Geslachtsloos menspersoon
vervangt de „kinderlokker"
nt
ACTIES GRAFICI
TREFFEN PUBLIEK
Studenten woedend over bezuinigingen
Nieuwe verkeersborden betere spiegel van samenleving
IEUWÖ
Legitimatieplicht
haalt weinig uit
Veel mentale stoornissen na hersenletsel
KONINKLIJK
HUIS
91122330
BINNENLAND
SetdócSotncmt
DINSDAG 7 MAART 1989 PAGINA 3
aagd ee
?t ingai
stakii
de kra
voor d
o, terw
mdat
voor
land. I
de eis
chikba
die
rkgeve
i de vu
ïkpunt<
en of
jitkerii
;t te ve
groot
kleine
Strafdossier op
straat gevonden
AMSTERDAM Een strafdossier
over een bende van drie overvallers is
dit weekeinde in Amsterdam op straat
gevonden.
Daarin staan de gegevens van drie
mannen die onder meer gewapende
overvallen pleegden bij een hotel en
een pompstation in de hoofdstad,
waarbij ze de pompbediende neer
schoten. Ook staat een groot aantal
getuigen genoemd. Volgens de politie
hoeft het niet zo te zijn dat het dossier
door de politie verloren is, het is ook
mogelijk dat een advocaat het verlo
ren heeft. De vinder deponeerde het
pakket bij de redactie van Het Parool
die het vervolgens aan de politie te
ruggaf.
Juliana- en geuzenpenning
UTRECHT Ter ere van de tachtigste verjaardag
van prinses Juliana brengt 's Rijks Munt een zil
veren penning uit.
De voorzijde van de penning toont het portret van
Juliana met een tekst uit haar laatste kersttoespraak
als koningin tegen de achtergrond van paleis Soest-
dijk. „Het is een grootse roeping mens te zijn
luidt de tekst die Juliana in 1979 uitsprak.
„Een zin die haar volkomen typeert", aldus ontwer
per Willem Vis. De keerzijde van de penning laat
Juliana zien als kind met een speelgoedpaardje tegen
een achtergrond van paleis Noordeinde in Den Haag
waar zij is geboren.
De Stichting Februari 1941 krijgt de Geuzenpenning
1989 voor de actie „Adopteer een monument". Door
deze actie werden 600 oorlogsmonumenten door
scholieren geadopteerd, die op deze wijze leren waar
voor in de oorlog is gevochten. De adoptie gaat ge
paard met voorlichting over oorlog, vrijheid en de
mocratie.
Container met
chloroform uit
Noordzee geborgen
IJMUIDEN Het Westduitse ber
gingsbedrijf Bugsier heeft gisteravond
op de Noordzee een container met circa
20 ton chloroform geborgen. De contai
ner is afkomstig van de deklading van
de Franse vrachtvaarder Aquila, die in
de nacht van 5 op 6 december 1988 in
stormachtig weer een aantal containers
met uiterst gevaarlijke chemicaliën
verloor op bijna 60 kilometer ten noor
den van Texel. Smit Tak moest bij de
berging twee lekkende containers op
de zeebodem achterlaten. In opdracht
van het chemieconcern Dow Chemical,
eigenaar van de achtergebleven contai
ners, voltooit het Westduitse bedrijf de
berging.
Pleitbezorger
Twee van Breda
overleden
BONN In zijn woonplaats Espelkamp
in de Duitse deelstaat Niedersachsen is
vorige week de oud-praeses van de
Evangelische Landeskirche Westfalens,
ds. Ernst Wilm, overleden. Hij is 87 jaar
geworden. In Nederland genoot Wilm
bekendheid als de geestelijk begeleider
van de Duitse oorlogsmisdadigers die in
Breda gevangen zaten. Ds. Wilm was
vanaf de jaren zeventig een warm pleit
bezorger voor gratie voor de toen nog
drie, en later twee gevangenen. Zelf
heeft Wilm ernstig geleden in de oorlog.
Hij zat twee jaar in het concentratie
kamp Dachau. Na de oorlog was hij
mede-oprichter van de stad Espelkamp.
Yan Eekelen wordt
topman van de WEU
LONDEN Oud-minister van defen
sie Van Eekelen wordt volgende
maand benoemd tot secretaris-generaal
van de West-Europese Unie. Hij volgt
de Belg Alfred Cahen op. Van Eekelen
trad af als minister van defensie van
wege de rol die hij als staatssecretaris
van buitenlandse zaken speelde in de
paspoortaffaire. Zijn benoeming zal
waarschijnlijk bekend worden gemaakt
wanneer de ministers van buitenlandse
zaken en defensie van de WEU op 3 en
4 april in Londen vergaderen. De se
cretaris-generaal wordt benoemd voor
vijf jaar. De WEU is een militair bond
genootschap van Groot-Brittannië, de
Bondsrepubliek, Frankrijk, Italië en de
Benelux.
Geschil readers
voor rechter
AMSTERDAM De rechter dient
zich uit te spreken in het geschil
rond de overname van teksten in zo
genoemde readers van universiteiten.
De strijdende partijen, de Koninklij
ke Nederlandse Uitgeversbond
(KNUB) en de colleges van bestuur
van de universiteiten van Amster
dam (GU), Groningen. Limburg en
Utrecht hebben hiertoe gisteren be
sloten. Met het geschil is een bedrag
gemoeid van 750.000 gulden. Het gaat
om tekstbundels voor studenten uit
de studiejaren 1986/87 en 1987/88.
Een inventarisatie van de vier uni
versiteiten leverde over twee studie
jaren een produktie van meer dan
tien miljoen pagina's op.
et succi
geen oo
dheid b
a hun e
et in h|
marginal
>eg stad
riming I
rkgeve)
32-urii
tatie gi
het risi<
eilijk zij
N VANDAAG
IN HET VJ
DEN HAAG Het Ne
derlandse straatbeeld gaat
ingrijpend veranderen.
Alle verkeersborden wor
den vanaf volgend jaar
geleidelijk vervangen
door borden met een veel
modernere vormgeving.
Ook zal flink worden ge
kapt in het woud van ge-
bods- en verbodsborden,
zo zei minister Smit-Kroes
(verkeer) gistermiddag bij
de presentatie van een
heel assortiment nieuwe
verkeersborden bij de
Staatsdrukkerij (SDU) in
Den Haag.
De afgelopen maanden heeft
de ontwerp-afdeling van SDU
allecirca 120 in Nederland be
kende verkeersborden onder
de loep genomen. Met behulp
van een computer werden af
beeldingen aangepast aan de
Europese normen, waarbij ook
veel aandacht werd besteed
aan de zichtbaarheid 's nachts.
Er zijn enkele tientallen nieu
we borden ontworpen in ver
band met het per 1 maart ge
wijzigde verkeersreglement.
Zo werden de rood-witte bor
den „verboden in te rijden"
vervangen door blauwe bor
den die de toegestane rijrich
ting aangeven.
Smit-Kroes: „De verkeersdeel
nemer wordt positiever bena
derd. Hij wordt niet meer
voortdurend geconfronteerd
met wat verboden is, maar
krijgt te zien wat wèl aan de
orde is. Ik verwacht dat daar
een positieve invloed van uit
gaat en men niet zo snel meer
denkt: ik bepaal het zelf wel".
„Je kunt toch niet zeggen dat
die oude heer met een hoedje
het protobeeld van een kleu
terbegeleider is?" De bood
schap van deze retorische
vraag is duidelijk: van minis
ter Smit-Kroes mag het ver
keersbord „overstekende voet
gangers" liever vandaag dan
morgen verdwijnen. Gezeten
achter de ontwerpcomputer
van de Staatsdrukkerij zag de
bewindsvrouwe met welgeval
len het nieuwe ontwerp voor
het bord op een beeldscherm
verschijnen. Twee gestroom
lijnde mensfiguurtjes maken
aanstalten over te steken. Het
kindje dat de straat wordt
overgeholpen hangt niet meer
willoos aan de sterke arm van
een oudere heer, maar toont zo
te zien het nodige initiatief.
„Apetrots" - in de woorden
van directeur C. Peters - pre
senteerde de Staatsdrukkerij
zijn nieuwe ontwerpen voor de
Nederlandse verkeersborden.
Borden die zijn aangepast aan
de tijd. En dat was hard nodig
want sedert de „heer met hoed
en kindje" op het roestvrijstaal
werd vereeuwigd landde de
mens op de maan, voltrok zich
de seksuele, culturele en post
industriële revolutie, mar
cheerden provo's en krakers
door Amsterdam en kochten
vijf miljoen Nederlanders een
middenklasse auto. Een heer
met hoed past dan niet meer.
Bovendien werd de boodschap
van het bord in het kader van
de seksuele bewustwording
ook wel misverstaan als: „Hier
oversteken voor pedofielen".
Het bord kreeg de weinig vlei
ende bijnaam „kinderlokker".
Menspersoon
Verkeer en Waterstaat wilde
met name graag wat aan de
heer met hoed doen. Smit-
Kroes: „Uitgangspunt bij het
nieuwe ontwerp was dat het
een meer onzijdig mensbeeld
moest worden. Bij het nieuwe
bord kan het zowel een man
als een vrouw zijn die het kind
begeleidt. Dat is winst".
De ontwerper S. Tuinstra die
zich voor de SDU over de bor
denkwestie heeft gebogen,
onthulde dat hij er naar ge
streefd heeft krachtige en
seksloze mensfiguren neer te
zetten. „Een beetje strak, maar
toch ook niet afstotend zoals
op de Duitse verkeersborden.
Het moesten vooral menselijke
menspersonen worden". Ook
de wegwerker van het bord
„werk in uitvoering" heeft zijn
sekse verloren. Het figuurtje
met de schop en een berg zand
kan evengoed een kranige
zijn.
Het nieuwe mensbeeld dat we
dus straks langs de rijks- en
gemeentewegen kunnen aan
treffen is volgens de SDU wat
„sterieler" geworden. Zo zijn
de vlechtjes van de overste
kende kinderen afgeknipt en
zijn de schooltasjes verdwe
nen. In zekere zin, aldus Tuin
stra, is het verkeersbord een
afspiegeling van de maat
schappij en dient de vormge
ving dus regelmatig te worden
aangepast. „Een goed voor
beeld vormen de auto's op een
aantal borden. Die lijken niet
meer op de wagens die je nu
op de weg ziet". De nieuwe
verkeersborden worden daar
om gesierd met het profiel van
een goede middenklasse auto,
overeenkomstig de toegeno-
Verkeer en Waterstaat wilde bij de vernieuwing van de verkeersborden met name graag wat aan
de heer met hoed doen. Minister Smit-Kroes: „Het moest een meer onzijdig mensbeeld worden
Links van de bewindsvrouwe SDU-directeur C. Peters.
FOTO: CEES VERKERK
beeldingen zien dit stukje cul
tuurhistorie overigens nog niet
meteen uit het straatbeeld ver
dwijnen. Zelfs de „kinderlok
kers" worden niet in één kla;:
uit het openbare leven verba:,
nen. Uit begrotingsoverwegin
gen wil minister Smit-Kroe-
voorlopig nog wel een ooi-
dichtknijpen. „Er staan miljoe
nen borden in ons land. D;
allemaal tegelijk vervangr
zou te veel geld gaan koste.
Het wordt dus een geleidelijk
proces; stapje voor stapje".
PAUL KOOPMAN
men koopkracht bij een groot
deel van de bevolking. De ont
werper: „De meeste automobi
listen zeiden tijdens onze en
quête: dat lijkt mijn wagen
wel!".
Stoomtrein
Ook met veranderende wette
lijke eisen dient de hedendaag
se verkeersbord-ontwerper re
kening te houden. Zo heeft de
tractor op het tractor-bord een
dakje gekregen, aangezien
zonder overkapping
sedert enkele jaren niet meer
zijn toegestaan. Alsof bij de NS
de tijd heeft stilgestaan is het
bekende stoomtreintje gehand
haafd. Een bord met een mo
derne trein bij spoorwegover
gangen zou te veel lijken op
het bord dat waarschuwt voor
trams, meent Tuinstra. „Bo
vendien is een stoomtrein met
een rookpluim herkenbaar
der".
Weggebruikers die gehecht
zijn aan de oude verkeersbor
den met Ot en Sien-achtige af-
ONDERZOEK JUSTITIE:
(Van
parlementaire redactie)
DEN HAAG De invoering
van een legitimatieplicht, zoals
minister Korthals Altes van
justitie wil, zet voor de crimi
naliteitsbestrijding weinig zo
den aan de dijk. Een dergelij
ke maatregel zal nauwelijks
opwegen tegen het wegvallen
van de personencontrole aan
onze grenzen.
Dit blijkt uit een rapport dat
het Wetenschappelijk Onder-
zoeks- en Documentatiecen
trum (WODC) van het minis
terie van justitie gisteren heeft
gepubliceerd.
Het rapport, dat als titel een
regel uit een Sinterklaasversje
meekreeg („Ik zal eens even
vragen naar zijn naam") re
kent af met de verwachting
v^n Korthals Altes dat de cri
minaliteitsbestrijding met de
invoering van een legitimatie
plicht ten zeerste gediend is.
Volgens de onderzoekers zijn
de voordelen echter gering. In
gevallen van winkeldiefstal,
vandalisme, zwart rijden in
het openbaar vervoer en ver
keersovertredingen van fiet
sers en voetgangers zal een le-
gitimatiekaart (als de wets
overtreder die bij zich heeft)
het werk van de politie en de
trein- of tramcontroleurs kun
nen vergemakkelijken. Er be
staat echter geen enkele ga
rantie dat in de toekomst ie
dereen altijd een legitimatie
bewijs bij zich heeft.
De onderzoekers verwachten
dat een legitimatieplicht ook
nut kan hebben in de strijd te
gen diverse vormen van op
lichting. Maar dan moet bij
alle geld- en handelstransac
ties een geldig legitimatiebe
wijs worden gevraagd. Ban
ken, bedrijven en ook indivi
duele burgers moeten daar dan
een gewoonte van maken.
Het WODC zet vraagtekens bij
de invoering van personen
controles in de grensgebieden
als deze controles aan de grens
zélf wegvallen. In de eerste
plaats zal de kans dat de poli
tie of marechaussee iemand
treft met een achterstand in
het betalen van boetes heel
klein worden (naar schatting 1
op de 100). Ten tweede zullen
de controles discriminatie in
de hand werken omdat men
bij het zoeken naar eventueel
illegaal in ons land verblijven
de vreemdelingen voorname
lijk zal letten op ras en huids-
Werknemers
van het
grafisch bedrijf
Samson-
Sijthoff
luisteren
aandachtig
naar een
woordvoerder
van de FNV-
bond Druk en
Papier.
Gisteren werd
bij
verschillende
grafische
bedrijven de
actie
bereidheid
gepeild.
FOTO: ANP
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Bestuur
der Van Noordenne van
Druk en Papier FNV er
kent dat de bonden zijn
teruggekomen van hun
eerdere toezegging dat de
acties een „publieksvrien
delijk" karakter zouden
krijgen. De actiebereid
heid bij verschillende
krantenbedrijven is vol
gens Van Noordenne zo
groot, dat de bonden er
niet onderuit kunnen hun
leden te raadplegen en
uiteindelijk tot staking op
te roepen.
De staking bij de Provinciale
Zeeuwse Courant (oplage
60.000) is gisteren volgens
plan begonnen. Bij drukkerij
Vink in Axel, waar de ad
vertentiebladen worden ge
drukt, is de staking vandaag
begonnen. Dat geldt ook
voor Hofstad druktechniek
in Zoetermeer. De werkne
mers van Van der Loeff in
Enschede zullen pas in de
loop van de week gaan sta
ken om de estafette op gang
te houden, aldus bestuurder
A.van Noordenne van Druk
en Papier FNV.
De bonden raadpleegden
vandaag hun leden bij het
Brabants Nieuwsblad in
Roosendaal, Eindhoven
Druk Offset en Verpakkin
gen, Joh.Enschedé in Haar
lem, de drukkerijen De Vol
harding. Keesing en Set
Matsch in Amsterdam, en
Europa Karton in Sneek.
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG De bezui
nigingen op de begroting
van Onderwijs gaan tot
grote woede van de stu
dentenorganisaties ISO en
LSVB gewoon door.
LSVB-voorzitter Nicky de
Hiep noemde de voorstel
len van het kabinet in een
eerste reactie „absoluut
onbevredigend".
Minister Deetman houdt vast
aan verlaging van de basis
beurs bij een gelijktijdige in
voering van een openbaar-
vervoerjaarkaart. De beurs
voor uitwonende mbo-studen-
ten vervalt, met uitzondering
van studenten die niet binnen
een straal van zestig kilometer
of twee uur reistijd kunnen
studeren. De aanvullende
beurs wordt beperkt tot vier
studiejaren en de leeftijdsgrens
voor de basisbeurs gaat van 30
naar 27 jaar. Het kabinet heeft
Deetman bij de verlaging van
de basisbeurs en invoering van
de OV-jaarkaart overigens
niet op een datum vastgeprikt.
Volgens Deetman wordt pas
een beslissing over de ingangs
datum genomen als er meer
zekerheid is over de techni
sche haalbaarheid.
De studentenorganisaties heb
ben eind vorig jaar fel actie
gevoerd voor handhaving van
de 30-jaarsgrens en het schrap
pen van de mbo-maatregel.
Volgens LSVB-voorzitter Nic
ky de Hiep is er alle reden om
opnieuw ten strijde te trekken.
„Daarover zal de komende da
gen overleg worden gepleegd.
Maar ik sluit niet uit dat er
hier en daar al spontaan iets
gebeurt. Deetman voert vier
van de vijf bezuinigingsmaat
regelen gewoon uit en dat is
niet iets om blij mee te zijn".
Ook het ISO gaat acties voor
bereiden.
Na uitvoering van de genoem
de bezuinigingsmaatregelen
prijkt op de .begroting voor
Onderwijs dit jaar nog een te
kort van totaal 370 miljoen
gulden. Dat tekort zal naar
verwachting oplopen tot 453
miljoen in 1993. De extra kos
ten als gevolg van de hogere
instroom in het voortgezet on
derwijs en beroepsonderwijs
zijn daar nog niet bij opgeteld
EDE Van de achthon
derd a duizend patiënten
die na een ongeluk in
coma het ziekenhuis bin
nenkomen, overlijdt der
tig tot vijftig procent. Der
tig tot veertig procent
herstelt gedeeltelijk of bij
na helemaal, en tien tot
vijftien procent blijft vol
komen afhankelijk. Onge
veer één procent verkeert
na een jaar nog in vegeta
tieve toestand (geen reac
ties, geen contact met de
omgeving).
De Rotterdamse neurochirurg
prof. Braakman noemde deze
cijfers vandaag in Ede op het
symposium „Leven met her
senletsel: ja, maar hoe dan?".
Hij zei dat lichamelijke uit-
valsverschijnselen doorgaans
nog belangrijk verbeteren ver
geleken met vlak na het onge
luk. Een patiënt kan zich aan
passen aan een lichamelijke
handicap en zo'n handicap
wordt volgens hem door de
omgeving veel gemakkelijker
aanvaard dan mentale stoor
nissen als geheugenzwakte,
mentale traagheid, snelle ver
moeidheid, „verval" van de
persoonlijkheid wat naar vo
ren komt in apathie en prik
kelbaarheid.
De revalidatie-arts drs. Hoen-
derdaal van het revalidatie
centrum in Hoensbroek zei dat
niet de blijvende lichamelijke
beperkingen de belangrijkste
handicap vormen, maar de be
perkingen in kennis en ge
drag. In haar centrum worden
al deze verschijnselen zoveel
mogelijk met elkaar in ver
band gebracht en door één
vast team aangepakt. Al naar
gelang de aard van de ernstig
ste handicaps kunnen de pa
tiënten worden behandeld in
een psychiatrisch centrum, de
zwakzinnigenzorg of een ver
pleeghuis. Hoenderdaal vroeg
speciale aandacht voor patiën
ten die lichte „restverschijnse-
len" hebben en van wie het
ziekenhuis verwacht dat zij
voldoende zullen herstellen
om hun oude leven te hervat
ten. Deze mensen gaan naar
huis met klachten als hoofd
pijn, prikkelbaarheid en ver
geetachtigheid. Als het ver
wachte spontane herstel uit
blijft kan dat een bron van el
lende zijn en zelfs tot isole
ment leiden.
DE KNOLLEN
8 maart
Koningin Beatrix en prins
Claus wonen in het Can
non Tuschinski Theater te
Amsterdam de première
bij van de nieuwe film van
Jean-Jacques Annaud, ge
titeld „The Bear".
(ADVERTENTIE)
ANPNIEUWSTELEFOONï
Zon lokt badgasten
De eerste zonaanbidders zijn weer op het strand gesignaleerd. zel,s 17 9raden
Weliswaar nog met een jas aan, maar dit weerhield deze mensen
er niet van om te genieten van het zachte voorjaarsweer. Op
sommige plaatsen in Nederland werd het gisteren en vandaag
