Stof in knoflook zou
ook tumor voorkomen
KOOP EEN LOT,
VERBETER HUN LOT.
Twents Byzantijns Koor
succes in statige Rolzaal
Licht in strijd tegen winterdepressie
BINNENLAND CaidócSou/lCMlt woensdag i februari 1989 pagina 4
SUSKE EN WISKE DE KOMIEKE COCO
Britse soldaat
dood door
bomaanslag IRA
BELFAST Een Britse soldaat is
vanmorgen overleden aan de verwon
dingen die hij opliep bij een bomaan
slag in Belfast. Een andere soldaat
raakte gisteren bij de aanslag licht ge
wond. De verantwoordelijkheid voor
de aanslag werd niet direct opgeëist,
maar vermoed wordt dat het het
werk was van het verboden Ierse Re
publikeinse Leger IRA. De bom was
verstopt in de regenpijp aan de muur
van een pub in Belfast.
VN houdt toezicht
op vluchtelingen
PARAMARIBO Vertegenwoordi
gers van de Verenigde Naties zullen
in Suriname en Frans-Guyana toe
zicht uit oefenen op de terugkeer van
Surinaamse vluchtelingen. In Frans-
Guyana bevinden zich 8800 Suri
naamse vluchtelingen, die wegge
vlucht zijn uit het oosten van Surina
me na het uitbreken van de gevech
ten tussen het Surinaamse leger en
de rebellen van Ronnie Brunswijk.
De VN-mensen moeten de terugkeer
van kleine groepen vluchtelingen be
geleiden. Ook zullen zij autoriteiten
in Paramaribo assisteren bij het ver
lenen van humanitaire hulp aan de
vluchtelingen.
Kamer:
werkgevers
dwingen tot
aannemen
gehandicapten
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De Tweede
Kamer vindt dat het kabinet
op korte termijn werkgevers
moet dwingen gehandicapten
in hun bedrijven en instellin
gen aan te nemen. De huidige
wet arbeid gehandicapte
werknemers (WAGW) stimu
leert werkgevers daartoe.
Sancties zijn daaraan echter
niet verbonden.
Alle fracties vinden de wet te
vrijblijvend. Ze zijn van me
ning dat niet langer gewacht
kan worden met de verplich
ting dat een bedrijf ten minste
vijf procent gehandicapten in
dienst heeft, zo bleek bij de be
handeling van de begroting
van Sociale Zaken en Werkge
legenheid.
Ook is de Kamer van mening
dat het kabinet meer maatre-
Stappenkaart
Geen trap-in-de-buik maar een stap-voor-stap-kaart kreeg mi
nister Deetman gisteren van enkele leden van de studentenvak
bond. Mocht hij toch nog de verkeerde kant op gaan (met zijn
beleid) dan kan hij altijd nog varen op het kompas dat de stu
denten hem erbij gaven. Deetman bezocht gisteren de Techni
sche Universiteit van Eindhoven.
FOTO: ANP
ONDERZOEK WIJST NIET ALLEEN OP REMMING KANKER
LEIDEN Knoflook
blijkt heilzame chemische
stoffen te bevatten die
niet alleen de ontwikke
ling van kanker kunnen
afremmen, maar tevens
het eerste ontstaan van tu
moren kunnen voorko
men. Eerder was eerder
gebleken dat knoflook het
cholesterolgehalte kan
verlagen.
Nu is voor het eerst weten
schappelijk bewezen dat de in
knoflook aanwezige stof alicin
ook een actieve rol kan spelen
bij het voorkomen van schade
aan het DNA van cellen. Die
schade kan onder bepaalde
omstandigheden leiden tot het
ontstaan van kankercellen.
Alicin is overigens tevens de
stof die de door sommigen ge
hate lucht van knoflook ver
oorzaakt.
Over het twee jaar durende
onderzoek dat tot deze opzien
barende conclusies heeft geleid
wordt over enkele weken voor
het eerst gepubliceerd in een
Amerikaans wetenschappelijk
tijdschrift. De ontdekkingen
werden gedaan door Oosten
rijkse en Hongaarse biologen.
Eén van hen, drs. Akos Szak-
mary uit Wenen, heeft de laat
ste maanden onderzoek ver
richt aan het Instituut voor
Stralengenetica en Chemische
Mutagenese van het Silvius
Laboratorium in Leiden.
Aderverkalking
De harde bewijzen voor de ac
tieve rol die alicin kan hebben
bij voorkoming van kanker
komen naast aanwijzingen
voor andere heilzame effecten.
Zo waren er al eerder aanwij
zingen dat knoflook bacterie-
bestrijdend werkt, het choles-
torolgehalte in het bloed kan
verlagen, aderverkalking en
parasieten in het menselijk li
chaam tegengaat en tevens
bloedstolsels voorkomt.
Enkele jaren geleden leverde
onderzoek al sterke vermoe
dens op dat knoflook de groei
van kankercellen afremt.
„Wat we nu bij ons onderzoek
aan de weet zijn gekomen,
gaat behoorlijk wat verder",
vertelt Szakmary, die binnen
kort op zijn (vooral op genetica
gerichte) werk hoopt te pro
moveren. „We wisten dat ali
cin de verandering van cellen
in tumorcellen tegengaat en
ook de groei van tumoren.
Voor het eerst is komen vast
te staan dat hei allereerste be
gin van kanker, namelijk de
schade aan het DNA, actief
wordt bestreden door dezelfde
stof".
Het onderzoek richtte zich on
der meer op de ruwweg twee
stappen waarin kanker ont
staat. Eerst treedt door welke
oorzaak dan ook schade op aan
de genetische kenmerken van
cellen. Bij de tweede stap - de
stap waarvan wetenschappers
nog altijd veel te weten willen
komen - is sprake van een ze
kere promotie waarbij de cel
transformeert in een kanker
cel. Het ontstaan van kanker
en de verdere groei leiden uit
eindelijk tot waarneembare tu
moren. „Zie het als de twee
stappen bij het maken van een
foto: eerst moet de film belicht
worden en in de tweede stap
moet deze ontwikkeld worden
voordat je wat ziet", legt Szak
mary uit.
De onderzoekers richtten zich
met name op de vraag of alicin
de veranderingen en beschadi
gingen aan cellen zou kunnen
voorkomen. Die mutaties kun
nen onder meer veroorzaakt
worden door radio-actieve
(gamma-)straling en door be
paalde schadelijke chemische
stoffen. Toen de onderzoekers
die gamma-straling loslieten
op met knoflook bewerkte
bacteriën en cellen van ham
sters werden opmerkelijke re
sultaten bereikt. „De bacteriën
en cellen met alicin vertoon
den veel minder DNA-bescha-
digingen dan andere, niet-be-
werkte cellen", zegt Szakma-
ry-
Gamma-straling veroorzaakt
het ontstaan van wat schei
kundigen wel „radicalen" (een
soort incomplete moleculen)
noemen; die „radicalen" tasten
de cellen aan, hetgeen moge
lijk het begin is van erger. Ge
bleken is dat de alicin in staat
is de „radicalen" te vangen,
zodat ze geen werkelijke scha
de kunnen toebrengen aan het
DNA.
ARJEN VAN DER SAR
VVD staat alleen met pleidooi voor belastingverlaging
DEN HAAG VVD-fractielei-
der Voorhoeve vindt dat met de
invoering van de belastingver
eenvoudiging in 1990 niet de
laatste stap naar lagere belastin
gen mag zijn gezet „In de toe
komst moeten we doorgaan op
de weg van lastenverlichting",
aldus Voorhoeve gisteren in de
Tweede Kamer tijdens de stem
mingen over de wetsontwerpen
tot belastingvereenvoudiging.
CD A-fractievoorzitter De Vries
daarentegen verwacht dat er de
komende jaren weinig financiële
ruimte zal zijn voor verdergaan
de belastingverlaging. Voor de
„Oort-operatie" heeft het kabi
net ruim 4,1 miljard gulden uit
getrokken, een bedrag dat vol
gens Pvd A-fractievoorzitter
Kok „onaanvaarbaar omvang
rijk" is. Het geld had volgens
Kok beter besteed kunnen wor
den aan extra overheidsinveste
ringen, bijvoorbeeld voor het
milieu.
De CDA'er De Vries verwierp,
evenals zijn VVD-collega Voor
hoeve, de opmerkingen van
Kok. „Als de PvdA in de rege
ring had gezeten, zou er geen
geld meer te verdelen zijn ge
weest. Dat zou allang besteed
zijn om bezuinigingen tegen te
gaan", aldus De Vries. Volgens
Voorhoeve wil een goed milieu
beleid nog niet zeggen dat er
meer geld moet worden uitgege
ven door de overheid. Hij erken
de dat de overheid er wel een
rol in heeft, maar verzette zich
tegen „het rondpompen van mil
jarden aan subsidies".
De Vries wees er nog op dat de
4,1 miljard noodzakelijk is om te
voorkomen dat bepaalde groe
pen er als gevolg van de vereen
voudiging in inkomen op ach
teruit zullen gaan. Bovendien le
vert belastingverlaging volgens
hem een ondersteuning aan ver
dere loonmatiging.
Vondst anabole steroïden
UTRECHT Bij drie huiszoe
kingen in Leusden heeft de
politie gisteravond een om
vangrijke hoeveelheid anabole
steroïden (spierversterkers)
aangetroffen. Er werden drie
arrestaties verricht. De politie
kwam de anabole steroïden op
het spoor doordat zij al gerui
me tijd per folder aan sport
scholen in Nederland werden
aangeboden.
(ADVERTENTIE)
Zon 5 miljoen Afghanen zijn op de vlucht. Al op een mooie prijs. Volvo, Philips, de Staats-
jaren leven ze van dag tot dag. Niets hebben
ze over, hooguit een sprankje hoop. Hulp is
daarom hard nodig.
De Willem en Mary
Loteri) wil zoveel mogelijk geld inzame
len voor deze vluchtelingen. Het geld
komt toe aan de Nederlandse 'Stichting
Vluchteling' Het 'Hoge
Commissariaat der Vere
nigde Naties voor Vluch
telingen' ziet erop toe dat
het geld goed terecht
komt. Zelf maakt u kans
loterij, de Lotto, de ABNze staan er voor.
Loten f 5.- zijn t/m 4 maart verkrijgbaar
bij verkoopadressen van de Staatsloterij
(de organisator van deze eenmalige loterijl.
En bij alle Crenswissel- en Postkantoren.
Aarzel dus niet; koop loten. En vraag
meteen even naar de folder waarin de
prijzen staan vermeld en
hoe u te weten kunt ko
men of u tot de winnaars
behoort. De trekking
vindt plaats op maandag
13 maart.
DE WILLEM EN MARY LOTERIJ.
HULP VOOR DE AFGHAANSE VLUCHTELINGEN.
Vergunningnummer L0.880/I20/2I6 88 dd 14-11-88 Min v lust
Israel wil Sharansky
als VN-ambassadeur
JERUZALEM Israel wil de vroe
gere Sovjetdissident Natan Sharan
sky, die in 1986 in het kader van een
gevangenruil door Moskou werd vrij-
elaten, benoemen tot zijn ambassa-
eur bij de Verenigde Naties. Sharan
sky, die afgelopen maandag een ge
sprek had met de minister van bui
tenlandse zaken Moshe Arens, zei dat
hij nog niet officieel benoemd was.
Niettemin steunen premier Yitzhak
Shamir en minister Arens van bui
tenlandse zaken zijn aanstelling. Vol
gens een Israëlische regeringsfunctio
naris is er geen reden te vrezen, dat
een benoeming van Sharansky de
voorzichtige contacten tussen de Sov
jetunie en Israel zal schaden.
Grondonderzoek
blindgangers van start
De Explosieven Opruimings
dienst (EOD) is op Schiphol-
Oost begonnen met het grond
onderzoek naar de mogelijke
aanwezigheid van niet ontplof
te vliegtuigbommen uit de
Tweede Wereldoorlog. Van een
terrein met een oppervlakte
van ongeveer 8.000 vierkante
meter, waarop op korte termijn
de bouw van een hangar is
voorzien, zal 50 centimeter
grond worden afgegraven. In
de onberoerde grond die dan
is blootgelegd, kan dan zonder
al te veel moeite na worden
gegaan of er sporen van insla
gen te vinden zijn.
FOTO: ANP
Overleg over aanpak
arbeidsongeschiktheid
DEN HAAG Vertegenwoor
digers van kabinet, werkgevers
en vakbeweging gaan samen
zoeken naar wegen die moeten
leiden tot vermindering van
het aantal arbeidsongeschikten
en terugdringing van het ziek
teverzuim. Over de gewenste
aanpak en de te treffen maatre
gelen zal de komende tijd in
een speciaal hiervoor opgezette
werkgroep worden gesproken.
Er wordt niet alleen gekeken
naar preventieve maatregelen,
gericht op het voorkomen van
arbeidsongeschiktheid en ziek
teverzuim, maar ook naar
maatregelen die leiden tot her-
intreding van (gedeeltelijk) ar
beidsongeschikten in het ar
beidsproces. Gebeurt er niets
dan zal het aantal arbeidsonge
schikten binnen enkele jaren
zijn gegroeid tot één miljoen.
Volgens de betrokken partijen
is dit zowel maatschappelijk als
financieel onaanvaardbaar.
Het overleg dat gisteren - los
van het kamerdebat - in Den
Haag plaatsvond, vloeit voort
uit het najaarsoverleg dat voor
al in het teken stond van be
strijding van de langdurig
werkloosheid. Staatssecretaris
De Graaf zegde gisteren toe een
aantal uitgangspunten voor de
werkgroep te zullen formule
ren, die zekerheid moeten bie
den dat resultaat wordt ge
boekt. De sociale partners voe
len echter weinig voor de voor
stellen die de staatssecretaris in
een eerder stadium heeft ge
daan. Invoering van een derde
wachtdag in de ziektewet wordt
door zowel werkgevers als vak
beweging afgewezen. Ook over
hét voorstel om de laatste klas
se in de AAW af te schaffen
(licht gehandicapten geen uit
kering meer geven) bestaat
geen unanimiteit.
Onder leiding van dirigent Bram van der Beek zingen de Twentenaren in de Rolzaal.
FOTO: DE JOI
DEN HAAG Het CDA- voerd. Nadat hij in de wandel- peet had organisator W
DEN HAAG Het CDA
kamerlid Steef Weijers uit
Hengelo glom van voldoe
ning. Zijn missie was ge
lukt. Mede dank zij zijn
inspanningen oogstte het
Twents Byzantijns Koor
gisteravond een klaterend
applaus na een indruk
wekkend optreden in de
statige Rolzaal van het
Ridderzaalcomplex.
Het gratis concert was door
Weijers zelf georganiseerd,
niet alleen omdat hij al jaren
lang een hartstochtelijk sup
porter van het koor is en sinds
kort zelfs lid (tenor), maar ook
omdat hij de mensen uit het
Haagse politieke wereldje eens
uit hun jachtige bestaan wilde
rukken en kennis wilde laten
maken met de serene schoon
heid van de veelal kerkelijke
oud-slavische gezangen.
Wekenlang had Weijers een
krachtige mondelinge en
schriftelijke promotiecampag
ne voor het concert van zijn
favoriete zang-ensemble ge
voerd. Nadat hij in de wandel
gangen van de Tweede Kamer
vele affiches had opgehangen
wekte hij iedereen die hij te
genkwam vol enthousiasme op
om de aangekondigde uitvoe
ring bij te wonen. Sommigen
kregen zelfs herhaalde aanma
ningen. „Je komt toch hè?
Niet vergeten hoor!"
„Zingen is een heerlijke rust
gevende bezigheid", zegt Weij
ers. Zijn drukke, onregelmati
ge job weerhield hem er tot
voor kort echter steeds van
zich aan die juist zo broodnodi
ge kalmerende activiteit over
te geven. Zijn recente beslis
sing om zich toch bij het
Twents Byzantijns Koor aan te
sluiten werd ingegeven door
het feit dat hij binnenkort de
Kamer verlaat omdat hij is be
noemd tot voorzitter van de
Vereniging van Nederlandse
Ziekenfondsen. In juni zegt hij
na bijna 17 jaar kamerlidmaat
schap het Binnenhof vaarwel.
„Dan hoop ik een wat geregel
der leven te krijgen, zodat ik
volop tijd heb om te zingen",
aldus Weijers.
Naast het kennismakings-as-
pect had organisator Weijers
voor het Haagse optreden van
zijn koor maar liefst drie fees
telijke aanleidingen gevonden:
het duizendjarig bestaan van
de Russisch-orthodoxe kerk,
de verjaardag van koningin
Beatrix en ook de geleidelijke
verbetering van de oost-west
verhoudingen.
Maar ook zonder deze extra
tintjes kwamen de liefhebbers
ruim aan hun trekken. Onder
leiding van de nog jonge diri
gent Bram van der Beek
brachten de koorleden een
kleine twintig liederen uit de
Russisch-orthodoxe liturgie
ten gehore. A capella, eenvou
dig geharmonieerd, afwisse
lend robuust en ingetogen,
maar altijd met de voor de By
zantijnse kerkmuziek zo ken
merkende, tot diep in de ziel
vibrerende, dragende baspar
tijen. Als bijzondere toegift
zong men een klassiek slavisch
verjaardagslied, opgedragen
aan de jarige koningin. De
KRO-televisie zendt op 12 fe
bruari opnamen van het con
cert uit. Warm aanbevolen.
DICK VAN RIETSCHOTEN
gelen moet nemen om het gro
te aantal wao'ers (momenteel
ruim 800.000) terug te dringen.
Nijhuis: „Eind jaren zeventig
zeiden we, verwijzend naar de
sterke groei in de wao: het
lijkt wel of we net een oorlog
achter de rug hebben. Helaas
moeten we nu nog steeds con
stateren dat de wao veel men
sen afschrijft, isoleert en een
stempel opdrukt".
De Kamer steunt een beleid
om arbeidsongeschiktheid te
voorkomen en stemt in met
premie-verschillen: werkge
vers die wel hun best doen ar
beidsongeschiktheid te voor
komen zouden hiervoor be
loond moeten worden in de
vorm van lagere wao-premies.
Ook dringt de Kamer aan op
een intensievere arbeidsbe
middeling voor gedeeltelijk
gehandicapten.
De PvdA uitte felle kritiek op
het voornemen de koppeling
tussen lonen en uitkeringen
definitief te verbreken. Het
PvdA-kamerlid Moor noemde
de uitlatingen van minister De
Koning dat de koppeling de
schuld is van alle problemen
in de jaren tachtig, „bescha
mend en onbegrijpelijk". „De
koppeling is slechts één keer
toegepast. Het niet toepassen
van de koppeling heeft juist
honderdduizenden in een ar-
moedepositie gebracht. De ar
rogantie die de minister rond
dit onderwerp ten toon spreidt
gaat zelfs zo ver dat hij de
PvdA, indien zij blijft opko
men voor de zwaksten, uitsluit
van regeringsdeelname na
1990", aldus Moor.
De CDA'er Terpstra noemde,
evenals zijn VVD-collega Nij
huis, het volledig herstellen
van de koppeling nadelig voor
de werkgelegenheid. Armoe
debestrijding door miljoenen
mensen meer te geven is vol
gens Terpstra bovendien een
„dure zaak en lost de armoede
niet op". Verdergaande lasten
verlichting of een armoedebe
leid gericht op individuele no
den zijn volgens de CDA'er
betere instrumenten.
ZAANDAMS ZIEKENHUIS BEGINT MET SPECIALE THERAPIE
ZAANDAM Als eerste
algemeen ziekenhuis in
Nederland in De Heel in
Zaandam gestart met het
toepassen van lichtthera
pie voor patiënten die lij
den aan een zogenoemde
winterdepressie. Deze
mensen zijn zeer somber
in de wintermaanden
maar klaren op zodra de
zomer nadert. De therapie
is erop gebaseerd dat fel
licht de depressie ver
helpt. In Philadelphia
heeft men inmiddels al
weer een nieuw soort the
rapie bedacht. Onderzoe
kers van de Thomas Jef-
ferson-universiteit ont
wikkelden een hoofdeksel
met lampjes. De eerste
proeven zijn hoopgevend.
De lichttherapie waar men in
Zaandam is begonnen, wordt
in diverse andere landen, zoals
de Skandinavische en de Ver
enigde Staten, al enkele jaren
toegepast. Daaruit blijkt dat
zeventig procent van de pa
tiënten er baat bij heeft. Men
schat dat in Nederland „een
handvol" mensen op de 10.000
aan een winterdepressie lijdt.
Ze zijn initiatiefloos, slaperig,
erg somber en eten te veel.
Doorgaans keert de depressie
elke winter terug. Sommige
patiënten moeten ervoor wor
den opgenomen. De precieze
oorzaak is nog onbekend, maar
deskundigen vermoeden dat
de biologische klok van de
mens er mee te maken heeft.
Bij de lichttherapie, die is uit-
De Amerikaanse neuroloog George Brainard demonstreert de
lichthoed tegen winterdepressies.
gevonden in de VS, moet de
patiënt drie keer in een week,
in blokken van drie uur, in
een kamer met fel licht zitten.
Regelmatig moeten ze enkele
seconden in het licht kijken,
wat volgens artsen niet scha
delijk is. Na drie behandelin
gen is de patiënt van zijn de
pressie af. Een middag in de
felle zon van Benidorm heeft
hetzelfde effect.
FOTO: AP
Bij de lichthoed waarmee men
in Philadelphia experimen
teert, zit het licht onder de
rand. De lampjes zijn met een
snoer verbonden aan een accu
die aan een schouderriem
wordt meegedragen. Het licht
schijnt niet direct in de ogen.
De hoed wordt twee uur per
dag, meestal 's morgens, ge
dragen. De patiënten hoeven
niet te worden „opgenomen".