oelen zich miskend
Bewoners gifbelten
YNZ wil meer voorzieningen
in nieuwe basisverzekering
Commerciële tv is nog ver weg
Defensie
wil meer
vrouwen
in leger
„Dienstverlening als straf?
Werklozen snakken ernaar"
ïV1
Bouwbonden
breiden
acties uit
AL GESPUWD IN „AANKLACHT" TEGEN NIJPELS
wordi
werkt
schikba
d, te ve
werklo
HAAG De bewo-
ers van de Claude De-
Tkgeve ussy straat in Den Haag
'orden wellicht ingelijfd
het groeiend legioen
rijven ian mensen wier huis op
stien g^helt staat. Als dat
snmaal is vastgesteld,
aantre Pen ze kunnen stuiten
past aaPP Pr°blemen waar die
'anisati ndere gifbeltbewoners
'itgelekiee ziJn geconfronteerd:
g van| ebrek aan inspraak, on
to ogingi eugdelijke saneringen,
traag verloop van
choonmaak, een slechte
:hadevergoeding en
eldgebrek.
len ve
)eze vijf verschijnselen vor-
ien de kern van de aanklacht
ve''e vandaag in de vorm van
l en rapport aan minister Nij-
els van Volkshuisvesting,
1 siecn {uimtelijke Ordening en Mi-
wini euhygiéne werd aangeboden.
loon< )e opstellers van de aanklacht
ang v; Bewoners van gifbelten mis-
c lend" zijn elf bewonersorgani
saties uit plaatsen waar juist
f gif in de grond is gevonden of
naar reeds een sanering gaan-
^Hprla
Wet hulp van de stichting Ne-
prland pifvrij, een samen-
period
temper
na
za
oger.
5 grad
lijk 1
rdag
bew<
tuur
jebiedi
(Van onze
parlementaire redactie)
)EN HAAG Het ministerie
'an defensie wil het aantal
west 'rouwen 'n het leger de ko-
volkir nenc*e vijfjaar aanzienlijk uit
breiden. Op dit moment wer
en er in de diverse krijgs-
aachtonderdelen circa 2400
'rouwen. Dat is 4,5 procent
'an het totale beroepsperso-
jeel. In 1993 moet dit percen-
'eratuï.age ziin gesteêen naar 8-
j Staatssecretaris Van Houwe-
®ngen (defensie) heeft de
'weede Kamer gisteren een
plan voorgelegd om de krijgs-
nacht voor vrouwen aantrek-
telijker te maken. De werving
van vrouwen zal vooral ge-
richt zijn op de leeftijdscatego-
rie van 17 tot 27 jaar.
Vrouwen met een technische
exacte opleiding die een ka-
j derfunctie in het leger willen
o vervullen, krijgen voortaan
voorrang boven mannelijke
sollicitanten. Ook zullen vrou
wen die beroepsmilitair willen
worden de gelegenheid krijgen
om op rijkskosten een hbo-op-
leiding te volgen. Binnen de
krijgsmachtorganisatie zal de
doorstroming van vrouwen
naar hoge functies worden be
vorderd. Verder wordt mo
menteel onderzocht of speciaal
voor vrouwelijke militairen
deeltijdbanen kunnen worden
s gecreëerd.
ADVERTENTIE
ANPNIEUWSTELEFOONï
91122330,
'AGINA
BINNENLAND üeidóaQowuvnt DONDERDAG 16 FEBRUARI 1989 PAGINA 3
Plan voor particuliere
gevangenis in Lelystad
LELYSTAD In Lelystad wordt, zo
als het zich nu laat aanzien, in de na
bije toekomst een volledig geprivati
seerde gevangenis gebouwd. Samen
met de gevangenis verschijnt er ook
een opleidingscentrum voor gevange
nispersoneel in de Flevolandse provin
ciehoofdstad.
Belanghebben hebben gisteravond hun
handtekeningen gezet onder een con
venant dat de basis legt voor de plan
nen. Het is de bedoeling dat een pro
jectgroep vóór 1 juni zal onderzoeken
of dit project haalbaar is. De gevange
nis in Lelystad zal een van de oplossin
gen moeten vormen voor het groeiende
probleem van cellentekort. Het zou de
eerste particuliere gevangenis in Ne
derland worden.
I/Mpejaarde slachtoffer
an drugsverslaafden
i DE KNOLLEN
Schoon bos
Om te
benadrukken dat
bomen de
schoonmakers
van het milieu
zijn, bood
directeur H.
Bannier van Plant
Publiciteit
Holland samen
met de 11-jarige
Saskia Brederode
uit Den Haag
milieuminister
Nijpels gisteren
een miniatuurbos
aan. Dat
gebeurde bij de
opening van de
Westfriese Flora
in Bovenkarspel.
Op deze
bolbloemen-
tentoonstelling
die van 16 tot en
met 26 februari
duurt zijn ook de
boomkwekers
vertegen
woordigd.
FOTO: PR
handen hebben, werd onder
meer de bewoners van wijken
in Groningen (AAgrunol),
Hengelo, de Volger meerpolder
en Maassluis ontzegd.
Verder verloopt het proces
tussen ontdekking van de ver
vuiling en daadwerkelijke op
levering van schone grond ui
terst moeizaam. Dat houdt
voor een groot deel verband
met de hoge kosten die zijn ge
moeid met zulke operaties;
provincies klagen al heel lang
over het te geringe bedrag dat
de minister jaarlijks aan hen
toekent voor de uitvoering
van schoonmaakwerken. Mo
menteel trekt het Rijk jaarlijks
nog geen 200 miljoen uit voor
de sanering, hetgeen volgens
de opstellers van de aanklacht
te weinig is om alle klussen
goed aan te kunnen pakken.
Ook financiële problemen zijn
er voor individuele bewoners,
omdat er zelden een adequate
regeling voor een schadever
goeding wordt getroffen. Hier
en daar, zoals in Hengelo, wor
den delen van gifwijken door
het rijk opgekocht; andere ge
dupeerden krijgen een ontoe
reikende gemeentelijke scha
devergoeding en voor zeer ve
len wordt helemaal geen rege-
Kinderen graven niet meer in
de grond van de speeltuin bij
de Claude Debussystraat in
Den Haag, sinds er aanwijzin
gen zijn dat de grond veront
reinigd Is.
FOTO: ANP
ling getroffen die de waarde
vermindering van hun huis
kan compenseren. En over een
vergoeding voor de geleden
geestelijke en lichamelijke
schade hoeven de bewoners al
helemaal niet te beginnen, zo
zeggen de opstellers van het
rapport.
ARJEN VAN DER SAR
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Als een
crimineel in plaats van
een gevangenisstraf een
werkopdracht krijgt (bij
voorbeeld 100 uur bomen
zagen bij Staatsbosbeheer
of klussen in een tehuis
voor gehandicapten),
spreekt men van een 'al
ternatieve straf. Er staat
nog niets over in het Wet
boek van Strafrecht. Bin
nenkort wordt echter „het
verrichten van onbetaalde
arbeid ten dienste van de
gemeenschap" als officiële
straf in de wet opgeno
men.
De Tweede Kamer stemde gis
teravond in grote trekken met
deze aanvulling van het Wet
boek van Strafrecht in, zij het
niet zonder enkele kritische
noten. Aan een veroordeling
tot een 'werkstraf' zijn overi
gens wel enkele voorwaarden
verbonden. De straf mag al
leen worden opgelegd voor de
licten die anders tot maximaal
zes maanden gevangenisstraf
zouden leiden. Zwaardere mis
daden kunnen nooit met
dienstverlening worden be
straft. Belangrijk is ook dat de
werkstraf enkel op verzoek
van de verdachte kan worden
opgelegd. De rechter hoeft niet
op zo'n verzoek in te gaan.
Tenslotte mag het opgedragen
werk nooit meer dan 240 uur
in beslag nemen.
Hoewel geen enkele kamer
fractie de dienstverlening door
criminelen afwees, hadden
PvdA en VVD wel moeite met
enkele aspecten van de 'nieu
we' straf. PvdA-woordvoerder
Kosto betoogde dat het ver
richten van arbeid niet als
straf mag worden aangeduid.
„Vele werklozen snakken er
naar te kunnen werken. Voor
hen is het juist een straf geen
werk te hebben. Ook al gaat
het hier om onbetaald werk,
dan nog is het vreemd van een
straf te spreken, want duizen
den burgers zetten zich al
sinds jaar en dag onbeloond in
voor hun medeburgers", aldus
Kosto. Hij bepleitte de dienst
verlening in het Wetboek van
Strafrecht niet aan te merken
als 'hoofdstraf' (naast de boete
en de gevangenisstraf) maar
als alternatief voor een korte
gevangenisstraf.
Minister Korthals Altes (justi
tie) voelde hier niets voor. „Op
die manier zou de indruk kun
nen ontstaan dat dienstverle
ning een gunst is", zei hij. Als
echter volgende week bij de
stemmingen blijkt dat de Ka
mer het PvdA-voorstel steunt,
zal de minister zich daar niet
verder tegen verzetten.
De VVD had bezwaren van
andere aard. De liberalen me
nen dat dienstverlening
slechts in beperkte mate mag
worden toegepast. De misdadi
ger die inplaats van zes maan
den gevangenisstraf 240 uur
ergens te werk wordt gesteld,
is volgens VVD een bofferd
omdat het werk bij lange na
niet tegen de celstraf opweegt
Zo verliest het strafkarakter
van de dienstverlening zijn
waarde. VVD-woordvoerder
Korthals stelde daarom voor
de dienstverlening alleen bij
lichte delicten op te leggen. De
minister vond echter dat de
rechter dat maar moet uitma
ken, omdat elk vergrijp en
elke misdadiger in aard en
achtergrond verschillen.
elangi
ït bij
werkingsverband van landelij
ke milieu-organisaties op het
gebied van bodemverontreini
ging, kwamen ze tot een ui
terst giftig boekwerkje. Daarin
pleiten ze onder meer voor
versterking van de juridische
positie van betrokken bewo
ners, voor beroepsmogelijkhe
den bij de Raad van State,
voor vergoeding voor het in
roepen van technische experts
en voor meer voorlichting en
hulpverlening. Verder dient
saneren niets minder te zijn
dan werkelijk schoonmaken;
er mag niet worden volstaan
met het isoleren van de onder
ste lagen vervuilde grond. Ook
moeten strenge eisen voor de
schoonmaak in de wet worden
opgenomen en tevens een zo
geheten „vrije woonkeuzere-
geling", die gedupeerden de fi
nanciële middelen verschaft
om te verhuizen naar elders.
Alleen bezwaren
In het rapport aan Nijpels spu
wen de bewonersgroepen hun
gal over de wijze waarop Ne
derland z'n smerige zaakjes
opknapt. Zo is het de laatste
jaren pijnlijk duidelijk gewor
den dat bewoners formeel wei
nig rechten bezitten. Is een
maal gebleken dat ze op ver
vuilde grond wonen; dan kun
nen ze hoogstens hun bezwa
ren kenbaar maken als ze vin
den dat de schoonmaakwerk-
zaamheden niet ver genoeg
gaan.
Het blijft echter bij het ken
baar maken van bezwaren.
Verschillende overheidsorga
nen hebben de laatste jaren
adviezen van nota bene door
de regering gepropageerde
projectgroepen (waarin ook
bewoners zitting hebben) in de
prullebak gegooid of zelfs het
bestaan van die groepen gene
geerd. Bewoners hebben soms
nauwelijks de gelegenheid
rapporten over „hun" gifbelt
te bestuderen.
Dat gold bijvoorbeeld voor de
bekende giflokatie Old Rui-
tenborgh in Hengelo, waar
overigens ook nooit is_geluis-
terd naar de afwijkende advie
zen die bewoners gaven aan
Gedeputeerde Staten. In het
boekwerk over de gifbelten
klagen Hengelose gedupeer
den ook dat ze slecht op de
hoogte werden gehouden van
de stand van zaken; in veel ge
vallen is informatie over de
kwestie niet eens openbaar,
ook niet voor betrokken bewo
ners. „Het komt meermalen
voor dat de bewoners ten on
rechte worden gerustgesteld
en dat de ernst van de vervui
ling aanvankelijk wordt geba
gatelliseerd", zo bleek niet al
leen in Hengelo maar ook in
Gat van Reef, een lokatie die
in Schoonebeek en omgeving
berucht is geworden.
Lang niet altijd wordt de sane
ring aangepakt zoals dat eigen
lijk zou moeten, zo luidt één
van de aanklachten tegen de
minister. „De ontwikkelingen
van de laatste jaren laten zien
dat het rijk steeds meer de
neiging heeft om provinciale
saneringsvoorstellen om finan
ciële redenen uit te kleden",
zo formuleren de bewoners-
groepen hun beschuldiging
aan het adres van Nijpels.
Daarbij staan de bewoners -
ondanks door de Tweede Ka
mer aanvaarde moties die ei
sen dat hun postitie wordt ver
sterkt - meestal volkomen bui
tenspel. In Hengelo, Schoon
hoven, Dordrecht, Kralingen
(Rotterdam), Maassluis en
Kerkrade is het volgens de
Vereniging Nederland Gifvrij
voorgekomen dat al dan niet
in het geheim naast de project
groep een ambtelijke werk
groep werd ingesteld waar de
werkelijke besluitvorming
werd voorbereid. „Bewoners
worden op die manier volledig
uitgesloten van de besluitvor
ming en krijgen te maken met
een informatie-achterstand",
zo luidt de conclusie.
Veeg
Ook de ambtenaren van het
ministerie krijgen een veeg uit
de pan. Zodra de kosten van
een schoonmaakoperatie bo
ven de 10 miljoen komen,
weigert het ministerie van
VROM met bewonersafge
vaardigden rond de tafel te
gaan zitten, zeggen de opstel
lers van de aanklacht. Recht
streeks overleg met de top
ambtenaren die de touwtjes in
moet gebeuren, omdat dan uit
eindelijk 30 procent van de
premie nominaal (dus niet af
hankelijk van het inkomen)
zal zijn. Volgens de zieken
fondsen moet worden volstaan
met de huidige 156 plus de
eigen bijdragen die nu worden
betaald voor de specialist en
medicijnen (gemiddeld 30 per
ziekenfondsverzekerde).
Het kabinet wil onder meer de
tandheelkunde voor volwasse
nen, de fysiotherapie en de ge
neesmiddelen onderbrengen in
het aanvullende pakket. Het
vertrouwt erop dat de mensen
zich daarvoor wel vrijwillig
zullen verzekeren. Een in op
dracht van de VNZ onder 2000
Nederlanders uitgevoerd re
presentatief onderzoek heeft
echter uitgewezen dat dit niet
zo is. De betere risico's (jonge,
gezonde mensen) zullen afha
ken waardoor de premie voor
veel van de overblijvenden te
ho#)g wordt; volgens de VNZ
ruim 400 per jaar
UTRECHT De bouwbon
den van FNV en CNV orga
niseren morgen na de mid-
dagschaft op negentien plaat
sen demonstratieve werkon
derbrekingen, waaraan naai
verwachting 15- tot 20.00C
bouwvakkers zullen deelne
men.
geïnterpreteerd. Daarover wordt vol
gende week verder gesproken.
Voorts zullen de ministeries van
WVC en economische zaken een ad
vies opstellen over de mogelijkheden
voor de invoering van commerciële
tv, als uitwerking van het daarover
bepaalde in het regeerakkoord. De
Tweede Kamer wil 6 maart debatte
ren over de commerciële tv. Maar de
kans dat dit doorgaat is klein, omdat
het kabinetsstandpunt niet voor die
datum wordt verwacht.
Hoewel het topberaad gisteren in
goede sfeer verliep, is duidelijk ge
worden dat de invoering van com
merciële tv niet alleen wordt geblok
keerd door technische en juridische
problemen, maar ook door politieke
tegenstellingen. Het CDA blijft op
het standpunt dat de huidige omroep
verenigingen alle ruimte moeten
houden. De VVD is bang dat de com
merciële omroep hierdoor geen be-
staansruimte zal krijgen. Daarnaast
zijn tal van vragen niet beantwoord
over de juridische gevolgen van een
tv-bestel waarin publieke omroepen
geen reclame mogen maken en de
nieuwe commerciële omroep wél. Dit
zou in strijd kunnen zijn met interna
tionale regels.
ZEIST In de toekomsti
ge verplichte basisverze
kering tegen ziektekosten
moeten meer voorzienin
gen worden onderge
bracht dan het kabinet
van plan is. Uiteindelijk
zal de vrijwillige aanvul
lende verzekering maar
zes procent van het totaal
mogen omvatten.
De Vereniging van Neder
landse Ziekenfondsen heeft dit
standpunt gisteren bekend ge
maakt, mede met het oog op
de aarzelingen in de Tweede
Kamer - vooral bij de VVD -
over de verdere uitvoering
van het plan-Dekker en het
opstellen van de verkiezings
programma's voor 1990.
Net als het kabinet kiest de
VNZ voor het tot stand bren
gen van de basisverzekering
via geleidelijke uitbreiding
van de awbz (Algemene Wet
Bijzondere Ziektekosten). De
awbz geldt voor iedereen en is
een sociale verzekering met
een premie naar draagkracht.
Een eerste stap is op 1 januari
al gezet door de psychiatrie en
de kunst- en hulpmiddelen uit
de pakketten van de zieken
fondsen en de particuliere ver
zekeraars over te hevelen naar
de awbz. Dat ging gepaard met
de invoering van een nomina
le premie (een vast bedrag)
voor het ziekenfonds: 156 per
jaar voor volwassenen en de
helft voor maximaal twee kin
deren. Het kabinet wil die no
minale premie verder verho
gen naarmate er meer voorzie
ningen naar de awbz gaan.
De VNZ vindt dat dit niet
Pleidooi voor dieren
Jules de Korte hield gisteren een pleidooi voor de rechten van
het dier tijdens een hoorzitting van de kamercommissie van land
bouw en visserij over de Welzijns- en Gezondheidswet voor Die
ren. De Korte werd gesteund door diverse bestuursleden van de
Dierenbescherming, waarvan de zanaer/tekstschrijver een actief
lid v
criTn amd
Inzet van het conflict is hei
verschuiven van roostervrijt
dagen. De werkgevers willen
vier roostervrije dagen ver
schuiven naar de winterslui-
ting, waardoor vier verplichte
snipperdagen elders in het jaar
beschikbaar zijn. De bouwbon
den van FNV en CNV zijn
bang dat vooral kleinere be
drijven de snipperdagen afko
pen, waardoor de met atv be
oogde nieuwe werkgelegen
heid uit beeld verdwijnt.
Het overleg over de bouw-cao,
d^.t dinsdagochtend wordt Ro
mende maandag voortgezet.
OENSBROEK De 74-jarige weduwe
Bloemhart uit Hoensbroek, die vorige
reek vrijdag dood in haar flat werd aan
troffen, blijkt het slachtoffer te zijn
»weest van twee drugsverslaafden. Bei-
>n zijn gisteren aangehouden en heb-
jn daarna een bekentenis afgelegd. Zi;,
jdden de vrouw vastgebonden en haar
ien en mond dichtgeplakt met tape.
aama doorzochten zij de woning en na-
vakbev ien een aantal sieraden mee. Diverse
•ld die de vrouw bij zich had, zagen zij
/er het hoofd. Zonder zich verder om
slachtoffer te bekommeren lieten zij
vrouw aan haar lot over. De vrouw
rerleeed daarna, vermoedelijk door
jjfrstikking.
n, de
tal stijgt
'jn geïnc
Dc un s
rug.
>onden
ierogen
terug!
n de a<
(Van onze parlementaire redactie)
HILVERSUM Verpleegkundigen kunnen hoog
uit rekenen op een loonsverhoging van 0,32
Voor een salarisstijging van 5 zoals de vakbon
den voor verplegend personeel willen, is absoluut
geen ruimte.
Dat zei minister De Koning (sociale zaken en
werkgelegenheid) vanmorgen voor de AVRO-ra-
dio. Hij toonde zich nogal verbaasd over de eis van
de bonden, die hebben duidelijk gemaakt dat de lo
nen in de gezondheidszorg een achterstand van
12 hebben op commerciële sectoren. „Meer dan
de helft van alle inkomenstrekkers kunnen dit de
verpleegkundigen nazeggen", aldus de minister.
De Koning meent dat de salarisverhoging gunsti
ger zal zijn dan de 0,32 doet vermoeden. „Er zit
wat ruimte in de pensioenpremies, waardoor de
netto-stijging groter kan zijn", aldus de minister.
DEN HAAG De coalitiepart
ners CDA en VVD zijn geen stap
dichter bij elkaar gekomen over
de invoering van commerciële te
levisie in Nederland. Dat is giste
ren duidelijk geworden na het
topberaad tussen beide partijen.
Het CDA houdt ernstige bedenkin
gen tegen commerciële tv of een
commerciële omroep, terwijl de VVD
die juist zo snel mogelijk wil invoe
ren. De vraag is nog steeds hoe de
globale afspraken uit het regeerak
koord (die commerciële tv in princi
pe mogelijk maken) moeten worden
