fieUlócScHi^mrf
„Meer zorg voor godsdienstige
problemen RIAGG- cliënten'
li
kerk
wereld
Christen-zigeuners
komen naar Amsterdam
Frans godsdienst
onderwijs opnieuw
op de tocht
>weer
«SM
GEESTELIIK LEVEN/OPINIE
CcidoeSouAcmt
VRIJDAG 24 FEBRUARI 1989 PAGINI
Sijth.
Inkomsten Wilde Ganzen half miljoen minder
HILVERSUM De inkomsten van de Wilde Ganzen waren
in 1988 ruim 500.000 gulden lager dan in 1987, hoewel aan gif
ten 150.000 gulden meer binnenkwam. De daling was een ge
volg van de sterke vermindering van de inkomsten uit nala
tenschappen. Kreeg de stichting in 1987 ruim 1,4 miljoen gul
den aan erfenissen, in 1988 was dat nog geen 800.000 gulden.
Dat blijkt uit cijfers die de Wilde Ganzen heeft verstrekt. In
1988 heeft de stichting hulp geboden bij de vele rampen die dat
jaar plaatshadden. Zo vlogen de Wilde Ganzen direct na de
watersnood in Rio de Janeiro en na de aardbevingen in India
en Nepal. Ook werd hulp verleend aan de slachtoffers van de
twee orkanen die Midden-Amerika troffen. Door de vele ram
pen liepen de inkomsten bij allerlei hulporganisaties terug.
„Wereldraad móet kritischer tegenover Islam worden"
GENEVE De Wereldraad van Kerken moet de dialoog met
de islam versterken, maar hij moet bij die dialoog een kriti
scher houding tegenover deze godsdienst aannemen. Dat is de
persoonlijke mening van de directeur voor geloof en kerkorde
van de Wereldraad, de Westduitser Günter Gassmann, over de
affaire rond „De Duivelsverzen" van de schrijver Salman
Rushdie. Volgens Gassmann is het vogelvrij verklaren van
Rushdie door Khomeini een voorbeeld van de „militantheid
van de islam en is het een domper op de christelijke hoop naar
een betere verstandhouding met de Islam". Gasmann meende
dat de kwestie-Rushdie aantoont „hoe sterk de „reactionaire
fractie" binnen de islam is. Overigens erkende hij dat ook de
christenen niet altijd „zeer tolerant" met andersdenkenden zijn
omgegaan.
We hebben achting voor
het verstand maar we
houden van onze harts
tochten.
Ledental stijgt
van
Gereformeerde
Kerken
Vrijgemaakt
GOES De Gerefor
meerde Kerken Vrijge
maakt telden per 1 okto
ber 1988 112.663 leden,
1547 meer dan een jaar
eerder. Daarmee blijft
deze kerk de qua ledental
derde protestantse kerk
in Nederland. Dat blijkt
uit de statistische cijfers
die in het zojuist versche
nen handboek van de
kerk zijn gepubliceerd.
De Gereformeerde Ker
ken Vrijgemaakt ontston
den in 1944 na een scheu
ring in de Gereformeerde
Kerken in Nederland.
De toeneming van het leden
tal is te danken aan het ge
boorte-overschot. Er werden
meer kinderen gedoopt: 2426
(21 meer dan in 1987) en er
stierven minder: 633 tegen
673 een jaar eerder. Het aan
tal mensen dat zich aan de
kerken onttrok, was groter
dan het aantal mensen dat
werd toegelaten. Tegen 637
onttrekkingen (68 meer dan
in 1987) stonden 469 mensen
die tot de vrijgemaakte ker
ken werden toegelaten.
De meeste toegelatenen en
onttrekkingen zijn in de leef
tijdsgroep van 21 tot 25 jaar te
vinden. Daarna komt de leef
tijdsgroep van 26 tot 30 jaar.
De meeste nieuwe leden kwa
men uit de Gereformeerde
Kerken in Nederland (153).
De Nederlandse Hervormde
Kerk mocht van alle kerken
de meeste ex-vrijgemaakten
inschrijven (90). Van de 637
mensen die uit de kerk stap
ten, gingen er 133 niet naar
een andere kerk over.
Voorts is het aantal mensen
dat uit de kerk werd gezet,
gestegen van 10 tot 24. „Dat
valt uiteraard te betreuren,
maar het betekent tegelijk dat
de sleutels van het Konink
rijk gebruikt zijn. Dat hoort
ook bij kerk-ziin", aldus de
schrijver van het jaarover
zicht in het handboek, de
Zwolse predikant dr. W.G. de
Vries.
Kerkuil gered
van ondergang
WAPENVELD De kerkuil
lijkt te worden gered van de
ondergang. Voor het eerst
sinds tien jaar is deze bedreig
de vogel weer sterk in aantal
toegenomen. Waren er in 1987
zo'n driehonderd paren ker
kuilen, vorig jaar werden er
honderd paren meer geteld.
De vooruitgang is te danken
aan beschermingsmaatrege
len, zo heeft de Vogelbescher
ming deze week in Wapen
veld bekend gemaakt bij de
start van een landelijke be
schermingscampagne voor de
kerkuil.
Het aantal kerkuilen in Ne
derland ging dramatisch ach
teruit. In de jaren vijftig leef
den er nog duizenden paren,
na de strenge winter van 1963
waren er nog maar enkele
tientallen paren over. De ker
kuil is deze klap niet te boven
gekomen, de stand kwam in
de jaren zeventig niet boven
de zeshonderd paren. De win
ter van 1979 veroorzaakte we
derom een terugval tot onder
de honderd paren. Dat de
kerkuil zich na deze natuur
rampen niet heeft kunnen
herstellen is te wijten aan de
ingrijpende veranderingen in
het landschap. Steeds meer
nestgelegenheid en voedsel -
vooral muizen - verdween.
Verzet tegen
aanleg militair
oefenterrein
HARDERWIJK De her-
vormde Nieuwe Kerkge
meente en de rooms-katholie-
ke parochie te Harderwijk
hebben hun stem laten horen
tegen de plannen van de
overheid om in de bossen van
de stad een nieuw militair oe
fenterrein aan te leggen. Deze
„grootscheepse beschadiging"
van het natuurlijk milieu
staat op gespannen voet „met
het door de Schepper bedoel
de welzijn van mensen en sa
menleving", aldus de kerkelij
ke besturen.
Enkele honderden gemeente
en parochieleden zetten hun
handtekening onder de brief
aan de gemeente Harderwijk
en het ministerie van defen
sie. Zij zijn juist dit jaar heel
intensief bezig met de thema's
van het wereldwijde conci
liair proces: gerechtigheid,
vrede en behoud van de
schepping. De kerkleden zien
in de Harderwijkse problema
tiek de samenhang van deze
thema's weerspiegeld.
ONDUIDELIJKHEID OVER TAKEN KERKEN EN INSTELLINGEN
UTRECHT In kerke
lijke kring komt in toene
mende mate aandacht
voor de godsdienstige as
pecten in de geestelijke
gezondheidszorg. Bij veel
cliënten van de Regionale
Instellingen voor Ambu
lante Geestelijke Gezond
heidszorg (RIAGG's) spe
len godsdienstige proble
men mee en de ervaring
leert dat lang niet iedere
hulpverlener kan of wil
ingaan op die specifieke
aspecten.
De Nederlandse Hervormde
Kerk en de Gereformeerde
Kerken hebben in 1986 laten
weten dat eigenlijk aan iedere
RIAGG een pastor of raads
man verbonden zou moeten
worden. Ds. H. Kuyk van het
het Samenwerkingsorgaan
pastoraat van beide kerken
zei desgevraagd dat de kerken
graag met de instellingen wil
len praten over de vorm van
de bij de instellingen gewen
ste pastorale deskundigheid.
De NVAGG, de vereniging
van de RIAGG's, ziet echter
niets in het aanstellen van
pastors bij hun instellingen, zo
blijkt uit de „Gazet", het blad
voor de Ambulante Geestge-
lijke Gezondheidszorg.
De RIAGG's wijzen de eis om
pastorale deskundigheid af.
Zij vinden dat hun cliënten
mobiel genoeg zijn om buiten
de instellingen religieuze ver
zorging te krijgen. Dit in te
genstelling tot ziekenhuizen,
waar patiënten vaak aan het
bed gekluisterd zijn. Boven
dien, zo zegt de NVAGG, be
taalt de overheid wel de kos
ten van een geestelijk verzor
ger in een ziekenhuis en niet
die van een pastor bij een RI
AGG. „Het zou dus een on
verantwoorde aanslag op ons
budget betekenen".
Bij de landelijk werkende
Joodse Ambulante Gezond
heidszorg (JAGG) is voor vra
gen van religieuze aard én
voor bijscholing van hulpver
leners op dit vlak een rabbijn
aanwezig. Deze doet overi
gens niet zelf aan. hulpverle
ning doet. Binnen het bedrijf
brengt hij de niet-joodse me
dewerkers medewerkers
(tweederde van het totaal)
culturele en religieuze achter
gronden bij van het joden
dom. Eens per zes weken bij
voorbeeld geeft hij een cursus
(ook voor de administratie).
Illustratie in De Gazet, het blad van de Ambulante Geestelijke
Gezondheidszorg.
Voor de cliënten is hij aanwe
zig als vertegenwoordiger van
het (orthodoxe) jodendom en
als „vertaler, bijscholer en
drempelverlager".
Volgens JAGG-direkteur J.
Elzas is het model waarmee
zijn dienst werkt zeer wel
bruikbaar voor andere RI
AGG's, bijvoorbeeld voor die
instellingen die een verzor
gingsgebied hebben met een
sterk religieuze achtergrond".
Een van de weinige pastors
die werkzaam is bij een RI
AGG, die in Amsterdam
zuid/zuidwest, krijgt patiën
ten vanuit het hele land. Deze
mensen hebben het gevoel dat
ze niet terecht kunnen bij de
RIAGG van hun woonplaats.
In kringen van de gerefor
meerde gezindte (Christelijke
Gereformeerde Kerken, Ge
reformeerde Bond, Gerefor
meerde Gemeenten) bestaat al
geruime tijd een instelling
voor ambulante geestelijke
gezondheidszorg (AGGZ) „De
Poort" in Schiedam met filia
len in Goes en Amersfoort. Al
elf jaar functioneert „De
Poort" als AGGZ. Aanvanke
lijk draaide de hulpverlening
op vrijwilligers, nu zijn er tien
mensen in vaste dienst. Er
worden jaarlijks ongeveer 550
mensen geholpen en er is een
wachtlijst van drie maanden.
Volgens direkteur dr. J. van
der Wal is er nu een aanvraag
ingediend voor subsidie. De
Nederlandse Ziekenhuisraad
en de Hoofdinspektie hebben
niet op voorhand negatief ge
reageerd.
De geschatte achterban, met
concentraties in onder meer
in het zuiden van Zuid-Hol
land en de Veleuwe, beloopt
de zeshonderdduizend men
sen.
Russische Hare Krishna-aanhangers op reis
Russische leden van de Hare Krishna-beweging mochten deze week voor het eerst in groeppsver-
band een reis maken naar India. Hier worden ze ondervraagd op een persconferentie in Calcutta.
FOTO: AP
AMSTERDAM Ruim
25.000 zigeuners en woon
wagenbewoners worden
deze zomer verwacht op
het wereldcongres voor
christen-zigeuners in Am
sterdam. De deelnemers
uit 38 landen komen met
4.000 woonwagens en ca-
ravaqs naar het congres,
dat van 3 tot 6 augustus
in het Westelijk Haven
gebied wordt gehouden.
Overigens gaan de deelne
mers ervan uit dat de helft
van de aanwezigen nog niet
persoonlijk in Christus gelo
ven, zo schrijft het evangelich
maandblad Uitdaging. „Dit is
een unieke gelegenheid deze
personen en belangstellenden
uit eigen land met het evan
gelie te bereiken," aldus voor
ganger Jan Schmidt van de
zigeunergemeente Klein Je
ruzalem op het woonwagen
kamp in Amsterdam-Osdorp.
Met zijn collega Adolf Schafer
van de zigeunerstandplaats
Gerwen bij Eindhoven orga
niseert hij het congres.
De geestelijke opwekking on
der zigeuners begon in 1951 in
Frankrijk met de genezing
van een stervend kind. Er
groeide een wereldwijde zi
geunerzending die ruim 20
jaar geleden in Nederland
wortel schoot. Er zijn eigen
kerken voor zigeuners in
Noord-Holland, Overijssel en
Noord-Brabant.
NIEUWE IMPULS AAN SCHOOLSTRIJD
PARIJS De discussie
over de positie van het
godsdienstonderwijs op
de Franse openbare scho
len is opnieuw aange
zwengeld nu er sinds kort
gepraat wordt tussen de
kerken en de federatie
voor openbaar onderwijs
over het godsdienstonder
wijs. Bovendien is er
sprake van een verande
ring van de lestijden
waardoor het godsdienst
onderwijs ernstig in de
knel dreigt te raken.
Meer dan tachtig procent van
de Franse leerlingen zit op
openbare scholen, de overige
in het „vrije" onderwijs dat
voor negentig procent uit ka
tholiek onderwijs bestaat.
De Franse bond van protes
tanten FPF (Federation Pro
testante de France) heeft ge
pleit voor een „culturele be
nadering van godsdiensten"
in de lesprogramma's van de
scholen, maar vindt dat cate
chese in het lesprogramma
heid van de kerken moet
lijk-
blij-
van de openbare scholen uit
sluit*
heid
ven.
Vijf jaar geleden kwam het
tot een heftige botsing tussen
de voorstanders van het „vrij"
onderwijs en aanhangers van
openbaar onderwijs, nadat de
socialistische regering haar
zin had doorgedreven de vrije
scholen onder staatstoezicht te
brengen. Dat mondde uit in
een gigantische demonstratie
tegen de hervormingsplannen
van de regering: een miljoen
mensen kwam daartegen toen
in Parijs in het geweer. Het
tumult leidde tot het ontslag
van de toenmalige minister
van onderwijs, Alain Savary.
De regering heeft toen afge
zien van haar oorspronkelijke
plannen. Vrij en openbaar on
derwijs werden toen voor het
eerst financieel gelijkberech
tigd. Wel werden zwaardere
eisen gesteld aan de uitbrei
ding van het vrije onderwijs.
Die gemoederen zijn inmid
dels dermate bedaard, dat
deze maand in Toulouse een
eerste gesprek in een serie
van zes is gehouden tussen de
elkaar indertijd bestrijdende
partijen. Daar waren verte
genwoordigers van de katho
lieke en de protestantse ker
ken, van het rabbinaat in
Toulouse en van de vrijmetse
laars te gast bij de federatie
voor openbaar onderwijs.
Tijd
Het grote probleem voor de
katholieke en protestantse
kerk is dat zij de tijd moeten
vinden voor godsdienstlessen
voor leerlingen in het open
baar onderwijs.
Grote weerstand bestaat er in
de katholieke kerk tegen de
tendens het onderwijs op za-
De grote demonstratie voor vrijheid van onderwijs in 1984
terdagmorgen te verplaatsen
naar de woensdagochtend. Nu
hebben schoolkinderen in
Frankrijk nog de hele woens
dag vrij. Als voortaan op
woensdagmorgen de scholen
open zijn, zullen vele families
naar verwachting naar het
platteland trekken om daar
het weekeinde door te bren
gen. De bisschoppen zijn
bang, dat de catecheselessen,
die nu vrij algemeen op de
woensdagmorgen worden ge
geven, op deze manier erbij
inschieten.
De afgelopen jaren heeft het
episcopaat daarom zelfs twee
maal een proces aangespan
nen tegen scholen in Bourges
en Angouléme, waar een
meerderheid van de ouders
voor een vrije zaterdag was,
ten koste van de woensdag
morgen. Die processen heb
ben de bisschoppen, die zich
beriepen op een ruim hon
derd jaar geleden verworven
recht, gewonnen. De minister
van onderwijs maakte in 1882
een dag in de week vrij om
het godsdienstonderricht vei
lig te stellen. Toen was dat de
donderdag, in 1972 is dat de
woensdag geworden. De
aartsbisschop van Bourges
heeft naar aanleiding van die
processen ervoor gewaar
schuwd de catecheselessen te
beschouwen als „een cursus
paardrijden of tennissen". Hij
houdt streng vast aan de vrije
woensdag, omdat hij vreest
dat er zaterdag geen kinderen
meer voor de lessen te vinden
zijn. Binnen de regering lij
ken de gedachten de andere
kant op te gaan. De minister
van onderwijs, Lionel Jospin,
heeft al eens gezegd dat hij er
vermoedelijk niet aan kan
ontkomen een vrije zaterdag
in te voeren.
rfel
Opmerkelijke verschillen
In het zicht van de verkiezingen van volgend jaar beti
ken de partijen langzamerhand de stellingen. In de loop
de komende maanden zullen de partijraden zich uitsprei
over de programma's waarvoor momenteel belangrijke pv
ten worden aangedragen, niet alleen door programmaco
missies maar ook door de politieke kopstukken.
EeN voorbeeld hiervan was de uitspraak van VVD-fractj^
voorzitter Voorhoeve dat, als de maatschappij het milieu
langrijk acht, er een verschuiving binnen de begroting v
VROM kan plaatsvinden van woningbouw naar milieu, j
leen een luchtballonnetje dat snel door staatssecretaris Hey;
ma van volkshuisvesting kon worden doorgeprikt? Voorh<
ve kennend steekt er meer achter: de wens om stevig
mes te zetten in de huursubsidies.
EeN ander voorbeeld was de uitspraak van Voorhoei
CDA-collega De Vries die niet helemaal afwijzend stond
genover een voorzichtig begin van een koppeling tuss
enerzijds de lonen in het bedrijfsleven en anderzijds de inl
mens van ambtenaren en trendvolgers en de uitkering
Hoe voorzichtig in CDA-kring hiermee wordt omgesprong
blijkt wel uit de reactie van minister De Koning op de eis|
van de verpleegkundigen. Geen vijf procent salarisverh
ging, maar niet meer dan driekwart procent, was zijn ai
woord.
EN
;orte
lentie
lgisc
land, c
niddaj
De he>
raad
'ers, 1
j neer
iien. I
ling g
iiensti
1pr(
Op financieel- en sociaal-economisch gebied kunnen de
genstellingen tussen de coalitiepartners zich gaan aansch
pen. De eerste aanwijzingen daartoe liggen in de punten
uit het concept-verkiezingsprogramma van de VVD bekeUTR!
zijn geworden. Daarbij gaat het met name om het centrmet
punt van de lastenverlichting. Recente uitspraken hiero\en h
onderstrepen de te verwachten tegenstellingen. oude:
pen,
De ruim vier miljard die de „operatie-Oort" aan belastii^inê^
verlaging oplevert, mag van de VVD niet het einde zijn. EPr<j>bJ
verdere verlaging van loon- en imkomstenbelasting en
de btw zijn voor de liberalen van groot belang. Particulier200.U
en ondernemingen moeten profiteren van de verdere griten-
van de economie en de daaruit voortvloeiende meevalli ^eer
voor de staat; de verschillen tussen hogere en lagere inl?er'
mens mogen groter worden. 1S er,
van
Het CDA ligt op een andere koers. De christen-democratjjj^
zijn wel akkoord gegaan met de „operatie-Oort", maar hij^ f
ben kennelijk ook schuldgevoelens wanneer de opposi
wijst op de voordelen voor de hogere inkomens, op de bez
nigingen die het onderwijs heeft ondergaan en op de kom<jn de
de milieulasten. Geen potverteren dus, maar de economist 5nvo]
groei aanwenden voor colletieve noden: werkgelegenheid ^eren
milieumaatregelen. En daarmee zou het CDA op deze puntte va;
toch een opmerkelijke overeenkomst vertonen met de
(is gej
De weg naar de stembus is nog lang. De verkiezingspiversit
gramma's zijn nog niet geschreven. De politieke kopstukkpeboi
lopen zich momenteel nog niet echt warm voor de wedstij^
die komen gaat. Toch zijn de verschillen in doelstelling L inj
strategie het signaleren waard. wejnj
Perioden met regen
DE BILT (KNMI) Morgen
wordt het weer boven ons
land volledig beheerst door
twee aktieve storingen. De
eerste ligt nu boven het Ka
naal en trekt naar de Noord
zee, de tweede ligt nog boven
de oceaan maar volgt een zelf
de baan als zijn voorganger.
Voor ons weer betekent het
een en ander vannacht en
morgen veel bewolking waar
uit regen gaat vallen. Het ziet
er voorlopig naar uit dat voor
al vannacht en morgen in de
middag de regen gaat vallen.
De temperatuur ligt tussen 4
en 6 graden. De wind waait uit
een zuidelijke richting en is
vrij krachtig maar aan de kust
en op het IJsselmeer wordt de
wind af en toe hard, wind
kracht 7.
Sneeuwberichten
DEN HAAG Sneeuwbericht sa
mengesteld door de ANWB naar de
situatie van donderdag 23 februari
1989.
Skigebieden dicht bij huis:
In de Eifel, het Sauerland en De
Harz zijn geen wintersportmogelijk
heden. De sneeuwsituatie in het
Zwarte Woud is verslechterd. Alleen
in het wintersportgebied rond Feld-
berg ligt nog zo n 10 centimeter
sneeuw. Er zijn nauwelijks winter
sportmogelijkheden.
Weersverwachting geldig tot zondag
avond: regen, veel wind en kans op
sneeuwbuien. De temperatuur zal
tussen de 6 en 10 graden liggen.
In de Belgische Ardennen zijn geen
wintersportmogelijkheden.
Weersverwachting geldig tot zondag
avond: zwaar bewolkt, afgewisseld
door regen en harde wind. De tempe
raturen liggen tussen de 5 en 8 gra-
dat de autoriteiten de meeste sklde dl
ten hebben gesloten. In de provintstanti
Aosta en Trento zijn in enkele plye s;
sen de pistes met kunstsneeuw ge^ j
ïera.
jgeesti
Bolzano 0 15 jpen, i
Trento 0 15 ibekel
Aosta 15 30 hpt k
Sondrio 15 25
Frankrijk: y»
In Frankrijk zijn de wintersportfj^jj
Haute savoic 15 55
Savoie 40 100
Isere 25 55
!DEN
[Smit
Kroe
ven
terug
Weersverwachtingen geldig tot zjpersc
dagavond: L.
Oostenrijk en Zwitserland: in
noorden zwaar bewolkt met e Kerti
kans op regen, tussen de 1200 en ltrekl
meter sneeuw. Middagtemperatu keer
in de dalen van 5 tot 9 graden. In n0„
zuiden temperaturen van circa
graden. N|JP'
Noord-Italië: wisselend bewolkt nanc
buien. Temperaturen tussen de 5|
10 graden.
Frankrijk: zwaar bewolkt, afgev"]]
seld door regen en harde wind. T
peraturen 5 tot 8 graden.
Gedetailleerde informatie over
sneeuwhoogten in de populailfl
wintersportplaatsen is dag en na-1--1-
verkrijgbaar via de ANwB-sneeu
België/Duitsland: 06-910 910 20 OIR!
Oostenrijk 06-910 910 30 jpn
Zwitserland/Noord-Italië/Frankrii
06-910 910 40 omd
WEERRAPPORT HEDENMORGEN
Twente onbew.
Vllsslngen onbew.
Zuid-llmburg I. bew.
n gisteren zijn de
.jortmogelijkl
len op d
en Zwitserland slecht. De winter
sportmogelijkheden zijn op de hoger
gelegen pistes echter nog redelijk tot
goed. De mogelijkheden op de noord
hellingen *jjn in het algemeen beter
dan op de zuid-hellingen. Langlaufen
is vaak beperkt mogelijk. In verschil
lende plaatsen kunnen langlaufers
alleen op de loipes in de hogere ge
bieden terecht.
Oostenrijk dalen hogere pistes
Vorarlberg 35 125
Tirol 23 100
Salzburgerland 20 110
Karinthië 05 55
Steiermark 10 205
Oberosterreich 30 200
Ost-Tirol 00 25
Zwitserland
Bern 10 45
Graubuenden 25 70
Wallis 10 70
Sankt Gallen 20 50
Obwalden 20 100
Vaud 00 20
Noord-Italië:
In Italië zijn de wintersportmogelijk
heden door het uitblijven van de
sneeuwval zeer slecht. In de provin
cie Bolzano is de situatie dusdanig,
Luxemburg
w
sl;
ba
LEI
■hebl
ister
ren
vier
|Twt
30 j;
bij
'dire
jgeoj
hal» bew. 20 13
DE
New York
New O lean»
Palm Beach
Paramaribo zw. bew.
Pretoria zw. bew.
Rio de Janeiro zw. bew.
San Frandsco I. bew.
Seoul zw. bew.
Singapore zw. bew.
Tel A
Tokyo
lü