Relatie met de joden in Nederland ook op het spel s „Meer oog voor dorpskerk nodig" „Apostel Paulus zou te oud zijn voor de Hervormde Kerk £eidóc6oincmt M D< Fonds voor vernieuwing kerk in bisdom Roermond kerk wereld DOOR OMSTREDEN KLOOSTER IN AUSCHWITZ beroepingen boekwijzer HeT is daarom onverteerbaar dat datzelfde bewind profijt lijkt te kunnen trekken uit Stompies dood. De precieze om standigheden rond de moord zijn nog steeds schimmig. Maar dat leden van de lijfwacht van Winnie Mandela erbij betrok ken zijn geweest, staat wel vast. Die betrokkenheid en haar mogelijke eigen rol in de affaire hebben van de „Moeder van de natie" in korte tijd een paria gemaakt. Naarmate het poli- tie-onderzoek langer duurt, de affaire langer voortsleept en onduidelijkheid blijft bestaan over de rol van Winnie Man- dela, zal dat de zwarte gemeenschap blijven verdelen en daardoor het verzet tegen de apartheid verzwakken. Dat komt het blanke bewind, dat zelf te maken heeft met de pro blemen rond de opvolging van president P.W. Botha, onge twijfeld zeer goed uit. >weer >r na GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CeidócSoivumt dinsdag 28 februari 1989 pagina 2 KERKRADE De vereni gingen van pastoraal werken den in de Rooms-Katholieke Kerk hebben een 'solidari teitsfonds' in het leven geroe pen voor steun aan de die pas tores in het bisdom Roermond die ijveren voor voortzetting van de vernieuwing van de RK Kerk in het bisdom. In de toekomst kan mogelijk ook in andere bisdommen worden geprofiteerd van dit fonds, zo melden de vereni gingen, want „wat nu al jaren in Roermond gebeurt, gaat ge leidelijk aan voor alle bisdom men gelden". „Het is van belang dat in een kerk waarin alle vernieuwen de steunpunten wegvallen, van onderop gezocht wordt naar een basis om bezig te blijven met pastorale experi menten", schrijft de Federatie van verenigingen voor pasto raal werkenden in het blad van de Acht Mei Beweging. De federatie vraagt daarom de leden van de zeven vereni gingen jaarlijks minimaal een tientje te storten in het solida riteitsfonds. Voorzitter H.M.H. Steijns van de Limburgse vereniging zegt dat de bijdragen vooral ten goede zullen komen aan het werk van de eigen beleidsme dewerker. Bureau- en salaris kosten kunnen in de toekomst waarschijnlijk niet meer be taald worden uit de contribu tie van de ruim 200 leden van de vereniging en bijdragen van enkele orden en congre gaties. Een pessimist verwacht bij een regenbui een zondvloed, een optimist een regenboog Heieen Zonderland UTRECHT Aan Ne- schreef die brief toen op aan- rijk, Theo Klein om de aan- maken waarom het klooster gebed en boete, een teken i i .ii. .ï-ii Hrinopn van hpt Ovprlppor- wezieheid van het klooster in zou moeten worden ver- hooD en verzoenine. een UTRECHT Aan Ne derlandse katholieken zal het niet liggen dat het omstreden klooster van Auschwitz wordt ver plaatst. Juist omdat dit niet uiterlijk deze maand is gebeurd zoals oorspron kelijk was afgesproken hebben internationale joodse organisaties nu be sloten met onmiddellijke ingang de dialoog en de contacten met de RK Kerk te bevriezen. Kardinaal Simonis liet twee ëneenhalf jaar geleden in een brief aan zijn Poolse ambtge noot kardinaal Macharski we ten dat een klooster in de on middellijke nabijheid van het vernietigingskamp „werkelijk onaanvaardbaar" is. Hij schreef die brief dringen van het Overlegor gaan van joden en christenen dat zich zodra het nieuws over de vestiging van dat klooster bekend werd, voor verwijdering daarvan had uit gesproken. Ook de Katholieke Raad voor Israel liet er geen twijfel over bestaan dat het klooster zou moeten worden verwijderd. Verder stelden de Nederlandse bisschoppen een „aanzienlijk" bedrag beschik baar voor een informatie- en bezinningscentrum in Ausch witz. In juli 1986 troffen de Franse kardinalen Jean-Marie Lusti- ger (zelf een geboren jood) en Albert Decourtray, de Belgi sche kardinaal Godfried Dan- neels en de Poolse kardinaal F. Macharski elkaar in Genè- ve samen met de Franse op perrabbijn René Simurat en de voorzitter van de Raad van Joodse Instellingen in Frank rijk, Theo Klein wezigheid van het klooster Auschwitz te bespreken. Vo rig jaar februari werd tussen hen opnieuw een gesprek ge voerd. Toen werd ook afge sproken dat het klooster nog in februari 1989 uit Auschwitz zou moeten zijn verdwenen. Groot was de woede van jood se organisaties eind vorig jaar toen bleek dat daar niets van terecht was gekomen. Vergunning Volgens berichten uit Polen zou het voor de Poolse kerk moeilijk om ergens anders een vergunning van de Poolse regering te krijgen voor vesti ging van het klooster. Maar begrip voor het probleem in Polen waar het anti-semitis- me nog steeds erg groot is, schijnt niet erg groot te zijn. De Poolse kardinaal Machars ki schijnt grote moeilijkheden te ondervinden duidelijk te maken waarom het klooster moeten worden plaatst. Hij was zelf ooit een groot voorstander van dat klooster en aanvankelijk lag het zelfs in de bedoeling dat de paus het klooster bij zijn bezoek aan Polen zou openen. Maar hij kwam op zijn stand punt terug na het overleg in Geève. Het Vaticaan zag aanvanke lijk überhaupt geen bezwaren tegen vestiging van het kloos ter aldaar. De vroegere Vati caanse gezant in Nederland pronuntius in Nederland, mgr. E. Cassisdy, verdedigde ruim twee geleden het kloos ter op deze plek publiekelijk. In een brief aan het Overleg orgaan Joden en Christenen (OJEC) schreef hij dat er bij de vestiging van het klooster „geen enkel gebrek aan res pect" voor de joden is ge toond. „Het is een plaats van gebed en boete, een teken hoop en verzoening, roep voor vrede, gerechtig heid en broederlijke solidari teit onder alle volkeren", al dus de pronuntius die nu een zeer hoge functie bekleedt in de Romeinse Curie. De Poolse regering liet vorig jaar februari weten akkoord te gaan met verplaatsing van het klooster en de oprichting van een informatiecentrum in Auschwitz. Het lijkt er dan ook op dat nu dit niet is ge beurd de schuld daarvan ge legd moet worden bij de ker kelijke overheden in Polen. Het slepende probleem lijkt nu ook gevolgen te gaan krij gen voor de relatie tussen jo den en katholieken in Neder land. De orthodoxe rabbijn L. van der Kamp vindt dat de contacten met de RK Kerk in Nederland moeten worden opgeschort. Van der Kamp heeft overigens geen zitting in Marcel Poorthuis FOTO: CEES VERKERK Kerk in Nederland onder houdt. De secretaris van de Katholieke Raad voor Israel, drs. M. Poorthuis, zegt zich de ergernis van de joden te kun nen voorstellen. Hij wijt de problemen aan het feit dat een vergunning voor een el ders te bouwen klooster voor de Karmelietessen nog steeds niet voorhanden is, omdat de relaties tussen kerk en staat zo gespannen zijn. Maar, zegt hij, afspraak is afspraak, wat we nu moeten doen is een ap pél op de Poolse katholieke kerk om die afspraak na te komen. PAUL VAN VELTHOVEN LANDELIJKE BUREAUS MOETEN PROMOTIE VERBETEREN LEUSDEN De lande lijke kerkelijke bureaus sluiten niet goed aan bij de dorpskerken. Uit on derzoek bij het Diensten centrum van de Gerefor meerde Kerken in Leus den blijkt, dat de profes sionals van het landelijk centrum van de gerefor meerden veel minder ad viezen verstrekken aan dorpskerken dan aan kerken in stedelijke ge bieden. „Leusden" moet daarom de promotie ver beteren, concludeert een projectgroep. „Wij in Leusden zijn geneigd een bedrijfsmatige aanpak te zetten op een soort familie band. Dat moet wel misgaan", aldus de typering van de pro jectgroep van het bureau Ge meenteopbouw in het onder- Het onderzoek vond plaats naar aanleiding van een stel ling van dr. Jimme Keizer bekend van zijn onderzoek naar arbeidsvreugde onder predikanten dat stadsker ken vaker aankloppen bij „Leusden" dan de kerken in de dorpen dat doen. De indruk van Keizer klopte, zo bleek uit een onderzoek onder gereformeerde dorps kerken, gedurende enige maanden iri 1986 uitgevoerd. De projectgroep noemt zelf de uitkomsten „nogal opzienba rend". Terwijl bijna de helft van de Gereformeerde Ker ken tot de kleine kerken ge rekend mag worden, verte genwoordigt deze categorie slechts 13 procent van de con tacten die „Leusden" heeft. „Aanbod en vraag staan in geen verhouding tot elkaar", aldus het rapport. Terwijl de grotere kerken vooral met organisatorische problemen te kampen heb ben, toont het onderzoek on der de kleintjes aan, dat daar de knelpunten vooral liggen op het inhoudelijke vlak. al dus de heer A. Fledderus, verantwoordelijke voor pla nologisch en demografisch onderzoek en tevens lid van de projectgroep. Maar, zo blijkt, de dorpskerken zeggen geen echte behoefte aan on dersteuning te hebben, alleen bij het evangelisatiewerk is het welkom. Bovendien wen den zij zich eerder tot een ad viseur in de eigen classis of de provincie dan tot Leusden. De verklaring hiervoor zit voor Fledderus en de zijnen vooral in het feit dat, hoewel er niet van dè dorpskerk ge sproken kan worden, toch specifieke kenmerken zitten aan de situatie in een dorp. Vooral de onderlinge verbon denheid is kenmerkend. „Een familieverband zal de vuile was niet buiten hangen. Heeft ..Minder adviezen naar dorpskerken- ze knelpunten dan zal ze die niet naar buiten laten wappe ren", zo is het in het rapport verwoord. In het rapport wordt daarom gesuggereerd een speciaal in formatie-bulletin in het leven te roepen, dat moet gaan ver schijnen naast het orgaan „Kerkinformatie" en het jaar lijkse handboekje. „Leusden" moet daarbij meer aandacht besteden aan presentatie en verpakking. De predikante nopleidingen moeten daar meer bij betrokken worden, aldus een aanbeveling van de projectgroep. Er moet, zo luidt een andere aanbeveling, meer oog komen voor de lokale situatie, de ei gen geloofscultuur. Verder is het advies om in nauw over leg met de Hervormde Kerk samen de dienstverlening op het tussenniveau (van classis of provincie) te versterken. Tevens wordt voorgesteld om een nieuwe hervormd-gere- formeerde studiegroep „Kerk en Dorp" in het leven te roe pen, die samen met dat tus senniveau gaat bestuderen hoe de gemeenteopbouw meer gestalte kan krijgen. WIM SCHRIJVER ENSCHEDE Terwijl in de eerste christelijke ge meentes zo vanzelfspre kend werd uitgegaan van oudsten dat Paulus zijn jonge medewerker Timo- telis een hart onder de riem stak met te stellen dat niemand hem gering mocht achten om zijn jeugdige leeftijd, signa leert ds. A. Bekkenkamp uit Enschede anno 1989 een geheel andere ten dens in de kerken. Steeds meer gemeentes zoeken predikanten „niet ouder dan 45 jaar" De hervormde predikant, zelf 58 jaar oud, bindt de strijd aan met dit verschijnsel in het hervormde ambtsdragersblad „Woord en Dienst". De Enschedese dominee wijst er op dat volgens de kerkorde predikanten tot het 65ste le vensjaar beroepbaar. De prak tijk, in de vorm van adverten ties van gemeentes, wijst erop dat steeds meer gemeentes de maximumleeftijdsgrens twin tig jaar lager stellen. Ds. Bek kenkamp: „Er werd laatst een geestelijk verzorger gevraagd voor een verpleeghuis van maximaal 35 jaar. Nou vraag ik je. Je zou toch eerder mini maal verwachten". In zijn artikel komt de auteur tot twee mogelijke redenen waarom kerkeraden predi kanten te oud vinden. Het zou de zorg voor de jongeren kun nen zijn „We zien zo wei nig jeugd in de kerk; met een jongere predikant gaat het vast wel beter.terwijl ds. Bekkenkamp ook niet uitsluit dat de kerken zich laten ben vloeden door de „geronto-fo- bie", oftewel de vrees voor het ouder worden. Geld speelt, althans in de Ne derlandse Hervormde Kerk, geen rol van betekenis, ver telt ds. Bekkenkamp. „Het discrimineren van oudere do minees kan geen centenkwes tie zijn in onze kerk. Bij de gereformeerden misschien wel, want daar kosten oudere predikanten meer dan jonge re. Als hervormden kennen wij gelukkig egalisatiefond sen. Het is te hopen dat bij Sa men op Weg het beste van beide kerken wordt overge nomen. dus ook die egalisatie fondsen". De predikant: „De apostel Paulus zou waarschijnlijk niet in aanmerking komen voor een predikantsplaats in de Nederlandse Hervormde Kerk. Hij was enigszins ge handicapt en in aanraking ge weest met de justitie alle maal nog daaraan toe maar z'n grootste handicap zou zijn leeftijd zijn". Het is treurig, aldus ds. Bekkenkamp, dat kerken met deze discrimina tie achter de maatschappelijke tendens aanlopen. „En dat stoort me. Het zou bij ons zo niet moeten zijn". Dit gebrek aan kerkwaardige criteria kan demotiverend werken bij oudere predikan ten. Ds. Bekkenkamp werd zelf pas op 48-jarige leeftijd predikant. Hij kreeg toen van een collega te horen: „Ik vind het schitterend wat je doet, maar na vijftig kom je niet meer aan bod". Een ander voorbeeld: onlangs sprak hij een collega van even in de vijftig uit een kleine gemeen te, die op zoek was naar een nieuwe uitdaging. Die collega zei: Wij zijn afgeschreven. Einde gesprek". Ds. Bekkenkamp is benieuwd wat de synode, die zich wel klip en klaar uitspreekt over apartheid in Zuia-Afrika, in deze kwestie gaat doen. r Oosterhout (N- Bedankt Toegelaten tot Nederlandse Hervormde Kerk Benoemd tot vicaris te 's-Gravenha- ge (Samen op Weg wijkgemeente 6) v.M.R.Limburg-Klokke. Ka- v.M.R. Limburg-Klokke, daar; beroepen te Tjerkgaast-St. Ni- colaasga-ldskenhuizen-Doniaga-Le- gemeer (toez.) G.W. Smith te Rinsu- mageest-Sybrandahuis; beroepen te St. Laurens en Gapinge St. Spanjer te Voorburg. Aangenomen naar Hoe velaken (tweede pred.plaats) C.J.P. van der Bas te Noordeloos. Bedankt Bleskensgraaf. Aangenomen naar Molenaarsgraaf J. van het Goor, Giessendam e al. zernestraat 49 b, 2514 CS 's-Gra- 2912 I sel. Bedankt voor Amersfoort F der Kraan te Bleskensgraaf - Islamitisch radiostation wegens antisemitisme vervolgd STOCKHOLM Het Zweed se lokale radiostation „De stem van de Islam" gerechte lijk vervolgen. De zender wordt ervan beschuldigd in het najaar van 1988 herhaal delijk antisemitische uitspra ken te hebben gedaan. Leon Gershon van het Zweedse comité tegen antise mitisme had een aanklacht te gen het radiostation inge diend. In Zweden wonen ongeveer 100.000 moslims en in ver scheidene plaatsen hebben zij een eigen radiostation. Het comité wijst in zijn aan klacht op uitspraken van het radiostation als „Wanneer Hitier alle joden had geliqui deerd, waren we nu in feite verlost geweest van de pro blemen die we in het Midden- Oosten hebben". De Kristall- nacht van 1938 zou zijn uitge lokt door de joden en zouden er toen „slechts" 100 joden om het leven zijn gebracht. Japanse religie De betekenis van de religie in Japan is weer eens duidelijk geworden bij de dood en be grafenis van keizer Hirohito. Over de manier waarop in Ja pan de traditioneie religies functioneren is weinig in het Nederlands verschenen. Het boekje: „De Japanse religie" van prof. dr. Jacques H. Kam- stra is een aanzet om in die leemte te voorzien. De auteur is specialist in het Japanse boeddhisme en was gastdo cent in Nagoya, Japan. Het boek is uitegeven bij Gooi en Sticht en kost 29,50. Paulus en de koningen Het verstaan van de betekenis van een gedeelte uit de bijbel is mede afhankelijk van de kennis over de omstandighe den waarin dat biibeldeel is vastgelegd. Aandacht voor de context kan de lezer helpen meer van de bijbel te begrij pen. Dat wordt ook duidelijk in het boekje „Paulus en de koningen". De hervormde classicus-theoloog dr. J. van Eek gaat hierin de betekenis na van de boodschap van Paulus. Hij legt allerlei uit over de verhoudingen binnen het romeinse rijk, over de po litieke context en dergelijke. De tekst van het bijbelboek Handelingen krijgt hierdoor een rijkere betekenis. Uitgave: Van Wijnen, prijs 22,75. Geloven bij benadering De vanzelfsprekendheid van het geloven zo die er ooit was is voorgoed voorbij. Het spreken over God is moeilijker dan ooit, lijkt het. Zeven theologen (H. Berkhof, J. Firet, H.M. Vroom, Flesse- man-van Leer, De Knijff, H.H. Miskotte, J.A. Montsma) doen in het boekje „Geloven bij benadering" verslag van hun poging om in eigen ter men en betekenissen te spre ken- over God en centrale christelijke noties als bidden, navolging en heiliging. Een boek dat uitstekend kan die nen in gespreksgroepen (in én buiten) de kerk. Uitgave Meinema, prijs 22,90. Stervend verrijzen Steeds opnieuw verschijnen uitleggende boeken over de bijbel. Het lijkt wel alsof iede re tijd, iedere generatie op nieuw moet verwoorden wel ke de betekenis is van het boek waarin God zich open baart. Hoe vruchtbaar die tra ditie van uitleg kan zijn laat' het boekje „Stervend verrij zen" van dr. Carl Bilo zien. De auteur, theoloog-filosoof, wil daarin het bijbelboek Marcus verduidelijken. De manier waarop hij dat doet is heel goed te begrijpen en na te voelen. Dat laatste is vooral van belang omdat de Mont- fortaan Bilo laat zien hoe voor hemzelf de tekst van Marcus is gaan leven en betekenis heeft gekregen. Uitgave Gottmer, prijs 23,50. De les van Stompie Seipei A.LS één gebeurtenis onlangs weer eens de sombere situatie in Zuidafrika heeft getoond, dan is het wel de begrafenis, dit weekeinde, van de veertienjarige Stompie Seipei. Stompie zelf kan worden beschouwd als symbool van waar het apart heidsbewind toe leidt èn toe in staat is. De reacties op zijn dood illustreren de verdeeldheid in de zwarte gemeenschap, die datzelfde apartheidsbewind zoveel mogelijk tracht uit te buiten. EERST Stompie zelf. Hij werd actief in de strijd tegen apart heid toen hij met een vriendje de „Onder Veertiens" opricht te, een „kinderleger" dat al snel zo'n duizend aanhangers tel de. Waar miljoenen van zijn leeftijdsgenoten in de westerse wereld zich bezighielden met kinderspelletjes, was het (poli- tie)geweld voor hem een realiteit van elke dag. Op 11-jarige leeftijd werd de nog geen 1,35 meter lange Stompie de jong ste politieke gevangene van Zuidafrika. Hij was in de jaren '85-'86 een van de vele honderden kinderen die in Zuidafri ka in de gevangenis zaten. Een regering die haar eigen jeugd achter de tralies stopt; een schokkender illustratie van het morele failliet van een bewind is nauwelijks denkbaar. DiE zwarte gemeenschap in Zuidafrika zal zelf ook met de affaire in het reine moeten komen. Terecht is op ondubbel zinnige wijze afstand genomen van alles waar Winnie Man dela van beschuldigd wordt en waarvoor zij zich, als de ver denkingen hard worden gemaakt, voor de rechter zal moeten verantwoorden. Maar het zou hypocriet zijn te doen alsof Winnie Mandela eigenlijk altijd al een blok aan het been is geweest voor de strijd tegen de apartheid. Gedurende een aantal jaren is zij, de echtgenote van AJJC-leider Nelson Mandela, immers de verpersoonlijking geweest van het zwarte verzet. ^VAT nu de „affaire-Mandela" wordt genoemd is ook een probleem voor al degenen buiten Zuidafrika die de geweldlo ze strijd tegen de apartheid een warm hart toedragen. De steun van de vrije wereld aan het zwarte vrijheidsideaal zelf mag er echter niet door worden aangetast. Juist niet. Want al was Winnie Mandela een belangrijk symbool, die vrijheids strijd is veel méér. Dat is een van de dingen die het veel te korte leven van Stompie Seipei ons leert. Onv onverv nog rel De dee meest i De toe; een gn aantal aldus 1 neemt [roei e irocem Jemir pleit df en de v op dit l stelde I I den ling kan verbe voork opgeh schrijl laard' niet iepiei s in tog g itaat. Sen w bet )ublic< lering verbin nisters raalun ling ol Regen en wind DE BILT (KNMI) Nog steeds bepaalt een oude en zeer omvangrijke depressie ons weer. De boven de noorde lijke Noordzee aanwezige kern van dit systeem komt het ko mende etmaal zelfs weer wat dichterbij ons land te liggen. De luchtdrukgradiënt, dat wil sportgebieden 'goed! zeggen het verschil in lucht- Haute Savoie zeggen druk c stand, wordt het komende et maal boven ons land tijdelijk weer groter. Dat betekent veel wind, in het binnenland meest vrij krachtig, aan zee zelfs af en toe stormachtig. Vanuit het westen stroomt dan nog steeds onstabiele lucht uit de omge ving van IJsland naar ons land, waarin gebieden met re gen en buien voorkomen. Vooral in het zuidoosten van het land kan de neerslag ook in de vorm van natte sneeuw vallen. Bij veel bewolking blij ven de maxima morgen bij zo'n graad of 6 steken. Sneeuwbericht DEN HAAG Sneeuwbericht sa mengesteld door de ANWB naar de situatie van maandag 27 februari Skigebieden dicht bij huis: In de Duitse middelgebergten afgelopen 24 uur Frankrijk In Frankrijk zijn de mogelijkheden -ooral in de hoger gelegen winter- 20 60 15 50 45 60 Weersverwachtingen geldig tot don derdagavond: Oostenrijk en Zwitser land: half tot zwaar bewolkt, in de dalen regen. Boven de 1.000 m sneeuw. Temperaturen tussen de 4 en 8 graden, in het zuiden plaatselijk veersbuien. In de Zuid-Alpen aan- loudende sneeuwbuien. Temperatu ren tussen de 4 en 8 graden. Weersverwachting Frankrijk tot londerdagavond: Wisselend bewolkt, ianvankelijk enkele buien, later overtrekkende regengebieden. Tem peraturen tussen de 7 en 10 graden. )C :oeti loor b rijgbaar via de ANwB-sneeuw WEERRAPPORT HEDENMORGEN r in de volgende tot zeer beperkte ijkheden zijn: mperaturen Cyprus ussen de 4 en 8 graden. België: Dndanks sneeuwval in de Belgische Ardennen zijn er in dit gebied r nenteel geen mogelijkheden. Weersverwachting tot 3vond: Wisselvallig wee donderdag- 10 graden. Alpengebied: het weekeinde Madrid irbeterd. Vooral de si- teel goed. Lan/laufe'rs zullen in een aantal plaatsen moeten uitwijken naar hogere delen en ook alpines- kiers zullen niet overal tot in het dal kunnen afdalen. sneeuwhoogten in c Oostenrijk dalen Vorarlberg Sankt Gallen Obwalden Vaud de gemiddelde hogere pistes Singapore loerer touwe and, and 1 Verzan n Dei en d(

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 4