I
Verbijstering over prijs
op hoofd Salman Rushdie
Islamitische leider Akmal wil
verbod van boek in Nederland
Hevige gevechten tussen
christenen in Libanon
Plechtig vertrek
Sovjet-militairen
uit Afghanistan
hebben van mij geen traan gezien"
Iedereen wil
hebben"
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
■e
(ITENLAND
CeidaeSouaout
DONDERDAG 16 FEBRUARI 1989 PAGINA 5
irland
Inpijn
;emene
i ma;
iderei
ord te-
;chten
en datje!
t bijni
oogge-
komei
trismi
lisbare
ntras en VS zien
inig in vredesplan
SHINGTON De Amerikaanse regering
>1 als de anti-Sandinistische rebellen heb-
sceptisch gereageerd op het vredesplan
Midden-Amerika van een vijftal presi-
en uit dit gebied. De radio van de rebellen
lat zij er alleen mee kunnen instemmen als
r zeker van zijn dat Nicaragua de beloofde
ai ocratische hervormingen heeft uitgevoerd,
n hington reageerde met de uitspraak van
woordvoerder dat „men niet moet verge-
dat de Sandinisten nooit één akkoord zijn
komen". De Contras moeten volgens het
r hun bases in Honduras opdoeken. In ruil
voor heeft Nicaragua zich bereid ver-
rd niet later dan 25 februari 1990 vrije en
K mene verkiezingen te organiseren.
Sacharov geen kandidaat
meer voor volkscongres
MOSKOU Burgerrechtenactivist Andrej
Sacharov heeft zijn kandidatuur voor de
verkiezingen voor het congres van volksaf
gevaardigden ingetrokken. Hij riep zijn
sympathisanten op hun stem nu te geven
aan „oprechte" aanhangers van de pere
strojka. „Ik kan alleen kandidaat zijn na
mens de Akademie van Wetenschappen, of
helemaal niet", aldus Sacharov in een ge
sprek met het weekblad „Moskovskije No-
vosti". Sacharov was met een aantal andere
liberale wetenschapsmensen tijdens een
vergadering van de Akademie niet tot kan
didaat gekozen, al hadden 55 wetenschap
pelijke instituten hem voorgedragen. Na
dien was hij door ettelijke kiesdistricten in
Moskou kandidaat gesteld.
Regeringspartij wint
bloedige verkiezingen
COLOMBO De regerende Verenigde Na
tionale Partij (UNP) heeft tijdens de verkie
zingen van gisteren op Sri Lanka haar abso
lute meerderheid behouden. Direct na het
sluiten van de stembussen is op het eiland tot
morgenochtend een uitgaansverbod ingesteld,
in een poging verder geweld te voorkomen.
De stembusstrijd is omgeven geweest met on
gekend geweld. Singalese- en Tamil-extre-
misten hebben aanslagen gepleegd op stem
bureaus en tientallen mensen vermoord. On
danks de moorden en dreigementen is onge
veer 65 procent van de 9,3 miljoen stemge
rechtigden naar de stembus gegaan. Overi
gens is ook melding gemaakt van schermut
selingen tussen voorstanders van elkaar bij
de verkiezingen concurrende partijen.
Israëlische minister
spreekt met Husayni
JERUZALEM De Israëlische vice-
minister van financiën, Yosi Beilin,
heeft gisteren een gesprek gehad met de
directeur van het Instituut voor Arabi
sche Studies in Oost-Jeruzalem, Faisal
al Husayni. Hij geldt als de belangrijkste
PLO-vertegenwoordiger in de bezette
gebieden. Het is de eerste keer dat een
lid van de Israëlische regering een ont
moeting had met al Hasayni, die recen
telijk uit de gevangenis werd ontslagen.
Beilin geldt als een vertrouweling van
Shimon Peres, de Israëlische minister
van financien. Over het gesprek is al
leen bekendgemaakt, dat het ging over
mogelijkheden om een eind te maken
aan de intifada, de Palestijnse opstand
in de bezette gebieden.
Weg vrij voor
proces North
WASHINGTON Het
Amerikaanse ministerie van
justitie heeft zijn beroep bij
het Hooggerechtshof in ver
band met het proces-North
ingetrokken. Dit betekent
dat het proces kan beginnen.
Het besluit werd bekendge
maakt enige uren nadat de
speciale aanklager in het
Iran-Contra-schandaal in
stemming had betuigd met
de wijze, waarop de rechter
in het proces de geheimhou
ding van staatsgeheimen wil
waarborgen.
„Krater" ozonlaag
wordt steeds dieper
TORONTO De „krater" in de ozonlaag
boven de Noordpool, die in 1986 is ont
dekt, is het afgelopen jaar veel dieper ge
worden. Dat is bekendgemaakt door Ca
nadese deskundigen. Boven de Zuidpool is
de ozonlaag al jaren zo dun dat men van
een „gat" spreekt. De laag beschermt de
aarde tegen ultraviolette straling van de
zon. Het gevolg van het dunner worden
van de laag is een vergrote kans op huid
kanker en schade aan ogen en gewassen.
Oorzaak van het verdwijnen van de ozon
laag zijn de chloorfluorkoolwaterstoffen,
die worden gebruikt als drijfgas in spuit
bussen, voor reiniging van elektronische
apparatuur en als koelvloeistof in koelap
paratuur.
Zwarte rookwolken boven Bayrut, waar christolijke groepen el
kaar hevig bestrijden.
FOTO: AP
BAYRUT In en rond de Libanese hoofdstad Bayrut woedt
sinds gisteren een hevige strijd tussen het christelijke deel van
het Libanese leger en leden van de grootste christelijke militie.
Bij de gevechten zijn al tientallen mensen om het leven geko
men. Het gaat om de hevigste gevechten in het christelijke deel
van de Libanese hoofdstad sinds 1986. De betrekkingen tussen
de rechtse militie en het leger zijn al twee jaar gespannen, nadat
de militie zich opwierp als een concurrent van de officiële strijd
krachten. Onlangs gingen beide parijen een tijdelijk bondge
nootschap aan om een gezamenlijk-front te vormen tegen de
door Syrië gesteunde islamitische milities. Dat bondgenootschap
heeft maar kort geduurd.
TERMEZ Ongeveer
tweehonderd juichende
soldaten, bruin van de
zon, hieven hun automati
sche wapens hoog, terwijl
hun bemodderde pantser
wagens gisteren over de
stalen Vriendschapsbrug
denderden die de grensri
vier Amoe-Darja over
spant. Het was veertig mi
nuten voor twaalf plaatse
lijke tijd, precies veertig
minuten voor het verstrij
ken van de in Genève af
gesproken tijdslimiet voor
terugtrekking van het
Rode Leger.
Op de laatste pantserwagen
van de kolonne die over de
brug trok, zat luitenant-ge
neraal Boris Gromov. Hal
verwege de brug liet Gro
mov zijn voertuig stoppen en
rende zijn 14-jarige zoon
Maxim hem met een boeket
bloemen tegemoet. Vader en
zoon legden de laatste meters
naar de stad Termez, op Sov
jet-territorium. lopend af.
„Ik heb niet omgekeken", zei
Gromov. Aan de grens leek
de 45-jarige generaal, die de
eretekenen droeg van Held
van de Sovjetunie, bijna in
tranen. „Wij hebben onze in
ternationalistische plicht tot
het einde tpe volbracht.
Maar ons verdriet over die
genen die niet zullen terug
keren zal nooit worden weg
genomen".
Na ruim negen jaren van
oorlogvoering, met naar
schatting 15.000 gesneuvel
den en 35.000 gewonden, zijn
gisteren de laatste Sovjet
troepen uit het zwaar geha
vende Afghanistan vertrok
ken. Het land dat zij achter
laten zwermt van dezelfde
guerrillastrijders die zij ne
gen jaar geleden hoopten
voorgoed het zwijgen op te
leggen.
Vredesregeling
Hoewel Gromov de situatie
in Afghanistan als rustig
kenschetste, schatten Sovjet
functionarissen dat rond de
koude en hongerige hoofd
stad Kabul ongeveer dertig
duizend guerrillastrijders zijn
samengetrokken. Rond Jala
labad zouden zich nog eens
vijftienduizend guerrillastrij
ders hebben geposteerd.
Volgens officiële kringen in
Kabul heeft het communisti
sche bewind gisteren ge
sprekken aangeknoopt met
enige guerrillacommandan
ten. Volgens deze onbeves
tigde berichten zouden die
commandanten zich bereid
hebben verklaard te praten
over een vredesregeling ter
beëindiging van de „broeder
moord". De regering-Naji-
bullah heeft allen die kiezen
voor een nationale verzoe
ning, materiële hulp en deel
neming aan het politieke
proces in het vooruitzicht ge
steld.
In Moskou publiceerde het
partijblad Pravda gisteren
een opmerkelijk commentaar
waarin werd erkend dat het
Kremlin-besluit om het Rode
Leger naar Afghanistan te
zenden, wellicht een fout is
geweest. Hoge Sovjet-func
tionarissen gaven eerder te
kennen dat net besluit inder
tijd was genomen door o^d-
president Leonid Brezjnev
en diens naaste medewer
kers.
dB OVER ZLJN ONTVOERING:
hoofd
:n za-
van de voorpagina)
Importeur Nilsson
is door de voorraad van „The
Verses" heen en krijgt pas
een week een nieuwe zending
het boek van Rushdie binnen,
woordvoerder van boekhandel
„De vraag naar dit toch
boek stijgt ver boven de
aandacht voor een literair
in een vreemde taal uit. leder-
wil het hebben".
in Utrecht brengt
het boek pas in het na-
op de markt. „Het is een moei-
boek dat vraagt om een zorgvul-
vertaling", aldus een woord
van de uitgeverij. De angst
moordaanslagen die de Engelse
Franse uitgeverij heeft bevangen,
bij Veen amper aanwezig: „We
dat de moslims in Ne
wel wat verstandiger zullen
die van meneer Khomeini,
jn voorzichtig, maar niet over-
bevreesd". De Franse uitgever
zou als gevolg van de
en de dreigementen vanuit
voorlopig hebben afgezien van
vertaling.
LONDEN/TEHERAN
In de hele wereld is met
afschuw en verbijstering
gereageerd op het bericht
uit Iran, dat een liefdadi
ge stichting een beloning
van één miljoen dollar
heeft uitgeloofd voor de
gene die de Britse schrij
ver Salman Rushdie ver
moordt. Rushdie heeft de
woede van fundamenta
listische moslims opge
wekt met zijn boek „Sata
nische Verzen".
tionaire Garde gisteren klaar
te staan om Rushdie te doden,
zoals geestelijk leider Kho
meini eerder deze week heeft
bevolen. De Revolutionaire
Garde, een elite-eenheid, zei
dat de „onderdrukte en isla
mitische landen niet zullen
rusten voordat Rushdie en
zijn uitgevers zijn verdelgd".
In de Iraanse hoofdstad Tehe
ran betoogden gisteren dui
zenden mensen voor de Britse
ambassade. Zij schreeuwden
„Dood aan Groot-Britannië"
en „Dood aan Amerika". Iran
heeft er gisteren in een ver
klaring bij de paus op aange
drongen de publikatie van het
boek te veroordelen en waar
mogelijk te voorkomen.
De Iraanse minister van bui
tenlandse zaken, Ali Akbar
Velayati, stelde gisteren voor
dat de islamitische landen ge
zamenlijk hun culturele cen
tra sluiten in landen die de
„belediging van de islam" toe
staan.
In Egypte waar „De satani
sche verzen" eveneens is ver
boden, zei een geestelijke van
het gezaghebbende islamitisch
centrum Al-Azhar dat de reli
gieuze raad van het instituut
het niet eens is met de oproep
van Khomeini. „Bloed mag
niet vloeien behalve na een
proces en hij (Rushdie) de
kans heeft gekregen zich te
verdedigen of berouw toont.
Als hij berouw heeft is de
zaak gesloten".
De schijver zelf, die in Noord-
Londen woont, is inmiddels
ondergedoken en spoorloos
verdwenen. In een verklaring
die door zijn uitgever werd
uitgegeven, zei Rushdie de
dreigementen serieus te ne
men. Zijn woning is dichtge
timmerd en wordt zwaar be
waakt door de Britse politie.
Een reis door de VS om zijn
boek aan te prijzen heeft
Rushdie afgezegd.
De Britse regering zit intussen
ernstig met de kwestie in
haar maag. Kort geleden zijn
de diplomatieke betrekkingen
met Iran hersteld, in de hoop
dat betere betrekkingen kun
nen leiden tot de vrijlating
van Britten die in Iran en in
Libanon gevangen worden
gehouden. Het ligt wel in de
bedoeling van de Britten Iran
om toelichting te vragen op
het dreigement van Khomei
ni, maar protesten uit Londen
zullen daar niet ter tafel wor
den gebracht. Het is de vraag
in hoeverre Thatchers eigen
partij hiermee akkoord gaat.
Enkele Conservatieve politici
hebben er al op gewezen dat
aanzetting tot moord een
strafbaar feit is en dat in het
Groot-Brittannië van vandaag
geen religieus fanatisme kan
worden getolereerd.
DEN HAAG De hoofd
missionaris van de islami
tische zendingsbeweging
in Nederland, Abdul Ha-
kim Akmal uit Den Haag,
wil een verbod op de ver
spreiding van Salman
Rushdie's „Satanische
verzen" in Nederland.
„De Engelse schrijver is
te ver gegaan met zijn be
ledigingen aan het adres
van de islam en zijn stich
ter de profeet Moham
med, vrede zij met hem",
aldus de imam van de
Haagse Mobarak Moskee.
Volgens imam Akmal is het
bevel tot executie door de
geestelijk leider Khomeini
van Iran in strijd met de is
lam. „Onze godsdienst stelt
dat je het recht niet in eigen
hand moet nemen. Maar ik
kan me Khomeini's reactie
wel voorstellen. Het is de re
actie van een persoon die hei
lig is; als je duizend maal hei
lig bent is de reactie ook dui
zend maal versterkt. Maar hij
blijft zelf verantwoordelijk
voor wat hij gezegd heeft. En
wij stellen: Je mag niet do
den".
Op de vraag of de verschij
ning van het boek van Rush
die in Nederland zou kunnen
leiden tot heftige reacties van
fundamentalistische moslims,
reageren Islam-deskundigen
in ons land ontkennend. Er
zou geen voedingsbodem voor
zijn. „De jongere generatie
ontbreekt de noodzakelijke
kennis van het Arabisch om
zich de politieke literatuur ei
gen te kunnen maken. Boven
dien moet je je in Nederland,
als je iets wilt veranderen,
aan politieke spelregels hou
den. Die regels staan mijlen
ver weg van alles dat naar
fundamentalisme zweemt",
aldus dr. P.S. van Konings
veld, universitair hoofddocent
Islam in Leiden.
De moslimgemeenschap in
Nederland telt 380.000 gelovi
gen. Onder hen is er slechts
een kleine groep die het stem
pel „fundamentalistisch" zou
kunnen krijgen. Die gaan vol
gens Van Koningsveld de
straat niet op: „Ze nemen toch
al zo'n delicate positie in.
Neem bijvoorbeeld de Paki
staanse gemeenschap in Am
sterdam. Dat is een kleine
minderheidsgroep. Die denkt
heel goed na voor ze voedsel
gaat geven aan degenen, die
hen toch al in een negatieve
hoek plaatsen".
De etnische samenstelling van
de moslimgemeenschap is in
Nederland duidelijk verschil
lend van die in Groot-Britan
nië, waar fundamentalisten
wel van zich doen spreken.
Van Koningsveld: „Daar be
staat die groepering voor een
groot deel uit Indiërs en Pa
kistani. Alles wat in het moe
derland gebeurt, wordt op de
voet gevolgd en heeft invloed,
zoals je kunt zien aan de rel
len rond het boek van Rush
die. Als er zoiets in Turkije.
Marokko of Suriname zou ge
beuren, zou dat misschien
hier ook zijn weerslag heb
ben. Nu niet".
De 69-jarige politicus heeft ge
durende zijn gevangenschap
alleen de schoenen en de
broekspijpen van zijn belagers
gezien omdat hij voortdurend
een kap over zijn hoofd had.
Hij houdt het voor mogelijk
dat hij in totaal door vijf man
nen werd vastgehouden. „Ik
had te doen met keiharde pro
fessionals: gedisciplineerd,
goed bewapend en bijna mili
tair georganiseerd. Ik werd ui
terst correct behandeld. Afge
zien van een schermutseling
bij het begin van mijn ontvoe
ring ben ik niet geslagen of
geschopt," aldus een zichtbaar
aangeslagen, maar naar om
standigheden zeer montere
Vanden Boeynants tijdens de
bijna anderhalf uur durende
persconferentie.
Worteltjes
Alle communicatie tussen hem
en zijn ontvoerders verliep via
geschreven boodschappen,
mede omdat hij na het verlies
van zijn gehoorapparaat, dat
hij tijdens zijn ontvoering was
verloren, vrijwel niets meer
hoorde. Hij hield het verstrij
ken van de dagen bij doordat
hij door een spleet in de luiken
kon zien wanneer het dag en
nacht was.
Als voedsel kreeg hij vrijwel
elke dag worteltjes en doperw
ten uit blik voorgezet. „Ik ben
gek op groenten, maar 27' da
gen achter elkaar is iets teveel
van het goede," aldus de vlees
koning, van wie eergisteren
pas bekendraakte dat hij als
vegetariër door het leven gaat.
Hij kreeg verder brood, kaas
en koffie. De medicijnen die
hij nodig heeft in verband met
zijn zwakke hart werden hem
na drie dagen overhandigd.
Een dag voor zijn vrijlating
mocht hij een pijp roken.
Bril
Vanden Boeynants, die tijdens
een groot deel van de perscon
ferentie een bril droeg, zei dat
zijn ontvoerders „professionele
criminelen", waren, die geen
enkel politiek motief hadden.
„We geven geen bliksem om
politiek, we willen geld," zo
hadden de ontvoerders hem op
een zeker moment via een ge
tikte brief laten weten. Zij lie
ten hem al na een paar dagen
weten dat de zogenaamde So
cialistische Revolutionaire Bri
gade niets te betekenen had.
Vanden Boeynants zei niet
hoeveel losgeld er is betaald,
maar bestreed het in de kran
ten genoemde bedrag van 63
miljoen frank (ruim drie mil
joen gulden) niet.
Na het afsteken van een vijf
kwartier durende monoloog
beantwoordde VdB slechts één
vraag. Hij zou maandagavond
niet onmiddellijk naar de poli
tie in Doornik zijn gegaan,
omdat hij nog maar één reflex
had: zo snel mogelijk terug
naar Brussel. Eenmaal thuis
zou hij tot vijf uur 's morgens
zijn ondervraagd, op grond
van een afspraak die zoon
Christian met de politie-auto-
riteiten had gemaakt.
Kapitein Rob in China
rende beweging. „Daar praten we niet meer over." zegt hij, „al
leen... uw prijs is een beetje hoog." Dat vindt Taaie Toon hele
maal niet. Wang Hang biedt hem de helft. Geen denken aan,
meent Taaie Toon, want dat kost hem 10.000 dollar! Beide Chi
nezen doen dan net of ze een beetje doezelig worden van de
opium, maar het ontgaat Rob niet. dat Wang Hang stiekem een
matroos een teken geeft. Hij stoot'taaie Toon aan. Beiden zijn
op hun hoede.
DOWN WITH USA
r DOWN WITH BRITAIN
m
Slechts ge-
liten.feed in zijn ondergoed
hij vast aan een kabel
de muur in een afge-
donker vertrek,
heeft hij niet ge
durende zijn ge-
z}c.h-[ngenschap. Als VdB iets
ïilie- jjjg jcon get)ruik
[,dejJ iken van een micro-
Op al zijn oproepen
binnen dertig secon-
gereageerd, 24 uur
dag.
Belgische ex-premier Paul
Boeynants, die maan-
na een gijzeling van dertig
werd vrijgelaten, vertel-
een persconfe-
dat hij vooral
wa zichzelf had moeten
inds c^ten om te overleven. „Ik
mezelf de hele tijd voor
er niet onderdoor mocht
Ze hebben geen traan
geen klacht gehoord".
Wang Hang ontvangt Taaie Toon en Rob in zijn weelderig
Ichte kajuit met veel strijkages. Hij is blijkbaar een zeer def-
Chinees, want hij is zeer dik en doorgaans zijn dikke Chine-
ook rijk en voornaam.... Dan beginnen de onderhandelingen
de opium. Wang Hang neemt een monster en roept ook zijn
man om het goedje eens te keuren. „Niet slechtniet
t." mompelt de dikzak, beter dan die vorige partij, kapitein,
had u mee geknoeid!" „Geknoeid?" stuift Taaie Toon op.
op je woorden, Wang Hang." De Chinees maakt een afwe-
alle
choo
i va
van
bben.
'erkt,
idera
uizenden Iraniërs liepen gisteren in Teheran te hoop voor de Britse ambassade, uit protest tegen het boek van Rushdie,
lp borden en spandoeken werden de VS en Groot-Brittannië verwenst. FOTO'S: ap