Hartpatiënt moet langer op een operatie wachten Zwarten maken zich niet druk om Zuidafrika zonder Pieter Botha Mariniers mishandelden muzikanten op veerboot PvdA wil koste wat kost arbeidspools redden Jaar cel voor doden zoontje Werkgevers in vervoer steeds meer verdeeld BINNENLAND/BUITENLAND CcidócSomont VRIJDAG 3 FEBRUARI 1989 PAGINA 4 DEN BOSCH Een 39-jarige vrouw uit Cuijck die vorig jaar op 1 augustus haar zoontie van drie doodde, is gisteren door de rechtbank in Den Bosch tot anderhalf jaar gevangenisstraf veroordeeld, waarvan een half jaar voorwaardelijk. Aansluitend aan haar detentie moet zij zich voor behandeling laten opnemen in een psychiatrisch zieken huis. De vrouw had zich die dag met haar twee zoontjes in het toilet opgesloten voor een - mislukte - poging zichzelf en haar kinderen van het leven te beroven. Door schoonmaakmiddelen te mengen moesten dodelijke gassen ontstaan. Het jongste kind klaagde daarbij over pijn. Uit medelijden drukte de moeder zijn keel dicht. Snel onderzoek naar klimaat nodig DEN HAAG Het Koninklijk Neder lands Meteorologisch Instituut (KNMI) en het Rijksinstituut voor Volksge zondheid en Milieuhygiëne (RIVM) hebben in opdracht van minister Nij- pels (milieubeheer) een plan opgesteld, waarin wordt aangedrongen op een versneld uitgevoerd onderzoek naar de snelheid en de gevolgen van veran deringen in de zeespiegel, regenval en de ultraviolette straling. Voor dit plan naar klimaatverandering is de komen de vijf jaar een bedrag van 50 miljoen gulden nodig. De studie zaPonder an dere gegevens moeten opleveren over de manier waarop de gevolgen van de luchtverontreiniging kunnen worden verminderd. MBFR-troepenoverleg vindt roemloos einde WENEN Na vijftien jaar vruchteloos onderhandelen is er gisteren een punt gezet achter het Weense MBFR-overleg over een wederzijdse troepenvermin dering in Centraal-Europa. Hoe wel de MBFR-onderhandelaars nu „uit hun lijden zijn verlost", beklemtoonden de deelnemende landen dat de besprekingen niet helemaal voor niets zijn geweest. Vijftien jaar MBFR-overleg heb ben vooral zin gehad als voorbe reiding op de in maart in Wenen beginnende CFE-onderhandelin- gen, waarin de NAVO en het Warschaupact gaan praten over een inkrimping van de conven tionele legers in heel Europa. Japan wil optreden tegen Greenpeace DEN HAAG Japanse diplomaten hebben in Den Haag namens hun rege ring aan Nederland gevraagd stappen te ondernemen tegen Greenpeace. Een actieschip van Greenpeace, dat in ons land geregistreerd staat, kwam afgelo pen dinsdag bij de Zuidpool in aanva ring met een Japanse walvisjager, toen de jager dode walvissen wilde afleve ren bij een fabrieksschip. Volgens de milieu-organisatie zijn de walvissen niet bestemd voor onderzoek, zoals de Japanners zeggen, maar voor consump tie. Nederland heeft Japan laten weten eerst alle feiten te willen kennen, voordat eventueel actie kan worden ondernomen. Inmiddels heeft Green peace de actie tegen de Japanse walvis- jacht beëindigd. CARDIOLOOG JANBROES: MEER OUDEREN EN ZWAARDERE OPERATIES UTRECHT De dertien centra waar in ons land hartoperaties worden ver richt kunnen de stroom patiënten nauwelijks aan. De centra kampen met een beddentekort en eeh te krap personeelsbestand; er zijn meer verpleegkun digen nodig. Volgens dr. G. Janbroes, car dioloog aan het Academisch Ziekenhuis in Utrecht en se cretaris van de Begeleidings commissie Hartchirurgie, zijn er miljoenen nodig om de scheve situatie recht te trek ken. De commissie komt eind volgende maand met een rap port over de kwestie. Duidelijk is al wel dat de roep om meer bedden en verpleegkundigen daarin centraal zal staan. Dees heeft eerder deze week de landelijke behoefte aan hartchirurgie - voor 1990 en daaropvolgende jaren - vast gesteld op 10.800 operaties bij volwassenen èn kinderen. Dat zijn er 550 meer dan de zie kenfondsen en verzekeraars nu jaarlijks vergoeden, stelt Dees in het Planningsbesluit Hartchirurgie. Druk Dat aantal is volgens Janbroes voldoende. Vorig jaar werden (volgens voorlopige cijfers) ruim 10.000 volwassenen en zo'n 600 kinderen geopereerd. „Het aantal van 10.800 voor de komende jaren lijkt me dan- ook heel redelijk. Alleen, de vraag is of de hartchirurgische centra dat wel aan zullen kun nen", zegt Janbroers. Hij vreest dat de centra overbelast worden. „Vorig jaar was het al bijzonder druk". Volgens hem zijn er weliswaar voldoende operatiekamers, maar is er een tekort aan bedden op de inten sive care-afdelingen. Janbroes vertelt dat de hartpa tiënten die geopereerd worden gemiddeld ouder zijn dan vroeger en dat de operaties veelal zwaarder zijn. „Gevolg is dat mensen dus ook langer een bed, met intensieve ver pleging, bezet houden. Dat drukt automatisch ook op de opname-capaciteit. Het circuit raakt verstopt". Vooral door een tekort aan personeel en bedden kunnen de hartchirurgische centra in Nederland de stroom patiënten nau welijks aan. De wachttijden voor een ope ratie zijn als gevolg daarvan eveneens gestegen. Het aantal patiënten dat langer dan drie maanden op een operatie moet wachten, daalde in de periode tussen 1984 en 1987 nog van 28 procent tot 12 procent. Maar vorig jaar was er voor het eerst weer sprake van een stij ging (één procent). Totaal gaat het daarbij om zo'n 1000 pa tiënten. Een wachttijd van drie maan- FOTO: AP den voor mensen met wat Janbroes noemt „een stabiele klacht", is voor de Begelei dingscommissie een uiterste. „Het is de langste wachttijd die je patiënten menselijker wijs kan aandoen". Meer meer De groeiende wachttijd, „hoe klein ook", beschouwt hij als een zorgwekkend signaal; er moet iets gebeuren. Want ook al mogen de aantallen opera- Nieuwe behandeling vaatziekten omstreden UTRECHT Het Cen trum voor Aanvullende Geneeswijzen in Nieuwe- gein start eind deze maand met een nieuwe therapie tegen vaatziekten. In Hon garije is de behandelwijze volgens J. Valk, de oprich ter van het onlangs geo pende centrum, in 70 pro cent van de onderzochte gevallen succesvol geble ken. In minimaal twintig en maximaal zestig behan delingen worden dichtge slibde aderen weer open- getrild met geluidsgolven via de hiel. Er zullen voor lopig honderd patiënten worden behandeld. De Hartstichting ziet niet veel in de behandeling. Dr. Stiggelbout: „Als_ het wer kelijk belangrijk was ge weest, dan had de weten schap in het Westen dat al lang opgepikt. De resulta ten waar de zakenman Valk mee komt zijn net zo goed als uitslagen van pre sidentsverkiezingen in dic tatoriaal geregeerde lan den. Ik heb daar weinig vertrouwen in". ties gehaald worden, dan nog dreigen er problemen. Jan- broes' oplossing: „Kernachtig samengevat: meer meer. Dat wil zeggen: meer verpleegkun digen en meer bedden. Ik ver wacht niet dat de overheid dat verzoek zonder meer inwilligt. Maar we zullen ons plan krachtig onderbouwen. En dan denk ik dat er best valt te praten met het ministerie. We hebben geen slechte gen met WVC". Staatssecretaris Dees verwacht dat het aantal hartchirurgische ingrepen in het begin van de jaren negentig zal stabiliseren. Het aantal "mensen dat aan hart- en vaatziekten lijdt, zal volgens hem dalen en het aan tal dotterbehandelingen zal toenemen. Bij een dotterbe handeling wordt een verstopt bloedvat verwijd door er een ballonnetje in te schuiven en op te blazen. Operaties kunnen op die manier worden voorko men of uitgesteld. Kostbare in vesteringen in de centra zijn volgens Dees niet meer nodig. Dr. Janbroes wil die conclusies niet onderschrijven. „De laat ste tien jaar hebben we vaker schattingen gemaakt over aan tallen patiënten. Telkens bleek de werkelijkheid anders. Aan dat soort lange-termijn-voor- spellingen durf ik me niet te wagen. Feit is dat we op dit moment meer meer nodig heb ben". Buitenland Dr. Janbroes wijst er op dat „hoe dan ook" de afgelopen ja ren de situatie danig is verbe terd. Het komt bijvoorbeeld niet meer voor dat Nederland se hartpatiënten noodgedwon gen naar het buitenland moeten uitwijken, omdat er hier niet voldoende mogelijk heden voor opereren zijn. In het verleden bestonden er luchtbruggen naar de VS. Toch komt het volgens Jan broes nog altijd dertig tot vijf tig keer per jaar voor, dat pa tiënten die op de wachtlijst staan nog voor die operatie overlijden. „We proberen dat altijd te voorkomen. We pro beren de wachttijd beperkt te houden. Korter dan drie maanden. Maar dat is geen ga rantie dat alles goed gaat. De situatie van een patiënt kan plotseling verslechteren". Het komt bovendien voor dat doktoren een foute inschatting maken. „Niet vaak. Maar het gebeurt. Stel, ik krijg een pa tiënt voor onderzoek aan de kransslagader. Ik stel een diagnose en op basis daarvan stellen we een operatie-ter mijn vast. Dan kan het voor komen dat ik me vergis. Dat kan fataal zijn". LEX VAN KOOTEN KAAPSTAD Plotse ling, temidden van de drukte rond de opening van het nieuwe zittings jaar van het parlement, bestaat er een reële kans dat de Zuidafrikanen een nieuwe regeringsleider krijgen. De president van de staat, Pieter W. .Botha, heeft gisteren het voorzit terschap van de regerende Nasionale Party (NP) neergelegd, maar liet we ten als president te willen aanblijven. Botha wordt als partijvoorzit ter vervangen door minister van onderwijs Frederik W. de Klerk, die nu wordt be schouwd als de sterkste kandi daat voor de eventuele opvol ging van Botha als president. De Klerk, die in 1978 minister werd, lijkt voorstander te zijn van Botha's beleidslijn van be perkte en geleidelijke hervor mingen. Op een persconferen tie in Kaapstad hield de nieuwbakken leider van de Nasionale Party zich op de vlakte over zijn poltieke agen da. Hij stelde elke beleidswijzi ging eerst te willen uitpraten met president Botha. Ook wei gerde De Klerk rechtstreeks antwoord te geven op de vraag of hij nu de logische opvolger is voor het presidentschap. Hij wees erkop dat zijn positie „geen directe of formele grondwettelijke implicaties" heeft. Somber De blanken de minderheid die de macht in handen heeft zijn opgewonden en vol verwachting. Een nieuwe leider betekent misschien een verandering in het beleid en de levensstijl, mogelijk zelfs een voorzichtige garantie voor hun voortbestaan. De zwarten de meerder heid die de macht in handen zou willen hebben maken zich niet zo druk en geloven dat het voor hen toch weinig uitmaakt wie blank Zuidafrika regeert. De nieuwe leider zal ongetwijfeld afkomstig zijn uit de gelederen van het Afrika ner nationalisme en als zoda nig ook voor een bepaalde vorm van apartheid zijn. De zwarte Zuidafrikaanse aartsbisschop en anti-apart heidsactivist Desmond Tutu ziet de toekomst voor Zuid afrika echter somber in nu Botha is afgetreden als partij leider. „Het zal mij verbazen als dit niet bijdraagt tot een verharding van de repressie", zei Tutu. Volgens de bisschop zal De Klerk gedwongen wor den te buigen voor de behou dende rechtervleugel van de regerende NP, hetgeen de on derdrukking van de zwarte Zuidafrikaanse bevolking zal doen toenemen. Botha is op het moment her stellende van wat een „lichte" beroerte genoemd wordt, maar vaststaat dat het einde van zijn leiderschap in zicht is. Na tien iaar lang aan het roer van een bijzonder onrustig land te heb ben gestaan, is het onwaar- President Pieter W. Botha, voordat hij door een lichte be roerte werd getroffen. schijnlijk dat de 73-jarige pre sident het nog veel langer uit zal houden. Zijn kenmerkende arrogante zelfverzekerheid heeft in elk geval een geduch- tige knauw gekregen. Zoals het er nu voorstaat, ne men de problemen alleen maar toé. Ten eerste dringen de liberalen er bij de regering op aan de Wet op de Geschei den Woongebieden af te schaf fen. Dit heeft er reeds toe ge leid dat kleurlingen die een huis gekocht of gehuurd had den in een „blank" woonge bied, letterlijk werden wegge pest door rechtse blanken. Ten tweede is er het kwetsbare pad naar vrede en onafhankelijk heid in Namibia. En het derde probleem is de belangwekken de vraag wanneer een algeme ne verkiezing moet worden gehouden. Corruptie Botha heeft met een hard vochtigheid en wreedheid ge regeerd, waar geen van zijn voorgangers ook maar aan had durven denken. Gedurende bijna vier jaar verkeerde het land in de ijzeren greep van de noodtoestand. Kranten werden geschorst en gewaarschuwd. Journalisten werden gevangen gezet, te samen met tiendui zenden anderen van elke rang en stand. Organisaties werden verboden op een nog niet eerder in Zuidafrika voorge komen schaal. Daar tegenover staan enkele successen. Botha heeft alle verwachtingen overtroffen wat betreft de omgang met an dere Afrikaanse landen. Zo heeft hij Namibia tot op de rand van onafhankelijkheid onder internationaal toezicht gebracht, waarmee het einde van het Angolese conflict bijna een feit is. Desalniettemin wordt Botha's Zuidafrika verscheurd door raciale onrusten, die afwisse lend broeien en tot uitbarsting komen. In hoge functies bloeit de corruptie als nooit tevoren. Zwarte staatjes die pronken met hun „onafhankelijkheid", hen toegekend door de Zuida frikaanse bij wijze van com pensatie voor de weigering van volledige rechten voor zwarten, worden steeds wan- De kersverse leider van de Zuidafrikaanse Nasionale Par tij, Frederik de Klerk. FOTO'S: AP keler, corrupter, en sommige gebieden kunnen wedijveren met de meest onderdrukte de len van Afrika. Twee daarvan, Ciskei en Transkei, dreigen el kaar de oorlog te verklaren. Verandering Een nieuwe leider zal voor de pijnlijke keuze komen te staan: of een rassenoorlog riskeren of de basis van de regering te verbreden door de zwarten zinvolle rechten aan te bieden. De rechtervleugel zal zich ver moedelijk met hand en tand verzetten tegen radicale her vormingen. De rechtsen zou den zelfs een toekomstige al gemene verkiezing kunnen winnen. Maar ook dat brengt de dag van verandering dich terbij. Je zou kunnen stellen dat Zuidafrika een beetje uit geput raakt. Het overwicht van het Afrikanerdom, dat voormalig premier D.F. Malan in de jaren dertig en veertig zo vakkundig heeft gesmeed, heeft geleidelijk plaats ge maakt voor verdeeldheid. Blanken missen het vertrou wen dat ze vroeger hadden. Slechts weinig jonge blanken kunnen, realistisch gezien, het vooruitzicht koesteren van een pensioen in een door blanken geregeerd Zuidafrika. Zwarten, gezien hun aantal en hun arbeid, hebben veel meer invloed. Ondanks de onder drukking en de verloochening van hun rechten, tonen ze een zelfverzekerde vastberaden heid om te regeren, met of zonder medewerking van de blanken. Iemand zal op een of ander manier ooit de blanke Zuid afrikanen duidelijk moeten maken dat hun uitvoerige sy steem van begunstiging en be voorrechting, gesteund door de veiligheidstroepen, plaats zal moeten maken voor sociale ge rechtigheid voor allen. En dat is een moeilijkere opgaaf dan het was voor de Zuidafrikaan se leider John Vorster eind ja ren zeventig, toen hij Ian Smith moest vertellen dat zijn spelletje in Rhodesia (nu Zim babwe) uit was. Zodra Botha echter van het to neel verdwijnt, komt die dag angstig dichtbij. TONY HEARD UTRECHT Vijftien leden van een muziekgroep uit het oosten des lands eisen van de staat een schadevergoeding van 1.500 gul den per persoon wegens bedrei ging en mishandeling door een groep mariniers. De dronken mariniers zouden volgens de ad vocaat van de groep, mr. J. Pen in Amsterdam, tijdens de over tocht met de veerboot van Rot terdam naar Huil vorig jaar de mensen hebben bedreigd en ernstig mishandeld. Enkele passagiers zijn geschopt en geslagen en met de dood be dreigd, zo blijkt uit een inter view met vier slachtoffers in het VVDM-blad Twintig. De leiding van het korps Mariniers heeft de zaak al krijgstuchtelijk afge daan door drie mariniers met*ie der vier dagen zwaar arrest te straffen. De geestelijke schade die de leden van de muziek groep hebben opgelopen, recht vaardigt volgens de advocaat een schadevergoeding van de staat, die immers „aansprakelijk is voor onrechtmatig handelen van haar werknemers". De slachtoffers zien af van het in dienen van een strafklacht „om dat het waarschijnlijk lastig is de betrokkenen te achterhalen" en uit angst voor represailles. De fiscaal (officier van justitie) bij de Zeekrijgsraad heeft naar aan leiding van de claim van advo caat Pen opdracht gegeven voor een onderzoek door de Konink lijke marechaussee. SUSKE EN WISKE DE KOMIEKE COCO Een groepje Amsterdamse ambtenaren is er maar even bij gaan zitten. Samen met honderden collega's legden zij gisteren enkele uren het werk neer uit protest tegen de voorgenomen Inkrimping van het aantal arbeids plaatsen op het stadhuis. FOTO: ANP (Van onze sociaaleconomische redactie) DEN HAAG Steeds meer transportondernemers vinden dat de overkoepelende Federatie Wegtransport opnieuw met de vervoersbonden moet gaan onderhan delen. Volgens de bedrijven moeten de acties, die in middels hun vijfde dag zijn ingegaan, snel worden be ëindigd. De acties breidden zich vandaag uit tot Van Ruiten Transport in Bergschenhoek en Bleiswijk als mede bij Bleckmann in Oldenzaal. De grootste werkgever in het wegtransport, Nedlloyd Road Car go, heeft gisteren per brief werkgeversonderhandelaar Berg mans gemaand het cao-overleg te hervatten. Het bedrijf dreigt zelfs zelf met de bonden te gaan onderhandelen. Het Friese transportbedrijf Holwerda eiste gisteren in een brief het terug treden van Bergmans als onderhandelaar. Volgens directeur Douma van Holwerda is Bergmans niet in staat een oplossing voor het conflict te vinden. „We hebben meer last van zijn onge nuanceerde verbale geweld dan van de vakbonden", aldus Dou ma. Eerder deze week drong al een groep van twintig Westland- se transporteurs bij de federatie aan' op hervatting van de ondeiV handelingen. De Federatie Wegtransport heeft steeds de vermaningen van de transportbedrijven naast zich neergelegd en weigert de onder handelingen, die vastliepen op onder meer de eis van de bonden om de lonen met drie procent te verhogen, te hervatten. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG „Als het VVD-kamerlid Franssen het graag zó wil, dan doen we het zó". Met deze ene zin is de teneur van het debat, dat gisteren in de Kamer werd gevoerd over het initiatief-wetsvoorstel van de PvdA'ers Leijnse en Buurmeijer, samen te vatten. Koste wat kost probeerde de PvdA-frac- tie via toezeggingen aan met name het adres van de VVD, een meerderheid in de Kamer te verwerven voor het voorstel om lang durig werklozen onder te brengen in gemeentelijke arbeidspools. De steun van de VVD-fractie is hard nodig wil het wetsont werp enige kans van slagen hebben. Het CDA, daarin ge steund door CDA-minister De Koning (sociale zaken), ziet namelijk niets in het wetsont werp. Buurmeijer en Leijnse kwa men gisteren op veel punten tegemoet aan de wensen van de twijfelende VVD-fractie. Ook de kleinste regeringspartij vindt, evenals de PvdA, dat de bestaande maatregelen onvol doende bijdragen aan de be strijding van de werkloosheid. De VVD-fractie staat niet on sympathiek tegenover het PvdA-wetsontwerp, maar heeft toch op een aantal pun ten grote bedenkingen. De be reidheid van de PvdA om in te gaan op de wensen van de VVD ontlokte minister De Ko ning de opmerking dat de „pa nelen van het initiatiefwet sontwerp wel erg schuiven". Volgens indiener Leijnse moet het doel van de nieuwe rege ling zijn het helpen van die werklozen die niet met de hui dige maatregelen geholpen kunnen worden. „De bezwa ren van de regeringspartijen mogen straks geen alibi zijn voor partijpolitieke kleinzie ligheid", aldus Leijnse. Hij is bereid om op verzoek van de VVD, de bestuursconstrüctie van de gemeentelijke arbeids pools aan te passen en ook het arbeidsbureau en de sociale dienst bij de uitvoering te be trekken. Op deze manier kan aangesloten worden bij de zo geheten heroriënteringsge- sprekken. Na zo'n gesprek zou een langdurig werkloze, die niet in aanmerking komt voor scholing, werkervaringsplaats of een subsidieregeling, via de arbeidspool aan een tijdelijke baan bij de (semi)overheid ge holpen kunnen worden. Ook is de PvdA bereid om onder strenge voorwaarden de pools een langdurig werkloze uit te laten lenen aan het bedrijfs leven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 4