etalage
bollen
kwekers
KEUKENHOF
ËeidócGou/ia/nt1
ter geasfalteerd. Er kwamen parkeerter
reinen want aanvankelijk moest iedereen
in Lisse zijn auto zien kwijt te raken.
Ook een kantoor en een restaurant ver
rezen al snel op het Keukenhofterrein.
De drukte in het bollenseizoen leidde tot
een groeiende vraag naar hotelaccom
modatie in de Duin- en Bollenstreek.
..Keukenhof is de voorseizoenmaker van
Nederland", verklaart Van der Groen
trots. „Dat is ook nu nog zo want er is
geen groep Fransen in het voorseizoen
in Nederland die geen bezoek aan de
Keukenhof brengt". Het gevolg van de
onverwacht grote toeristische belangstel
ling was dat de oprichters van de Keu
kenhof langs de hotels in de regio moes
ten om ervoor te zorgen dat de bezoe
kers ondergebracht konden worden. Ho
tels en pensions waren vroeger in het
voorseizoen gewoon dicht.
Dat is inmiddels drastisch veranderd.
De periode dat de Keukenhof open is, is
een drukke tijd voor de horeca- en hotel
sector in de Duin- en Bollenstreek.
Daarnaast verdienen honderden particu
lieren wat geld bij door kamers te verhu
ren. De bordjes met „Zimmer frei" zijn
vooral in de badplaats Noordwijk in
deze periode niet weg te denken.
Desondanks moeten in de topweekein-
den nog eens honderden toeristen ver
builen de streek worden ondergebracht.
„In het corsoweekeinde bijvoorbeeld zit
de regio helemaal vol. De files staan dan
tot ver in de Haarlemmermeer. Die
mensen komen dan niet alleen voor de
Keukenhof. In de andere weekeinden
hebben we relatief weinig problemen.
Lisse is redelijk goed bereikbaar en de
bezoekers worden via grote verkeersbor
den vanaf de rijkswegen A4 en A44 naar
de Keukenhof geleid. In topweekeinden
springt de politie bij om het verkeer te
regelen".
Tunnel
Hoezeer dat nodig is blijkt uit de huidige
plannen van de gemeente Lisse om on
der de Stationsweg een voetgangerstun
nel aan te leggen. Vooral voor bezoekers
van de Keukenhof die van en naar de
parkeerplaats voor touringcars willen,
zou dit makkelijk zijn. Zij moeten het
voormalige zandpad, de huidige Sta
tionsweg, oversteken. Veertig jaar gele
den kon dat zonder gevaar, maar in het
bollenseizoen moet men nu heel sterk in
de schoenen staan om zich tussen de
aanstormende auto's van Keukenhofbe
zoekers te wagen. Verkeerslichten bieden
enig soelaas maar daardoor ontstaan
weer files. Van der Groen optimistisch:
„Lisse is op dit moment aan het rekenen
hoeveel de tunnel moet kosten. De pro
vincie wil namelijk geen bijdrage geven.
Aangezien de hele Stationsweg in 1990
wordt gereconstrueerd, is de gemeente
van plan gelijk de voetgangerstunnel aan
te leggen".
Etalage
Het is oorspronkelijk nooit de bedoeling
geweest dat de Keukenhof een geweldige
toeristische trekker zou worden. „Keu
kenhof is opgezet als etalage van en voor
het vak", stelt Van der Groen. „De kwe
kers wilden aan de exporteurs en andere
kwekers laten zien wat ze in huis had
den". Het contact tussen kwekers en de
Keukenhof is nog steeds sterk. De
bloembollen worden door de kwekers
gratis geleverd. De tuinarchitect van de
Keukenhof maakt een ontwerp waarna
het personeel van de Keukenhof voor de
rest zorgt. De bollen worden geplant, de
grond bemest en nieuw eenjarig gras ge
zaaid. Aan het einde van het seizoen
worden de bollen snel gerooid en terug
gegeven aan de eigenaars.
„Voor de kwekers is het reclame om met
hun bollen op de Keukenhof te staan.
Op die manier ontstaat er immers vraag
naar een bepaald soort bollen en daar
profiteert de kweker van. We doen op
die manier aan handels- en afzetbevor
dering. Keukenhof is de exponent van
het complete vak". Voor Van der Groen
staat het daarom ook als een paal boven
water dat de Keukenhof in de Bollen
streek hoort. De bezoekers rijden nu
eerst tussen de bollenvelden door voor
dat ze bij de bolbloemententoonstelling
zijn. „Bezoekers worden in feite al warm
gemaakt voordat ze hier bij de ingang
zijn", lacht Van der Groen, die niets
voelt voor verplaatsing van de Keuken
hof naar de uitgestrekte bollenteeltgebie-
den in Noord-Holland. „Er is maar één
echte Bollenstreek en dat is Lisse en om
geving. Het is van belang dat de Keu
kenhof daar middenin zit".
Kassen
De laatste jaren heeft de Keukenhof zich
steeds meer gericht op de slechtweerac-
commodatie. Zo werd vier jaar geleden
het Koningin Beatrixpaviljoen geopend.
Andere kassen, waaronder de showkas,
de warme kas en de koude kas, beston
den al langer. De Keukenhof beschikt
inclusief het Beatrixpaviljoen over 5000
vierkante meter kassen en overdekte tui
nen. Behalve als onderkomen in tijden
van slecht weer hebben de kassen ook
het voordeel dat het assortiment ge
showde bolbloemen groter is dan eigen
lijk mogelijk is in het Nederlandse voor
jaar.
Verder vinden dit seizoen in het kassen
complex enkele speciale bloemenshows
plaats. Begonnen wordt met een amaryl-
lissen-fresia's-hyacinthenparade op 23
maart. Daarna volgen parades van tul
pen en irissen, bijzondere bolgewassen,
orchideeén en de altijd terugkerende le-
lieparade. In de warme showkas zijn bol
bloemen te bezichtigen die buiten nog
niet in bloei staan. In een ander deel van
de kas zijn de botanische soorten bol
bloemen te bezichtigen. Alle exposities
zijn als een grote tuin ingericht. De kou
de kas verschilt hier duidelijk mee. Daar
staan de tulpen en narcissen netjes maar
saai op een rijtje. „Dat is puur voor de
vakgenoten", vertelt Van der Groen.
Wie de allernieuwste soorten tulpen in
de Keukenhof zoekt, komt echter tever
geefs naar Lisse. Bolsoorten moeten al
tijd handelsrijp zijn voordat ze op de
Keukenhof worden geplant. „Bollen die
hier te zien zijn, moet men ook kunnen
kopen".
ROZA VAN DER VEER
noemd. De strandwal was na de Tweede
Wereldoorlog nog wild begroeid en som
mige delen bestonden uit moeras. Toch
lieten de bollenkwekers, die in 1948 de
koppen bij elkaar staken om een bol-
bloemenexpositie op te richten, het oog
op deze woestenij vallen. Er werd ge
sproken met de eigenaar Graaf van Lyn-
den die bereid was de duinwal te ver
pachten aan de bollenkwekers. De naam
Keukenhof werd gekozen omdat het
landgoed daaronder bekend was. Dat de
naam in het buitenland bijna niet uit te
spreken is, werd door de initiatiefnemers
welbewust genegeerd.
Begin
Aanvankelijk wilden de initiatiefnemers
de expositie voor drie jaar inrichten. Er
werd op 40.000 bezoekers gerekend om
de exploitatie rond te krijgen. Er kwa
men echter 236.000 toeschouwers, voor
namelijk uit Nederland. Van der Groen:
„In de na-oorlogse tijd was Keukenhof
iets heel nieuws in het toen nog kleine
wereldje van de attracties. Er is na hei
enorme beginsucces nooit meer sprake
geweest van opheffing van de tentoon
stelling. Het pachtcontract is onmiddel
lijk verlengd met tien jaar".
De laatste jaren schommelen de bezoe
kersaantallen van de Keukenhof voort
durend rond de 800.000. Aanvankelijk
waren dat veel Nederlanders maar al
snel ontdekte het buitenland de Keuken
hof. Vooral Duitsers kwamen in groten
getale naar Lisse. De laatste jaren komen
veel Fransen, Zwitsers. Italianen en
Scandinaviërs de bolbloemenexpositie
bekijken.
vöorseizoenmaker
Het succes van de Keukenhof had grote
gevolgen voor Lisse maar ook voor de
Bollenstreek. Het voormalige zandpad
naar de Keukenhof werd bestraat en la-
Rechts: Cees van der Groen weet het
zeker: er is maar een plek in
Nederland waar de Keukenhof zich
kan bevinden en dat is niet Noord-
Holland, maar de Bollenstreek.
FOTO'S: MILAN KONVALINKA
LISSE - Miljoenen bloembollen,
vijfduizend kilo graszaad, eeuwe
noude bomen en honderden uren
werk. Dat zijn de belangrijkste in
grediënten van de Keukenhof in
Lisse. Elk jaar vergapen honderd
duizenden bezoekers zich in de we
reldberoemde bloemententoonstel-
an is <i ling aan de honderden soorten tul-
de hee pen, narcissen, hyacinthen, krokus
sen en andere bolbloemen. Deze
unieke tentoonstelling bestaat dit
jaar precies veertig jaar. Op don
derdag 23 maart wordt de veertig
ste bolbloemenexpositie voor het
publiek geopend. De Keukenhof
bloeit inmiddels al op sommige
plaatsen uitbundig. Krokussen,
narcissen maar ook de eerste vroe-
I|Q[ge tulpen zijn nu al te kust en te
keur in Lisse te bewonderen.
„We krijgen op dit moment telefoontjes
van touroperators uit allerlei landen die
ons verontrust vragen of er op het ogen
blik wel iets te zien is in de Keukenhof.
Het klimaat in andere landen is vaak
heel anders dan hier aan de Nederlandse
kust. Als het in Beieren hard sneeuwt,
kan het in Nederland wel prachtig weer
zijn. Daarnaast bloeien de bolbloemen
in het buitenland soms op andere tijd
stippen. Een tulp bijvoorbeeld is in
Scandinavié een echte zomerbloem. Pro
beer dan maar eens uit te leggen dat tul
pen bij ons juist in het voorjaar bloei
en", vertelt Cees van der Groen, pr-man
van de Keukenhof.
Geduldig legt het personeel van de Keu
kenhof toch elke keer weer uit dat er in
de ruim acht weken dat de Lissese ten
toonstelling open is, altijd wel iets te
zien is. „Bezoekers die dit jaar op de eer
ste dagen naar de Keukenhof komen
hebben geluk. Er is nu al enorm veel te
zien mede dank zij de zachte winter.
Daarnaast zijn we dit jaar begonnen met
een experiment. Er worden drie lagen
bollen boven elkaar geplant. Dat bete
kent dat als de eerste laag is uitgebloeid,
de volgende laag begint op te komen.
Een bloemenperk kan daardoor drie keer
in bloei staan".
Uitzondering
Met dit experiment is de Keukenhof be
gonnen omdat men er van uitging dat de
zachte winter van 1987 een uitzondering
zou zijn. Na een strenge winter willen de
eerste kleurtjes op de Keukenhof im
mers weieens erg lang uitblijven en tref
fen de vroege bezoekers van de Keuken
hof een nagenoeg kale tuin. De winter
van dit jaar bleek echter zo mogelijk nog
warmer te zijn dan zijn voorganger zo
dat de eerste bloemen dit jaar wel erg
vroeg boven de grond kwamen.
Van der Groen kan zich daar toch niet
erg druk om maken. „Ondanks warme
en koude winters is de Keukenhof alle
veertig jaar toch gewoon open gegaan. Er
is een jaar geweest dat we voortijdig de
poorten moesten sluiten omdat een ge
weldige hagelbui alle bloemen kapot had
geslagen. Verder is het een keer zó koud
geweest dat we alle bezoekers gratis kof
fie hebben aangeboden. We hebben hier
echter nog nooit iemand gehad die
kwam klagen omdat hij of zij helemaal
niets had gezien", stelt de Keukenhof
man beslist.
Landgoed
De huidige Keukenhof maakt oorspron
kelijk deel uit van het grote landgoed
Keukenhof dat bij het middeleeuwse slot
Teylingen van Jacoba van Beieren hoor
de. Op de Keukenhof werden de kruiden
en groenten gekweekt en er werd gejaagd
op klein wild. Iets van deze historie is in
de huidige Keukenhof terug te vinden.
Jonge meisjes, verkleed als Jacoba van
Beieren, verkopen boekjes aan de bezoe
kers.
Het deel van het landgoed waar de hui
dige bolbloemenexpositie op ligt, was
een oude duinwal die Zandvliet werd ge-
