„House"-parties sublimeren
het ongecompliceerd genieten
R/
„Doorbraak" in Beurs
van Berlage
Perspektiefprijs
voor componist
Richard Rijnvos
NIEUWE DANSRAGE MET BLIK OP ONEINDIG EN VERSTAND OP NUL
House kent veel varianten
bioscopen
Glazenierskunst
in Nederland
op schrift
KUNST
fceidóaOowiard
VRIJDAG 10 FEBRUARI 1989 PAGINA 16
Von Karajan
stopt
Herbert von Kara
jan, de wereldbe
roemde dirigent van
de Berliner Philhar-
moniker, heeft aan
gekondigd te willen
stoppen. De diri
gent, die in april 81
jaar wordt, heeft het
bestuur van het or
kest gevraagd van
zijn taak te worden
ontheven, omdat hij
te ziek is om deze
voort te zetten.
FOTO: AP
AMSTERDAM In de Amsterdamse Beurs van Berlage vindt van 24
maart tot 10 april „Doorbraak" plaats, een theatrale versmelting van
vrije en toegepaste grafische kunst. De meest recente ontwikkelingen
op vormgevingsgebied in Groot-Brittannië en Nederland worden er
getoond. Doorbraak richt zich op ontwikkelingen in visuele communi
catie in de meest brede in en wordt opgebouwd rond de onlangs afge
sloten jubileum-expositie „Breakthrough" van het Londense Royal
College of Art. Afgestudeerden van dit instituut zullen de vloer van de
Koopmansbeurs bevolken. Tijdens de manifestatie zal een 3-dimensio-
naal Doorbraak-monument groeien. De suppoosten lopen rond in op
vallende theaterkleding en tussen alle bedrijven door voeren drama-
studenten van de Hogeschool der Kunsten uit Utrecht onder regie van
Apostolos Pana'goloupos een eigentijdse versie op van „De vogels", een
Grieks drama van Aristophanes. Doorbraak is een initiatief van het
Art Data Institute in Amsterdam.
AMSTERDAM De Perspektiefprijs 1989 van de Stichting
Aanmoedigingsfonds voor de Kunsten gaat naar de compo
nist Richard Rijnvos (35). De prijs bestaat uit 5000 gulden, te
besteden aan verdere ontwikkeling van de laureaat, een
bronzen object van de kunstenares Eefke Cornelissen en een
reis naar New York. De prijzen Perspektiefreis zijn dit jaar
toegekend aan de choreografe Didy Veldman (21) en Tom
Oosterhuis (26), maker van de musical ZeldZaam. De onder
scheiding is een aanmoedigingsprijs bestemd voor jong
scheppend theater- en muziektalent, in 1985 ingesteld door
Wim Bary bij zijn 25-jarig jubileum als schouwburgdirec
teur. De prijzen worden op 26 februari uitgereikt tijdens de
„Matinee van het jaar" in het Cultureel Centrum in Amstel
veen. Seth Gaaikema zal het programma presenteren.
LEIDEN De blik op
oneindig, het verstand op
nul. Sluit je af voor de in
vloeden van buitenaf en
sta open voor de zegenin
gen van de moderne tijd.
Neem een oppeppende Ec-
stasypil en laat de beat op
je inwerken. Rook en
lichtflitsen versterken het
psychedelische karakter
van de omgeving. Stel je
open voor het sophistica
ted sfeertje, de trendy
mensen en die eeuwige,
doordreunende beat om
de paar tellen. De trance
is al gauw bereikt, een eu
forische stemming, waar
bij de geest het lichaam
verlaat. Dansen tot je erbij
neervalt, tot de totale uit
putting erop volgt.
De beschrijving van een nieu
we danstherapie? Misschien
wel, maar in eerste instantie
bedoeld om het sfeertje bij de
nieuwe dansrage house, in de
volksmond acid genoemd, te
typeren. Ook in de regio heeft
de housekoorts zich als een lo
pend vuurtje verspreid. Een
beetje dansparty zonder house
is als soep zonder zout. Ten
minste in trendy kringen, daar
waar hardrock, punk, disco en
zelfs rap als hopeloos ouder
wets worden versleten.
House, acid, new beat, wat is
dat nu precies? Vreselijke ziel
loze computermuziek, zeggen
velen. Maar de discotheek die
we bezoeken biedt de aanblik
van een chique wave-disco
theek. De doordringende beat
heeft de uitwerking van een
mokerslag, die in alle hoeken
en gaten doordringt. Vluchten
kan niet meer. Deejay Pim:
„Acid en house zijn een direkt
gevolg van het zoeken naar
nieuwe muziekstromen", do
ceert hij. „De mensen zijn uit
gekeken op disco en rock. De
ene stroming is te netjes, de
ander niet gezond, denk aan
headbangen. House is in feite
een kruising tussen punk en
disco met de drumbeat als kei
harde basis. House onder
scheidt zich van acid door het
gebruik van de akoestische
piano".
Chopin en Liszt zouden waar
schijnlijk spontaan aan een
tweede leven begonnen zijn
als ze hadden kunnen bevroe
den welke bestemming hun
geliefd instrument nog eens
zou krijgen: als versiering bij
en aanhangsel van elektroni
sche synthesizerbeat.
De deejay laat zich door deze
gedachten niet van de wijs
brengen. „Je kunt in feite
spreken van een nieuwe jon
gerencultuur, waar weer aller
lei dingen uit zullen voort
vloeien. Zoals er golfbewegin
gen in de zestiger jaren waren,
zo zijn die er nu natuurlijk
ook. Tegenstanders komen
met het argument dat house
en acid fantasieloos en eento
nig zouden fcijn. Onzin. Die
beat is natuurlijk een gegeven
maar daaromheen gebeurt er
zoveel in de muziek en op de
vloer dat een waanzinnig
sfeertje wordt gecreëerd.
Trouwens, toen de Beatles be
gonnen had ook iedereen de
mond ervan vol dat die mu
ziek allemaal op elkaar leek
en niets anders dan een hoop
herrie was".
De PR-man van de discotheek,
die zich tot dat moment afzij
dig heeft gehouden, mengt
zich in het gesprek. „House is
een afspiegeling van de huidi
ge maatschappij. Dat drukke
en gejaagde wat je op allerlei
terreinen aantreft vind je te
rug in deze muziek. Datzelfde
geldt voor de computer, het
symbool van deze tijd en on
losmakelijk verbonden met
house. Mijn kinderen kijken
nu naar futuristische films,
waar de agressiviteit van af
druipt. Toen ik opgroeide ke
ken we naar Okkie Trooi; een
wereld van verschil".
Pim wijst op een badge, het
Smiley-tekentje. Het onbenul
lige lachertje symboliseert het
gedachteloos genieten. „Don't
worry be happy, daar gaat het
om. Vrolijkheid voert de bo
ventoon. Geniet van de rau-
Houseparty's: alle soorten en stijlen zijn vertegenwoordigd In deze nieuwe jongerencultuur. De traditionele scheiding der gees ten is weggevallen. foto: persunie
Van house zijn inmiddels zoveel varianten (zelfs een
Belgische) afgeleid dat het wel aardig is de belangrijk
ste op een rij te tten. Het muziekblad Oor heeft dat on
langs gedaan en we nemen die indeling over:
House: monotone door Amerikaanse dj's uitgevonden
elektronische dansmuziek met de nadruk op de beat en
een minimum aan melodie.
Acid house: de meest psychedelische en vervreemden
de variant. Ultrasnelle keiharde beat met bliepjes
en /of een overkill aan effecten.
New beat: Belgische variant. Kil en 'Europees'. Langza
me dreigende beat, overduidelijk computergestuurd,
geschikte soundtrack voor futuristische films.
World beat: Afrikaanse, Arabische, Aziatische en Zuid-
amerikaanse traditionele muziek voorzien van westerse
computerbeat.
Deep house: softe, sterk op soul geïnsipireerde house
met duidelijke zangmelodieën.
Electronic body music: ook wel electric disco. Zeer obs
cure, ijskoude variant, wordt al tien jaar zonder al te
veel succes op ons losgelaten. Grondleggers: Cabaret
Voltaire en DAF.
Hiphouse: combinatie van rap en house.
Acid jazz: combinatie van house en jazz.
ziek en maak je geen zorgen
over allerlei problemen," zegt
hij.
„We hebben zelfs aan een
house-carnaval zitten den
ken," valt Wijnveldt zijn
maatje bij.
Verzet
House is geen verzetscultuur
of het zou het verzet moeten
zijn tegen het negatieve maat
schappijbeeld dat anarcho-
punkers tentoonspreiden of de
gladde discothekencultuur met
zijn Dallas- en Dynastytypes.
Neerstortende vliegtuigen,
aids-epidemieën, milieuver
vuiling, Hirohito, de Twee van
Breda, het zal menig housefre-
ak een worst wezen. Dansen
tot het bittere eind, daar gaat
het om.
De housekoorts lijkt Hilver
sum voorlopig niet te beroe
ren. Alleen de VPRO besteedt
op woensdagmiddag summier
aandacht aan dit verschijnsel.
De monotone elektrobeat heeft
op de radio ook /nog (vul in
naar eigen keuze) minder uit
straling dan op de dansyloer
en dat zal een van de redenen
zijn.
Toch is het opvallend dat hou
se er niet is gekomen dankzij
maar ondanks de grote platen
maatschappijen en Hilversum.
„House is vreselijk- opzwe
pend," weet de deejay te ver
tellen. „Je krijgt er rillingen
van over je rug. Hoewel het
veel weg heeft van een egotrip
is het de bedoeling dat je lang
zaam naar elkaar toegroeit.
Veel dansfreaks. bedienen zich
van plateauzolen en nemen
een handdoek mee om het al
lerergste zweet van gelaat en
lichaam te wissen. Ik denk dat
house-avonden een serieuze
bedreiging voor fitnesscentra
zijn. Wie zich regelmatig hier
aan overgeeft krijgt een bere-
conditie. In november hielden
we onze eerste houseparty.
Veel mensen liepen toen weg.
Nu zie je een tegenovergestel
de ontwikkeling. Ze stromen
toe uit alle hoeken en lagen".
Stop
Op dat moment gebeurt er iets
merkwaardigs. De beat stopt
en het is pas één uur. In het
vuur van het gesprek had de
deejay helemaal vergeten dat
de door hem opgezette band
slechts twintig minuten duurt.
Als een haas rept Pim zich
haar zijn kooi. Houseparty's
waar de beat stopt, dat kan na
tuurlijk niet. Van schrik slaat
het bier dood in het glas. De
stilte (die vroeger zo gewoon
was en je bijvoorbeeld aantrof
op groene heides) heeft iets
onwezenlijks. Verschrikt kijkt
iedereen elkaar aan. De neo-
moderne mens maakt een ont
heemde, ontwortelde indruk.
Gelukkig begint na een dertig
tal seconden de machine weer
te lopen en vindt iedereen zijn
cadans terug.
Of het toeval of symbolisch is,
even na dit incident wordt een
nummer opgezet waarin de
tekst uit niet veel meer dan
een regel bestaat: „You want
this party started right...?".
Nadat deze zin ongeveer twin
tig keer achter elkaar heeft
geklonken begint het feest in
derdaad te lopen. Voordat we
ons hierin laten onderdompe
len, zoeken we nog even de
lichtman op, wiens taak op dit
soort nachten niet onderschat
mag worden.
Lichtman Ton wijst erop dat
een lichtman samen met een
deejay als een ingespeeld team
moet opereren. „Kijk," zegt hij
en wijst op een voor hem ge
plaatst bedieningsapparaat, „ik
werk met voorgeprogram
meerde tapes met allerlei
lichtprogramma's. Dat schui
ven met knoppen is al lang
verleden tijd. Donkerrood en -
groen zijn veel gebruikte kleu
ren. Je moet de vloer niet in
een lichtzee zetten, want dan
haal je de mensen uit hun
zorgvuldig opgebouwde sfeer
tje. Daarnaast werken we veel
met rook en een stroboscoop,
waarmee je allerlei lichteffec
ten op de dansvloer kan losla
ten. Óf we wel eens aan een
lasershow gedacht hebben? Ja
wel, maar de aanschaf van de
daarvoor benodigde appara
tuur is een kostbare zaak".
Psychedelisch
De discotheek is inmiddels
volgestroomd. De rook- en
lichteffecten doen denken aan
het pyschedelische sfeertje
eind zestiger/begin zeventiger
jaren, waarin onder het genot
van een stickie Pink Floyd's
„Ummagumma" en „Atom
Heart Mother" grijs gedraaid
werden, sport een vies woord
was en het aardse bestaan al
mediterend werd geanaly
seerd.
Verdere vergelijkingen hou
den op. Al is het alleen door
de muziek, die geen melodie,
temposchommelingen of volu
me-onderscheid kent. Die
doordreunende beat, je wordt
er gek van, of... Wil je in die
roes komen, dan moet je een
knop omzetten. Het kost enige
moeite, maar als de fotograaf
roept „Cees goes acidhouse" is
ook bij ons het verzet gebro
ken.
Een van de mensen op de
dansvloer is wel bereid wat
zinnige kanttekeningen bij het
fenomeen van de houseparties
te plaatsen. „Housenachten
zijn lang. Je sluit je af voor de
buitenwereld, er zijn geen re
gels. Het is in feite een supere
gotrip. Het uiteindelijke doel is
dat je met z'n allen uit z'n dak
gaat. Het sterke punt van acid
house is de vermenging van
culturen. Vroeger was het toch
ondenkbaar dat je Arabische
zang op westerse muziek zet
te?".
„Wat die muziek betreft", ver
volgt hij, „er komt geen nor
maal instrument meer aan te
pas, of het moet de akoestische
piano zijn. Drumcomputers en
synthesizers maken de dienst
uit. Kopiëren is toegestaan, je
kunt als artiest onbeperkt pik
ken van anderen. Volgens mij
is acidhouse al over zijn hoog
tepunt heen. Het gaat straks
meer de kant van acid-jazz op,
let op mijn woorden. Maar of
house echt aan zal slaan in Ne
derland, betwijfel ik. Het is re
latief maar een kleine groep
die zich echt bezighoudt met
elektronische muziek. Wat ik
hier overigens hoor en zie is
geen echte houseparty. Er zit
teveel disco doorheen".
Even verderop staan de leer
ling-verpleegsters Desiré (18)
en de evenoude Suzanne bij te
komen van een lange dansses-
sie. „We moeten om zeven uur
op, maar gaan vannacht beslist
tot vijf uur door. Dit willen we
niet missen. We komen best
vaak in de disco, maar daa&sta
je allemaal op een rijtje en heb
je zo je regeltjes. Dit is an
ders".
Mierenhoop
Inmiddels is het half drie. De
discotheek lijkt een grote mie
renhoop, waar het krioelt van
punkers, hippies, rockers, wa
vefiguren, discotypes en kui
ven. Dat is toch ook wel een
opvallend facet van de acid
house: die vermenging van al
lerlei groepen jongeren. De
traditionele scheiding der
geesten is weggevallen. Het
maakt niet uit wat je aan hebt
of hoe je er uitziet; alle soorten
en stijlen vallen onder de hou-
se-noemer. Dat levert een ge
varieerd, kleurrijk beeld op
van een nieuwe jongerencul
tuur, die misschien als los zand
aan elkaar hangt maar om die
verscheidenheid een boeiend
gegeven is.
Op het podium staan de beste
dansers. Een van de eerder ge
signaleerde langharige dansers
houdt het al drie uur achter
elkaar vol. Op bepaalde mo
menten, als diverse breaks in
de muziek elkaar in snel tem
po opvolgen gaat er een sidde
ring door de danskoning, als
bewijs dat er veel meer in de
muziek zit dan de leek op het
eerste gehoor vermoedt. De
goede houseparty is een collec
tief substituut voor de liefdes
nacht. House zorgt ervoor dat
je je seksuele energie kwijt
raakt op de dansvloer. Mooi
meegenomen voor een genera
tie waar safe-sex bijna een
must is.
Of house ooit bij grote groepen
zal aanslaan, lijkt, zoals Wil
lem Nanning al aangaf, hoogst
twijfelachtig. Terwijl de stro
ming „de provincie" nog moet
gaan veroveren en ook daad
werkelijk op sommige plaatsen
aanslaat, is ze volgens insiders
al weer over haar hoogtepunt
heen. Op andere plaatsen zal
ze ingepast worden in de be
staande discocultuur.
Over het algemeen laten onze
westerse oren zich nog het
meeste strelen door fraaie me
lodielijnen en schone harmo
nieën. Voor de computerbeat
lijken we minder ontvanke
lijk. Maar het geeft de richting
aan waar de muziek in de
21ste eeuw naar toe gaat.
HENK WANINGE
Voor een uitgebreide agen
da, ook voor de komende
dagen, raadplege men
„UIT", de gratis wekelijkse
bijlage van deze krant.
ALPHEN AAN DEN RIJN EURO
CINEMA I (Van Boetzelaerstraat 6.
tel. 01720-20800): Cocktail (12);
13.45, 18.4, 21.30. zo. ook 16.15.
ma. di. niet 13.45. EUROCINEMA
II: Moonwalker (al); do. t/m zo. wo.
13.45. A fish called Wanda (al);
18.45, 21.15. zo. ook 16.15. EU
ROCINEMA III: Who framed Roger
Rabbit (al); 18.30, 21.00. zo. ook
16.00. Frank en Frey (al); do. t/m
zo. wo. 14.00. EUROCINEMA IV:
Willow (al); 13.30, 18.30, 21.15. zo.
ook 16.00. ma. di. niet 13.30.
LEIDEN LUXOR (Stationsweg 19.
tel. 071-121239): Cocktail (12);
19.00, 21.15. do. t/m zo. wo. ook
14.30. LIDO en STUDIO (Steen
straat 39. tel. 124130): Masquera
de (12); Willow (al); 19.00, 21.15.
Who framed Roger Rabbit (al); A
fish called Wanda (al); Big (at);
14.30, 19.00, 21.15. Moonwalker
(al); 14.30. Frank en Frey (al);
14.30. «TRIANON (Breestraat 31,
tel. 123875): De ondraaglijke licht
heid van het bestaan (al); 20.00.
za. zo. ook 14.00. REX (Haarlem
merstraat 52, tel. 071-125414): Jo-
sefine Mutzenbacher VI (16);
14.30, 19.00. 21.15.
KATWIJK CITY THEATER I
(Badstraat 30. tel. 01718-74075):
Scrooged (al); 19.00, 21.15. do.
t/m zo. wo. ook 14.45. CITY
THEATER II: U2, rattle and hum
(al); 19.00. 21.15. zo. ook 14.45.
Bambi (al); do. vr. za. wo. 14.45.
VOORSCHOTEN GREENWAY
(tel. 01717-4354): Moonwalker (al);
do. t/m zo. 15.45, 19.00. wo. 15.45.
Spoorloos (16); do. t/m zo. 15.45,
19.00. ma. t/m wo. 20.15. Die hard
(16); do. t/m zo. 21.15. Frantic (al);
do. t/m wo. 20.45.
KINDERVOORSTELLINGEN
Jungle book: do. t/m zo. wo.
14.00. De reddertjes; do. t/m zo.
wo. 14.00.
WASSENAAR ASTRA (tel.
01751-13.269): Action Jackson
(12); vr. za. zo. 20.00. Hope and
Glory (al); ma di. wo. 14.00.
KINDERVOORSTELLINGEN
De laatste eenhoorn; za. zo. wo.
14.00.
DEN HAAGASTA 1 (Spui 27. tel.
463500): A fish called Wanda (al);
14.00, 18.45, 21.30. zo. 13.15,
16.00, 18.45, 21.30. ASTA 2 Co
coon (al); 14.00, 18.45, 21.30. zo.
13.15, 16.00, 18.45, 21.30. ASTA
3 Young guns (12); 14.00, 18.45,
21.30. zo. 13.15, 16.00. 18.45,
21.30. BABYLON 1 (Winkelcen
trum Babylon, tel. 471656): A fish
called Wanda (al); 14.30, 17.00,
19.15, 21.45. BABYLON 2: Be
trayed (16); 14.30, 16.45, 19.00,
21.30. BABYLON 3: Poussière
d'Ange (16); 14.30, 17.00, 19.30,
21.45. CINEAC 1 (Buitenhof 20.
tel. 630637): Cocktail (al); do. t/m
zo. 13.15, 16.00. 18.45, 21.30. ma.
t/m wo. 14.00, 18.45, 21.30. CI
NEAC 2: Willow (al); do. t/m zo.
13.15, 16.00, 18.45, 21.30. ma. t/m
wo. 14.00, 18.45, 21.30. CINEAC
3: Die hard (16); 18.45, 21.30. ma.
di. ook 14.00. METROPOLE 1
(Carnegielaan, tel. 456756): Goril
las in the mist (al); do. t/m zo.
13.15, 16.00, 18.45, 21.30. ma. t/m
wo. 14.00, 18.45, 21.30. METRO-
POLE 2: Betrayed (16); 18.45,
21.30. ma. di. ook 14.00. ME
TROPOLE 3: Who framed Roger
Rabbit (al); do. t/m za. 13.15,
16.00, 18.45, 21.30. ma. t/m wo.
14.00, 18.45, 21.30. METROPO
LE 4: De ondraaglijke lichtheid
van het bestaan (al); 20.30. ma. di.
ook 14.00. METROPOLE 5: Co
ming to America (al); 18.45, 21.30.
ma. di. ook 14.00. ODEON 1
(Herengracht 13. tel. 462400):
Cocktail (al); 13.45, 18.45, 21.30.
zo. 13.30, 16.00, 18.45, 21.30.
ODEON 2: Me and Him (al); 13.45,
18.45, 21.30. zo. 13.30, 16.00,
18.45, 21.30. ODEON 3: License
to drive (al); 13.45, 18.45, 21.30.
zo. 13.30, 16.00, 18.45, 21.30.
ODEON 4: Big (al); 13.45. 18.45,
21.30. zo. 13.30. 16.00, 18.45,
21.30. STUDIO 1 (Kettingstraat
12b, tel. 656402): Chostbustera
(al); 19.15. do. vr. za. zo. wo. 14.30.
Enrico IV (16); 21.45. STUDIO 2:
Bagdad café (16); 19.00. 21.30.
STUDIO 3: Spoorloos (16);
19.00, 21.30. HAAGS FILMHUIS:
Zaal 1: Een verhaal van de wind;
19.30. zo. ook 14.00. Het rode ko
renveld; 21.45. zo. 16.15. Zaal 2:
Drowning by numbers; 19.30. zo.
ook 14.00. SMauvais sang; 21.45.
zo. ook 14.00. Zaal 3: 19.30, 21.45.
zo. ook 14.00, 16.15. II Grido; do.
Ludwig; vr. Le testament d'orp-
hée; za. Wie de waarheid zegt
moet dood; zo. Opname; ma. Le
feu follet; di. Schwestern; wo.
NACHTVOORSTELLINGEN
CINEAC 1: Cocktail: (16); za.
00.15. CINEAC 2: Willow (16);
za. 00.15. CINEAC 3: Die hard
(16); za. 00.15.
KINDERVOORSTELLINGEN
CINEAC 3: Walt Disney's Frank
en Frey; do. t/m zo. 13.15, 16.00.
wo. 14.00. METROPOLE 2:
Frank en Frey; do. t/m zo. 13.15,
16.00. wo. 14.00. METROPOLE
4: Pippi Langkous; do. t/m zo.
13.15, 16.00. wo. 14.00. METRO-
ROLE 5: Moonwalker; do. t/m zo.
13.15, 16.00. wo. 14.00. STUDIO
1: Ghostbusters; 14.30. (beh. ma.
di STUDIO 2: Jongle book;
14.00. (beh. ma. di.). STUDIO 3:
Bambi; 14.15. (beh. ma. di.).
tot gevolg dat glas in lood eer brei
grote opbloei doormaakte. 0| de
de tentoonstelling zijn ontwer xinj
DEN HAAG In ander
halve eeuw hebben onge
veer 500 kunstenaars zich w - -
met glazenierskunst bezig KTe "eT V°°r glaS'm
gehouden. Ze zijn te vin- yan ig april tot 28 mei brer^
-- Hi
den in het handboek,
waarin de resultaten staan
van het onderzoek dat
studenten uit Amsterdam
en Leiden onder leiding
van drs. Carine Hoogveld
deden.
Daarmee is de geschiedenis en
ontwikkeling van deze archi
tectonisch gebonden kunst van
1817 tot 1968 op schrift gesteld.
Tegelijk zijn vijf tentoonstel
lingen voorbereid die de ko
mende maanden worden ge
houden in Zeist, Helmond, Nij
megen, Eindhoven en Assen.
Eigenlijk is het geheel een
groot samenwerkingsproject,
dat is gecoördineerd door de
Rijksdienst Beeldende Kunst
in Den Haag. Deelnemers zijn
verder de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg, het Drents
Museum, het Museum Kern-
penland, de Commanderie van
St. Jan, Slot Zeist, gemeente
Helmond en de SDU-uitgeve-
rij.
Het onderzoek, begeleid door
de RBK, begint met 1817 om
dat uit dit jaar de eerste proe
ven dateren met brandverven
op glas. De einddatum 1968 is
ingegeven door het jaar waar
in de belangrijkste verenigin
gen voor monumentaal wer
kende kunstenaars werden op
geheven en een omschreven
periode werd afgesloten.
Dankzij de twee rijksdiensten
kon „Glas in lood in Neder
land" een handboek worden.
Teksten staan erin van Elli-
noor Bergvelt, Frans van Bur-
kom. Peter Dael, Titus Eliëns,
Carine Hoogveld en Evert van
Straaten. De 500 kunstenaars
zijn geïnventariseerd met ge
detailleerde biografieën van
147 van hen.
De eerste tentoonstelling opent
op 19 maart in de expositie
ruimte van Het Slot Zeist en
duurt tot 30 april. De Zeister
Kunststichting besteedt er
aandacht mee aan de monu
mentale glaskunst van na de
Tweede Wereldoorlog. Na de
bevrijding wilden kunstenaars
zich aan het isolement van het
atelier onttrekken. Ze zochten
naar nieuwe wegen. Dit had
BF
het gemeentemuseum in 1
mond het ambacht van glazt-
nier in beeld. De oude tech- -j
niek van het brandschilderen
blijkt er sinds de Middeleeu-
wen haast niet veranderd. Oók
is er aandacht voor nieuw ;iJ
toepassingen van glas in beton 1
staal en als appliqué. i
De glasschilderkunst werd ii
het begin van de negentiende
eeuw opnieuw ontdekt,
volgde een grote bloei. Di
wordt van 22 april tot 1 junié!Ö
duidelijk gemaakt in het Nij
meegs Museum Commanderi 1
van St. Jan. Na ongeveer 182I '1g 2
werd gebrandschilderd gla
enorm populair. Ramen wer
den ontworpen en uitgevoen
niet alleen voor neogotisch
kerken, maar ook voor open
bare gebouwen en burgerhui
zen. De ateliers werkten vri
anoniem; het werk werd des
tijds meer als nijverheid dai'^,
als kunst beschouwd. 21
In de jaren twintig van dez
eeuw ontstond er in Zuid-Lim
burg een nieuwe glasschilder
kunst: de Limburgse pictural
traditie. Hiervan getuigt de ex
positie die van 23 april tot 1
juni in Museum Kempenlan 21<l
in Eindhoven wordt gehou
den. Ze schetst de ontwikke 22.2
ling en toont de invloed ervai 22!:
op latere glazeniers in Lira 22.^
burg en Brabant. De verande 22-'
ringen na 1945 worden voora
bepaald door de opleidingen,
aan de Rijksakademie in Ara
sterdam en de Jan van Eycka o
kademie in Maastricht.
Het Drents Museum in Asse
belicht onder de titel
meenschapskunst en symbolis11
me" van 29 april tot 26 jun
monumentaal werk van de be 18.'
langrijkste vertegenwoordigd
van het Nederlandse symbolis
me en van enkele van hun na
volgers. Te zien zijn voorstu
dies, ontwerpen en uitgevoer
de vensters van onder andd
Jan Toorop, Antoon Derkinde Jj j
ren, Johan Torn Prikker, Ri -
chard Roland Holst, Willen 20.2
van Konijnenburg en Chri
Lebeau, alsmede van hun leer
lingen en geestverwanten
Molkenboer, J. Weynand, M
Nauta, J. Dijkstra en M. Wieg jf
man.
BI
Expositie Start 89 in De Waag
LEIDEN Onder de titel „Start 89" is in De Waag in Leiden onde -ü
grote publieke belangstelling een tentoonstelling van beeldend |7-
kunst van start gegaan. Het is een expositie van werk van kunste 18'
naars uit Leiden en omstreken die het afgelopen jaar hun opleidin] 18
aan een kunstacademie hebben voltooid of die dit jaar zullen vol
tooien.
De tentoonstelling is een initiatief van de gemeentelijke directie cul J9-
turele zaken. Het is de bedoeling om zo jonge kunstenaars met el 1g
kaar in contact te brengen, om ze te stimuleren en in de gelegenheii 20!
te stellen ervaringen uit te wisselen over de wijze waarop zij tracb
ten hun weg te vinden in de maatschappij. Geen makkelijke opgavi
sinds de afschaffing van de BKR, aldus de organisatie. Wannef
deze tentoonstelling een succes wordt, zal worden overwogen of d< 1 22
komende jaren opnieuw een dergelijke tentoonstelling kan wordei
georganiseerd.
De tentoonstelling is nog te zien tot 1 maart.
