Reiziger verstrikt in
Afrikaanse republiek
!S
DEKtfiRjf
Kaat Mossel zonder vlees en bloed
Costello
slaat de
spijker op
z n kop
Fine Young Cannibals
BOEKEN/PLATEN
Eetcbe Sou/tont
VRIJDAG 24 FEBRUARI 1989 PAGINA I !CUN
Afrika beheerst tot in vele de
tails het nieuwe, gaaf gecon
strueerde boek van Jan Brok
ken, een roman met de titel
„Zaza en de president". Het
gebeuren ervan behelst een
zoektocht in de Afrikaanse
|«taat Burkina Faso, het voor
malige Opper Volta. Een man
op zoek naar zijn geliefde, die
in de ruimte en de onbekend
heid van die wereld verdwe
nen is. Hij raakt daarbij in al
lerlei conflicten en weet uit
eindelijk niet veel anders dan
dit: „Ooit, op een dag hoopte
ik Zaza te kunnen zeggen dat
ik mijn ziel en zaligheid voor
haar had verkocht. Ik was er
geen beter mens door gewor
den, integendeel, maar mis
schien is dat wel de les die ie
dere vreemdeling in Afrika
moet leren: dat je je geweten
beter thuis kunt laten". Als de
man tot dit inzicht gekomen is,
vindt hij het eerste spoor dat
hem weer met Zaza verenigt.
De ik-persoon uit „Zaza" is
een jonge Nederlander, die in
1987 naar Burkina Faso reist
om daar op zoek te gaan naar
zijn vriendin. Hij vertrekt na
een telefoontje, als ze een rui
me maand weg is, om in de
Afrikaanse staat vijf maanden
lang te gaan werken op een
Unesco-instituut. Dat telefoon
tje stelt hem voor raadsels en
de verontrusting voert hem
naar Afrika. Daar wordt hij
weer doorgestuurd naar een
onherbergzaam oord in het.
noorden van de staat, een
klein dorpje in de woestijn,
waar zijn vriendin zou verblij
ven. Ze is daar niet.
Een tijdrovende i
de zoektocht begint. Met grote
spanning bouwt Brokken dit
allemaal op. De gebeurtenissen
in Burkina Faso, op maat
schappelijke en politiek ge
bied, spelen in het verhaal een
belangrijke rol. Fictie en wer-
.kelijkheid zijn dooreen ge
mengd. De president van het
land, met zijn opvallende op
vattingen, die slachtoffer
wordt van zijn tegenstanders,
speelt daarbij een indirecte rol,
zoals ook de machtstrijd die
gaande is en invloed heeft op
de gebeurtenissen in dit ver-
Pion
Maria Elsa, of Zaza - zoals ze
genoemd wordt, is een pion
spelletjt
al de dc
De Nederlandse reizi
ger raakt daar keer op keer
mee in aanraking. Maar een
weg terug is et niet. „Ik zat in
de val en merkte pas veel later
dat die met ijzeren preciesie
voor me was uitgezet". Aan
het eind is er dan het geluk,
een happy end. Maar niet zon
der reserves: „Het waren ge
lukkige dagen. Maar aan geluk
wen je snel. Vergeten kent
verschillende stadia Toch
keken we er na negen, tien
dagen niet meer van op dat we
naast elkaar wakker werden.
Misschien is dat wel het meest
kenmerkende van geluk, het
heeft iets vanzelfsprekends".
Het verhaal van Brokken we
melt van de reis-impressies.
Nederzettingen, dorpen, ste
den van Afrika worden op in
drukwekkende wijze tot leven
gebracht in deze beschrijvin
gen. De vertegenwoordigers
van dat land en de vreemde
lingen die er - om welke uit
eenlopende redenen dan ook -
verblijven, ze krijgen allemaal
een messcherp portret. In.een
trein ontmoet de „ik" op zeker
moment een zwarte pater, die
over Afrika filosofeert: „Het
oude Afrika was het Afrika
van de dorpen. Het nieuwe
wordt dat van de steden. En
volgens hem was dat hetzelfde
als van de regen in de drup.
Want wat wachtte die jonge
ren in de stad? Niet eens droog
brood, hooguit een paar krui
mels". Het zijn deze stuurloze
zullen drijven, als
onbegrijpelijke handlangers
van politici, onruststokers en
racistische strijders.
Islam
Brokken heeft een duidelijke
visie op de ontwikkelingen in
Afrika, waardoor zijn roman
de kaders van een doodeen
voudig verhaal steeds door
breekt. Met dezelfde zwarte
pater wordt gepraat over de
Afrikaanse godsdienstige ont
wikkelingen. Islam en Chris-
temdom staan daar tegenover
elkaar. „Per slot van rekening
hoorde de Islam niet bij ne
gers, die godsdienst, was daar
veel te streng voor en veel te
wreed Arabieren denken
alleen aan wraak, negers aan
dansen. Een cliché, jawel,
maar in ieder cliché schuilt
een waarheid".
In het laatste hoofdstuk vindt
de ik zijn Zaza terug, in een
heel andere staat dan Burkina
Faso. Misverstanden, bedrog
en dubbelhartigheid van ande
ren hebben hen gescheiden ge
houden, maar aan de andere
kant is het de vriendschap van
Manu, een soort dorpshoofd in
het verschrikkelijke woestijn
dorp, die het gelukkig einde
mogelijk maakt. Het is een
van de mooiste figuren uit dit
verhaak die me als lezer lang
bij zal blijven. Een hevig le
vend mens, paradoxaal en toch
begrijpelijk in vrijwel elk op
zicht, vol warmte en haat. Een
verloren gelopen Fransman
aan de grens van dood en le-
Sociocratie als alternatief
voor verstikkende democratie
ftalj
Vaak wordt gedacht dat parle
mentaire democratie de beste
vorm van vrijheid en maat
schappelijke ordening is. Bo
vendien is socialisme niet het
enige alternatief. Al enige tijd
ïoet 500
voorbeeld de sociale mininjje Gooy
buitenlanders, vluchteling an een
psychiatrische patiënt! oomgeb
werklozen, mensen die d( nbar. D
psychische of sociale han an de
caps buiten de boot vallei an Brei
zijn er enkele organisaties be- Sociocratie geeft deze mens epaald
zig aandacht te vragen
sociocratie. Nooit van gehoord?
Dan bestaat er nu de gelegen
heid om de brochure „Socio
zeggenschap in alle geleding fan Bret
van de besluitvorming dolooyerr
middel van kringstructuren even v
mSociocratie moet niet verwa ingen
oratie, een stap verder dan de- worden met tijdrovende
mocratie" aan te schaffen. Een spraakprocedures en het levèngens-1
de Vredeskring ook geen besluiteloosheid <ldus V
Het geheel is mens- en mity jende
iendelijk waardoor in re< rorden
uitgave
van het Sociocratisch Cen-
trum, die uit leden van d(
Stichting Initiatieven Onver- lijke tijd de deelnemers^
zettelijke Geweldloosheid
SIOG, bestaat.
Sociocratisch betekent de
macht van wat de mensen on
derling met elkaar gemeen
hebben. Iedereen is hierin ge
lijkwaardig en participeert
mee in de besluitvorming. So
ciocratie is een nadere invul
ling van participatie democra
tie waarvoor Zwollenaar Evert
A. Huisman in zijn boek „Van
horen. Het werken op d<j^I
manier maakt ook vindingi-■-
ker om op menselijke m; VXoï
impasses te doorbreken. I
levert minder frustraties, m
der crisis en meer vertrouwl
meer gemeenschappelijkhf )£N
en verantwoordelijkheids!
voel voor elkaar op, en zo k ^-77
men ook goed en verantwoa cnuae
reageren op technologisc >ompo
eweld bevrijd" (uitgave ontwikkelingen en snelle v<uni in
Itichting Voorlichting Actieve anderingen. Het geestelijke i yorder
Jeweldloosheid, Zwolle) een peet komt niet achterop te 1 0»n
pleidooi houdt. Hij heeft gen. Bij participatie liggen o nhrpn
tting in de SIOG en het plooiing en geestelijke ontw HU1«'
keling ten grondslag aan te< !e ëes
nologische ontwikkelingen,iet we
dat het niet ten koste van lestere
gaat. De samenstelli ,ohuiz
Jan Brokken
ven, die alleen nog maar men
selijk kan zijn, dat wil zeggen
vol argwaan en waar het kan,
vol vriendschap. Een wanpro-
dukt van dat leven: „Dat is het-
desolate van de Sahel: ook als
je onder de naam Emannuel
Le Kéradec ter wereld bent
gekomen, degeneer je er tot
een barbaar". Maar of die de
generatie afschuw moet op
wekken is de vraag.
JAN VERSTAPPEN
ook zitting
Sociocratisch Centrum. In de
brochure wordt geconstateerd
dat in democratie, autocratie
en oligarchie steeds mensen
buiten spel worden gezet. Ook
in een parlementaire democra
tie is de verdeling van de
macht steeds ten gunste van
de machthebbers. Deze vorm
wordt door bezuinigingen
(slikken of stikken), de poli
tiek van de voldongen feiten
en het stellen
boven de
verstikkend.
In korte hoofdstukken wordt diepen,
in de brochure ingegaan hoe
groepen mensen en minderhe
den die niet gehoord worden
in de sociocratie volwaardig
bod komen.
de brochure stellen dat
Imstei
i gunstige invlo Qcht
steeds i
Jan Brokken: „Zaza en de
president" - roman. Uitgave menleving
De Arbeiderspers. Prijs 25,- dat grote groepen zoals bij-
ook
heeft op de samenleving
criminaliteit en milieuvervi[an de
ling terug te dringen. igen.
Kortom, zo wordt opgemer
sociocratie is een deugdel et
middel om de participatie v ij het
mensen in allerlei verband ium.
van samenwerking en sameings
leven te bevorderen c
JAN KRA^esterer
urg. D
„Sociocratie, een stap verdjionum»
dan democratie", uitge^unst bi
Sociocratisch Centrum, luiten b
waarneembaar clubstraat 13, 3061 GR R ing
terdam. Prijs ƒ12,75. erdste
.ohuize
retensc
etensc
óorber
Het brede scala aan stijlen,
dat Elvis Costello op zijn
nieuwste plaatwerk de luis
teraar voor de voeten werpt,
werkt in eerste instantie wat
verwarrend. Het komt voor
al op kant twee wat gekun
steld over, dat hapsnap-be-
leid van Costello, en je
vraagt je af wat al die be
kende popmuzikanten doen
op een plaat van iemand, die
altijd zijn eigen weg ging en
concessies schuwde.
Maar terwijl „Spike" (WEA
925 848) voor de zoveelste
keer z'n rondjes draait over
je platenspeler, realiseer je je
dat Elvis Costello nog steeds
zijn eigen weg gaat. En dat
bijdragen van mensen als
Paul McCartney, Chrissie
Hynde, Roger McGuinn en
T-Bone Burnett op z'n
hoogst het bewijs zijn van
het respect dat Costello on
der zijn collega's geniet.
Met „Spike" slaat hij de spij
ker op z'n kop. Het is een in
telligent album, dat op z'n
minst duidelijk maakt dat
Declan Patrick Aloysius
MacManus in de loop van
zijn carrière is gegroeid tot
een uitzonderlijk muzikant.
Op zijn vorige albums ver
raste hij met diverse stijlen
en „Spike" is daar een rede
lijke staalkaart van. Het aar
dige is dat die staalkaart
voor een belangrijk deel
wordt vormgegeven door de
Elvis Costello
traditionele klanken
i de
Dirty Dozen Brass Band uit
New Orleans en een serie
Ierse folkmuzikanten. Een
op het oog wat merkwaardi
ge combinatie, die echter
prima uitpakt. En zo staat de
vrolijke pop van de met
McCartney geschreven sing
le „Veronica" tussen de
licht-jazzy klanken van het
humoristische „God's Co
mic" of de James Brown(!)-
achtige funk in „Chewing
Gum". Uiteindelijk over
heerst de pure pop in num
mers als This Town...",
het duet met Chrissie Hynde
in „Satellite" en het mooie
„Deep Dark Truthful Mir-
De Fine Young Cannibals,
net als General Public ge
vormd uit de resten van de
Engelse ska-band The Beat,
komen pas drie jaar na het
opvallende debuut met het
tweede album „The Raw
The Cooked" (London 828
069). In die tussentijd heeft
het trio niet bepaald stilgeze
ten: zanger Roland Gift ont
dekte zijn acteer-kwaliteiten
op het witte doek, terwijl gi
tarist Andy Cox en bassist-
toetsenman David Steele
muziek maakten onder het
pseudoniem Two Men, A
Drum Machine And A
Trumpet en bovendien de
eerste hit van de Wee Papa
Girl Rappers produceerden.
Wie daaruit concludeert dat
de FYC. zich tegenwoordig
ledig houden met het maken
van al te gemakzuchtige
electric dance-pop, slaat de
plank mis. Zonder de dans
baarheid aan
zen de FYC
muziek, met een soulful
emotioneel karakter, vooral
dankzij de warme stem van
Gift. Als opvolger van de
prima single „She Drives Me
Crazy" doen titels als „I'm
Not Satisfied" en „Don't
Look Back" zonder twijfel
goede zaken. Maar de ballad
„As Hard As It Is" is min
stens zo indrukwekkend.
GERT MEIJER
Fine Young Cannibals
„Overvloed en onbehagen"
van Simon Schama over de
Nederlandse cultuur in de
Gouden Eeuw schopte het vo
rig jaar tot veelbesproken best
seller. Inmiddels is alweer het
volgende historische werk-van
deze Britse geschiedkundige
verschenen. „Patriotten en be
vrijders" getiteld, handelend
over de revolutie in de Noor
delijke Nederlanden tussèn
1780 en 1813. Hoewel, het vol-
fende? En zal dit boek, door
chama zelf in zijn voorwoord
„een ongegeneerde literaire
dikzak" genoemd, eveneens
een bestseller blijken te zijn?
Wat de eerste vraag betreft, is
het goed dat „Patriotten en be
vrijders" al in 1977 werd vol
tooid en uitgegeven, zij het dat
dit de Engelstalige versie be
trof. De Engelse editie van
„Overvloed en onbehagen"
verscheen pas tien jaar later,
in 1987. Vanwaar dan de om
gekeerde volgorde bij de uitga
ven in het Nederlands? Sim
pel. „Patriotten en bevrijders"
viel in 1977 buiten vakkringen
van historici amper op. „Over
vloed en onbehagen" daaren
tegen sloeg, niet in het minst
door de grootse, meeslepende
stijl waarin het geschreven
was, onmiddellijk na het ver
schijnen in als een letterkun
dige bom. Daar moest dus in
1987 meteen een Nederlandse
vertaling van komen. Ger
Groot arbeidde op dat moment
noest aan een vertaling van
„Patriotten en bevrijders".
Uitgeverij Contact echter, die
terecht hoge verwachtingen
omtrent „Overvloed en onbe
hagen" koesterde, achtte het
niet opportuun dat „Patriotten
en bevrijders" eerder op de
markt zou komen dan zijn
oogappel en w.ist uitgeverij El
sevier contractueel te dwingen
tot uitstel van dit boek. Zie
daar de bron van de verwar
ring. In werkelijkheid is het zo
dat Schama door het schrijven
over de Bataafse opstand op de
gedachte werd gebracht: in dat
merkwaardige Nederlandse
volk moet nog een ander boek
zitten en vervolgens bij de
Gouden Eeuw terecht kwam.
De tweede vraag. Heeft ook
„Patriotten en bevrijders" de
kwaliteiten om het tot bestsel
ler te brengen? Niet onbelang
rijk, immers: deze „ongege
neerde literaire dikzak" telt
bijna 900 pagina's en dan is het
goed voor een mens om te we
ten waaraan hij begint. Het
antwoord: nou, nee. Logisch
trouwens. Had het boek die
kwaliteiten wel bezeten, dan
had het ongetwijfeld twaalf
jaar geleden al de aandacht ge
trokken. Uitgevers zijn niet
gek. Vakhistorici zullen in
„Patriotten en bevrijders" mo
gelijk het nodige van hun ga
ding vinden. Die zijn boven
dien gewend aan dikke pillen.
Smullen voor de gemiddelde
lezer echter, zoals er alle
bedenkingen ten spijt van
„Overvloed en onbehagen" te
smullen viel, dat is er niet bij.
Een pluim voor degenen die
dit bord leeggegeten krijgen.
Een voorbeeld. Goejanverwel-
lesluis. Welke Nederlander
het vermaarde incident af met
vijfentwintig gortdroge regels.
„Wat volgde, is overbekend",
besluit hij en daar moet de le
zer het mee stellen. Geen let
ter over wat zich bij Goejan-
verwellesluis precies afspeel
de, aan de hand liefst van
kleinmenselijke details, in de
nieuwe traditie van de School
der Annales (een momenteel
toonaangevende generatie van
geschiedschrijvers) die Schama
wel volgde bij het schrijven
van „Overvloed en onbeha
gen". Zat de pruik van prinses
Wilhelmina in de war nadat ze
door de Patriotten was aange
houden? Met welke krachtter
men verzette ze zich een
vinnige tante immers tegen
haar smadelijke terugzending?
Sliep ze 's nachts in het opka
mertje van die boerderij te
Goejanverwellesluis de slaap
der rechtvaardigen, of lag ze
te woelen, haar verwende
huid gekweld door de strooien
matras, haar trotse hart idem
dito door de ondergane schof
feringen? Niets over dit alles.
Louter politiek
„Overvloed en onbehagen"
wemelt van de pikanterieën
die vaak meer onthullen over
een tijdsgewricht dan alle om
gevallen archiefkasten bij el
kaar. Men hoeft dit boek maar
op een willekeurige plaats
open te laten vallen en leest:
„Paulus van Dale, de kapitein
van een.van de Amsterdamse
schutterscompagnieën, was na
een nachtwacht niet in staat
de sleutels van de stadspoort
aan de burgemeester te over
handigen omdat hij zijn dron-
kemansroes uitsliep, en Corne-
lis Banning, een van de drie
zittende burgemeesters, raakte
tijdens een banket bij de Fran
se ambassadeur verzeild in een
dronkemansgevecht met zijn
patricische rivaal Jan Boe
lens". Hoe node mist men dit
type geschiedschrijving in
„Patriotten en bevrijders".
Werd er na dé Gouden Eeuw
soms niet meer gezopen?
In zijn voorwoord bij de Ne
derlandse vertaling excuseert
de schrijver zich voor het feit
dat hij zijn pen bij de karak
In zijn voorwoord bij de Nederlandse vertaling van „Patriotten en
bevrijders excuseert Simon Schama zich voor het feit dat hij
zijn pen bij de karakterschets van Willem V, te zeer heeft laten
gaan. Óver de laatste stadhouder, op de gravure van G.B. Probst
wordt hij door oranjegezinde Hagenaars voorgetrokken op 20
september 1787 bij zijn terugkeer in de residentie, schrijft Scha
ma: „Fysiek was Willem bepaald geen overweldigende verschij
ning, met uitpuilende ogen, dikke lippen en een weke kin, niet
direct de vleesgeworden militaire mannelijkheid" en Op het
meest kritieke ogenblik in zijn loopbaan wenste hij luidkeels dat
zijn vader nooit stadhouder was geworden en dat hij zelf dood
was".
terschets van de laatste stad
houder, Willem V, te zeer
heeft laten gaan. Ingehouden-
heid ware meer op zijn plaats
geweest. Nou, laat de lezer blij
zijn. Daaraan dankt hij dan
een van de schaarse passages
in het boek die hem vermogen
mee te slepen. Deze: „Fysiek
was Willem bepaald geen
overweldigende verschijning,
met uitpuilende ogen, dikke
lippen en een weke kin, niet
direct de vleesgeworden mili
taire mannelijkheid".
En: „Evenals zijn collega, de
Franse koning in Versailles,
was hij afwisselend onderhe
vig aan aanvallen van nukki
ge koppigheid en chronische
besluiteloosheid. Ook leed hij
aan een onaangename nier
ziekte. Geen enkele vorst uit
het Ancien Régime zal zo'n
unaniem vernietigende pers
en maar weinigen zullen zo'n
onheilspellende opvoeding
hebben gehad. Afgeblaft als hij
werd door zijn moeder, onder
worpen door zijn voogd, de
veldmaarschalk Lodewijk van
Brunswijk-Wolfenbiittel en
tenslotte geringeloord door de
Pruisische prinses Wilhelmina
die hem als vrouw was opge
drongen, vormde hij een klas
siek geval van een minder
waardigheidscomplex. Meer
dan twaalf jaar lang was hem
door Brunswijk ingeprent dat
zijn enige taak erin bestond de
documenten te tekenen die hij
hem voorlegde (en naar zijn
handtekening te pordelen ging
zelfs dat hem niet al te best
af). Als staatsman-in-wording
bleef hij van elk elementair
onderwijs verstoken. Op 38-ja-
rige leeftijd was hij nog altijd
een kind. Uit frustratie en
verslagenheid placht hij zijn
hoed op de grond te smijten en
te vertrappen. Zelfs zijn mili
taire opleiding, zo bekende hij
eens, was maar nauwelijks
voldoende voor de rang van
korporaal. Op het meest kri
tieke ogenblik in zijn loopbaan
wenste hij luidkeels dat zijn
vader nooit stadhouder was
geworden en dat hij zelf dood
Geen pretje voor koningin
Beatrix misschien, zo'n mees
muilend portret van een voor
vader, maar de lezer is ermee
gediend. Had Schama zijn pen
niet wat vaker de vrije loop
kunnen laten? Kaat Mossel, de
beroemdste aller Oranjeklan
ten. Wie kent niet haar naam?
„Op 8 maart 1784, de verjaar
dag van de prins, eveneens
een traditionele feestdag", al
dus Schama, „werden welge
stelde burgers te Rotterdam
die om hun patriotse opvattin
gen bekend stonden, lastig ge
vallen en soms zelfs mishan
deld door een menigte onder
aanvoering van Kaat Mossel
die ook de hand zou hebben
gehad in een opstootje in Den
Haag. Een jaar later werd
Kaat Mossel gearresteerd, in
het openbaar gegeseld en op
gesloten in de gevangenis van
Den Haag waar ze tot 1787 zou
blijven". Meer woorden wor
den haar niet waardig ge
keurd. Dat ze eigenlijk Catha-
rina Mulder heette en Mossel
was bijgenaamd omdat ze in
Rotterdam de functie van
stadskeurvrouw van de mosse
len bekleedde, blijft onver
meld. In het tegen haar aange
spannen proces luidde de eis:
geseling, brandmerking, tien
jaar tuchthuisstraf en levens
lange verbanning uit Rotter
dam en Schieland. De sche
penbank wees dit echter af en
in het beroep voor het Hof van
Holland waar Kaat Mossel
verdedigd werd door de fa
meuze dichter en geleerde
Willem Bilderdijk, is nooit
vonnis gewezen. Na het her
stel van het Oranjegezag kreeg
ze een schadevergoeding en
werd ze in haar Rotterdamse
ambt teruggeplaatst. Geen jota
over dit alles en de boeiende
persoonlijkheid die Kaat Mos
sel moet zijn geweest, blijft al
helemaal onbelicht.
Burgerbaron
Iets minder bekaaid komt
Joan Derk, baron van der Ca-
pellen tot den Pol, ervan af.
Deze Overijsselse edelman was
de schrijver van het tegen
prins Willem V gerichte pam
flet „Aan het volk van Neder
land", dat op 26 september
1781 de lont in het kruitvat
van de Patriotse opstand
wierp. Als een burgerbaron
portretteert Schama hem, het
archetype van een afvallige
aristocraat, een politieke non
conformist en een geboren de
magoog. Over de beweegrede
nen van Van der Capellen om
te rebelleren tegen de Oranjes,
wordt de lezer ruimschoots in
gelicht. Maar dat de Staten
van Holland een beloning van
liefst 2500 pond uitloofden om
te ontdekken van wiens hand
het anonieme schotschrift was,
staat slechts terloops vermeld.
Veel feiten in „Patriotten en
bevrijders", veel data, veel
jaartallen, veel citaten uit ar
chiefstukken. Maar weinig
vlees en bloed - de ingrediën
ten waarmee Schama tien jaar
later „Overvloed en onbeha
gen" zo fantasierijk op smaak
bracht.
PIET SNOEREN
Simon Schama: „Patriotten
5 (-) Helga Ruabsame
Op Scheveningen
Cazemier
Boeken- Tijdschriften
Kopermolen 10.
2317 PB Leiden
Tel. 071-22.00.22
J. Ginsberg b
Breestraat 127-129
2311 CM Leiden
Tel. 071-12.46.42
Boek- en kantoorboekhandi'
Veenerick
Noordeinde 33
2371 CM RoelofarendsveerJ
Tel. 01713-16033. k
L J zandvliet
1^1 V- BOEKHANDEL BV
Tel. 071-120421 2301 EB Leidi was!
KQDREMANh STOL!
Nieuwe Rijn 9 den
Leiden - 071-12.21.44 (16):
Voor al uw boeken en CD'i* „A3
...uw Libris boekbands 30
eiderdorp. Oegstgeest(a,k.
\/nnr<;rhritpn tin
Katwijk, Voorschoten
Deze top 5is samengesteld
naar aanleiding van de
verkoopcijfers bij de boven
staande handelaren.
5:
116.0C
Paddiwak en Koosje - Pf*3,-1!?
diwak is een deftige kat
woont alleen met zijn bazt
'on 2
Op een dag brengt het
tje een andere kat mee.
wak is beledigd en gaa
,3: p<
Hij is niet van plan ooit teijHUiS
te komen. Maar 's nachfOc
wordt het koud en Paddivw™"*
komt alleen voor dit ene na<jL^ #i
tje naar binnen. Hij gaat l^Horo
ker bij de verwarming ligglMari<
or
■OU' 16
'adj21
str
Daar ligt de nieuwe kat
Ze worden goede vriendta0
Een prachtig kinderboek. nea<
13 1;
Berlie Doherty: „Paddivflvw>0(
en Koosje". Uitgeverij k st