EEN NIEUWE AUTO EN
TOCH OP VAKANTIE!
Sancties en media kunnen
terrorisme terugdringen
CeidaeSoutcwit
Robespierre wacht al
eeuwen op een straatnaam
Sluimerend fundamentalisme
in Israel komt naar boven
Discovery
weer uit
problemen
Normandië luidt
de lente in met
bloed worstenfesti val
\GINA BUITENLAND
DONDERDAG 16 MAART 1989 PAGINA 5
FOTO: AFP
(ADVERTENTIE)
Wij, de Opel OK-dealers van Nederland,
maken 't mogelijk. Want u kunt dit jaar veilig
en voordelig naar de zon met een perfekte
Opel. Die u tussen 15 februari en 31 maart
zeer voordelig bij ons kunt financieren:
U betaalt pas over 6 maanden. De aan
betaling voor de financieringsovereenkomst
bedraagt slechts 30% van
de aanschaffingswaarde;
meestal is de inruil-
waarde van uw huidige
auto hiervoor al vol
doende.
Betere inruilprijzen.
Wees slim en vermijd de
vakantie-inruildrukte.
We geven méér voor alle
merken, jong en oud. U gelooft 't niet? Kom
maar langs!
OK-gekeurde Opeis van minder dan 4
ZES MAANDEN LANG
0% Rente:
BESLIS VÓÓR 31 MAART.
jaar oud. Dit is dè kans om Opel te gaan rij-'
den. Want onze showroom staat vol met"
eerste klas „jonge" Corsa's, Kadetts, Nlanta's,
Ascona's en Rekords.
Minder onderhoud, hoge restwaarde.
U zult versteld staan wat de betrouwbaarheid
van Opel u de komende jaren nog gaat schelen
in onderhoudskosten. Èn
van z'n waarde, als u 'm
over een paar jaar weer
inruilt!
Aantrekkelijke
financiering mogelijk.
Na 6 maanden kunt u het
restbedrag volledig bij
ons financieren tegen
aantrekkelijke tarieven.
De rente overdat halfjaar nemen wij voor onze
rekening! Vraag in de showroom naar de
financieringsvoorwaarden.
ËU DE OPEL 0KDEALERT0T 31 MAART VOORDEEL VÓÓR ALLES.
7 0PELQ
319) De expeditie naar het binnenlard wordt zorgvuldig voorbe
reid. Natuurlijk zouden de motoren /an de 'Pandora' het schip
gemakkelijk en snel de rivier kunnen opstuwen, maar Rob vindt
het beter de vermomming van het schip niet prijs te geven. Ho
Ming gaat er dus op uit om koelies te huren, die de 'Pandora' op
sleeptouw nemen. De reis duurt verscheidene dagen en wanneer
ze even het doel van hun tocht kurnen vergeten, genieten de
meisjes en Rob van het heerlijke lardschap en het aangename
klimaat. Ja, China is wel een heel mooi land...
Op zekere dag passeert hen een eigenaardig gebouwde jonk.
Taaie Toon en Rob kijken met belangstelling naar het scheepje,
maar ze kunnen niet weten, dat aan boord van deze jonk de
stuurman van Wang Hang zich verborgen houdt, die van plan is
het hen heel lastig te maken. Tenslotte bereikt de 'Pandora' een
bocht in de rivier, van waar men de reis te paard verder zal ma
ken. „Misschien kunnen we wel een wagen op de kop tikken"
zegt Taaie Toon, „dat zou nog gemakkelijker zijn".
HOUSTON De beman
ning van het Amerikaanse
ruimteveer Discovery heeft
gisteren weer met alle lich
ten aan kunnen werken. Na
aanvankelijke ongerustheid
over ongewoonlijke fluctua
ties in de druk van een wa
terstoftank, concludeerden
de technici van NASA dat zij
geen kwaad konden en dat
de instructies om zo min mo
gelijk elektriciteit te gebrui
ken, konden worden inge
trokken. NASA verwacht nu
dat de vlucht niet vroegtijdig
hoeft te worden afgebroken.
Het ruimteveer zou zaterdag
weer naar de aarde moeten
terugkeren.
die::
ten kij-
ritici Ceausescu
»nder toezicht
WENEN De Roemeense autori-
jeiten hebben nerveus gereageerd
ip de publicatie van een open
jrief waarin zes voormalige Roe-
neense topfunctionarissen scherpe
kritiek leverden op het beleid van
h jresident Nicolae Ceausescu. Vol
lens Westerse diplomaten in Bu
il <arest zijn de ondertekenaars van
,|de brief onder politietoezicht ge-
iteld. In hun brief beschuldigden
jlle zes partijveteranen Ceuasescu
"n?rvan dat hij de mensenrechten
ir rhendt, de economie en de land-
w te gronde heeft gericht .en
land tot een paria in de inter-
iationale gemeenschap heeft ge
naakt.
i het !e
ar,et 1
ok van
rr ande-
ent het
M
andaan
hristus
1 hele-
eheim-
Hongaren eisen
meer vrijheid
Zo'n honderdduizend
Hongaren dromden
gisteren bijeen nabij
het parlementsge
bouw in Budapest
waar zij grotere de
mocratische vrijhe
den eisten. Hongarije
vierde gisteren sinds
vele tientallen jaren
een nationale feest
dag ter herdenking
van het uitbreken van
de Hongaarse op
stand tegen Oosten
rijk in 1848.
FOTO: AP
PARIJS Maximilien Robespierre, de
belangrijkste en meest gevreesde leider
van de Franse Revolutie wiens naam is
verbonden met het „Schrikbewind" in die
tijd. heeft het twee eeuwen later nog
steeds niet tot een straatnaam gebracht.
Een gevangeniscel was het enige tastbare
symbool van het schrikbewind dat de
man van 1793 tot aan zijn arrestatie en te
rechtstelling in 1794 voerde. Maar nu is
tot grote ontsteltenis van veel historici
ook zijn cachot verdwenen. Het toppunt
van ironie is dat de cel van Robespierre
onlangs met de grond gelijk is gemaakt
tijdens restauratiewerkzaamheden aan de
ruimte ernaast. Dat was de cel van Marie-
Antoinette, de koningin van Frankrijk,
die één van de eerste slachtoffers van Ro
bespierre was. Een onlangs door linkse
persoonlijkheden opgerichte „Vereniging
voor Robespierre" heeft fel geprotesteerd
tegen het vernietigen van zijn cel. Van de
vereniging zijn onder meer lid de interna
tionaal bekende kankerspecialist Léon
Schwartzenberg en de roemruchte advo
caat Jacques Vergès. Frankrijk herdenkt
dit jaar de 200e verjaardag van de Franse
revolutie, maar Robespierre dreigt er be
kaaid vanaf te komen.
INTERNATIONALE CONFERENTIE IN LEIDEN:
Onverwacht gesprek
Botha met Thatcher
LONDEN De Britse premier Mar-,
garet Thatcher heeft gisteren onver
wachts een ontmoeting gehad met de
Zuidafrikaanse minister van buiten
landse zaken Pik Botha. Het was de
eerste ontmoeting op een dergelijk
hoog niveau sinds 1984 toen That
cher president P.W.Botha in Londen
ontving. Na zijn onderhoud met
Thatcher prees Botha haar tegen
stand tegen straffe sancties tegen
Zuidafrika en stelde dat de meeste
zwarten in zijn land „dankbaar" wa
ren voor dit Britse beleid. Thatcher
zou onder meer de vrijlating van
ANC-leider Nelson Mandela aan de
orde hebben gesteld.
Lady Di bij
kamelen-
rennen
Else-
gods
i. „Ze
iot ge-
heer-
:n pas-
nt als
de jo-
eft de
bruik
jebla-
sluiten JSIDEN Als in 1992 de
)innengrenzen van Euro-
te wegvallen, wordt het
nakkelijker voor de ter-
oristen zich te verplaat-
ien. Daar is geen twijfel
Dver mogelijk. De vraag
)lijft echter hoeveel mak
kelijker?
Vorige week heeft de Trevi-
;roep (de EG-ministers die
:ich met het veiligheidsbeleid
Europa bezighoudenl be-
proken hoe kan worden voor-
tomen dat terroristen en mis
dadigers profiteren van de
apen grenzen. Concrete af-
ipraken zijn er nog niet ge
kt. Dat gebeurt pas als de
SG-landen het eens zijn over
de definitie van terrorisme.
En dat is voorlopig nog niet
het geval, verzucht dr. Alex
Schmid, docent politieke we
tenschappen in Leiden. Hij is
de sprekers op de con
ferentie „Naar een Europees
antwoord op terrorisme" die
vanmorgen in de Leidse Stads
gehoorzaal door minister Kort
hals Altes is geopend en ook
morgen nog voortduurt.
Tijdens de bijeenkomst houden
/an deskundigen uit bin-
en buitenland zich bezig
de vraag hoe Europa het
moet gaan bestrij
den als na 1992 de Europese
(binnengrenzen wegvallen. On-
der de sprekers bevinden zich
voor-ide Israëlische terreurspecialst
iriel Merrari en de Ameri-
aanse Paul Bremer III, die
an 1983 tot 1986 ambassadeur
i Den Haag was.
'eei Europeanen vrezen dat
et terrorisme zal
na 1992. Die vrees is niet hele
maal ongegrond, meent
Schmid: „In Nederland heb
ben wij weliswaar geen terro
risten die vergelijkbaar zijn
met de Rote Armee Fraktion
of de Baskische ETA. Toch
kan de IRA nu al in ons land
opereren. De twee IRA-aan-
slag met autobommen in Roer
mond en Bergen, waarbij drie
Britse soldaten om het leven
kwamen, staat de meesten nog
vers in het geheugen gegrift.
Nu nog worden jaarlijks ruim
twintigduizend mensen tegen
gehouden aan de grens. Daar
kunnen terroristen tussen zit
ten. Als de grenzen wegvallen,
pakken ze die niet meer".
Sponsor
Dat met name de terroristen
uit het Midden-Oosten zeer ac
tief zijn in West-Europa, be
wijst de aanslag op het Ameri
kaanse PanAm-toestel vorig
jaar december boven Locker
bie. Volgens Merrari was dat
het werk van de PLO. „Hoe
wel het nooit bewezen is, dat
geef ik toe. Maar het is logisch
verklaarbaar". De aanslag bo
ven Lockerbie werd opgeëist
door Iraniërs die zich de
Wachters van de Islamitische
Revolutie noemden.
„Maar het is onlogisch dat Iran
daar achter zat", aldus Merra
ri. „Op dat moment had Iran
helemaal geen belang bij het
aanvallen van een vliegtuig in
Frankfurt of Londen. Wie er
wel belang bij hadden, waren
de PLO-groeperingen die het
niet met Arafat eens zijn. En
het zou me. niets verbazen als
ze daarbij cloor Syrië of Libië
gesponsord zijn".
Volgens Merrari is dat drie
jaar geleden ook gebeurd toen
de PLO een tijdelijk akkoord
met Jordanië had gesloten en
de geruchten over een inter
nationale vredesccmferentie
over het Midden-Oosten weer
sterk oplaaiden. Dat was niet
naar de zin van de Syrische
president Assad die Palestina
nog altijd als een deel van een
groter Syrië beschouwt. Daar
om sponsorde Assad verschil
lende Palestijnse aanslagen in
West-Europa, zoals de bloed
baden in december 1985 op de
luchthavens van Wenen en
Rome waar de hele wereld zijn
afschuw over uitsprak. Hierbij
kwamen negentien mensen
om het leven en raakten ruim
honderd mensen gewond.
Scepsis
Over de tot nu toe (niet) geno
men maatregelen tegen het in
ternationale terrorisme bestaat
veel scepsis. Merrari heeft nog
het meeste vertrouwen in
sancties. „Daarmee ban je het
terrorisme niet uit, maar kun
je het wel in bepaalde banen
leiden". Om effect te kunnen
hebben moeten de sancties wel
zwaar genoeg zijn en een
praktische betekenis hebben.
Als voorbeeld noemt hij de
Amerikaansfe luchtaanval op
twee Libische steden in 1986.
De VS beschuldigden Libië er
van een bloedige aanslag op
een discotheek in West-Berlijn
te hebben gesteund.
In navolging van de VS be
sloot de EG alle Libische di
plomaten en andere Libiërs
Europa uit te wijzen. Gevolg:
gedurende een bepaalde tijd
waren er minder aanslagen in
West-Europa. „Ik had het
nooit verwacht", zegt Merrari,
„Maar het hielp. Kennelijk re
aliseerde Libië zich dat ze te
ver was gegaan. De terroristi
sche activiteiten in Europa
werden in elk geval tijdelijk
stopgezet".
Zijn collega Schmid ziet meer
in het bestrijden van de terro
ristische propaganda. „Terro
risme bestaat uit twee elemen
ten: geweld en propaganda",
aldus Schmid. Als de media
minder aandacht zouden be
steden aan terroristisch ge
weld, zou het terrorisme te
ruggedrongen kunnen wor
den, meent hij. Geweld-aan
slagen worden vaak breed uit
gemeten en extra opgeblazen.
„Terroristische groeperingen
maken daar dankbaar gebruik
van om hun achterban te ver
groten. En dat is iets wat je
makkelijk kunt voorkomen".
In technische oplossingen ziet
hij niet zo veel. De Amerika
nen beveiligen zich met beton
nen blokken voor het Witte
Huis in Washington en onder
grondse censoren die de motor
van een legertruck kunnen
uitschakelen. Maar in hoever
re is dat zinvol?, vraagt
Schmid zich af. „Je kunt nooit
alles beveiligen. Zeker niet nu
terroristen steeds meer bur
gerdoelen gaan aanvallen, zo
als de aanslag van de Bende
van Nijvel op een supermarkt
in België en de Iraanse aansla
gen in Parijs. Het is een onmo
gelijke zaak om alle civiele
doelen te beveiligen. Om een
vliegtuig op te blazen heb je
tegenwoordig maar tachtig
gram plastic explosief materi
aal nodig. Terroristen die fa
natiek genoeg zijn vinden er
wel iets op om dat mee te ne
men: ze slikken het desnoóds
in. Ze zijn bereid zich op te of-
Europese
Geheim
Eerst moet er
definitie komen
me, vindt Schmid. De Britten
bijvoorbeeld houden er een
zeer ruime definitie op na en
noemen elke vorm van poli
tiek geweld terrorisme. „Wat
Nederland voor definitie van
terrorisme aanhoudt, is me
nog steeds niet duidelijk. Kort
hals Altes rangschikt daar ook
de Macro-branden en de acties
van RARA onder. Maar dat
noem ik geen terrorisme, maar
intimidatie", aldus Schmid.
„Je moet niet te snel klaar
staan met het woord terroris
me. Als iedereen een terrorist
is, is het niet afschrikwekkend
Wat de heren van de Trevi-
groep voor definitie aanhou
den is geheim. Volgens
Schmid komt het met de Brit
se overeen, maar dan oorlogs
geweld uitgesloten. „Op de Eu
ropese Conventie van 1977 is
afgesproken dat het kapen van
een vliegtuig een terroristische
daad is. Maar als een Oostduit
ser zonder geweld een vlieg
tuig kaapt en daarmee naar
West-Berlijn wil vliegen, is dat
in mijn ogen geen terrorisme".
„Mijn pleidooi is: probeer die
definitie zo nauwkeurig moge
lijk te houden. Ik vergelijk
terrorisme met oorlogsmisda
den in vredestijd".
JEANNETTE v.LEEUWEN
(Van onze correspondente
Willy Werkman)
UM-EL-FAHM In de
grote ontvangstkamer van
„Beit el Koran", het Huis
van de Koran, in het Is-
raelisch-Arabische stadje
Um-el-Fahm, zitten de
aanhangers van sjeik Raid
Salah en zijn bezoekers in
bijna gewijde sfeer bijeen.
Ze vieren de recente ver
kiezing van de dertig jaar
oude sjeik tot Um-el-
Fahm's nieuwe burge
meester.
Een revolutie: voor het eerst
in de geschiedenis van de staat
Israel wordt een islamitisch
geestelijk leider burgemeester
van een Arabische gemeente.
Maar voor de Israëlische auto
riteiten ook een bron van on
gerustheid. Want met sjeik
Raid Salah is het tot nu toe
sluimerende islamitische fun
damentalisme in de joodse
staat onmiskenbaar naar de
oppervlakte gekomen.
Over enkele dagen, op 21
maart, zal sjeik Salah in Um-
el-Fahm de burgemeestersha
mer overnemen. Elf van de
vijftien gemeenteraadszetels
gaan over in handen van hen,
die in de islam de hoop op een
betere toekomst hebben ge
vonden en van Allah de oplos
sing verwachten voor hun bit
tere problemen. De groene
vlaggen met de gekruiste
kromme zwaarden zijn in Um-
el-Fahm het symbool van de
islamitische beweging. Ze zijn
ook het teken van de vastbera
denheid van een sne, groeiend
aantal Israëlische Arabieren
die niet alleen de plaatselijke
ontwikkeling in eigen handen
willen nemen, maar ook door
willen dringen tot Israels par
lement, de Knesset.
Verwaarlozing
In het Huis van de Koran ver
telt ons de zacht sprekende,
bebaarde sjeik, dat het niet
meer dan zijn plicht is als ge
lovige islamiet te werken voor
het welzijn van zijn medemen
sen. Hij vertelt ons over de
ontwikkelingsprojecten, die de
islamitische beweging in Um-
el-Fahm de afgelopen jaren op
vrijwilligerbasis heeft uitge
voerd.
„We hebben kleuterscholen
ingericht, cursussen georgani
seerd voor de vrouwen. Er zijn
nu jeugdclubs, klinieken waar
de armen tegen een symboli
sche prijs medische hulp kun
nen krijgen. We hebben zelfs
een nieuwe toegangsweg naar
onze gemeente aangelegd".
Hij wijst op een hoog moskee
achtig gebouw, dat tegen de
heuvel aan verrijst. In het vijf
verdiepingen tellend gebouw
komen behalve gebeds
plaatsen ook een biblio
theek, een gymnastiekzaal en
een mini-ziekenhuis. Allemaal
luxe voor de bewoners van
Um-el-Fahm, dat als gevolg
van een discriminerende over-
heidspolitiek in ontwikkeling
zwaar is achtergebleven bij de
joodse zuster-gemeenten.
Um-el-Fahm werd pas in de
jaren zeventig bij het landelij
ke elektriciteitsnet aangeslo
ten. De open riolering is nog
steeds een letterlijk stinkend
bewijs yan verwaarlozing.
Voor de oplossing van dat pro
bleem en talloze andere willen
de sjeik en zijn aanhangers
zich nu inzetten. „Dat is even
belangrijk als mijn gebed in de
moskee", zegt hij.
Moeite
De Israëlische autoriteiten
hebben moeite met de vraag
waarom de leiders van het is
lamitische fundamentalisme in
Um-el-Fahn en in enkele an
dere Israelisch-Arabische ge
meenten de macht hebben
veroverd. „We staan op de
rand van zeer interessante en
zeer verontrustende ontwikke
lingen", aldus de adviseur van
premier Yitschak Shamir voor
Arabische zaken Alex Bligh.
Het is geen geheim, dat de is-
lamitisch-religieuze beweging
Harnas die in de door Israel
bezette gebieden opereert
streeft naar het tot stand ko
men van een islamitische staat
in heel het voormalige Palesti-
Professor Rafi Israeli, een ex
pert op het gebied van de isla
mitische beweging in Israel
ziet de ontwikkeling nog ern
stiger in. Hij spreekt over de
islamisatie van het Israelisch-
Arabische conflict en vertelt:
„Vergeet niet dat vlak na het
aan de macht komen van de
ayatollah Khomeiny in Iran,
PLO-leider Yassir Arafat en
de nieuwe Iranese leider over
eenkwamen, dat de revolutie
die zich toen in Iran afspeelde,
„morgen" Tel Aviv kan berei-
ken".
Sjeik Salah, zich zeer bewust
van de politieke gevoelighe
den in het Midden-Oosten,
ontwijkt vragen over zijn con
tacten met Harnas. Ook op de
vraag of hij de fondsen voor
de bouw van kleuterscholen,
moskeeën en klinieken tot nu
toe alleen bijeengekregen
heeft via bijdragen van de be
woners van Um-el-Fahm, of
misschien ook giften krijgt
„van buitenaf", wil hij niet in-
Voetbal
In Um-el-Fahm nodigt sieik
Raid Salah ons uit de voetbal
wedstrijd bij te wonen, die hij
met de zegen van Allah zal in
wijden. Het plaatselijk voet
balteam neemt het op tegen
een club uit een nabije joodse
gemeente. Uit het enthousiast
gejuich van de omstanders
blijkt meer dan de hoop op een
sportoverwinning.
Israels Arabieren hebben een
nieuwe machtspositie gevon
den. Een hoop op verbetering
van hun positie als tweede
rangsburgers binnen de joodse
staat. Of hun ambities verder
gaan dan bijvoorbeeld het ein
delijk aanleggen van een voet
balveld in Um-el-Fahm, zal
pas in de toekomst duidelijk
worden. Sjeik Abdailah Nimr
Darwish zegt: „We hebben ge
noeg bloedvergieten gezien. Ik
ben voor de vrede". Maar de
adviseur van de Israëlische
premier voor Arabische zaken
merkt somber op: „Dat ze een
vreedzame politieke oplossing
zouden willen, vind ik moei
lijk te geloven".
MORTAGNE-AU-PER-
CHE Een dikke zes
honderd bloedworsten, af
komstig uit alle streken
van Europa worden dit
weekeinde geproefd op
het jaarlijkse „boudin-
concours" in Montagne-
au-Perche. De vijfduizend
inwoners tellende ge
meente, op de grens van
Normandië en Bretagne
luidt traditioneel de lente
in met een jaarmarkt ter
ere van het beroemdste
plaatselijke produkt, de
gebakken bloedworst.
Deelnemers uit een tiental
landen hebben zich ingeschre
ven voor het 27e bloedwors-
tconcours, georganiseerd door
een zeer serieuze „Broeder
schap van bloedworstproe
vers". De leden van dit sla-
gersgilde hebben in de loop
der jaren zo'n veertienduizend
beoordeeld, zo vertelt
Jean-Claude Gotteri, de Fran
se grootmeester van de orde.
In het dagelijks leven blijkt hij
geen slager, zoals men zou mo
gen verwachten, maar apothe
ker. Juist omdat hij geen
rechtstreekse belangen in
vleeshandel heeft, kan hij het
concours „zuiver houden'al
dus Gotterie wiens vader ze
ventien jaar de grootmeesters-
medaille heeft gedragen.
Een vijftigtal Belgische
maar een paar Nederlandse
slagers dingen mee naar
Grand Prix International du
Boudin. Tot enkele uren v
het begin van de wedstrijd ko
men aanmeldingen binnen.
Voor worstenmakers is Mor-
tagne-au-Perche net zo'n be
grip als „Cannes" voor cine
ten. Wie de hoofdprijs in de
wacht sleept en het kampi
oensdiploma in zijn etalage
hangt, ziet zijn omzet sc
verdrievoudigen. Maar wat
maakt een bloedworst tussen
zeshonderd andere bloedwor
sten tot de beste? „De beste
bloedworst bestaat niet, er zijn
er meerdere", aldus groot
meester Gotteri. „We beoorde
len de^ worsten daarom ook
naar de streek waar ze van
daan komen".
Kapitein Rob in China
Chileense boe
ren delen drui
ventrossen uit
op straat nu de
vruchten niet
langer naar de
VS mogen wor
den geëxpor
teerd. Washing
ton kondigde
een verbod op
import af nadat
in enkele druiven
cyanide was
aangetroffen. De
militaire autori
teiten leverden
hevige kritiek op
het Amerikaans
verbod en
noemden het
een „nieuwe
bandietenstreek
van de Verenig
de Staten". In
de Chileense ha
vens staan
vrachtwagens
vol fruit gepar
keerd en de
druivenplukkers
zijn naar huis
gestuurd. De
Keuringsdienst
van Waren in
Nederland heeft
overigens geen
sporen van ver
gif gevonden in
Chileens fruit.
