijfspastoraat en de vere
nigingen van pastoraal wer
kenden, die in zes van de ze
ven bisdommen niet door de
plaatselijke bisschop worden
erkend, wel eens geconti
nueerd kunnen worden.
Gereformeerde Kerken vrijgemaekl
Beroepen te Schildwolde H. de Vries
te Zwijndrecht.
Nederlands Gereformeerde Kerken
Beroepen te Amstelveen drs.L.G.
Compagnie te Zaandam en te Oost-
Christelijke Gereformeerde Kerken
Beroepen te Broek op Langedijk
A P. van Langevelde, missionair pre
dikant te Zuid-Afrika. Bedankt voor
Bunschoten P.D.J. Buijs te Zwaag-
westeinde.
liti
ef ii
Sombere toekomst El Salvad £RTC
ivoner
ZEVEN jaar en twee dagen nadat vier Nederlandse jo P^Ut
listen in El Salvador in koelen bloede werden vermoo |<ef gi
opnieuw een Nederlandse verslaggever het slachtoffe iot wei
worden van het politieke geweld in dit Middenamerik kort
land. Ook dit keer zijn de omstandigheden waaronder irobeei
landgenoot de dood vond verdacht. Maar gevreesd moet
den dat de Salvadoraanse regering ook nu geen schul ge
De belofte van minister van defensie Casanova dat
io op
nnen i
inzi
wer
Drei
or de
derzoek zal worden ingesteld, zowel naar de dood van di
derlander Lagrouw als naar de moord op twee andere
nalisten, moet met veel scepsis worden bekeken. Daar
de gebeurtenissen in El Salvador van de voorbije tien
en die van gisteren, alle reden toe. Lagrouw werd dot [lOl
schoten in een dorp, waarvan het leger wist dat daar bu
landse journalisten aan het werk waren. En een Sal\0H r
raanse fotograaf werd vermoord, toen hij zijn perskaart l
de. Het leger van El Salvador, dat is duidelijk, houdt niel G"~l
pottekijkers.
De namen van de omgekomen verslaggevers moeten
den bijgeschreven bij die van de tienduizenden Salvat
nen, die de afgelopen jaren het slachtoffer zijn geworden nlj
het politieke geweld in hun land. Verreweg de meesten
len door het geweld van het leger of de rechtse doods*
ders. Maar van deze groepen is nog nooit iemand veimeei
deeld. Zelfs de verdachten van de moord op een persooi
aanzien als aartsbisschop Oscar Romero zijn nog altij
vrije voeten.
De uitslag van de presidentsverkiezingen van gisteren
weinig hoop dat er spoedig een einde zal komen aan de irJ^n t
raai van geweld. Want hoewel de officiële kandidaat va
winnende Arena-partij in toespraken een gematigde
aanslaat, is het een publiek geheim dat de oude Arena st ook
ders nog steeds aan de touwtjes trekken. De belangri
man op de achtergrond is Roberto D'Aubuisson, die
mensenrechtenorganisaties in verband wordt gebracht
de doodseskaders in het land. Over hem bestaat geen tw
hij wil het linkse verzet te vuur en te zwaard blijven be nds
den.
OVERIGENS draagt de verzetsbeweging FMLN een
van de verantwoordelijkheid voor de grote overwinning
de Arena-partij. De oproepen tot een boycot, de door het
zet afgedwongen vervoersstaking en andere vormen vai
timidatie zijn zonder meer in het nadeel geweest van de
mocratische Convergentie, de partij die in zekere zin
worden gezien als de politieke tak van het verzet. Deze
:n h/
kope
itauran
iur vin
ctivitei
ilgens
trder
en besl
rhogen
miljo
hter v<
illicht j
en van
gesu
aarovei
iropa o
ata
Waarschijnlijk zuilen de leiders van de Democtlc] had
sche Convergentie spoedig opnieuw hun heil in het buu-r.is no
land moeten zoeken, omdat zij de vrijwel zekere slachtol-
zijn van de te verwachten repressie door de Arena-pi ^]\J
Overigens zou er ook als het verzet zich van elke boycot*
had onthouden natuurlijk nooit sprake zijn geweest van!
lijke verkiezingen in El Salvador. Zo was de helft vanjT
land die het FMLN in handen heeft, bij voorbaat van de"
kiezingsstrijd uitgesloten.
De uitslag van de verkiezingen van gisteren vormt ooi
probleem voor de Amerikaanse regering. President Ri
heeft de voorbije acht jaar alle kaarten gezet op de chrii
democraten en hun president José Napoleon Duarte. Elki
aloog met het verzet was uit den boze. Enkele weken geil
ontstond heel even de hoop dat nog onder Duarte een
naar vrede zou kunnen worden gevonden. Het FMLN vi
uitstel van de verkiezingen tot het najaar, zodat het oi
bepaalde voorwaarden aan de stembusstrijd zou kunl
deelnemen.
)t
"nH
De nieuwe Amerikaanse regering voelde wel wat voor)
plannen, maar toen al blokkeerde de Arena-partij, die ooi
meerderheid heeft in het Salvadoraanse parlement, de
naar vrede. Nu de rol van de christen-democraten volledfei
uitgespeeld, wordt president Bush in volle hevigheid gi
fronteerd met het failliet van de Salvador-politiek van
voorganger. Intussen is het de bevolking van El Salvaji;
die hiervoor de rekening betaalt.
Vervolg
iPELE
lartijvc
'n he
[e< enkorr
^peldo
iaar cc
tan V