Winnie Mandela voor
NC blok aan het been
Duitsers wisten al
in 1980 van Rabta
"Nederlaag van
Communisten moet
hanvaard worden
Takeshita wankelt na
nieuwe arrestaties
beursschandaal
Advocaat
North:
Reagan
was spil
van
Irangate
Milieu-ramp bedreigt
voortbestaan China
Ceidóc Qowuvnt
5INA
UITENLAND
CcidócSommit
DINSDAG 14 FEBRUARI 1989 PAGINA 5
lode potvis trekt
Ltizenden toeristen
Debi
Ha;
worn
dol"
eschi
d wijn',
USSEL Een potvis die afgelopen weekeinde
de kust van het Belgische Koksijde is gestrand
daar de dood vond trok gisteren duizenden toe-
en. Het dier stierf in de branding nadat het te-
geefs gepoogd had naar zee terug te keren. Au-
16 edrijven in België, die geld zagen in de dood
het onfortuinlijke dier, organiseerden tal van
j naar Koksijde waar restaurants en cafe's uit-
jXende zaken deden. De autoriteiten hebben nog
t beslist wat er met het kadaver van het dier
et gebeuren. Men overweegt het kadaver naar
tiavengeul van Nieuwpoort te verplaatsen waar
potvis dan in de schorren begraven zou wor-
De burgemeester van Koksijde heeft al laten
_>n geen geld te hebben om de bergingskosten
de potvis te betalen.
Oppositie Paraguay
dreigt met
boycot verkiezingen
ASUNCION Leiders van de politieke
oppositie in Paraguay hebben gisteren
formeel een beroep gedaan op interim-
president Andres Rodriguez om de ver
kiezingen uit te stellen. Zij dreigden met
een boycot als de verkiezingen op 1 mei
gehouden worden, zoals eerder door Ro
driguez is aangekondigd. „Als al onze
voorwaarden worden verworpen, zou
het onmogelijk zijn om aan de verkie
zingen mee te doen, zelfs als wij dat
zouden willen, omdat geen van ons op
de kiezerslijsten staat geregistreerd", zei
Domingo Laino van de Authentieke Ra
dicale Liberale Partij.
BONN De Westduitse inlichtingendienst
(BND) wist al in 1980 dat in de Libische plaats
Rabta een fabriek voor chemische wapens
werd gebouwd. Dat staat in een rapport dat de
minister van de kanselarij. Wolfgang Schüuble,
aanstaande vrijdag de Bondsdag aanbiedt. Niet
bekend was dat bij de bouw ook Duitse bedrij
ven waren betrokken, aldus het rapport. Op 12
februari 1981 ontdekte de BND dat Tripoli in
Europa produkten wilde kopen die nodig zijn
voor het maken van chemische wapens. De in
lichtingendienst hoorde dat midden oktober
vorig jaar opnieuw, maar sloot ook toen de be
trokkenheid van Westduitse bedrijven weer
uit, aldus een regeringswoordvoerder. Die zaak
kwam uteindelijk vanuit de VS aan het licht.
Verse sneeuw
in Alpengebied
WENEN Na weken van stra
lende zonneschijn en opvallend
hoge temperaturen hebben de
Alpen en het Duitse Harz-ge-
bergte een wat meer winterse
aanblik gekregen. In Oostenrijk
viel gisteren op verschillende
plaatsen tussen de vijf en vijftien
centimeter sneeuw. Ook in Zwit
serland heeft het voor het eerst
sinds weken weer gesneeuwd.
Door het droge weer is de water
stand in tal van grote rivieren in
Europa tot een record-laagte ge
daald. De regen van de afgelopen
twee etmalen zal daarin echter
spoedig verandering brengen.
„Babyboom" in
Bondsrepubliek
WIESBADEN In de Duitse
Bondsrepubliek zijn vorig jaar
674.000 kinderen geboren, een stij
ging met 5,2 procent in vergelijking
met 1987. Oorzaak van deze „baby
boom" is het feit dat trouwen popu
lair is bij de generatie die geboren is
in de tijd van het „Wirtschaftswun-
der". De gang naar het stadhuis en
het krijgen van baby's zijn de laatste
jaren duidelijk in zwang geraakt, al
dus het Westduitse bureau voor de
statistiek. Overigens steekt de „ba
byboom" van 1988 mager af bij die
van 1964, toen een miljoen Westduit
se baby's het levenslicht aanschouw
den.
Dertigduizend pinguïns
met de dood bedreigd
SANTIAGO Bijna dertigduizend
pinguïns en enkele duizenden andere
zeevogels op de Zuidpool wacht een
zekere dood, na de ondergang van het
Argentijnse schip,, Bahia Paraiso".
Dat zeggen Chileense zeebiologen,
twee weken na het kapseizen van het
Argentijnse schip, dat honderden ton
nen dieselolie aan boord had. Duizen
den jonge pinguins in het getroffen
gebied zijn binnenkort groot genoeg
om zelf voedsel te gaan zoeken. Dat
betekent dat zij onvermijdelijk te
rechtkomen in de uit het schip ont
snapte olievlek, aldus de wetenschap
pers. Naast vogels lopen ook zeeleeu
wen en walvissen gevaar.
rlan<%an onze correspondent
Tony Heard)
n i9pPSTAD De „Moe
van die Nasie", Win-
of etj Mandela, begint zo
usziejgZamerhand een sta-in-
an heweg te WOrden voor de
ieidsstrijd in Zuidafri-
fgrojDat is zelfs de mening
ziektp degenen die haar
louds een warm hart
nieu^jdragen. Als Winnie de
^HEende kritiek uit de
n h|reld wil helpen, zal ze
ag h#e week bergen moeten
triesizetten.
De pi
;meeil mevrouw Mandela af en
ïwezewat al te loslippig is, daar
erstemet publiek inmiddels wel
'-orgel gewend. Uitspraken en
handlen van haar hebben de lei-
irzocng van het Afrikaans Natio-
bij al Congres al meerdere ma-
Enorï in verlegenheid gebracht,
at gizelfde geldt ongetwijfeld
ikelar haar echtgenoot. Nelson,
D te nu al een kwart eeuw ge-
hgen zit.
Imbool
n van Winnies grootste pro-
men is dat zij als vrouw van
Ison zowel nationaal als in-
nationaal enorm in de be
lgstelling staat. De onder-
likte zwarten van Zuidafri-
zien in haar het symbool
jna alles wat ze zegt of doet
imt breed uitgemeten in de
■s, zowel in Zuidafrika als
irbuiten. Als ze dan een
Dominee Boesak is sinds giste
ren in hongerstaking.
FOTO: ANP
Tutu wil internationale
steun aan hongerstakers
KAAPSTAD De Zuidafrikaanse anglicaanse aartsbisschop
Desmond Tutu wil internationale steun voor de driehonderd
mensen die in zijn land in hongerstaking zijn gegaan omdat zij al
zeer lange tijd zonder aanklacht of proces worden vastgehouden.
Tutu verklaarde dat hij de VN, de VS, Groot-Brittannië en de
Bondsrepubliek heeft opgeroepen druk uit te oefenen op Preto
ria om een oplossing te zoeken. Tutu sloot niet uit dat hij het
voorbeeld zal volgen van de voorzitter van de Wereldbond van
Hervormde en Gereformeerde Kerken, ds Allan Boesak. Die
ging gisteren uit solidariteit met de gedetineerden zelf voor on
bepaalde tijd in hongerstaking. Ook advocaten en journalisten
nemen aan de hongerstaking deel. Van de driehonderd gevan-
genzittende hongerstakers zijn er inmiddels veertien opgenomen
in een ziekenhuis. Zij worden op kunstmatige wijze gevoed.
[0NGAARSE PREMIER OVER VERKIEZINGEN:
:e
misstap begaat, moet ze daar
een hoge prijs voor betalen.
Sinds 1985, toen ze na tien jaar
ballingschap weer als een na
tionale heldin ten tonele ver
scheen, is Winnie Mandela ge
regeld onderwerp van kritiek
geweest. Zo liet ze in Soweto
een kapitaal landhuis bouwen,
nam zij een Amerikaanse ad
vocaat van twijfelachtig poli
tiek allooi in de arm om winst
te slaan uit de naam Mandela
en in april 1986 sprak ze een
menigte toe: „We zullen sa
men, hand in hand, met be
hulp van onze lucifers en onze
„halsbanden" het land bevrij
den". Die opmerking, volgens
Winnie uit z'n verband gerukt,
bracht de leiding van het ANC
in een lastig parket. Wat ze er
ook mee wilde zeggen, ze leek
juist datgene te vergoelijken
waar het ANC al jaren een
eind aan trachtte te maken: de
afschuwelijke „halsbandmoor
den", oftewel het levend ver
branden van verraders door
een brandende autoband om
hun nek te hangen.
Voetblateam
De huidige controverse betreft
haar „voetbalteam", voluit de
„Mandela United Soccer
Club", die werd opgericht om
haar te beschermen tegen mo
gelijke aanvallen van conser
vatieve blanken. Maar volgens
de berichten is het team niet
veel meer dan een stelletje
boeven die, onder voorwend
sel dat ze Winnie Mandela be
schermen, de zwarte woonstad
Soweto terroriseren.
De zwarte gemeenschap maakt
zich al maandenlang ernstige
zorgen over de activiteiten
van het team en over Winnies
onmacht of weigering iets aan
hun uitspattingen te doen. Vo
rig jaar oktober bereikte de
zaak een kritiek punt. Er werd
een speciale commissie opge
richt om alle feiten eens op
een rijtje te zetten. In de com
missie hadden gerespecteerde
leiders van vakbonden, ker
ken en de gemeenschap zit
ting.
Deze commissie, het ANC en
personen van aanzien zoals de
Anglicaanse aartsbisschop
Desmond Tutu pleitten voor
de ontbinding van de voetbal
club. Beweerd werd dat het
team al lang geleden was op
geheven, maar de FC Mandela
zette z'n dubieuze praktijken
gewoon voort en vooral de
laatste paar maanden hebben
die activiteiten nachtmerrie
achtige proporties aangeno
men.
Het team wordt er nu van be
schuldigd vier jonge zwarten
te hebben ontvoerd uit een
methodistische kerk. Eén van
hen is nog steeds niet terecht.
Winnie Mandela beweerde dat
de vier seksueel misbruikt
werden door de blanke domi
nee van de kerk. Vast staat,
dat de vier naar het huis van
Mandela werden gehaald. Vol
gens Winnies lezing om hen te
beschermen, volgens andere
berichten om hen de seksuele
omgang met een blanke domi
nee te laten bekennen.
Onlangs kreeg de zaak een
vreemde wending. Een zwarte
arts, Abu-Baker Asvat, werd
doodgeschoten in zijn praktijk
in Soweto. Volgens Winnie
Mandela was de arts „de enige
professionele getuige" die kon
bevestigen dat de jongens sek
sueel misbruikt waren. Op die
manier hielden deze moord en
de rel over het voetbalteam
verband met elkaar.
De gematigd liberale krant
„Sunday Star" ging zondag
een stap verder en schreef dat
mevrouw Mandela de vier
persoonlijk had afgeranseld
met een zweep. Verder zou ze
direct betrokken zijn geweest
bij de mishandeling van de
jongen die later verdween,
Stompie Moeketsi. De krant
berichtte verder dat dr. Asvat,
die de familie Mandela goed
kende, ingeschakeld werd om
naar de jongens te kijken en
dat hij geschokt was door hun
toestand. Hij stelde toen ook
vast dat Stompie niet meer te
redden was. De dag daarop
Winnie Mandela heeft de komende dagen nog heel wat op te hel
deren.
FOTO-ANP
werd dr. Asvat door twee
mannen vermoord.
De Zuidafrikaanse regering
heeft aangekondigd een diep
gaand politie-onderzoek in te
stellen naar de handel en wan
del van de voetbalclub, waar
onder ook de vermeende ont
voering.
Reputatie
Voor de Zuidafrikaanse rege
ring is de huidige controverse
rond Winnie Mandela een bui
tenkansje om haar machtige
positie te ondergraven: dat ge
beurt nu vanzelf.
Winnie Mandela verbleef tien
jaar in ballingschap in de stof
fige stad Brandfort in Oranje-
vrijstaat. Zij bouwde toen een
reputatie op als waardige ver-
zetsvrouw. Zwarten zowel als
blanken koesterden een grote
sympathie voor haar. Zij en
haar echtgenoot werden zelfs
gezamenlijk voorgedragen
voor de Nobelprijs voor de
Vrede. Nadat Winnie meer be
wegingsvrijheid kreeg, raakte
dat beeld steeds meer gedeukt.
In het verleden heeft zij de
kritiek kunnen overleven.
Maar wat zich nu voordoet,
vervult zowel zwarten als
blanken met afschuw. Winnies
advocaat nam gisteren ontslag,
omdat zijn cliënte „bij de za
ken betrokken was". Dochter
Zindzi zei gisteren dat haar
moeder aanklachten zal indie
nen tegen de twee kranten die
haar hebben beschuldigd, The
Star en de anti-apartheids-
krant The Weekly Mail. Vol
gens haar vertrouwelingen zal
Winnie Mandela morgen een
persconferentie geven, in een
poging zich van alle blaam te
zuiveren.
J )PRON/BUDAPEST
w0 Hongaarse communis-
Revi che partij moet aanvaar-
hre< n dat zij mogelijk een
derlaag zal lijden bij
?t z 'je verkiezingen. Dat
eft premier Miklós Ne
meth van Hongarije giste-
n gezegd nadat de Hon-
i déarse partijleiding afge-
weekeinde het
oene licht had gegeven
;n3j >or de invoering van een
erk< eerpartijenstelsel.
Is de Hongaarse Socialisti-
le Arbeiderspartij verslagen
rs d fdt, heeft zij dit aan zichzelf
lE danken en aan niemand an-
e rs", zo zei Nemeth op een
valij rsconferentie in Sopron,
-me ar hij gisteren een bespre-
zijr Hg had met de Oostenrijkse
alist nselier, Franz Vranitzky.
aan'lgens Nemeth zal het aan-
len van nieuwe partijen in
politieke arena het land
chtsfeuw leven inblazen. Hij er-
t Na °de echter dat er binnen de
rtij verschillen van mening
bestaan over de wijze en het
tempo van de politieke en eco
nomische hervormingen.
Dat bleek ook uit de toespraak
die partijleider Karoly Grosz
zaterdag voor het Centraal Co
mité hield. Westerse diploma
ten toonden zich verrast door
de harde toon van de rede,
waarvan de tekst gisteren in
de Hongaarse pers werd afge
drukt. In de toespraak zei
Grosz dat de communistische
partij alleen binnen bepaalde
grenzen bereid is de macht te
delen en dat de totstandko
ming van een meerpartijensys-
teem nog wel enige tijd zou
vergen. Verder beklemtoonde
Grosz dat alleen partijen die
het socialistische systeem en
Hongarije's lidmaatschap van
het Warschaupact onderschrij
ven, aan de verkiezingen kun
nen meedoen.
Volgens waarnemers was de
gespierde taal van Grosz voor
al bedoeld om de conservatie
ve vleugel gerust te stellen en
hen over te halen akkoord te
gaan met de invoering van een
meerpartijenstelsel.
Lekker achterop
Voor de meeste Chinezen is een eigen auto nog een onbereikbaar ideaal. Maar met wat gesleutel valt er van een
brommer ook een heel behoorlijk gezins-vervoermiddel te maken, zoals blijkt uit de foto uit Peking. Lekker achterop, bij
vader op de bromfiets.
TOKYO De socialistische oppositiepartij van Japan
heeft premier Noboru Takeshita opgeroepen af te tre
den of nieuwe verkiezingen uit te schrijven nadat gis
teren vier nieuwe arrestaties zijn verricht in het aande-
lenschandaal dat Japan al maanden bezighoudt.
Van aftreden of ontbinding wil Takeshita echter niets weten.
„Ik zal alles zetten op politieke hervorming. Ik zal deze vasthou
dend en met geduld uitvoeren, zonder een ontbinding (van het
parlement) of een aftreden van het kabinet te overwegen", al
dus Takeshita.
Onder de arrestanten is de oprichter en vroegere president-di
recteur van de onderneming waar het schandaal om draait. Hi-
romasa Ezoe, oud-president van de Recruit Company, verkocht
honderdduizenden ongenoteerde aandelen voor een vrienden
prijs aan politici, hun medewerkers en andere prominenten. De
kopers maakten enorme winsten toen de aandelen in het open
baar verhandeld werden en de koersen pijlsnel omhoog schoten.
De gerechtelijke autoriteiten beschouwen de aandelen-verkopen
als steekpenningen.
Het Recruit-schandaal kwam afgelopen zomer aan het rollen.
Sindsdien hebben drie kabinetsleden en meer dan een dozijn an
dere vooraanstaande politici en zakenlieden het veld moeten
ruimen. Het schandaal heeft vragen opgeroepen over politieke
fondsenwerving en de banden tussen het zakenleven en de poli
tiek.
Volgens het hoofd van de socialistische partij, Takako Doi, toont
de door haar partij gewonnen tussentijdse verkiezing in Fukuo-
ka aan dat de geloofwaardigheid van de regering-Takeshita door
het schandaal ernstig is aangetast. De verkiezing in Fukuoka in
het zuiden van Japan is de eerste sinds het aandelen-schandaal
vorige zomer is uitgelekt. Zij werd gezien als een belangrijke
test voor de Takeshita's Liberale Democratische Partij. In juli
wordt de helft van het hogerhuis herkozen. Een nieuwe neder
laag zou voor Takeshita een ernstige tegenslag betekenen en zijn
kansen in het gedrang brengen om in oktober te worden herko
zen voor een tweede termijn als partijleider en premier.
WASHINGTON Oud
president Reagan is de
spil geweest waar de
meeste onderdelen van de
Iran-Contra-zaak om
draaiden. Reagan is onder
meer persoonlijk betrok
ken geweest bij het verle
nen van een voorkeurssta-
tus aan landen die de Ni
caraguaanse Contra's hiel
pen. Dat heeft de advo
caat van hoofdverdachte
Oliver North verklaard.
„De kern van deze zaak vor
men de regelingen waarmee
de regering-Reagan militaire
steun verleende aan het ver
zet, ten tijde van de zogenoem
de Boland-amendementen
(waarmee het Congres van ok
tober 1984 tot oktober 1986 die
steun verbood)", meent
North's advocaat Brendan Sul
livan. North kan naar zijn zeg
gen tal van geheime stukken
overleggen waaruit blijkt, dat
Reagan en andere hoge rege
ringsfunctionarissen „recht
streeks en persoonlijk betrok
ken waren bij regelingen met
Middenamerikaanse en andere
landen teneinde militaire
steun te verwerven voor het
Nicaraguaanse verzet".
Volgens Sullivan moet North
in staat worden gesteld deze
geheime stukken te gebruiken
voor zijn verdediging. Hij is
daarom tegen de overeen
komst van onafhankelijk aan
klager Walsh en het ministerie
van justitie om veel geheime
bewijsstukken die North voor
zijn verdediging wil aanvoe
ren met een beroep op de
staatsveiligheid niet toe te la
ten. Sullivan heeft rechter
Gerhard Gesell, die het proces
tegen North leidt, gevraagd
niet in te gaan op het voorstel,
omdat North's verdediging
daarmee elk wapen uit han
den wordt geslagen.
De toenmalige nationale vei
ligheidsadviseur John Poin-
dexter verklaarde op de hoor
zittingen van het Congres over
de affaire in 1987, dat Reagan
het verbod op de officiële hulp
wilde compenseren met geld
van andere landen. De bewe
ring dat Reagan persoonlijk
betrokken was bij die overeen
komsten had echter nog nie
mand geuit.
North was als medewerker
van de Nationale Veiligheids
raad de hoofdrolspeler in de il
legale regeling waarbij in het
geheim wapens werden ver
kocht aan Iran en de verdien
sten daarvan werden aange
wend voor de bewapening van
de Contra's. Zijn advocaten ba
seren hun verdediging voor
een groot deel op de stelling
dat North's superieuren in het
Witte Huis op de hoogte waren
van diens activiteiten en er
hun goedkeuring aan hecht
ten. Maar als het voorstel van
Walsh en het ministerie van
justitie wordt aangenomen
kunnen de verantwoordelijke
politici buiten schot blijven.
E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Kapitein Rob in China
?98) Ho Ming heeft niet te veel beloofd: hij zet zijn mannetjes aan
fet werk en in minder dan geen tijd wordt het motorjacht „Pan-
lora" omgetoverd in een Chinese jonk. Op een afstandje ziet het
net echt uit, maar binnen het houten omhulsel bevinden zich
machtige 100 pk-motoren en bij windstilte zal deze jonk op
'heimzinnige wijze toch nog een flinke vaart lopen. Daar wil
Toon voordeel van trekken. Hij moet een partij opium afle
veren aan de koopman Wang Hang en wanneer hij eventueel
wordt ontdekt, moet hij zich snel uit de voeten kunnen maken.
De opium wordt overgeladen in de „Pandora". Zeilend gaat het
dan naar de kust, waar telkens groepjes jonken liggen te lossen
en te laden. Rob kijkt uit, of hij de jonk van Wang Hang, die
Taaie Toon hem heeft beschreven, nog niet kan ontdekken.
HONGKONG Zhou Guang-
zhao, de president van de Chi
nese academie van weten
schappen, heeft gisteren tij
dens een wetenschappelijk
congres in Peking verklaard
dat zijn land de ergste milieu
ramp uit zijn geschiedenis
staat te wachten.
„Als er niet onmiddellijk
wordt ingegrepen, kan het
voortbestaan van China wel
eens op het spel komen te
staan", aldus Zhou Guangzhao.
Hij verklaarde dat de bodeme
rosie in China de afgelopen ja
ren gevaarlijk is voortgeschre
den en dat jaarlijks bijna vijf
miljard ton akkerland ver
dwijnt. Door de houtkap
neemt de omvang van de bos
sen zienderogen af. „De ver
vuiling door de bedrijven trett
nu ook al de landbouwgebie
den, honderdvijftig miljoen
Chinezen drinken vervuild
water en de zure regen begint
het zuidwesten van het land
aan te tasten", zei de president
van de academie.
Jaarlijks gaan 51 miljoen hec
tare weide verloren, terwijl de
woestijn in dezelfde periode
I.500 vierkante kilometer op
rukt en de totale oppervlakte
van onvruchtbare grond nu al
II,4 procent van de totale op
pervlakte van China uitmaakt,
aldus Zhou Guanzhao.
Hij riep zijn landgenoten op
meer op hun hoede te zijn bij
de aanwending van de natuur
lijke hulpbronnen en de mi
lieubescherming en onderzoek
in die sectoren te ontwikkelen.
ADVERTENTIE
Donderdag 9 maart verschijnt bij deze krant
De gelijkvormigheid maakt plaats voor persoonlijke smaak.
In het interieur worden steeds meer accessoires gebruikt,
gemaakt van natuurlijke materialen.
De bijlage WONEN-voorjaar'89 geeft op kleurrijke wijze
een indruk van deze nieuwe tendenzen.
Adverteerders hebben in deze bijlage een uitstekende mo
gelijkheid om hun collecties onder de aandacht te brengen
van een geïnteresseerd publiek.
Informatie wordt graag verstrekt door Ronald te Boekhorst,
telefoon 071 - 122 244.
