J
„Amerikaanse immigratiedienst
richt concentratiekampen op"
ZeidóQ&ywwunl
„Joden betreuren overgang
van christenen tot jodendom
W
V
kerk
wereld
beroepingen
brieven
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CeidócSoutant
DONDERDAG 23 FEBRUARI 1989 PAGINA
BINI
Oudste in VS gedrukte bijbel geveild
NEW YORK De eerste bijbel die ooit in Amerika werd ge
drukt heeft dinsdag op een veiling bij Christie's in New York
300.000 dollar opgebracht De bijbel is geschreven in het Algon
quin, een Indianentaal.
De in zwart leer gebonden en rijk geillustreerde bijbel is het
best bewaarde exemplaar van een oplage van 220, die tussen
1661 en 1663 in Cambridge, Massachusetts, werd gedrukt. Het
boek staat bekend onder de naam van de vertaler, John Eliot.
Van de totale oplage werden er indertijd 200 aan de Algonquin
Indianen uitgereikt, terwijl de overige twintig Eliot-bijbels aan
de Britse koning Karei II werden geschonken.
Joodse jongeren beëindigen bezetting kerk Brussel
BRUSSEL Met de mededeling dat ze hun acties op andere
ogenblikken en met andere manieren zullen voortzetten, heb
ben de honderd joodse jongeren („alle Belgische Cohens aan
dek") de bezetting van de rooms-katholieke Zavelkerk in
Brussel beëindigd. Zij deden dit uit protest tegen het verzuim
van de RK Kerk het omstreden klooster uiterlijk 22 februari
uit het voormalig concentratiekamp Auschwitz terug te trek
ken. „Wij blijven doorgaan tot de stilte is hersteld op de groot
ste joodse begraafplaats ter wereld," aldus de verklaring. Het
heeft de internationale joodse gemeenschap ten diepste ge
griefd dat op de plaats waar miljoenen joden werden ver
moord, een rk klooster is gevestigd.
Bepaalde dwalingen
verdwijnen eerst dan,
wanneer men ophoudt
ze te weerleggen.
Meningen over
verplichting
priesterboord
verdeeld
UTRECHT De menin
gen zijn lijnrecht ver
deeld over de vraag of
priesters nu wel of niet
op grond van de onlangs
met minimale publiciteit
begeleide uitvaardiging
van de toepassingsbeslui
ten de priesterboord
moeten gaan dragen.
„Er is geen sprake van. Al
leen als een geestelijke kerke
lijke kledij wil dragen, dan
moet het zo", zegt dr. H.A,
van Munster o.f.m., secretaris
generaal van het R.K. Kerk
genootschap, in een toelich
ting op de toepassingsbeslui
ten.
Deze uitleg wordt niet ge
steund door de hoogleraar
kerkrecht dr. R.G.W. Huys-
mans van de Katholieke
Theologische Universiteit
Amsterdam die tevens pastoor
van de Voorburgse Martinus-
parochie is. Het kerkrecht is
gebaseerd op de veronderstel
ling dat priesters altijd pries
ters zijn, zegt hij, ook als ze
bijvoorbeeld in het weekeinde
een eindje gaan fietsen,
daarom moeten ze ook altijd
priesterkleding dragen.
Huysmans verwijst verder
naar het feit dat Rome
besluit heeft afgewezen van
de Franse bisschoppenconfe
rentie die genoegen nam met
discrete kleding en een kruis
je op de revers. Rome wil kle
ding en niet alleen een teken
ter herkenning van de geeste
lijken, aldus Huysmans.
Duidelijk
In het decreet uit het nieuwe
kerkelijk wetboek dat handelt
over de kleding van clerici
(seculiere én reguliere pries
ters en diakenen) staat het
ook duidelijk:
„Clerici dienen een passende
kerkelijke kledij te dragen
volgens, de normen door de
bischoppenconferentie uitge
vaardigd en volgens de wetti
ge plaatselijke gewoonten."
Op grond daarvan zeggen de
bisschoppen in hun toepas
singsbesluiten dat clerici tij
dens de viering van de litur
gie de voorgeschreven kledij
dragen en priesters in de
biechtstoel de toog, de pij of
het habijt met stola. „De ker
kelijke kleding in Nederland
is een donker costuum met de
zogenaamde Romeinse collaar
(priesterboord)". Deze nor
men gelden, zo wordt er aan
toegevoegd, voor alle clerici
die in Nederland werkzaam
zijn. Zoals een woordvoerder
van de kerkprovincie het uit
drukte: „De bisschoppen heb
ben zich willen confirmeren
aan de Romeinse gewoonten
om daarmee de herkenbaar
heid van priesters te vergro
ten. Zij hebben gekozen voor
uniformiteit".
In het Limburgse bisdom is
die herkenbaarheid trouwens
ai voor een goed deel een feit.
In het bisdom Roermond
moeten priesters de priester
boord dragen. Dat is „zonder
meer" de juiste uitleg van
deze bepaling, aldus de
woordvoerder van bisschop
Gijsen die er ook op wijst dat
de paus bij herhaling zich
heeft uitgesproken voor een
geestelijkheid die herkenbaar
De priesters die van het semi
narie Rolduc komen dragen
dan ook weer alle de priester
boord. In het Rotterdams bis
dom dat ook priesters heeft
aangetrokken uit Rolduc zijn
zij een opvallende verschij
ning. De oudere priesters
daarentegen met hun ervarin
gen van het Tweede Vati
caanse Concilie achter de rug
kijken in meerderheid met
scepsis tegen het opnieuw
dragen Van de priesterboord
aan of wijzen het openlijk af.
BISSCHOPPEN VAN TEXAS:
BROWNSVILLE „Het
grootste concentratie
kamp sinds de Tweede
Wereldoorlog". Zo om
schrijven Amerikaanse
bisschoppen het resultaat
van het recente immigra
tiebeleid van de Verenig
de Staten.
Vanaf maandag worden asiel
aanvragen bij de grensover
gang Port Isabel op de grens
tussen Mexico en Texas in één
dag behandeld: Wordt de aan
vraag afgewezen, dan worden
de vluchtelingen in afwach
ting van hun deportatie vast
gezet in een detentiecentrum
om te voorkomen dat zij on
derduiken. Het centrum werd
vroeger gebruikt voor opslui
ting van illegalen.
De bisschoppen van Texas
hebben in een verklaring
scherp gereageerd op uitlatin
gen van een topambtenaar
van de Amerikaanse immi
gratiedienst INS. De man had
bezworen dat de maatregel
nodig was omdat veel vluch
telingen misbruik zouden ma
ken van het Amerikaanse
asielsysteem en had gezegd
dat vluchtelingen soms om
„frivole" redenen politiek
asiel aanvragen.
De burgeroorlogen in landen
zoals El Salvador en Nicara
gua confronteren mensen met
verkrachtingen, martelingen,
tienduizenden doden en ruk
ken gezinnen uit elkaar,
schreven de bisschoppen.
„Het is zeker waar dat de po
litieke situatie tienduizenden
werkelozen dwingt werk te
zoeken daar waar zij het ho
pen te vinden en dat zij nu en
in de toekomst hier naar toe
zullen komen om hier werk
te zoeken. Inderdaad wat je
noemt „frivole" motieven,"
aldus de verklaring van de
bisschoppen.
De VS moeten hun buiten
landse politiek herzien, aldus
de bisschoppen. „Blijkbaar
staan we op het punt de crea
tie mee te maken van het
grootste concentratiekamp op
Amerikaans grondgebied
sinds de opsluiting van Ame
rikanen van Japanse komaf
in de Tweede Wereldoorlog
een zwarte bladzijde in
geschiedenis. De
president Bush
aardiger, vriendelijker Ame
rika," aldus de verklaring van
de bisschoppen.
De maatregelen werden
maandag ingevoerd. De INS
zette 500 man extra personeel
in. Op dinsdag werden 233
aanvragen behandeld, op
woensdag 40 en bijna geen en
kele asielaanvraag werd ge
honoreerd. 215 mensen van
wie de helft Nicaraguanen,
werden meteen opgesloten.
Tot aan vorige week lag het
aantal aanvragers op 600 per
dag. De INS-ambtenaren con
cludeerden woensdag dat de
maatregelen blijkbaar een af
schrikwekkend effect hebben
gehad.
Critici van de regeringspoli-
tiek hebben gezegd dat de
maatregelen de toch al om
vangrijke mensensmokkel bij
de grens met Mexico in de
hand zullen werken.
Historisch
moment
Rabbi Adin
Steinsaltz uit
Israël was
gisteren aanwezig
bij de opening het
joods
studiecentrum in
Moskou. Voor het
eerst sinds de
vervolgingen van
Stalin hebben de
joden in de
Russische
hoofdstad weer
een eigen
centrum.
HERVORMD THEOLOOG IN JERUZALEM:
ERMELO Joden be
treuren het dat een groei
end aantal christenen tot
het jodendom overgaat.
„Daar schieten we niets
mee op. Dat maakt de
zaak alleen maar moeilij
ker," is vaak de reactie
van orthodoxe joden in
Israël.
Dit zei dr. G.H. Cohen Stu
art, theologisch adviseur van
de Nederlandse Hervormde
Kerk in Jeruzalem, in Er-
melo tijdens de predikanten
vergadering van de Confes
sionele Vereniging in de Ne
derlandse Hervormde Kerk
en het Confessioneel Gere
formeerd Beraad (CGB).
De joden hebben liever dat
de christenen zichzelf blij
ven en vanuit hun eigen
traditie bijdragen aan de op
lossing van gezamenlijke
problemen. Christenen Dr. Cohen Stuart
moeten de waarde van hun
eigen traditie niet onder
schatten, zo wordt in Israel Juist in orthodox-joodse zij-
gedacht.
FOTO: PERS UNIE
de wordt steeds meer het sias.
belang van het joods-christe
lijke gesprek ingezien. Het is
volgens Cohen Stuart opval
lend dat in Israel het ge
sprek met de christenen
steeds meer door ortho
doxen wordt gevoerd, ter
wijl in de jaren '60 bijna uit
sluitend de liberale of a-reli
gieuze joden de gespreks
partners waren. Als gevolg
hiervan gaat het niet langer
om lief doen voor elkaar,
maar is het een samen wor
stelen om de waarheid ge-
worden.
In Israel doet zich verder
een kentering voor ten aan
zien van de zogenaamde
christen-zionisten, de funda
mentalistische christenen
die een geweldig gewicht
aan de staat Israel als poli
tieke werkelijkheid toeken
nen. Zich baserend op de
apostel Paulus dichten zij
het joodse volk een rol toe
in het Armageddon, de he
vige strijd voorafgaande aan
de wederkomst van de Mes-
jDeze stroming, gesymboli
seerd in onder meer de
Christelijke Ambassade te
Jeruzalem, geeft krachtige
steun aan politiek rechts in
Israel, een feit waar veel Is
raëliërs niet bepaald geluk
kig mee zijn. Verder besef
fen zij dat deze christenen
Israel niet accepteren om
wille van de joodse staat
zelf, maar wegens zijn rol in
de christelijke eindtijdver
wachting. Bovendien zeggen
de joden: misschien ge
schiedt de wederkomst van
de Messias wel zonder een
bloedige veldslag.
Opvallend aan de positie
van de Christelijke Ambas
sade is dat alle religieuze
stromingen in Israel onder
het ministerie van gods
dienstzaken vallen, maar
dat de Ambassade recht
streeks onder het ministerie
van algemene zaken valt.
Premier Shamir is een ge
liefde spreker op de jaarlijk
se Loofhuttenconferentie
van de Christelijke Ambas-
Raad van Kerken
bezorgd over
uitwijzing Tamils
AMERSFOORT De Raad
van Kerken in Nederland is
ernstig bezorgd over het voor
nemen van het ministerie van
justitie op korte termijn tien
tallen Tamils van wie het
asielverzoek is afgewezen, uit
te wijzen. Met het oog op de
voortdurende grote onrust en
de uitbarstingen van geweld
in Sri Lanka levert terugzen
ding op dit moment „onaan
vaardbare risico's" voor hun
leven en veiligheid op, aldus
een verklaring van het be
stuur van de Raad van Ker
ken.
Tegen die risico's weegt het
veronderstelde belang voor
ons land om zich in een vroeg
stadium van een relatief klei
ne groep asielzoekers te ont
doen, geenszins op. Daarom
pleit de Raad voor uitstel van
de gedwongen uitzetting tot
een rustiger en stabieler situa
tie is opgetreden en tot is ge
bleken dat bij vrijwillig terug
kerende asielzoekers regelin
gen voor een veilige terug
keer doeltreffend zijn.
Bij hulpverleners van wie ve
len verbonden zijn met plaat
selijke kerken, heerst „grote
en begrijpelijke verontwaar
diging" over de plannen tot
uitzetting. De Raad heeft er
begrip voor dat sommige
hulpverleners zich in geweten
gedrongen voelen de uitzet
ting af te wenden. De over
heid zal het hulpverlenings
klimaat ernstig schaden bij
het doorzetten van haar voor
nemens, zo waarschuwt de
Ragd van Kerken.
Open dag op KTUA
AMSTERDAM Evenals
voorgaande jaren organiseert
de Katholieke Theologische
Universiteit Amsterdam een
open dag voor al degenen die
eens een blik willen werpen
in de theologische keuken.
Het programma van 4 maart
bestaat uit ruim 25, speciaal
voor de open dag opgezette
colleges. Zo wordt er gespro
ken over de relatie jodendom-
christendom, over bijbeluitleg,
vrouwenstudies en theologie,
over de Acht Mei-beweging,
over filosofie en kerkrecht
etc.
Het programma begint om elf
uur en duurt tot ongeveer
15.00. Adres KTUA: Keizers
gracht 105, 1000 GL Amster
dam.
n.C. Verwaal-Hubner, te Am-
Schillebeeckx
Aan het eind van de Gebeds
week voor de eenheid der
christenen vonden 163 theolo
gen het opportuun en heil
zaam het in Keulen eens te la
ten donderen. Vóór de kruit
damp was opgetrokken gaf
oud-professor Schillebeeckx
een interview ter toelichting.
Hij zei daarin onder meer:
„Het moest gebeuren. Anders
zou ons het verwijt treffen dat
we laf zijn. Als theologen heb
ben we iets verwoord van de
irritatie onder de
Die irritatie ten
de paus heeft, zo staat in de
Keulse verklaring, betreft on
der meer de benoeming tot
bisschop van andere mensen
dan door de plaatselijke ker
ken zijn voorgedragen. We
zien in onze wereld van van
daag diverse goede ontwikke
lingen, zoals democratie. Ma'ar,
afgezien van ook voor de kerk
nuttige inspraak, niet alles wat
goed lijkt voor de wereld is dat
ook voor de kerk. Te meer
niet, daar er ook zoveel beden
kelijke en ronduit kwalijke
ontwikkelingen zijn, waaraan
ook mensen in de kerk arge
loos of soms maar al te graag
meedoen. Wie tegen die stro
mingen ingaat, moet op brie
sende tegenwind rekenen.
Daarvoor is moed nodig. Veel
comfortabeler is het je huik
naar de wind te hangen, met
zalvende woorden een en an
der goed te praten en een potje
te blaffen tegen de paus. Dat is
geen moed maar toegeven aan
de drang van „het Jan-Nico-
Scholten-gevoel". Je krijgt alle
aandacht van vriend en vijand
en kunt rekenen op de eretitel
„dissident". De opponerende
theologen wensen bisschoppen
die hen daarvoor onbeperkt
ruimte laten en die zichzelf
door hen monddood laten ad
viseren. Allerlei mensen die
zich gefrustreerd achten of die
zij frustraties aanpraten, mobi
liseren en organiseren zij in
evenzovele actiegroepen en
verbanden tegen de natuurlij
ke structuur van de kerk. En
als die hen naar best vermo
gen, maar niet tot tevreden
heid van de theologen, napra
ten, zullen ze hen overi
gens een fel actief minder-
heidje nog eens hoogstper
soonlijk stem geven. Over „on
mondig maken" gesproken!
P. Andriessen,
DEN HAAG.
Hirohito
„In een toekomstig Europa
vrijheid van opstelling ten
aanzien van bepaalde groepe
ringen" (minister-president
via tv, 17 februari). Ondanks
een algemeen normaal demo
cratisch appèl, bereikten wij
na de oorlog nog niet dat ide
aal, hetgeen mijn grootmoeder
mij voorhield: „Verbeter de
wereld, begin bij jezelf". Bij de
discussie om het „Hirohito"-fe-
nomeen heen, komt er nog
meer bij kijken, afgezien van
de miljoenen slachtoffers ook
in Japan. Hij bracht niet al
leen een scheiding teweeg tus
sen de Nederlandse samenle
ving in het territoir „Neder
land" en dat van het „voorma
lig Nederlands-Indië", maar
hij kreeg het ook voor elkaar,
dat wij nu met het sturen van
een afgevaardigde tevens ver
raad plegen aan de totale Ne
derlandse samenleving en van
het voormalig Ned. Indië. Een
internationale bloody shame!
J.W. Meijer,
ex-Japanskrijgsgevangene,
AMSTERDAM.
Borobudur
In het artikel „Toeristendrama
bij Borobudur" geeft de schrij
ver wel een zeer persoonlijke,
negatieve visie. Onder waar
schijnlijk vergelijkbare om
standigheden hebben wij en,
op andere tijdstippen, ook onze
vrienden een geheel andere
indruk gekregen. Sympathie
ke vooral jonge en zeer jon
ge mensen, die op vaak be
wonderenswaardige wijze hun,
voor ons spotgoedkope, waren
te koop aanboden (waardevol
le souvenirs koop je elders).
Dit speelde zich buiten het ei
genlijke terrein van de Boro
budur af en hinderde de be
zichtiging geenszins. Correct is
wel het principe van de verko
pers: „afspraak is afspraak",
en wel wederzijds, dus ook in
zake het nabrengen van het
afgesproken wisselgeld. Juist
in Indonesië is de vriendelijke
aanpak opmerkelijk. In kam
pongwoninkjes werden wij ui
termate gastvrij ontvangen. In
het artikel werd gewezen op
de Japanse betrokkenheid bij
het toerisme. Buitenlandse be
trokkenheid bij industrie, han
del, toerisme etc. komt in elk
land voor. Wij vonden in In
donesië voldoende toeristische
mogelijkheden zonder dat bui
tenlandse invloed merkbaar
ICD^
>evi
met
Verplichte aidstest
- )EN H
OVER de aidsepidemie in ons land geven de beschikbar)
gegevens een vertekend beeld, omdat velen buiten de „tra Pf"
tionele" risicogroepen weigeren hun bloed te laten onderzij
ken op de aanwezigheid van het aidsvirus. Gebleken is <Voordt
vooral mensen die met aids zijn besmet zo'n onderzoek w wetens
geren. De epidemie schrijdt gelukkig langzamer voort dan
medische kring aanvankelijk werd gevreesd. Op het og<
blik verdubbelt het aantal patiënten per jaar, terwijl
SGP-fr
ndsli
txperin
Bfaks c
deskun
te later
kelijk werd gedacht dat die verdubbeling zich elk half j« éTarde
zou voordoen.
Desondanks is er nog steeds sprake van een epidemj
zodat het van het grootste belang is dat meer duidelijkh<
wordt verkregen over de verspreiding van het aidsvirus.
weten dat ons land op het ogenblik 737 aidspatiënten te
maar we kunnen slechts gissen naar het aantal seropositi
ven dat met het virus is besmet, maar bij wie de ziekte
(nog) niet heeft gemanifesteerd. Dat aantal wordt op 20.0
tot 40.000 geschat; het kunnen er evenwel minder, maar oi
aanzienlijk meer zijn.
TEGEN die achtergrond heeft een meerderheid van de p<
manente aids-commissie van de Gezondheidsraad, het
disch-wetenschappelijk adviesorgaan van de regering, staa
secretaris Dees van volksgezondheid voorgesteld een gro(
schalig onderzoek te laten instellen naar de verspreiding v,
het aidsvirus. Dat bloedonderzoek zou anoniem moeten
den uitgevoerd, zodat de resultaten niet zijn terug te voeri
tot de betrokken personen. Het zou worden verricht door o
derzoek van bloed, dat patiënten toch al, zij het om ande
redenen, bij poliklinieken en consultatiebureaus wordt afj
nomen.
De betrokken patiënten zouden dat onderzoek van hi
bloed niet mogen weigeren en dat is voor twee van de ti(
leden van de commissie aanleiding geweest zich tegen h
voorstel te verklaren. Met het verplichte karakter van
test wordt inderdaad een ethische drempel overschreden: hjj
recht van de patiënt om ongevraagd medisch onderzoek
weigeren. Desondanks brengt de ernst van de situatie en h
belang van de volksgezondheid met zich mee, dat het
stel van de meerderheid van de commissie niet op voorhai
wordt afgewezen. Het zou ons niet verbazen als het kabin
en vervolgens een meerderheid van de Kamer het advi
van de Gezondheidsraad zou
IE1
ALK1
lijkhe
van
ren zi
tuurli
onder
recht
beste
leesb;
kan
lijks
Wisselvallige minister
MINISTER Deetman blijft verbazen. Amper twee maand(
geleden verdedigde hij in de Tweede Kamer een bezuinigii
van vijftig miljoen gulden op kleine scholen en de Kam
ging akkoord onder druk van de door de minister aangeg
ven noodzakelijkheid. Nadat de bonden afgelopen week act
hebben gevoerd, blijkt de minister plotseling bereid te zi
om „nogeens na te pluizen" of er elders in zijn begroting
wat guldens liggen.
HET verbazingwekkende kan schuilen in twee zaken. Of
minister houdt de bonden aan het lijntje of hij heeft de K
ten onrechte doen geloven dat die vijftig miljoen bezirécht
niging echt moest. De irritatie in de Tweede Kamer over velen
recente toezegging van de minister is dan ook te begrijper voork
Met d
Tj Franl
JjIJ de afgelopen begrotingsbehandeling is duidelijk gewo
den dat de Kamer Deetman niet meer op de onderwijszet justiti
wil hebben. De PvdA stuurde hem het liefst met terugwe
kende kracht naar huis en de VVD wil hem in de volgent
regeringsperiode niet weer op die stoel zien. Tegelijkertijd
duidelijk dat Deetman nog wel in is voor een paar jaar
een andere ministerspost.
Dat perspectief zal mede bepalend zijn voor zijn optredt
sinds de laatste begrotingsbehandeling. Het beschadigde im
go van Deetman als onderwijsminister (door chaos bij studi
financiering, beheersingsproblemen van begroting en depaf
tement, maar ook door irritatie bij kamerleden door dieibelasl
optreden e.d.) moet worden opgevijzeld om straks een poli
tiek acceptabele minister van bijvoorbeeld binnenlandse zi v°0^
ken te kunnen zijn. fen;
naar
recht
ren,
heids
meer
Toch
wel ei
dan zi
zelfs
beeld,
of du:
zelf,
blijkt,
hTK
en le
inleid
schap
DEETMAN krijgt als onderwijsminister nog één begrotir
te verdedigen, die voor het jaar 1990. Dat is het jaar van c
parlementsverkiezingen en dat betekent dus dat er alle kaï
is op een „feestbegroting". Dat relativeert de betekenis va
ferme taal die de minister enkele weken geleden verkondij}
de over het onacceptabele van verdere bezuinigingen. H
bepaalt ook het kader van zijn uitspraken in de maanden dj
voor ons liggen.
VAN de minister zijn ongetwijfeld „mooie dingen" te vei
wachten: verzoenende taal jegens zijn tegenstanders, zel|
toegeven na kritiek en wellicht ook bereidheid zo nu en da
nog wat laatjes open te trekken waarin toevallig nóg w»
geld ligt. Het is te hopen dat de bonden op een verstandig
manier inspelen op de omstandigheden. Het gevaar om g(
bruikt te worden voor de politieke image-building van o
minister ligt op de loer in de vorm van schijn-successen in d
onderhandelingen over kleine scholen of wat dan ook.
DEN
gend
(1990
milja
bezu:
groti
tekoi
dienl
cent
3,259
inko