Migratie Javanen funest
oor volk van Irian Jay a
orbatsjov: Boeren krijgen paehtrecht
Behoud Tibetaanse identiteit
is een strijd op leven en dood
paginBITENLAND
art Zita in
irte schrijn
jN Het hart van de laatste
jrïn van Oostenrijk-Hongarije
overeenkomstig de familie-
je verwijderd en in een apar-
hrijn uitgestald naast die van
ire leden van het Habsburgse
De biograaf van de Habsbur-
Feigl verklaarde gisteren:
i gebeurt in de komende da-
Het is gewoonte geworden,
ger meende men dat het hart
entrum is van het gevoel, de
en het geweten. Vandaar
tcisieKeizerin Zita overleed
Tag op 96-jarige leeftijd en
1 april begraven.
CetdócSoutfMit
DONDERDAG 16 MAART 1989 PAGINA 9
Ministerie van
Veteranen in VS
WASHINGTON Het 59 jaar oude
Amerikaanse Bureau voor Vetera
nen is gisteren officieel opgewaar
deerd tot een ministerie. Het oud-
Congreslid en soldaat Edward Der-
winski werd beëdigd als de eerste
minister van het ministerie voor
oud-strijders. President Bush, die
één van de 27 miljoen oud-soldaten
in de VS is, zei: „Ik beschouw het
hebben van dit departement als een
vitale opdracht; zo belangrijk dat er
slechts één plaats is die de vetera
nen van Amerika toekomt; in de
vergaderzaal van het kabinet, bij de
president".
Iraniërs achter
aanslag op Rogers
LOS ANGELES Een onbekende man, die
zich uitgaf als lid van een pro-Iraanse ter
reurgroep, heeft gisteren de verantwoorde
lijkheid opgeëist voor een mislukte bomaan
slag op de vrouw van de Amerikaanse mari
nekapitein Will Rogers. De man belde een
radiostation op met de mededeling dat de
aanslag bedoeld was als wraak voor het
neerschieten boven de Perzische Golf van
een Iraanse Airbus. Rogers had als comman
dant van de Amerikaanse kruiser Vincennes
het bevel gegeven om te vuren. De opbeller
verklaarde lid te zijn van de „Wachters van
de Islamitische Revolutie" die zich ook ver
antwoordelijk stelde voor de aanslag op een
PanAm-Boeing, die vorig jaar neerstortte bij
het Schotse plaatsje Lockerbie.
Polen luchten hun hart
op „vrije" aanplakborden
WARSCHAU De autoriteiten in Warschau heb
ben gisteren „vrije" aanplakborden in de stad opge
steld. De grote, witte borden van linnen en hout,
waarmee de autoriteiten een uitlaatklep willen ge
ven voor de frustraties onder de bevolking, werden
snel volgeschreven. De aard van de uitlatingen va
rieerde sterk: „Aan de bomen zullen commies (com
munisten) hangen in plaats van bladeren", was zo'n
uitlating. „Het Russische leger wil jou vanaf je
jeugd", luidde een andere. „Drink bier", aldus een
derde. „Geen vrijheid zonder ham". Een rijmpje
luidde: „Ik dacht dat er vuilnis viel uit de lucht,
maar het waren slechts de Russen die voorbij kwa
men". Veel aandacht was er met tekeningen op de
borden voor de communistische partijleider generaal
Jaruzelski en voor Urban, de uiterst impopulaire re
geringswoordvoerder.
Kompels in Kosovo
blijven in staking
BELGRADO In de Joegoslavi
sche provincie Kosovo hebben on
geveer tweeduizend mijnwerkers
van Albanese afkomst gisteren op
nieuw de bevelen van de regering
om aan het werk te gaan naast
zich neergelegd. De mijnwerkers
riskeren gevangenisstraf als zij
niet aan het werk gaan. De televi
sie vertoonde later op de dag beel
den van een speciale legereenheid
voor terrorismebestrijding, die is
uitgerust met pantserwagens, die
een oefening hield bij Pristina, de
hoofdstad van Kosovo, waar twee
weken geleden de noodtoestand
werd afgekondigd.
Thatcher ontkent
onzorgvuldigheid
LONDEN De Britse premier That
cher heeft gisteren in een brief ontkend
dat de luchtvaartautoriteiten onzorgvul
dig zijn omgesprongen met een tip dat
er een bomaanslag werd beraamd op
een Pan Am-vliegtuig. Op 21 december
vorig jaar verongelukte boven het
Schotse plaatsje Lockerbie een vliegtuig
met 259 passagiers aan boord. De wedu
we van een van de slachtoffers heeft
een document van de Amerikaanse
luchtvaartdienst FA A op tafel gelegd
waaruit zou blijken dat PanAm dreige
menten met bomaanslagen had ontvan
gen. Thatcher zei eerder dat de dreige
menten niet geloofwaardig waren.
DONESIËRS „TEMMEN" MELANESIËRS:
MOKO Kano's met
eeuwende mannen
jelen voor de pa-
lilleboot uit, terwijl
de Momoko rivier af-
Naakte mannen en
twen die langs de
jt aan het vissen zijn
igo verzamelen, sta-
onmiddellijk hun
:zaamheden zodra ze
ano's gewaar worden,
fennen naar hun wo-
[en en halen hun kle-
'Voór de dag.
k de patrouilleboot ver
tilt staan ze voor hun hut-
(gekleed in haveloze shorts
fafelige jurken. Hun han-
jals nerveuze schoolkinde-
[achter hun rug. De solda-
de boot varen onver-
jar verder. De mensen
Jên hen nog even na, krui-
tvervolgens weer hun hu-
lin en trekken hun kleren
b; mensen zijn Melanesiërs,
autochtone bevolking van
.zuidelijke moerasgebied
Indonesisch Nieuw-Gui-
bfwel Irian Jaya. Degenen
Jver' van de grote rivieren
en, leven nog precies als
ven geleden. Ze jagen met
ge pijlen en slapen op de
iels van hun voorouders,
hun zielen op hun plaats
n.
oude maatschappelijke
!uur wordt beschermd,
[als de bossen die hen in
i houden. Hier, langs de
van de Momoko rivier
Ingen de veranderingen
Ier direct in het oog. De
pte huizen hebben golfpla-
J'daken; bomen zijn geveld.
"Burende een kwart eeuw
[den volwassenen gedwon-
met geweld of onder
jdsbedreiging, bomen te
ten voor de houtverwer-
jsbedrijven. Ze zijn letter-
felaven.
itment
162 kwam een drastische
andering in hun leven. Tot
tijd werd de westelijke
t van Nieuw-Guinea be-
ird door Nederland. Voor-
tidingen werden getroffen
r een samensmelting met
andere deel van het eiland,
ua-Nieuw-Guinea. De be
ling was dat dit één onaf-
kelijke staat zou worden.
jjpesie maakte echter aan-
jpak op alle oude Neder-
ïse Oostindische koloniën.
13/erenigde Staten probeer-
^m die tijd angstvallig de
iring in Jakarta weg te
370 den van Vietnam en dron-
er bij de Nederlandse *re-
ng op aan de gebieden
te geven. Indonesië, zo
Pde Nederland aan, wilde
eiland alleen maar hebben
Bfz'n mineralen en strategi-
positie. Wijlen president
7/8 Jinëdy forceerde een beslis-
en al binnen een jaar nam
onesië het eiland over.
ir de bewoners betekende
Het vreedzame en primitieve leven van de bewoners op Irian Jaya wordt verstoord door de komst
van vier miljoen Javanen.
FOTO: PR
dat een hele nieuwe manier
van leven.
De Indonesiërs lijken inder
daad, zoals Nederland al had
voorspeld, weinig sympathie
op te brengen voor de mensen
die bij het eiland geleverd
werden. In 1963 verboden ze
politieke partijen en ontruim
den alle ziekenhuizen en fa
brieken die de Nederlanders
hadden achtergelaten. Wie
protesteerde werd doodgemar
teld.
In 1964 werden VN-waarne
mers verbannen van het wes
telijk deel van Nieuw-Guinea.
Militairen legden een cordon
om het grootste deel van de
provincie. Maar geleidelijk aan
begonnen geruchten via
vluchtelingen en de weinige
bannelingen naar buiten te sij
pelen en bereikten het Wes
ten.
Het waren berichten over
bombardementen en beschie
tingen van dorpen, massale
executies van ongehoorzame
dorpsbewoners in de bossen en
martelingen van stamhoofden.
Als journalisten al werden toe
gelaten, gebeurde dat alleen
onder escorte van Indonesi
sche soldaten en werd hun
tocht beperkt tot één of twee
vreedzame zones. West-
Nieuw-Guinea werd een soort
zwart gat voor de rest van de
wereld.
In veel delen van de provincie
houden de Melanesiërs koppig
vast aan hun oude stamgebrui-
ken. Met hun peniskokers,
bladerrokjes en stenen bijlen
staan ze te boek als de meest
primitieve stamcultuur ter we
reld. Een rebellenleger, uit op
de onafhankelijkheid die hen
door Nederland werd beloofd,
wordt passief gesteund door
bijna de gehele inheemse be
volking, die circa één miljoen
zielen telt. De guerrilla's heb
ben slechts speren en giftige
pijlen tot hun beschikking om
de Indonesiërs te bestrijden.
Al jaren trachten de Indone
siërs het volk een andere le
venswijze bij te brengen. Maar
hun methodes kunnen nu niet
direct fijngevoelig genoemd
worden. Ons voortbewegend
per kano, gemaakt van een
uitgeholde boomstam, ont
moetten we in het zuidelijke
moerasgebied van Irian Jaya,
het grootste ter wereld, dorpe
lingen die door de politie wor
den „heropgevoed".
Hun traditionele huizen zijn
platgebrand en vervangen
door lange rijen hutten met
golfplaten daken. Jagen en het
zoeken naar voedsel in de bos
sen is sterk aan banden gelegd.
In plaats daarvan worden de
mensen gedwongen bomen te
hakken voor bedrijven die on
der militair toezicht staan.
Sommigen worden betaald
voor hun werk, veel anderen
worden alleen maar afgeran
seld.
In de meest gevoelige gebie
den van Irian Jaya zijn bewij
zen in overvloed van soortge
lijke meedogenloze pogingen
om de manier van leven van
de Nieuw-Guinese bevolking
te veranderen. Waar de oor
spronkelijke bewoners zich
verzetten, waren de vergel-
dingsstraffen buitengewoon
wreed. Met buitengerechtelij
ke executies en gemene mar
telpraktijken om het volkje „te
temmen".
Transmigratie
Het „heropvoedingsprogram
ma" is evenwel nog niet suc
cesvol gebleken. Het heeft
juist nieuwe impulsen gegeven
aan de rebellen, die inmiddels
de winning van mineralen en
de politiebewaking langs de
grens met Papua-New Guinea
hebben gedwarsboomd.
De Indonesische regering
heeft een nieuwe strategie ont
wikkeld om de ontrouw en het
culturele eergevoel van de be
woners van Irian Jaya aan te
pakken. Ze beschouwen dit
kennelijk als de beslissende
oplossing voor het etnische
probleem. Sedert enkele jaren
voert Indonesië een „transmi
gratie" programma, waardoor
grote aantallen in verdruk
king gekomen boeren van het
eiland Java naar de minder
dichtbevolkte delen van de ar
chipel worden overgeheveld.
De Javaanse migranten wor
den in veel gevallen naar ge
bieden gebracht waar ze hele
maal niet in hun levensonder
houd kunnen voorzien. De
stukken landbouwgrond die de
boeren toegewezen krijgen,
zijn onvruchtbaar en ver ver
wijderd van de markten waar
ze hun opbrengst moeten ver
kopen. In het zuiden van het
eiland verhongeren de boeren
gewoon, omdat het onmogelijk
is ook maar iets te produceren.
Ze hebben geen geld om terug
te keren naar Java.
Veel van de circa driehon
derdduizend Javanen die tot
nu toe naar Irian Jaya zijn ge
migreerd, hebben zich op
plekken gevestigd waar de
plaatselijke bevolking zich bij
zonder weerbarstig en haat
dragend opstelt. Maar is dat zo
raar? Omsingeld door vreem
delingen, beroofd van hun
grond en gedwongen zich aan
te passen aan een andere cul
tuur, voelt de oorspronkelijke
bevolking zich in het nauw ge
dreven, uitgemergeld en beke
ken.
Indonesië zegt dat Irian Jaya
nu eenmaal geen „museum
voor etnische bevolkingsgroe
pen" kan worden. Door Ja
vaanse migranten naar het
eiland te brengen, zo beweert
de regering, worden de Mela
nesiërs de vaardigheden bijge
bracht die noodzakelijk zijn
voor hun ontwikkeling. Bo
vendien wordt bevorderd dat
ze een functioneel deel gaan
uitmaken van de Indonesische
economie. De Indonesische re
gering is van plan vier miljoen
mensen uit andere gebieden
over te brengen naar Irian
Jaya. Een uitbarsting van ge
weld komt daarmee zeer
dichtbij.
GEORGE MONBIOT
(c) The Times, Londen
•LONDEN Voor de Chi
nese kolonisten was het
één van de meest angstige
momenten tijdens de rel
len die Tibet in een ver
boden koninkrijk veran
derden: drommen armoe
dig geklede jonge demon
stranten vernielden en
plunderden hun winkels.
In plaats van de buit mee
te nemen, verbrandden ze
deze midden op straat.
Tibet maakte hiermee z'n min
achting kenbaar voor de op
perheren. Zelf zijn de Tibeta-
nen te arm om iets te kopen in
de Chinese winkels in Lhasa.
Ze geven er echter de voor
keur aan te vernietigen wat ze
niet kunnen bezitten dan het
te begeren.
„De laatste tijd worden bij elke
opstand Chinese goederen ver
brand. Het is een protest tegen
het Chinese materialisme",
zegt Robbie Barnett, een Britse
onderzoeker die de schending
van de mensenrechten in Ti
bet nauwlettend in de gaten
houdt. „De Tibetaanse cultuur
is gebaseerd op religie. Dat is
iets wat de Chinezen nooit
hebben kunnen begrijpen".
Westerse bezoekers kunnen
niet om de armoede van de Ti-
betanen heen. In afgelegen
streken werken kinderen mee
op het veld. Scholen zijn er
niet. In steden en dorpen
heerst chronische werkloos
heid. Zelfs in Lhasa, de hoofd
stad van het Tibetaanse auto-
nomische gebied, is de huis
vesting van de meeste Tibeta-
nen beneden de maat. Er is
geen riool en de water- en
elektriciteitsvoorzieningen
funtioneren vaak niet naar be
horen.
De Chinezen voeren aan dat
de Tibetanen het nu eenmaal
zo willen: ze zijn koppig in
hun armoede. Wat de reden
ook moge zijn, de verwerping
van het materialisme waaraan
de Chinese samenleving steeds
meer begint toe te geven ligt
ten grondslag aan het cultuur
conflict dat ontaard is in een
soort David en Goliath strijd.
Katapulten
Jonge Tibetanen, gewapend
met katapulten trachten het
op te nemen tegen één van de
grootste legers ter wereld. Die
strijd bereikte afgelopen week
een hoogtepunt met de afkon
diging van de staat van beleg
en de uitwijzing van toeristen.
Na bijna veertig jaar bezetting
zijn de Chinezen er nog steeds
niet in geslaagd de harten en
zielen te veroveren van de be
volking in wat ze hardnekkig
een „onverbrekelijk deel van
het vaderland" noemen.
Westerse waarnemers vrezen
dat het Chinese optreden, dat
kennelijk al enige tijd geleden
gepland was, een nieuwe pe
riode van arrestaties, afranse
lingen en executies van Tibe
taanse demonstranten in zal
luiden. Zij zijn ook bevreesd
voor de gevolgen voor Hong
Kong, als de Chinezen daar in
1997 de soevereiniteit krijgen.
Hong Kong wordt autonomie
beloofd, maar Tibet is het be
wijs dat China duidelijk van
mening verschilt met het Wes
ten over de betekenis van het
woord.
De Chinezen hebben Hong
Kong niet alleen autonomie in
het vooruitzicht gesteld, maar
ook vrijheid van meningsui
ting, samenkomst en geloof.
Waarnemers wijzen er echter
op dat China Tibet soortgelijke
geruststellende beloftes voor
hield toen het in 1950 het land
binnenmarcheerde in een
vlaag van revolutionaire op
winding.
„Het Tibetaanse volk heeft het
recht een nationaal-regionale
zelfbestuur te voeren. De cen
trale autoriteiten zullen het
bestaande politieke systeem
niet veranderen. De centrale
autoriteiten zullen ook niet de
gevestigde status, taken en
machten van de Dalai Lama
veranderen", luidde de ver
klaring van China bij de be
zetting. En: „De religieuze
overtuiging, gebruiken en ge
woontes van het Tibetaanse
volk zal gerespecteerd worden
en lama kloosters zullen be
schermd worden".
Sterilisatie
De Tibetanen zouden echter al
snel ontdekken wat er waar
was van die mooie beloftes. Er
werd een meedogenloze cam
pagne gelanceerd om het
boeddhisme te verpletteren.
Tibetaanse kinderen werden,
en worden nog steeds, massaal
afgevoerd voor scholing in
China. De draconische maatre
gelen, waaronder moord, krui
siging en sterilisatie, hadden
het gewenste effect: Tibet ver
dween algeheel uit het inter
nationale gezicht.
Pas eind jaren zeventig pasten
de autoriteiten wat meer sub
tielere methoden toe, als on
derdeel van het Chinese libe
ralisme. Hun massale onder-
drukkingstaktiek was tenslotte
weinig succesvol gebleken in
de vernietiging van de Tibe
taanse nationalistische aspira
ties. Het was nog steeds de be
doeling dat Tibet deel uit zou
gaan maken van China. Al
leen maakten ze deze keer ge
bruik van een grootscheeps
hervestigingsprogramma voor
Chinezen.
Kleine handelaren uit steden
zoals Bejing en Shanghai
wordt verteld dat Tibet de eni
ge plek is waarvoor ze toe
stemming krijgen om te wer
ken. Ambtenaren worden
enorme salarisverhogingen in
het vooruitzicht gesteld als ze
in Tibet willen gaan wonen.
Blijkbaar zijn de beloningen
aantrekkelijk genoeg, want de
Chinezen vormen nu de meer
derheid binnen de oude gren
zen van het koninrijk. Er zijn
nu al tweemaal zoveel Chine
zen als Tibetanen.
Tibet, ongeveer zo groot als
West-Europa, vormt voor Chi
na bovendien een handige op
lossing voor de overbevolking
en levert bovendien waarde
volle grondstoffen. Het land is
enorm rijk aan mineralen en
hout. In het oosten worden
uitgestrekte bossen omgehakt
met een snelheid van een
vrachtwagen per minuut. Bo
vendien is Tibet van strate
gisch belang voor China en zit
er uranii^m in de bodem.
Tweederde van het oude Tibe
taanse koninkrijk, de provin
cies Amdo en Kham, schijnt
het Tibetaanse karakter al bij
na geheel verloren te hebben.
Het natrekken van dergelijke
beweringen is niet eenvoudig:
de streken zijn al jaren verbo
den gebied voor buitenlandse
bezoekers. Onlangs is het her
vestigingsprogramma uitge
breid naar het Tibetaanse au
tonome gebied rond Lhasa.
Veel Tibetanen realiseren zich
dat ze nu een strijd op leven
en dood moeten aangaan voor
het behoud van hun cultuur
en nationale identiteit.
"N
)SKOU Sovjetleider
rhail Gorbatsjov heeft
I* ren gepleit voor een
w landbouwsysteem,
"in naast de staats-
derijen ook ruimte is
particuliere bedrij-
laSa4; Op die man er wil
"^rbatsjov de gebrekkige
-etter, idselvoorziening in de
de jetunie aanpakken,
met
r^atsjov pleitte ervoor het
fkulier initiatief aan te
e(kgen en meer boeren in
Aht 't-te stehen grond te pach-
nds s '.Voor het eind van dit jaar
i stijf er een wet komen waarin
vaa paehtrecht wordt vastge-
was 1» kondigde hij aan. Tot nog
ring aarzelden veel boeren om
jhrm nc* te Pachten, omdat zij
eitjes esclen dat het wel eens van
ene op de andere dag uit
eri u,,) kunnen zijn met het nieu-
aS
242. rbatsjov heeft een pleidooi
gehouden voor afschaffing van
traditionele denkwijzen, als
deze daadwerkelijke resulta
ten in de weg staan. „We
moeten de deur open zetten
voor ieder die in staat is een
radicale verbetering van de
toestand te bewerkstelligen",
zei hij vorige maand tijdens
een toespraak in Kiev. „Geen
stereotypen of dogma's mogen
een oplossing van het voedsel
probleem in de weg staan", al
dus Gorbatsjov.
Toch leek Gorbatsjov tegemoet
te willen komen aan Jegor Li-
gatsjov, de voornaamste verte
genwoordiger van de conser
vatieve vleugel van de Com
munistische Partij. Ligatsjov,
die vorig jaar de leiding kreeg
over een commissie voor het
batsjov verder voor het super
ministerie" voor de landbouw
Gosagroprom op te heffen en
de bevoegdheden deels over te
hevelen naar de republieken.
In plaats van Gosagromprom,
dat nog maar drie jaar geleden
door Gorbatsjov werd opge
richt om de kwakkelende Sov-
i'etlandbouw nieuw leven in te
)lazen, komt er nu een rege
ringscommissie die zich voor
namelijk met de voedselvoor
ziening moet bezighouden.
„Wij hebben de bureaucratie
niet vermorzeld, maar juist
versterkt", concludeert het
partijblad. „Wij hebben een
onneembare vesting van de
bureaucratie in het vlakke
land opgetrokken". De krant
ijst er verder op dat de voed-
landbouwbeleid, verklaarde selvoorziening sinds de oprich-
onlangs dat het voedselpro
bleem in de Sovjetunie alleen
binnen het bestaande systeem
van de staatsboerderijen kan
worden opgelost.
Op de vergadering van het
Centraal Comité stelde Gor-
ting van het superministerie
alleen maar achteruit is ge
gaan. De oogst van vorig jaar
was de slechtste in drie jaar.
Gorbatsjov zei dat op het plat
teland radicale hervormingen
nodig zijn die geen uitstel dul
den. Hij wees erop dat de Sov
jetunie nog steeds ver achter
ligt bij de ontwikkelde landen
op het gebied van de land
bouw. „De kloof wordt niet
kleiner, maar juist wijder", al
dus Gorbatsjov. Volgens hem
moet de Sovjetunie nog steeds
veel produkten zoals vlees,
graan, groenten en suiker in
het buitenland kopen.
Ondanks die retoriek heeft
niemand voorgesteld om de
boeren het land dat zij bewer
ken, in eigendom te geven, of
de gigantische kolchozen (col
lectieve boerderijen) en sov-
chozen (staatsboerderijen) die
sinds de dagen van Stalin de
ruggegraat van het landbouw
bestel vormen, op te heffen.
Hoe een beslissing over het
pachtvoorstel ook uitvalt, het
Centrale Comité zal ongetwij
feld overeenstemmen in de
mening dat er een einde moet
worden gemaakt aan de ar
moede en het isolement van
het platteland.
wwTnmÉff iiifffïittM
De grootschalige en staatsgeleide landbouwindustrie heeft niet kunnen voorkomen dat in de Sov
jetunie grote voedseltekorten bestaan.
FOTO: ANP
Beschaafd rechts
ontwijkt Le Pen
PARIJS „Minacht dege
nen die u minachten". Dat
stoere stem-advies heeft
Jean-Marie Le Pen zijn aan
hangers gegeven voor de
tweede ronde van de Franse
gemeenteraadsverkiezingen
van aanstaande zondag. De
leider van extreem-rechts is
behoorlijk verbitterd nu
gaullisten (RPR) en liberalen
(UDF) zijn uitgestoken hand
hebben afslagen. „Beschaafd
rechts" wenst nergens meer
lijstverbindingen met de Le
Pens nationalisten aan te
gaan, zelfs al zou dat een
paar steden kunnen kosten.
„De kiezers van het Front
National worden veracht", zo
bevestigde Le Pen zijn isole
ment. Onder het motto „Lie
ver vrijgezel dan dood" heeft
hij zijn electoraat opgeroepen
in principe niet op een recht
se kandidaat te stemmen.
