1
mal
Ie
Nr. 10
Cryptogram
k iiil
49 A A4I
k& AA
S
mi
AAA
G
s
Davo tovert albumbladen
ZATERDAG 18 MAART 1989 PAGINA 33
Oplossing vorige puzzel
De winnaars van puzzel 9 zijn:
A.M.Heulkenberg, Eikenlaan 272, 2161
EJ Lisse
J. van Dam, Speenkruidweg 21, 2215
DC Voorhout
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van puz
zel nr. 10 moeten uiterlijk woensdag
middag in bezit zijn van:
Puzzelredaktie
z LEIDSE COURANT,
.Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blok-
3% letters vermelden.
HORIZONTAAL:
1. Voedsel van een toekan? (5);
3. Vleiend citaat? (9);
8. Werk waarvan men hoopt dat het tot het ver
leden behoorde? (5);
10. Samenscholingen die nog toenemen! (7);
11. Is bij de test de zender ook geprobeerd? (9);
12. Dekmateriaal waar vleiers op likken (4);
14. Haar speld doet dienst als wijzer (5);
16. Als ze mij geen beurt geven gaat mijn stem
onnatuurlijk klinken! (9);
18. Spook met karakter? (9);
19. Is er vanuit de vestibule te zien waar de stop
plaats is? (5);
20. Ging zacht achteruit (4);
22. Een lamp is met weinig moeite wel te vinden!
(9);
25. Dit staat geheel en al op poten (2, 2, 3);
26. Even groot (5);
27. Strijdperk voor mijten? (9);
28. Pas hierna wordt duidelijk dat het horizon
taal is (5).
VERTICAAL:
1. Voorwerp tot vervoer van boodschappen
voor een bedrijfseigenaar? (10);
2. Dier met karakter (5);
3. Kaartletters (3);
4. Schreeuw van een rood teken (9);
5. Eet een omnivoor (5);
6. Keizerlijk papiersoort (9);
7. Stad in Argentinië (4);
9. Voor luiaards zijn er hiervan nog te veel in
een week! (7);
13. Hij weet van aanpakken in de kelder van zijn
bedrijf! (10)
15. Het is gebakken om het steengoed te maken
(9);
16. Vloerbedekking die naar de vijand gaat? (9);
17. Als hij vliegt is het moeilijk hierin een vis te
doen! (7);
21. Geschakelde loodsen? (5);
23. Plant van Kreta (5);
24. Het is noodzaak indruk te maken! (4);
26. Met dit in uw hand komt u altijd geld te kort!
(3).
Voorronden NK
Op weekenden in januari en februari
zijn in het Postiljon Motel Zwolle de
voorronden afgewerkt van het kampi
oenschap van Nederland 1989. Ge
speeld werd in vier groepen van tien,
waarbij per groep twee finaleplaatsen
te veroveren waren. Deze eerste „hal
ve finale nieuwe stijl", een samen
smelting van de tot nu toe gebruikelij
ke kwart- en halve finales, hebben op
merkelijke resultaten te zien gegeven.
Zo wisten niet minder dan drie debu
tanten zich rechtstreeks in de finale te
spelen, waarvan er twee zelfs nog win
naar van hun groep werden! In groep
1 eindigde de jeugdspeler Arjan van
Leeuwen met 13 punten op de eerste
plaats, terwijl in groep 2 Wim Kalis
hetzelfde resultaat boekte met een sco
re van maar liefst 15 punten. De derde
debutant die in één keer naar de finale
doorgaat is de VAD-er Casper van der
Tak: hij werd tweede in groep 4. De
overige spelers die zich in Zwolle voor
de finale hebben geplaatst zijn: Kra-
jenbrink (na herkamp met Van der
Pal), Bies, G. Jansen, C. van Leeuwen
en Schotanus. Aan deze opsomming
„ontbreken" een aantal gerenommeer
de spelers. Zo wisten bijvoorbeeld
grootmeesters als Van den Borst, H.
Jansen en Scholma zich niet in de fi
nale te spelen. De verklaring voor
deze opvallende resultaten moet wel
licht (mede) gezocht worden in het feit
dat er, anders dan in de vroegere hal
ve finales waarbij vier van de tien spe
lers overgingen, nu slechts twee pro
moveren. Dit betekent een scherpere
strijd, meer risico's, met alle mogelijke
gevolgen van dien. Het percentage
winstpartijen is in dit toernooi dan
ook opvallend hoog.
Van de drie hierboven genoemde de
butanten die in één keer doorgingen
naar de finale, heeft de uit Hardinx-
veld-Giessendam afkomstige Kalis
door zijn buitengewoon goede score,
nog wel de meeste aandacht voor zich
opgeëist. Het spel van deze nog jeugdi
ge dammer zou men als volgt kunnen
karakteriseren: gezond en degelijk po
sitiespel, waarbij goed gebruik wordt
gemaakt van fouten van de tegenstan
der. Hier twee partijen die Kalis in dit
toernooi speelde.
W. Kalis-B. Stenekes HF 1989 vierde
ronde.
1. 32-28 18-23 2. 38-32 12-18 3. 31-27
7-12 4. 43-38 20-24 5. 37-31 14-20 6.
41-37 10-14 7. 49-43 2-7 8. 46-41 5-10
9. 31-26 17-22 10. 28x17 11x31 11.
36x27 24-29 12. 33x24 20x29. De
spelvorm is gekozen: zwart heeft een
Hoogland-aanval ingezet, en wit zal
zich kansen proberen te verschaffen in
het tegenspelen ervan. 13. 35-30 15-20
14. 30-24 19x30 15. 34x25 10-15 16.
39-34 14-19 17. 25x14 19x10 18. 44-
39 10-14 19. 37-31 12-17? Een ernstige
fout die zwart op schijfverlies komt te
staan. Na bijvoorbeeld 19.7-11 zou
een interessant middenspel gevolgd
zijn. Nu kwam: 20. 27-21 16x36 21.
32-28 23x32 22. 34x21 6-11 23. 38x27
en met een schijf meer won wit later
de partij.
Dit treffen doet sterk denken aan
Bronstring-Palmer NK 1983. Daarin
werd hetzelfde zetje uitgevoerd; de uit
komst was evenwel anders: 1. 33-28
18-23 2. 39-33 12-18 3. 44-39 7-12 4.
31-27 20-24 5. 37-31 14-20 6. 41-37
17-22 7. 28x17 11x22 8. 31-26 22x31
9. 36x27 24-29 10. 33x24 20x29 11.
37-31 12-17?! Deze keer geen blunder
maar een soort lokzet! 12. 27-21?
16x36 13. 32-28 23x32 14. 32x21 en
na het komische 32-37! 15. 42x31
36x16 had niet wit, maar zwart een
schijf gewonnen. Later won hij ook de
partij.
P. Malahé-W. Kalis HF 1989 vijfde
ronde.
1. 32-28 16-21 2. 34-29 19-23 3. 28x19
14x34 4. 40x29 21-26 5. 31-27 10-14?
Laat bij vergissing de komende afruil
toe. Beter is 20-25.
6. 29-23 18x29 7. 33x24 20x29 8. 27-
22 17x28 9. 37-31 26x37 10. 41x34
12-18 11. 38-32 7-12 12. 39-33 1-7 13.
46-41 14-19 14. 41-37 5-10 15. 37-31
10-14 16. 43-38 11-17 17. 32-27 7-11
18. 34-30 19-23 19. 44-39 14-19. 20.
49-43 9-14 21. 45-40 15-20 22. 40-34
23-28 23. 33x22 17x28 24. 38-33 12-
17 25. 33x22 17x28 26. 42-38 18-23
27. 38-33 4-10 28. 33x22 23-29 29.
34x23 19x17. Ook na deze vereenvou
diging blijft zwart gemakkelijker staan.
30. 47-42 13-19 31. 42-38 8-13 32. 38-
33 20-25 33. 48-42 25x34 34. 39x30
19-23 35. 50-44 2-8 36. 44-39 10-15
37. 42-38 8-12 38. 30-25 15-20 39. 33-
29 23x34 40. 39x30 13-19 41. 43-39
20-24 42. 38-33 12-18 43. 31-26. In
derdaad is 43. 27-22 18x27 44. 31x22
17x28 45. 33x22 na 11-17 46. 22x11
6x17 gevaarlijk voor wit. Beter is
evenwel 43. 39-34 18-23 44. 34-29
23x34 45. 30x39 gevolgd door 46. 27-
22: wit kan dan gewoon niet meer ver
liezen.
11-16 44. 39-34 18-23 45. 34-29 23x34
46. 30x39 19-23 47. 27-22 17x28 48.
33x22 6-11 49. 36-31 11-17 50. 22x11
16x7 51. 31-27 23-28 52. 39-34 3-8 53.
26-21 8-12 54. 35-30? De verliezende
fout. Na 54. 21-16 12-18 55. 27-21 18-
22 56. 34-29! 24x33 57. 35-30 is er
mijns inziens geen winst aanwezig
voor zwart. Mocht u hier zelf wel een
winstgang ontdekken, dan hoor ik dat
graag!
24x35 55. 34-29 35-40 56. 29-24 40-44
57. 21-17 (24-20?; en op 21-16 wint
28-32! 58. 27x38 44-49 enz.) 12x32 58.
24-20 14-19 59. 20-15 44-49 60. 15-10
49-38 61. 10-4 38-15 62. 4-18 32-38
63. 18x1 19-23 en wit gaf zich gewon
nen.
ZSOFIA POLGAR
Over damesschaak zijn al vele be
schouwingen geschreven, die, door
heren gemaakt, er bijna altijd op neer
kwamen dat dit inferieur was t.o.v. het
mannenschaak. Als we er vanuit gaan
dat dames minstens even intelligent
zijn als het sterke geslacht dan moet
de oorzaak van het zwakkere spel ge
zocht worden in de lichamelijke
krachtsverschillen. Hoewel velen daar
anders over denken, is schaken, zeker
topschaak, een fysiek inspannende
sport. Net als bij andere sporten is het
dan aannemelijk dat de lichamelijk
sterkere man meer mogelijkheden
heeft. Weinig topschaaksters zullen dit
tegenspreken. Allereerst door hun per
soonlijke ervaringen met hét mannen-
schaak, maar vooral omdat het weg
vallen van de aparte categorie dames
schaak voor hen minder lucratieve
toernooien en matches zou betekenen.
Op alle regels zijn uitzonderingen, op
het bovenstaande is dat de Polgar-fa-
milie uit Hongarije. De drie zusjes
Zsuza, Szofia en Judit weigeren perti
nent om in damestoernooien uit te ko
men; zij willen hun krachten meten
met iedereen. Door pressie van de
Hongaarde schaakbond weken zij bij
de laatste olympiade af van dit stand
punt, om in het Hongaarse dames
team voor een gouden medaille te zor
gen. Bij de volgende olympiade is het
niet onwaarschijnlijk dat één of meer
van de zusjes in het herenteam zullen
plaatsnemen! Van de oudste Zsuza en
de jongste Judit heb ik in deze kolom
men al vaker bericht. In het laatste
jaar waren het vooral de resultaten
van Judit (12 jaar!) die sensationele
vormen aannamen. De prestaties van
Zsofia verbleekten enigszins bij dit ge
weld. Zij presteerde, zeker voor een
vrouw, de afgelopen tijd erg goed,
maar altijd werd zij voorbijgestreefd
door één van haar zusjes. In een open
toernooi te Rome maakte zij dit jaar
duidelijk dat ook met haar rekening
moet worden gehouden. Tegen groot-
meesterlijke tegenstand, waaronder de
Russen Tsjernin, Rasuvajev en Doma-
tov, scoorde zij maar liefst 8,5 uit 9!
Een ELO-prestatie van meer dan
2900; zelfs Kasparov zou daar jaloers
op zijn. In onderstaande partij zien we
haar afrekenen met de ex-WK-kandi-
daat Tsjernin.
Z. Polgar - A. Tsjernin
Siciliaans
1. e4 c5 2.PO e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6
5.Pc3 Dc7 6.Le2 Pf6 7.0-0 Le7 8.Le3
0-0 9.f4 d6 lO.Khl a6 11. Del Pa5
12.Dg3 Pc4 13.Lcl b5 14.a3 Db6
15.Tdl Lb7 16.b3.
Het zwarte spel was er op gericht deze
verzwakking van de damevleugel uit
te lokken. De c-lijn is nu kwetsbaar en
wit zal snel tegenspel moeten creëren
tegen de zwarte koning. Zsofïa's stijl is
voor dit type spel zeer geschikt.
16...Pa5 17.Lf3 Tac8 18.Lb2 Tfd8?!
De ervaren grootmeester onderschat
hier waarschijnlijk zijn jonge tegen
standster. Want de volgende wending,
die in dit type stelling zeker niet
nieuw is, had hij niet mogen missen.
19.Pd5! Pxd5
11
WÊ& A y&ti&k
a
üüq km
Het stukoffer mocht niet aangenomen
worden: 19...exd5 20.Pf5 LfB 21.Lxf6
en wit wint.
20.Pxe6!
Na 20.exd5 Lf6 zou zwart nog met de
schrik vrijkomen, nu moet er in ieder
geval materiaal ingeleverd worden.
20...g6 21.Pxd8 Dxd8 22.exd5 Txc2
23.Tabl Lh4
Op deze manier wint zwart nog een
pion terug, waardoor het gerechtvaar
digd is door te spelen. Zsofia laat zich
echter niet meer van de wijs brengen.
24.Dh3 Lc8 25.Lg4 Lxg4 26.Dxg4
Pxb3 27.g3 Le7 28.f5 a5 29.fxg6 hxg6
30.Dh3 Txb2
Tsjernin kan nog niet geloven dat hij
van een jong meisje gaat verliezen,
want tegen iedere mannelijke tegen
stander zou hij hier opgegeven heb
ben.
31.Txb2 a4 32.TI2 Pc5 33.Tdfl f5
34.g4 Pe4 35.Tg2
Zwart geeft het op.
De in ons land niet erg bekende Russi
sche grootmeester Palatnik werd ook
één van Zsofïa's slachtoffers. Ook in
deze partij kon zij haar combinatieta
lent demonstreren:
ftAk AAm
«Éüf A
Ai?A
Z. Polgar - S. Palatnik
stelling na de 39ste zet van zwart. Om
een verre vrijpion te krijgen heeft wit
twee pionnen geofferd; het blijkt niet
voor niets te zijn geweest.
40.Df8! Pd5 41.Txd5! Txf8
Gedwongen, want na 41...cxd5
42.Dxf6f Tg7 43.Df8f Tg8 44.Le5f is
het mat.
42.exf8D Dxf8 43.Lxf8 cxd5
Officieel heeft zwart met drie pionnen
voor het stuk voldoende, maar in deze
stelling blijkt de loper oppermachtig.
44.Tf3 Kg8 45.Lb4 g5 46.Ke3 Kf7
47.Kd4 Kg6 48.Le7 h6 49.Kxd5 Kh5
50. Lxf6 Kg4 51.fxg5 hxg5 52.Ke5 b5
53.Le7
Zwart geeft het op.
CORR. ADRES: Leo Hofland, C.
Fockstraat 113, 2613 DE Delft.
Combineren van kansen
Er is een groot verschil tussen het spe
len van deelscores, manches en slems.
Zeker in parenwedstrijden zijn deels-
corespellen vaak beslissend.
De verklaring daarvoor is niet zo inge
wikkeld: bij deelscores bestaat er vaak
in alle kleuren een probleem.
Bij manches en slems is dat over het
algemeen anders; daar liggen de moei
lijkheden vaak maar in een of twee
kleuren.
Zo ook in dit spel:
West
Oost
6
AHV972
AH765
1092
O
AH9742
o 83
4»
9
102
De bieding is verlopen: West 1 ruiten -
oost 1 schoppen - west 2 harten - oost
3 klaver (vierde kleur) - west 3 harten
- oost 4 harten en ondanks dit af
zwaaien probeert west nog een keer
4SA - 5 ruiten - 6 harten.
Noord start, niet onvriendelijk, met
ruiten 10.
Een verdachte uitkomst. Niet zo goed
ook, want het is niet slim in een kleur
van de leider te starten.
Hoe proberen we 12 slagen te maken?
Er zijn diverse kansen:
a) schoppen 3-3 (kleine kans)
b) ruiten 3-2 (ook kleine kans, gezien
de start)
c) harten VB sec
Je zou dit spel bijvoorbeeld zo af kun
nen spelen: na ruitenaas eerst harte
naas/heer slaan om te zien of VB val
len. Neen, hartenvrouw blijft bij
noord of zuid zitten. Nu schoppen
naar het aas, op schoppenheer klaver
weg en schoppenvrouw. Ook neen,
zuid bekent niet meer, doet een klaver
weg. De schoppen vrij troeven heeft
nu geen zin, omdat we dan nog met
ruiten blijven zitten. Nu moet, als
laatste kans, noord dus maar met een
doubleton ruiten zijn gestart, dus rui
ten van tafel naar de heer. Als noord
nu troeft, valt het doek.
Als zuid de laatste troef heeft bij de
ruitenlengte, gaan we helaas ook één
down.
Die dingen gebeuren, waarbij natuur
lijk dient te worden opgemerkt dat het
een slecht slem was, dat alleen vanwe
ge noords uitkomst kansen kreeg.
Zo lag dit spel:
Noord
B1083
V83
O
10
A
HB863
west
oost
6
AHV972
AH765
O 1092
O
AH9742
o 83
9
A 102
zuid
A 54
O B4
0 VB65
I AV754
Interpolis
De vervolgfase van Interpolis is weer
in volle hevigheid losgebarsten. Hier
een aardig spelletje uit de achtste fina
le.
en de bieding gaat: noord 1 ruiten -
zuid 1 harten - noord 1 SA - zuid pas -
en partner west geeft een 'balancing'
met 2 schoppen. Noord pas, oost pas,
zuid 3 ruiten, gevolgd door pas, pas.
Wat te doen als oost?
Een van de oostspelers liet nog een
keer 3 schoppen 'doorkomen' en in de
balancing-situatie is dat zo ongeveer
een doodzonde. Zo lag het spel:
Noord
VB2
AB3
o HV53
a 1052
west
oost
A9654
1073
H9
VI065
O
B742
o 8
V9
a AB863
zuid
A H8
8742
0 A1096
H74
Zoals te zien, gaat 3 schoppen (gedou
bleerd) 200 of 500 down, terwijl 3 rui
ten voor NZ al geen feest is. Bij balan
cing moetje blij zijn als de tegenpartij
één niveau gelift is. Zelf moet je alleen
bij hoge uitzondering nog één niveau
hoger gaan.
Agenda:
18-3 Marathon Maassluis (01899-
19247); 18-19-3 Viertallentoernooi
EGBC Groningen (050-266780); 19-3
Boeskooldrive Oldenzaal (05410-
20554); 1-4 Nacht van Almelo (05490-
27555); 9-4 Motdrive Lochem (05730-
52114).
Correspondentie: p/a Leharstraat 10,
2162 AC Lisse.
Dc Deventer uitgeverij Davo zou het
goed doen op het bord van het landen-
veroveringsspel Risk. Begon het bedrijf
in 1945 met een album Nederlandse
oorlogszegels - de Canadezen ruilden
het maar wat graag tegen chocolade - te
genwoordig maakt Davo zo'n 70 tot 75
verschillende voorbedrukte landenal-
bums. Tot de laatste veroveringen beho
ren Frans Polynesiè, Frans Antartica en
Rusland. Op het progamma staan
Tsjechoslowakije, China en Japan.
Vanwege die grote hoeveelheid albums
staan de eerste maanden van het jaar bij
Davo in het teken van de supplementen.
Miljoenen bladen worden in enkele we
ken getekend, gedrukt en eventueel van
klemstroken voorzien. Verzamelaars van
Nederland hebben hun zegels van 1988
al in het donkerblauwe album kunnen
steken, de filatelisten België kunnen dat
binnenkort doen. De rest van de wereld
wordt zo snel mogelijk afgewerkt.
Muis
Door de introductie van de computer in
clusief de zogenaamde muis ruim een
jaar geleden - daarvoor werd gewerkt
met tekentafel, potlood en lineaal - kan
Davo veel sneller werken. Vormgeefster
Agnes tekent - op zo'n computerscherm
lijkt het overigens meer toveren - in lut
tele seconden de vakjes voor zegels op
een denkbeeldig blad. Een ogenblik later
staan de andere twee - van de serie - er
ook. „Wilt u ze verticaal?". Geen pro
bleem, een druk op een knop en het ka
der verschuift 90 graden. De computer
rekent alle maten razendsnel uit. Een an
der blad - al is het van een land aan de
andere kant van de globe - staat in een
wip op het scherm. De tijdswinst wordt
op zeker 50 procent gerekend. Tot 1988
werkten twee mensen aan de vormge
ving van de bladen, ondanks de sterke
groei in de landenalbums kan het werk,
door introduktie van de computer, nog
steeds met twee mensen gedaan worden.
En die doen, noem het tussendoor, daar
bij ook nog de vormgeving en uitwer
king van folders en ander commercieel
materiaal van de uitgeverij. Bedoeling is
dat het supplement Nederland steeds in
januari in de winkel ligt. In het verleden
was dat wel eens maart. Eenmaal, drie
jaar geleden, heeft Davo ze al in hetzelf
de jaar uitgebracht, vanwege de intro
ductie van de kerstzegel kan dat niet
meer. Directeur H.K. Berghuijs: „Stel je
voor dat je in november de albumbla
den uitbrengt van dat jaar en in decem
ber komt nog een zegel. Dan sta je mooi
te kijk".
Met de invoering van de nieuwste tech
niek verandert de vormgeving van de al
bumbladen niet. Zoals vader Berghuijs
zijn albumbladen tekende, doet Davo
het in 1989 nog. „We gaan het niet over
hoop gooien". Zou ook een beetje
vreemd zijn, stelt Berghuijs. „Je zou dan
voor pagina 1 tot en met 68 een andere
vormgeving krijgen dan vanaf pagina 69.
Dat lijkt niet".
Davo heeft daarbij het geluk dat ze in
dertijd koos voor een strakke lay-out en
eenvoudige letters met zo weinig moge
lijk tekst. Dat in tegenstelling tot andere
uitgevers wiens lettertypen van bijvoor
beeld dertig jaar geleden nu ouderwets
aandoen. Berghuijs: „Ik zou haast zeg
gen dat wij tijdloos zijn. Onze albums
zijn niet modegevoelig of modebewust".
Een kenner van vormgeving vult aan dat
juist die eenvoudige vormen voor een
stukje rust zorgen bij die bonte vaak van
vorm en inhoud veranderende postze
gels.
Op deze afdeling van het Deventer bedrijf worden de supplementen geordend
FOTO: PERS UNIE
CeidócSouAcmt'
