I Verbijstering over prijs op hoofd Salman Rushdie Islamitische leider Akmal wil verbod van boek in Nederland Hevige gevechten tussen christenen in Libanon Plechtig vertrek Sovjet-militairen uit Afghanistan hebben van mij geen traan gezien" Iedereen wil hebben" AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB ■e (ITENLAND CeidaeSouaout DONDERDAG 16 FEBRUARI 1989 PAGINA 5 irland Inpijn ;emene i ma; iderei ord te- ;chten en datje! t bijni oogge- komei trismi lisbare ntras en VS zien inig in vredesplan SHINGTON De Amerikaanse regering >1 als de anti-Sandinistische rebellen heb- sceptisch gereageerd op het vredesplan Midden-Amerika van een vijftal presi- en uit dit gebied. De radio van de rebellen lat zij er alleen mee kunnen instemmen als r zeker van zijn dat Nicaragua de beloofde ai ocratische hervormingen heeft uitgevoerd, n hington reageerde met de uitspraak van woordvoerder dat „men niet moet verge- dat de Sandinisten nooit één akkoord zijn komen". De Contras moeten volgens het r hun bases in Honduras opdoeken. In ruil voor heeft Nicaragua zich bereid ver- rd niet later dan 25 februari 1990 vrije en K mene verkiezingen te organiseren. Sacharov geen kandidaat meer voor volkscongres MOSKOU Burgerrechtenactivist Andrej Sacharov heeft zijn kandidatuur voor de verkiezingen voor het congres van volksaf gevaardigden ingetrokken. Hij riep zijn sympathisanten op hun stem nu te geven aan „oprechte" aanhangers van de pere strojka. „Ik kan alleen kandidaat zijn na mens de Akademie van Wetenschappen, of helemaal niet", aldus Sacharov in een ge sprek met het weekblad „Moskovskije No- vosti". Sacharov was met een aantal andere liberale wetenschapsmensen tijdens een vergadering van de Akademie niet tot kan didaat gekozen, al hadden 55 wetenschap pelijke instituten hem voorgedragen. Na dien was hij door ettelijke kiesdistricten in Moskou kandidaat gesteld. Regeringspartij wint bloedige verkiezingen COLOMBO De regerende Verenigde Na tionale Partij (UNP) heeft tijdens de verkie zingen van gisteren op Sri Lanka haar abso lute meerderheid behouden. Direct na het sluiten van de stembussen is op het eiland tot morgenochtend een uitgaansverbod ingesteld, in een poging verder geweld te voorkomen. De stembusstrijd is omgeven geweest met on gekend geweld. Singalese- en Tamil-extre- misten hebben aanslagen gepleegd op stem bureaus en tientallen mensen vermoord. On danks de moorden en dreigementen is onge veer 65 procent van de 9,3 miljoen stemge rechtigden naar de stembus gegaan. Overi gens is ook melding gemaakt van schermut selingen tussen voorstanders van elkaar bij de verkiezingen concurrende partijen. Israëlische minister spreekt met Husayni JERUZALEM De Israëlische vice- minister van financiën, Yosi Beilin, heeft gisteren een gesprek gehad met de directeur van het Instituut voor Arabi sche Studies in Oost-Jeruzalem, Faisal al Husayni. Hij geldt als de belangrijkste PLO-vertegenwoordiger in de bezette gebieden. Het is de eerste keer dat een lid van de Israëlische regering een ont moeting had met al Hasayni, die recen telijk uit de gevangenis werd ontslagen. Beilin geldt als een vertrouweling van Shimon Peres, de Israëlische minister van financien. Over het gesprek is al leen bekendgemaakt, dat het ging over mogelijkheden om een eind te maken aan de intifada, de Palestijnse opstand in de bezette gebieden. Weg vrij voor proces North WASHINGTON Het Amerikaanse ministerie van justitie heeft zijn beroep bij het Hooggerechtshof in ver band met het proces-North ingetrokken. Dit betekent dat het proces kan beginnen. Het besluit werd bekendge maakt enige uren nadat de speciale aanklager in het Iran-Contra-schandaal in stemming had betuigd met de wijze, waarop de rechter in het proces de geheimhou ding van staatsgeheimen wil waarborgen. „Krater" ozonlaag wordt steeds dieper TORONTO De „krater" in de ozonlaag boven de Noordpool, die in 1986 is ont dekt, is het afgelopen jaar veel dieper ge worden. Dat is bekendgemaakt door Ca nadese deskundigen. Boven de Zuidpool is de ozonlaag al jaren zo dun dat men van een „gat" spreekt. De laag beschermt de aarde tegen ultraviolette straling van de zon. Het gevolg van het dunner worden van de laag is een vergrote kans op huid kanker en schade aan ogen en gewassen. Oorzaak van het verdwijnen van de ozon laag zijn de chloorfluorkoolwaterstoffen, die worden gebruikt als drijfgas in spuit bussen, voor reiniging van elektronische apparatuur en als koelvloeistof in koelap paratuur. Zwarte rookwolken boven Bayrut, waar christolijke groepen el kaar hevig bestrijden. FOTO: AP BAYRUT In en rond de Libanese hoofdstad Bayrut woedt sinds gisteren een hevige strijd tussen het christelijke deel van het Libanese leger en leden van de grootste christelijke militie. Bij de gevechten zijn al tientallen mensen om het leven geko men. Het gaat om de hevigste gevechten in het christelijke deel van de Libanese hoofdstad sinds 1986. De betrekkingen tussen de rechtse militie en het leger zijn al twee jaar gespannen, nadat de militie zich opwierp als een concurrent van de officiële strijd krachten. Onlangs gingen beide parijen een tijdelijk bondge nootschap aan om een gezamenlijk-front te vormen tegen de door Syrië gesteunde islamitische milities. Dat bondgenootschap heeft maar kort geduurd. TERMEZ Ongeveer tweehonderd juichende soldaten, bruin van de zon, hieven hun automati sche wapens hoog, terwijl hun bemodderde pantser wagens gisteren over de stalen Vriendschapsbrug denderden die de grensri vier Amoe-Darja over spant. Het was veertig mi nuten voor twaalf plaatse lijke tijd, precies veertig minuten voor het verstrij ken van de in Genève af gesproken tijdslimiet voor terugtrekking van het Rode Leger. Op de laatste pantserwagen van de kolonne die over de brug trok, zat luitenant-ge neraal Boris Gromov. Hal verwege de brug liet Gro mov zijn voertuig stoppen en rende zijn 14-jarige zoon Maxim hem met een boeket bloemen tegemoet. Vader en zoon legden de laatste meters naar de stad Termez, op Sov jet-territorium. lopend af. „Ik heb niet omgekeken", zei Gromov. Aan de grens leek de 45-jarige generaal, die de eretekenen droeg van Held van de Sovjetunie, bijna in tranen. „Wij hebben onze in ternationalistische plicht tot het einde tpe volbracht. Maar ons verdriet over die genen die niet zullen terug keren zal nooit worden weg genomen". Na ruim negen jaren van oorlogvoering, met naar schatting 15.000 gesneuvel den en 35.000 gewonden, zijn gisteren de laatste Sovjet troepen uit het zwaar geha vende Afghanistan vertrok ken. Het land dat zij achter laten zwermt van dezelfde guerrillastrijders die zij ne gen jaar geleden hoopten voorgoed het zwijgen op te leggen. Vredesregeling Hoewel Gromov de situatie in Afghanistan als rustig kenschetste, schatten Sovjet functionarissen dat rond de koude en hongerige hoofd stad Kabul ongeveer dertig duizend guerrillastrijders zijn samengetrokken. Rond Jala labad zouden zich nog eens vijftienduizend guerrillastrij ders hebben geposteerd. Volgens officiële kringen in Kabul heeft het communisti sche bewind gisteren ge sprekken aangeknoopt met enige guerrillacommandan ten. Volgens deze onbeves tigde berichten zouden die commandanten zich bereid hebben verklaard te praten over een vredesregeling ter beëindiging van de „broeder moord". De regering-Naji- bullah heeft allen die kiezen voor een nationale verzoe ning, materiële hulp en deel neming aan het politieke proces in het vooruitzicht ge steld. In Moskou publiceerde het partijblad Pravda gisteren een opmerkelijk commentaar waarin werd erkend dat het Kremlin-besluit om het Rode Leger naar Afghanistan te zenden, wellicht een fout is geweest. Hoge Sovjet-func tionarissen gaven eerder te kennen dat net besluit inder tijd was genomen door o^d- president Leonid Brezjnev en diens naaste medewer kers. dB OVER ZLJN ONTVOERING: hoofd :n za- van de voorpagina) Importeur Nilsson is door de voorraad van „The Verses" heen en krijgt pas een week een nieuwe zending het boek van Rushdie binnen, woordvoerder van boekhandel „De vraag naar dit toch boek stijgt ver boven de aandacht voor een literair in een vreemde taal uit. leder- wil het hebben". in Utrecht brengt het boek pas in het na- op de markt. „Het is een moei- boek dat vraagt om een zorgvul- vertaling", aldus een woord van de uitgeverij. De angst moordaanslagen die de Engelse Franse uitgeverij heeft bevangen, bij Veen amper aanwezig: „We dat de moslims in Ne wel wat verstandiger zullen die van meneer Khomeini, jn voorzichtig, maar niet over- bevreesd". De Franse uitgever zou als gevolg van de en de dreigementen vanuit voorlopig hebben afgezien van vertaling. LONDEN/TEHERAN In de hele wereld is met afschuw en verbijstering gereageerd op het bericht uit Iran, dat een liefdadi ge stichting een beloning van één miljoen dollar heeft uitgeloofd voor de gene die de Britse schrij ver Salman Rushdie ver moordt. Rushdie heeft de woede van fundamenta listische moslims opge wekt met zijn boek „Sata nische Verzen". tionaire Garde gisteren klaar te staan om Rushdie te doden, zoals geestelijk leider Kho meini eerder deze week heeft bevolen. De Revolutionaire Garde, een elite-eenheid, zei dat de „onderdrukte en isla mitische landen niet zullen rusten voordat Rushdie en zijn uitgevers zijn verdelgd". In de Iraanse hoofdstad Tehe ran betoogden gisteren dui zenden mensen voor de Britse ambassade. Zij schreeuwden „Dood aan Groot-Britannië" en „Dood aan Amerika". Iran heeft er gisteren in een ver klaring bij de paus op aange drongen de publikatie van het boek te veroordelen en waar mogelijk te voorkomen. De Iraanse minister van bui tenlandse zaken, Ali Akbar Velayati, stelde gisteren voor dat de islamitische landen ge zamenlijk hun culturele cen tra sluiten in landen die de „belediging van de islam" toe staan. In Egypte waar „De satani sche verzen" eveneens is ver boden, zei een geestelijke van het gezaghebbende islamitisch centrum Al-Azhar dat de reli gieuze raad van het instituut het niet eens is met de oproep van Khomeini. „Bloed mag niet vloeien behalve na een proces en hij (Rushdie) de kans heeft gekregen zich te verdedigen of berouw toont. Als hij berouw heeft is de zaak gesloten". De schijver zelf, die in Noord- Londen woont, is inmiddels ondergedoken en spoorloos verdwenen. In een verklaring die door zijn uitgever werd uitgegeven, zei Rushdie de dreigementen serieus te ne men. Zijn woning is dichtge timmerd en wordt zwaar be waakt door de Britse politie. Een reis door de VS om zijn boek aan te prijzen heeft Rushdie afgezegd. De Britse regering zit intussen ernstig met de kwestie in haar maag. Kort geleden zijn de diplomatieke betrekkingen met Iran hersteld, in de hoop dat betere betrekkingen kun nen leiden tot de vrijlating van Britten die in Iran en in Libanon gevangen worden gehouden. Het ligt wel in de bedoeling van de Britten Iran om toelichting te vragen op het dreigement van Khomei ni, maar protesten uit Londen zullen daar niet ter tafel wor den gebracht. Het is de vraag in hoeverre Thatchers eigen partij hiermee akkoord gaat. Enkele Conservatieve politici hebben er al op gewezen dat aanzetting tot moord een strafbaar feit is en dat in het Groot-Brittannië van vandaag geen religieus fanatisme kan worden getolereerd. DEN HAAG De hoofd missionaris van de islami tische zendingsbeweging in Nederland, Abdul Ha- kim Akmal uit Den Haag, wil een verbod op de ver spreiding van Salman Rushdie's „Satanische verzen" in Nederland. „De Engelse schrijver is te ver gegaan met zijn be ledigingen aan het adres van de islam en zijn stich ter de profeet Moham med, vrede zij met hem", aldus de imam van de Haagse Mobarak Moskee. Volgens imam Akmal is het bevel tot executie door de geestelijk leider Khomeini van Iran in strijd met de is lam. „Onze godsdienst stelt dat je het recht niet in eigen hand moet nemen. Maar ik kan me Khomeini's reactie wel voorstellen. Het is de re actie van een persoon die hei lig is; als je duizend maal hei lig bent is de reactie ook dui zend maal versterkt. Maar hij blijft zelf verantwoordelijk voor wat hij gezegd heeft. En wij stellen: Je mag niet do den". Op de vraag of de verschij ning van het boek van Rush die in Nederland zou kunnen leiden tot heftige reacties van fundamentalistische moslims, reageren Islam-deskundigen in ons land ontkennend. Er zou geen voedingsbodem voor zijn. „De jongere generatie ontbreekt de noodzakelijke kennis van het Arabisch om zich de politieke literatuur ei gen te kunnen maken. Boven dien moet je je in Nederland, als je iets wilt veranderen, aan politieke spelregels hou den. Die regels staan mijlen ver weg van alles dat naar fundamentalisme zweemt", aldus dr. P.S. van Konings veld, universitair hoofddocent Islam in Leiden. De moslimgemeenschap in Nederland telt 380.000 gelovi gen. Onder hen is er slechts een kleine groep die het stem pel „fundamentalistisch" zou kunnen krijgen. Die gaan vol gens Van Koningsveld de straat niet op: „Ze nemen toch al zo'n delicate positie in. Neem bijvoorbeeld de Paki staanse gemeenschap in Am sterdam. Dat is een kleine minderheidsgroep. Die denkt heel goed na voor ze voedsel gaat geven aan degenen, die hen toch al in een negatieve hoek plaatsen". De etnische samenstelling van de moslimgemeenschap is in Nederland duidelijk verschil lend van die in Groot-Britan nië, waar fundamentalisten wel van zich doen spreken. Van Koningsveld: „Daar be staat die groepering voor een groot deel uit Indiërs en Pa kistani. Alles wat in het moe derland gebeurt, wordt op de voet gevolgd en heeft invloed, zoals je kunt zien aan de rel len rond het boek van Rush die. Als er zoiets in Turkije. Marokko of Suriname zou ge beuren, zou dat misschien hier ook zijn weerslag heb ben. Nu niet". De 69-jarige politicus heeft ge durende zijn gevangenschap alleen de schoenen en de broekspijpen van zijn belagers gezien omdat hij voortdurend een kap over zijn hoofd had. Hij houdt het voor mogelijk dat hij in totaal door vijf man nen werd vastgehouden. „Ik had te doen met keiharde pro fessionals: gedisciplineerd, goed bewapend en bijna mili tair georganiseerd. Ik werd ui terst correct behandeld. Afge zien van een schermutseling bij het begin van mijn ontvoe ring ben ik niet geslagen of geschopt," aldus een zichtbaar aangeslagen, maar naar om standigheden zeer montere Vanden Boeynants tijdens de bijna anderhalf uur durende persconferentie. Worteltjes Alle communicatie tussen hem en zijn ontvoerders verliep via geschreven boodschappen, mede omdat hij na het verlies van zijn gehoorapparaat, dat hij tijdens zijn ontvoering was verloren, vrijwel niets meer hoorde. Hij hield het verstrij ken van de dagen bij doordat hij door een spleet in de luiken kon zien wanneer het dag en nacht was. Als voedsel kreeg hij vrijwel elke dag worteltjes en doperw ten uit blik voorgezet. „Ik ben gek op groenten, maar 27' da gen achter elkaar is iets teveel van het goede," aldus de vlees koning, van wie eergisteren pas bekendraakte dat hij als vegetariër door het leven gaat. Hij kreeg verder brood, kaas en koffie. De medicijnen die hij nodig heeft in verband met zijn zwakke hart werden hem na drie dagen overhandigd. Een dag voor zijn vrijlating mocht hij een pijp roken. Bril Vanden Boeynants, die tijdens een groot deel van de perscon ferentie een bril droeg, zei dat zijn ontvoerders „professionele criminelen", waren, die geen enkel politiek motief hadden. „We geven geen bliksem om politiek, we willen geld," zo hadden de ontvoerders hem op een zeker moment via een ge tikte brief laten weten. Zij lie ten hem al na een paar dagen weten dat de zogenaamde So cialistische Revolutionaire Bri gade niets te betekenen had. Vanden Boeynants zei niet hoeveel losgeld er is betaald, maar bestreed het in de kran ten genoemde bedrag van 63 miljoen frank (ruim drie mil joen gulden) niet. Na het afsteken van een vijf kwartier durende monoloog beantwoordde VdB slechts één vraag. Hij zou maandagavond niet onmiddellijk naar de poli tie in Doornik zijn gegaan, omdat hij nog maar één reflex had: zo snel mogelijk terug naar Brussel. Eenmaal thuis zou hij tot vijf uur 's morgens zijn ondervraagd, op grond van een afspraak die zoon Christian met de politie-auto- riteiten had gemaakt. Kapitein Rob in China rende beweging. „Daar praten we niet meer over." zegt hij, „al leen... uw prijs is een beetje hoog." Dat vindt Taaie Toon hele maal niet. Wang Hang biedt hem de helft. Geen denken aan, meent Taaie Toon, want dat kost hem 10.000 dollar! Beide Chi nezen doen dan net of ze een beetje doezelig worden van de opium, maar het ontgaat Rob niet. dat Wang Hang stiekem een matroos een teken geeft. Hij stoot'taaie Toon aan. Beiden zijn op hun hoede. DOWN WITH USA r DOWN WITH BRITAIN m Slechts ge- liten.feed in zijn ondergoed hij vast aan een kabel de muur in een afge- donker vertrek, heeft hij niet ge durende zijn ge- z}c.h-[ngenschap. Als VdB iets ïilie- jjjg jcon get)ruik [,dejJ iken van een micro- Op al zijn oproepen binnen dertig secon- gereageerd, 24 uur dag. Belgische ex-premier Paul Boeynants, die maan- na een gijzeling van dertig werd vrijgelaten, vertel- een persconfe- dat hij vooral wa zichzelf had moeten inds c^ten om te overleven. „Ik mezelf de hele tijd voor er niet onderdoor mocht Ze hebben geen traan geen klacht gehoord". Wang Hang ontvangt Taaie Toon en Rob in zijn weelderig Ichte kajuit met veel strijkages. Hij is blijkbaar een zeer def- Chinees, want hij is zeer dik en doorgaans zijn dikke Chine- ook rijk en voornaam.... Dan beginnen de onderhandelingen de opium. Wang Hang neemt een monster en roept ook zijn man om het goedje eens te keuren. „Niet slechtniet t." mompelt de dikzak, beter dan die vorige partij, kapitein, had u mee geknoeid!" „Geknoeid?" stuift Taaie Toon op. op je woorden, Wang Hang." De Chinees maakt een afwe- alle choo i va van bben. 'erkt, idera uizenden Iraniërs liepen gisteren in Teheran te hoop voor de Britse ambassade, uit protest tegen het boek van Rushdie, lp borden en spandoeken werden de VS en Groot-Brittannië verwenst. FOTO'S: ap

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5