öoiwa/r#
Reageerbuis bevruchting
soms toelaatbaar
£eid6c
GELUIDSINSTALLATIE NAAR
DEKNOPPEN?
IN DE KRANT
STAAT EEN ANDERE.
>weer
kei
kerk
wereld
beroepingen
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
EcidócSommit
DONDERDAG 16 MAART 1989 PAGI) JflsT
Canadese tv-evangelist veroordeeld wegens onzedelijkheid
QUEBEC De Canadese katholieke televisieprediker en ge
bedsgenezer Pierre Lacroix is schuldig verklaard aan onzede
lijke betrekkingen met een minderjarige jongen. De veertigja
rige evangelist, getrouwd en vader van vier kinderen, had in
Canada enorme populairteit gekregen via een dagelijkse tv-uit-
zending en bijeenkomsten in sportstadions onder het motto
„Marathon der Liefde", waarmee hij hele volksstammen op de
been wist te krijgen.
Lacroix werd gearresteerd nadat een jongen had verteld dat de
evangelist seksuele betrekkingen met hem had aangeknoopt
nadat hij hem om raad was komen vragen. De verhouding had
geduurd van 1983 tot 1987. Hij kan maximaal vijf jaar gevange
nisstraf krijgen.
Joden VS willen paus boycotten wegens klooster
WASHINGTON Meer dan 30 Amerikaanse joodse groepe
ringen hebben woensdag de joden in de rest van de wereld op-
geroepen paus Johannes Paulus II te boycotten omdat het Vati
caan nog altijd niets heeft ondernomen in de controverse rond
een nonnenklooster in het voormalige nazi-concentratiekamp
Auschwitz. De Amerikaanse sectie van het Joodse Wereldcon
gres nam een resolutie aan waarin alle leden van het WJC
werden opgeroepen niet in contact te treden met de paus tij
dens diens reizen door de wereld.
Met de resolutie willen de joden blijk geven van hun „pijn en
morele verontrusting" over het feit dat de kerk zich niet houdt
aan de afspraak dat het Carmelitessen-klooster verplaatst moet
worden naar een lokatie buiten het kamp.
De weg vertelt de
reiziger niet wat hem
op de pleisterplaats
wacht
Bantoespreekwoord
Kardinaal Ratzinger
FOTO: AF
RATZINGER OVER
BENOEMINGEN:
Evenwicht in
RK kerk
herstellen
ROME Niet alle rooms-ka-
tholieke theologen die de
'Verklaring van Keulen' heb
ben ondertekend, zijn volgens
kardinaal Joseph Ratzinger
rebels of anti-rooms. Het
hoofd van de Vaticaanse con;
gregatie voor de geloofsleer
vindt wel dat door de verkla
ring, waarin het beleid van
paus Johannes Paulus II
wordt bekritiseerd, het verzet
vaste vormen heeft gekregen.
In de Italiaanse krant Avve-
nire zegt Ratzinger het nood
zakelijk te vinden het „verlo
ren gegane evenwicht" in de
Rooms-Katholieke Kerk te
herstellen. Eén van de pogin
gen daartoe is volgens de cu
riekardinaal de benoeming
van bisschoppen „met een
theologisch sterke structuur".
Natuurlijk wil een aantal
theologen niet dat het even
wicht hersteld wordt, aldus
Ratzinger. Zij zien daarin een
gevaar voor hun eigen positie.
De Keulse verklaring levert
kritiek op de toenemende
centralisatie in de kerk, de
bisschopsbenoemingen, de be
teugeling van theologische
rijheiden en de grote Vati
caanse nadruk op moreel
ethische vraagstukken. De
erklaring werd ondertekend
door 163 theologen, voorna
melijk afkomstig uit de Bon
drepubliek en Nederland.
Spaanse, Belgische, Franse,
Zwitserse collega's sloten zich
vervolgens aan bij de verkla
ring, die door het Vaticaan
werd afgedaan als „plaatselij
ke aangelegenheid".
De algemene vergadering van
de Samenwerking Nederland
se Priester Religieuzen besloot
gisteren de kritiek van de
verklaring over te nemen. De
'ergadering wordt gevormd
door de hogere oversten van
44 orden en congregaties met
in totaal 4.200 priester-reli
gieuzen.
Schraard en Wons (beiden part-time)
R.H.J. Jellema en mw.G.W.G. Lank-
huijzen, beiden kand. te Utrecht; te
Leeuwarden-Huizum P.J.H. Noord
mans te Haulerwijk; te Nigtevecht
(herv.geref.) G. van de Pol. kand. te
Kampen; door de Generale Synode
tot predikant voor buitengewone
werkzaamheden (geestelijk verzorger
van de gevangenis en het peniten
tiair ziekenhuis te 's-Gravenhage)
mw.M. Terlouw-Sterk, predikant
voor buitengewone werkzaamheden,
wonende te Bodegraven. Aangeno-
naar Driebergen G.H. Cassuto
te Oud-Beljerland.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Lutten-Slagharen drs.
G. Kuiper te Roodeschool.
te Dokkum drs. C.P. Mei|er te Leer
dam. Aangenomen naar Maassluis
drs.G. van Doornik te Beverwijk
Christelijke Gereformeerde Kerken
Bedankt voor Apeldoorn-Oost
drs.W.P. de Groot te s-Gravenhage-
Centrum.
KATHOLIEKE RAAD VOOR KERK EN SAMENLEVING:
VUGHT Met het oog
op de grote risico's bepleit
de Katholieke Raad voor
Kerk en Samenleving
(KRKS) een principiële
terughoudendheid bij ge
bruik en ontwikkeling
van kunstmatige be
vruchtingstechnieken zo
als reageerbuisbevruch
ting. Slechts de indicatie
onvruchtbaarheid in
strikte zin is een toelaat
bare reden voor het ge
bruik van kunstmatige
bevruchtingstechnieken.
De KRKS schrijft dit aan
de politieke partijen in
een commentaar op het
voorlopige kabinetsstand
punt inzake kunstmatige
bevruchting en draag
moederschap.
In tegenstelling tot de Neder
landse bisschoppen wijst de
KRKS niet bij voorbaat in-vi-
tro-fertilisatie (IVF) (reageer
buisbaby's) af. De bisschoppen
hebben zich in. 1987 in navol
ging van het Vaticaan uitge
sproken tegen deze vorm van
bevruchting. Desondanks be
sloot het RK Radboudzieken-
huis te Nijmegen eind vorig
jaar door te gaan met kunst
matige bevruchting.
Terughoudendheid is volgens
de KRKS op zijn plaats omdat
de voortplantingstechnologie
met alle technologie gemeen
heeft dat zij zich in kleine
stapjes ontwikkelt die op zich
zelf gezien vaak onschuldig of
zelfs humaan zijn. Technie
ken die reeds in de planten-
of dierenwereld worden be
proefd, kunnen als vanzelf bij
mensen worden toegepast. Bo
vendien zijn technologische
ontwikkelingen moeilijk te
sturen door de verwevenheid
met de commercie.
De Raad heeft kritiek op het
feit dat de overheid haar taak
inzake voortplantingstechnie
ken zeer minimaal opvat. Uit
gangspunten van het kabi
netsbeleid zoals de bescherm
waardigheid van het mense
lijk leven worden in de prak
tijk voortdurend terzijde ge
schoven op grond van de te
verwachten voordelen van
voortplantingstechnieken.
De raad wijst op het pleidooi
van sommigen om van IVF
(reageerbuisbevruchting) een
standaardvoorziening te ma
ken.
Verder wijst de raad erop dat
bij IVF, in tegenstelling tot
wat het kabinet beweert, de
weg naar experimenten met
embryo's in feite reeds is be
treden. Experimenten wijst zij
met kracht af. Deze zaken
zijn in strijd met de uitgangs-
Kunten van het belang van
et kind en de bescherm
waardigheid van het mense
lijk leven.
Kunstmatige bevruchtings
technieken horen volgens de
KRKS niet thuis in het basis
voorzieningenpakket van de
collectief gefinancierde ge
zondheidszorg. Immers, daar
door zou het gevaar ontstaan
dat andere manieren om met
kinderloosheid om te gaan,
zoals adoptie, worden wegge
drukt. Deze kwestie moet ook
worden bekeken in het licht
van de schaarste aan midde
len.
Gereformeerde Bond
houdt eigen
conferentie over
conciliair proces
BODEGRAVEN De Gere-
formeerde Bond in de Neder
landse Hervormde Kerk
houdt dit najaar een eigen
conferentie over het conciliair
proces voor gerechtigheid,
vrede en behoud van de
schepping. Dat heeft de secre
taris van de Bond, ds. R.J.
van de Hoef, desgevraagd ge
zegd.
Vorige week maakte de Gere
formeerde Bond bekend dat
niet te zullen deelnemen aan
de Kerkendag op 16 septem
ber, georganiseerd door de
Raad van Kerken. Het pro
gramma van die dag is vol
gens de Bond inhoudelijk een
zijdig. Er is geen enkele reke
ning gehouden met die kerk
leden die menen dat de na
druk op persoonlijk heil de
sterkste motivatie geeft om in
te gaan op alle noden in de
wereld.
De voorzitter van de Bond, ds.
C. van den Bergh, riep begin
dit jaar de predikanten die bij
de Bond zijn aangesloten, op
in hun preken meer aandacht
te besteden aan het milieu.
Ortega wil betere
relatie met kerk
MANAGUA In een kennelijke
poging de relatie met de katholieke
kerk te verbeteren heeft president
Daniel Ortega woensdag bekendge
maakt dat 10 uitgewezen priesters
naar Nicaragua mogen terugkeren.
Ook mag een katholiek radiostation
weer gaan uitzenden en mag een ka
tholieke sociale organisatie haar
werkzaamheden hervatten. Ortega
te hopen dat deze toezeggingen zul
len bijdragen aan een verbetering
van de betrekkingen tussen het link
se sandinistische bewind en de con
servatieve katholieke kerk. De con
cessies aan de kerk vloeien voort uit
het akkoord dat Ortega onlangs sloot
met de leiders van een aantal andere
Middenamerikaanse landen. Hij be
loofde toen onder meer ernst te zul
len maken met de democratisering
in zijn land en de beperkingen op de
media en de politieke oppositie op te
heffen.
1INMIGBACION-ADÜAN AS ALIlBRIDAOi
W
De Anglicaanse bisschop Desmund
Tutu is op bezoek in Managua, waar
hij besprekingen voert met zowel
president Ortega als met bisschop
Obando y Bravo.
FOTO: AFP
Blanke NG-Kerk draait schuldbekentenis apartheid terug
JOHANNESBURG De
blanke Nederduitse Gerefor
meerde Kerk is teruggeko
men van de schuldbelijdenis
over de kerkelijke bijdrage
aan „de introductie en legiti
matie van de apartheidsideo
logie". Een delegatie van de
kerk deed deze schuldbelijde
nis verleden week tijdens het
beraad met andere NG-Ker-
ken in Vereeniging.
Na twee dagen druk vergade
ren besloot de synodale com
missie geen goedkeuring te
hechten aan de verklaring
van de delegatie naar het be
raad met de andere NG-Ker-
ken, dat was georganiseerd
door de Gereformeerde Oecu
menische Raad (GOR).
De commissie had vooral
moeite met de schuldbelijde
nis over de bijdrage aan
apartheid en met uitspraak
dat „de apartheidsideologie
een politiek en sociaal sy
steem is dat niet geaccepteerd
kan worden op ethische gron
den, omdat het in strijd is met
de verzoening, naastenliefde
en gerechtigheid, de eenheid
en de menselijke waardigheid
en daarom een zonde is. Elke
leer van de kerk die deze
ideologie verdedigt moet wor
den beschouwd als ketterij, in
strijd met de leer van de Bij
bel".
Het synodale bestuur vindt
dat deze delen van de verkla
ring moeten worden verstaan
binnen het kader van het rap
port „Kerk en Samelewing".
In dit rapport uit 1986, dat
door de zwarte kerken is ver
worpen, wordt alleen de dis
criminerende apartheid ver
oordeeld.
Het beleidsorgaan van de
blanke NG-Kerk zei ook
moeite te hebben met de pas
sage uit het „Getuigenis van
Vereeniging" waarin ervoor
wordt gepleit de raciale gren
zen tussen de blanke NG-
Kerk en de zwarte NG-Sen-
dingkerk en de NG-Kerk in
Africa op te heffen.
Synodevoorzitter dr. Allan
Boesak van de NG-Sending-
kerk was ernstig teleurgesteld
over de besluiten van de sy
nodale commissie. De NG-
Kerk verloochent wat er ver
leden week is gezegd en be
grijpt volgens Boesak niet hoe
„cruciaal" de gevolgen hier
van hadden kunnen zijn.
De blanke NG-Kerk is weer
net zo ver als in 1986, toen het
rapport „Kerk en Samele
wing" door de synode werd
goedgekeurd. „De fragile een
heid die we vorige week heb
ben bereikt, is breekbaarder
gebleken dan we hadden ge
dacht", aldus Boesak.
De zwarte kerken hebben van
de blanke NG-Kerk niet te
veel gevraagd, vindt hij. Zij
vroegen een oproep voor de
beëindiging van de noodtoe
stand, een kritische houding
jegens apartheidswetten en
protest tegen het feit dat vele
Zuidafrikanen zo maar ge
vangen zitten. „Ze hebben ons
niets gegeven", aldus Boesak.
Hij wees erop dat de zwarte
kerken steeds begrip hebben
getoond voor de moeilijke po
sitie van de blanke NG-Kerk.
Synodevoorzitter dr. Johan
Heyns van de blanke NG-
Kerk zei achteraf dat de syno
dale commissie op het stand
punt staat dat noch de delega
tie noch het beraad in Veree
niging het beleid van de NG-
kerk kon bepalen. Alleen de
synode, die volgend jaar weer
bijeen komt, heeft deze
macht, aldus Heyns.
Vaticaan verdeelt bisdom progressieve kardinaal Arns
VATICAANSTAD Paus
Johannes Paulus II heeft be
sloten het Braziliaanse aarts
bisdom Sao Paulo in vijf bis
dommen op te delen. Daar
mee raakt de progressieve
kardinaal Paulo Evaristo
Arns in één klap de helft van
de 14,5 miljoen gelovigen in
het aartsbisdom en een deel
van zijn macht kwijt. Sao
Paulo was het grootste bisdom
ter wereld.
Het Vaticaan deelde gisteren
mee dat naast het aartsbisdom
Sao Paulo de onafhankelijke
bisdommen Campo Limpo,
Osasco, Santo Amaro en Sao
Miguel Paolista in het leven
worden geroepen. Kardinaal
Arns wilde dat de nieuwe bis
dommen verbonden zouden
blijven met het aartsbisdom,
maar dit is afgewezen omdat
het kerkrecht een dergelijke
constructie niet kent. Met de
verdeling komt een einde aan
een pastoraal experiment,
waarbij hulpbisschoppen de
dagelijkse leiding hadden
over Welen van het aartsbis
dom. Arns heeft al in 1970 bij
het Vaticaan aangedrongen
op formalisering van dit gede
centraliseerde systeem.
Waarnemers zien de deling
van het aartsbisdom als een
poging van het Vaticaan om
de macht van Arns te breken.
De kardinaal is een aanhan
ger van de bevrijdingstheolo
gie, die in Rome zeer argwa
nend wordt bekeken. Zijn bis
dom geniet bekendheid als
bolwerk van de vooruitstre
vende Braziliaanse RK Kerk.
Tegen het plan is fel verzet
gepleegd door de basisge
meenschappen, de priesters
en hulpbisschoppen in het
aartsbisdom. Ook de Brazili
aanse bisschoppenconferentie
heeft laten merken niet ge
lukkig te zijn. In een open
brief omschrijven geestelijken
en leken uit Sao Paulo de be
slissing van het Vaticaan als
'autoritair, centraliserend en
in stijd met de communie'.
Tentoonstelling
175 jaar
Bijbelgenootschap
AMSTERDAM Onder de
titel „Binnen ieders bereik" is
er tot 13 augustus een ten
toonstelling ter gelegenheid
van 175 jaar Nederlands Bij
belgenootschap (NBG) in het
Bijbels Museum te Amster
dam. Bij de oprichting van
het eerste bijbelgenootschap,
het Britse, in 1804 was de bij
bel reeds geheel of gedeelte
lijk in 71 vertaald. Aan het
eind van deze eeuw zullen het
meer dan 2.000 talen zijn.
Iedere maand produceren de
gezamenlijke bijbelgenoot
schappen meër dan één mil
joen volledige bijbels. Daar
naast verschijnen er nog vele
Nieuwe Testamenten of bij
belboeken, bijvoorbeeld de
Psalmen. Daarmee kan nog
lang niet aan de vraag wor
den voldaan.
In China hebben ze daar wat
op uitgevonden. Op vaste
uren wordt via de radio de
bijbel op dicteersnelheid voor
gelezen zodat volhardende
luisteraars hun eigen handge
schreven evangelie in bezit
krijgen. Daarmee wordt het
probleem van papiertekort en
drukvergunning omzeild.
Behalve succesverhalen kent
de geschiedenis van de bijbel
genootschappen ook vele con
flicten. Dat over de apocriefe
boeken in 1827 leidde tot een
breuk die meer dan een eeuw
de onderlinge relaties ver
stoorde.
Niet langer op kousevoeterua
Er zijn mensen die door hun gedrag het leven van een nu
buurt vergallen. Ruziezoekers en herrieschoppers voor
de rest van de straat siddert, figuren die rond hun wc
een dermate grote puinhoop creëren dat het een stemp
een verder keurig verzorgde wijk gaat drukken. Het is
reëel probleem, waaraan het gemeentelijk huisvestingsb
lange tijd stilzwijgend voorbij is gegaan. jstisc
Wethouder Bakx van Bergen op Zoom heeft de lioalit:
pel in het hoenderhok gegooid. Hij wil in zijn stad een a;>en v
woningen reserveren voor lieden wier „onaangepaste" erde
wijze een last voor anderen is geworden. Desnoods kwnforr
schiks wil de wethouder een buurt van dergelijke aso Ie pe:
elementen bevrijden, in de hoop dat de rommelmakemcht
een geïsoleerd gelegen, nieuw onderkomen tot betere iersc<
dachten komen. Mocht dat niet het geval zijn, dan bezo lers,
ze anderen tenminste geen ellende meer. vèini
intwc
Er zijn meteen sociaal bewogen critici opgestaan die scl^ansv
de riepen en termen als „gettovorming" in de mond nai en
Opvallend echter is het grote aantal genuanceerd posit P
reacties. De gezaghebbende Delftse hoogleraar Priemus !ressl
voorbeeld heeft Bakx geprezen omdat deze een langjarig
boe heeft doorbroken. Een plaatselijke politicus die tien ra*e
geleden met zo'n voorstel op de proppen zou zijn gekoi
zou vermoedelijk door zijn partij zijn geroyeerd, maatscl^
pelijk gekielhaald en gedwongen om zelf te verhuizen.iet ..r
tijden zijn veranderd. Het probleem van storend, onaa e W
past woon- en buurtgedrag is niet echt ernstiger gewor ïerlid
Het is er altijd geweest, altijd op beperkte schaal trouw'eerd€
maar het is vele jaren niet als een beleidsvraagstuk gezi"eet
Vanaf het moment dat medeburgers die vroeger „asPet m
aal" werden genoemd, de kwalificatie „anders-soci ea£^°
meekregen, liep de'gemeentelijke politiek op kousevo
om de problematiek heen. Je zou eens kunnen worden ,n de
schuldigd van het discrimineren van een kansarme mini ran d<
heidsgroep, of van het tentoonspreiden van een overn [ressic
aan kleinburgerlijkheid. De maatschappelijk werkster ei '^aar
wijkagent moesten maar zorgen dat de zaken in een bepai j^eer
straat niet uit de hand liepen. Veel praten, veel sussen JjnneI
vooral niet rigoureus optreden, dat was de boodschap. )p zij
len v
MET die boodschap neemt een toenemend aantal bur I^iaa
niet langer genoegen. De tolerantiegraad en het geduld ,iben
over de hele linie aan het dalen. Dat blijkt in de grote stei eek t
waar strijdbare actiecomités bepaalde wijken willen zuive ewee
van prostitutie en drugshandel, desnoods met behulp van >vc^
burgerwacht. Maar ook in kleinere gemeenten vinden 1
inwoners kenneljk dat het genoeg is geweest. En dus )0^ n
geert de politiek. |eert
trekt en die weigert om ook maar enige rekening metaje
buurt te houden, kan veel kapot maken in een wijk. D<i0g st
lijkse ergernis kan leiden tot spanningen, tot pesterijen eiverko
extreme gevallen tot gewelddadigheden. Van een gezel 'ijken
woonomgeving is geen sprake meer als eenmaal zo'n kli:
is ontstaan. Hier en daar komen bepaalde flatgebouwei
een zo kwaad daglicht te staan, dat woningbouwverenij
gen geen andere oplossing zien dan afbreken. Waar am
middelen falen achtereenvolgens sociale druk,
schappelijk werk en justitie zou volgens wethouder
en zijn medestanders het storende element uit een buuri
plukt moeten worden.
mder
De vraag waar die storende elementen dan blijven, is iTan
bevredigend beantwoord. Een hutje op de hei ligt voor
hand, maar dat is praktisch onuitvoerbaar. Belangrijker isondai
vraag of het juridisch mogelijk en wenselijk is dat de is een
meente iemand tot verhuizing kan dwingen omdat hij/zij VVD
buurt te veel overlast bezorgt. Het gevaar voor willekeur,
maar een bezwaar te noemen, is groot. Van de andere kl
bestaan er ruimschoots voldoende wettelijke voorschrifj
die iemand kunnen dwingen zich te conformeren aan
normen van geaccepteerd woongedrag. Strikt toezicht opl
naleving van die voorschriften is de simpelste en zuiveipet c
oplossing.
\ANi
'ie di
>phoe
verzw
lafel.
partij
aan d
houde
Guur weer
DE BILT (KNMI) De kern
van een depressie verplaatste
zich vandaag vanuit het En
gelse Kanaal naar het zuiden
van ons land. Dit laag vervolgt
het komende etmaal zijn weg
in oostelijke richting in de
richting van Polen. De depres
sie wordt gevolgd door een
krachtige rug van hogedruk.
Door deze ontwikkeling waait
de wind vannacht en morgen
uit noordelijke richtingen,
meest matig, aan zee echter af
en toe krachtig. Eerst valt uit
een gesloten wolkendek regen.
Op de nadering van de boven
Engeland aanwezige rug van
hogedruk klaart het in de loop
van morgen vanuit het noord
westen op. De vanaf de Noord
zee toestromende lucht is vrij
koud en laat morgen geen ho
gere maxima toe dan een
graad of 7. In de nacht van
vrijdag op zaterdag ligt ons
land dicht bij de as van de ge
noemde rug. Bij flinke opkla
ringen en een sterk afnemen
de wind zal het dan sterk af
koelen, op veel plaatsen kan
het dan zelfs op waarnemings
hoogte (1.50 meter) tot enkele
graden vorst komen.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, geldig voor morgen
en zaterdag:
Zuid-Seandinavië: eerst plaatselijk
een winterse bui, vooral langs de
Noorse westkust. Zaterdag op veel
plaatsen zon. Vrij koud met middag-
temperaturen van 2-6 graden en 's
nachts op veel plaatsen lichte, soms
matige vorst.
Britse Eilanden: morgen perioden
met zon, zaterdag vanuit het westen
regen, vooral in net westen en noor
den. Middagtemperatuur tussen 5 en
9 graden, zaterdag iets hoger.
Denemarken. noord-Duitsland: mor
gen wisselend bewolkt en plaatselijk
buien, soms met natte sneeuw of ha
gel. Zaterdag perioden met zon. Mid
dagtemperatuur 5-8 graden.
Benelux. noordwest-Frankrijk: perio
den met zon. In het noorden eerst
een enkele bui. Op zaterdag in West-
Frankrijk opkomende bewolking.
Middagtemperatuur van 7-9 graden.
In de nacht op veel plaatsen lichte
vorst, vooral wat meer naar het oos-
Noordoost-Frankrijk. midden-
zuid-Duitsland: perioden met zoi
Zuid-Duilsland eerst bewolking,
dagtemperatuur 6-10 graden.'s ni
op veel plaatsen lichte vorst.
Alpengebied aan de noordzijde
vrijdag nog bewolkt en enige ni
slag, op zaterdag perioden met i
aan dc zuidzijde veel bewolking
perioden met regen, boven 1500
ter sneeuw. Middagtemperatuur
het laagland en in de dalen 7-11
Spanje. Portugal: veel bewolk
Vooral in het zuidoosten regen
buien. Het meest in berggebieden
Rlo de Janeiro regen
Sao Paolo
Singapore
DEN
s er
le ht
voor
word
vaart
niljot
deze
tomt
)ver
ien
veria
word
voor
keer
dat
DEI