Wat doet 'n Rembrandt
in een opslagplaats?
Bewogen spel van
Joeelyn Stewart
'Wa
Daniel Barenboim wordt
chef-dirigent in Chicago
Miljoenwerken Rembrandt en Van Goyen in kofferbak
Johnny Winter speelt
krach tig maar kort
KUNST
ftzkbeSomcuit
DINSDAG 31 JANUARI 1989 PAGINA
IAD
Geboortehuis Van Gogh
doelwit van beleggers
ZUNDERT Het geboortehuis van
Vincent van Gogh in het Brabantse
Zundert zal vermoedelijk worden ver
kocht aan Belgische of Japanse beleg
gers. Voor het huis, dat voor meer dan
300.000 gulden te koop staat, is belang
stelling getoond door de Belg Domini
que Janssens, die eerder al het sterfhuis
van Van Gogh in Auvers-sur-Oise aan
kocht. Het geboortehuis in Zundert zou
evenals dat huis een Van Gogh-mu-
verzamelaars, hebben belangstelling
getoond. Het huis in Zundert is mo
menteel eigendom van een makelaar.
De gemeente Zundert wil dat het huis
hoe dan ook de geest van Van Gogh
blijft weerspiegelen.
CHICAGO De Israëlische dirigent Daniel Barenboim wordt
per 1 januari 1991 de opvolger van Sir Georg Solti als muzikaal
leider van het befaamde Symfonisch Orkest van Chicago. Solti
gaat dan met pensioen. Details over het salaris van Barenboim
zijn niet bekend gemaakt. Barenboim is momenteel gewikkeld
in een controverse rond de dit jaar te openen Opéra-Bastille in
Parijs. Barenboim, die de Opera muzikaal zou leiden, kreeg en
kele weken geleden ruzie met Pierre Bergé, directeur van de
nieuwe opera op de Place de Bastille in de Franse hoofdstad.
Bergé, die tevens directeur is van het modehuis Yves Saint-Lau
rent, ontsloeg de dirigent, wiens functie zou beginnen met de
festiviteiten rond de viering van de 200e verjaardag van de
Franse Revolutie, in juli aanstaande. Reden voor de ruzie is het
volgens Bergé te hoge salaris van Barenboim en het artistieke
programma dat deze voor de Opéra-Bastille heeft opgesteld. Ba
renboim krijgt in Chicago een contract voor drie jaar.
Maarten 't Hart gastschrijver
bij de Leidse universiteit
LEIDEN Maarten 't Hart wordt de
gastschrijver bij de Leidse Universiteit. Dit
schrijft „Mare", het Leids universitair week
blad. De schrijver start in september met een
werkcollege voor neerlandici en belangstel
lenden uit andere vakgroepen over de ro
mans van Charles Dickens. In november
houdt hij drie openbare lezingen in de Pie
terskerk over de tegenstelling alfa-bèta, over
stijl en over de kritiek. De schrijver Frans
Kellendonk leek in 1987 nog de laatste in de
rij gastschrijvers te worden. De letterenfacul
teit wilde enige „franje" wegsnijden om geld
vrij te maken voor aanstelling van assisten
ten in opleiding. Mede doordat het aantal col
leges van de gastschrijver is teruggebracht,
bleek het uiteindelijk toch mogelijk
schrijvers aan te trekken.
„Erfenis Dali naar Spaanse staat'
MADRID De vorige week op 84-
jarige leeftijd overleden Spaanse
kunstenaar Salvador Dali heeft al
zijn schilderijen en overige mate
riële bezittingen nagelaten aan de
Spaanse staat. Dat schrijft het
Spaanse tijdschrijft Cambio 16 in
zijn gisteren verschenen editie. Het
testament van Dali zal echter pas
over een week openbaar worden
gemaakt.
Tot nu toe gingen de kenners er
van uit dat de meester van het sur
realisme zijn werk deels aan de
Spaanse staat en deels aan zijn ge
boortestreek Catalonië zou nalaten.
Volgens Cambio 16 evenwel heeft
Dali zijn testament veranderd. Het
blad zegt zich te baseren op een ko
pie van Dali's laatste wilsbeschik
king uit 1982.
Waarom Dali van gedachte zou zijn
veranderd, weet het Spaanse tijd
schrijft niet te melden. Een vriend
van de overleden schilder ver
klaarde maandag er rekening mee
te houden dat de geniale zonderling
Dali zijn testament in 1983 heime
lijk nog eens heeft gewijzigd.
Dali heeft veel van zijn werk ge
schonken aan het geheel aan hem
gewijde museum in zijn woonplaats
Figueras. In zijn huis bevindt zich
echter nog een verzameling wer
ken van eigen hand en van tijdge
noten. De waarde van Dali's privé-
kunstcollectie en van zijn overige
goederen wordt op meer dan 250
miljoen gulden geschat.
VIJF PROCENT VAN OUDE MEESTERS LIGT IN DEPOT
DEN HAAG/AMSTER
DAM Wat doet een
Rembrandt in een opslag
plaats? De vraag komt op
naar aanleiding van de in
middels opgehelderde
diefstal van een Rem
brandt en een Jan van
Goyen uit de depots van
de Rijksdienst Beeldende
Kunst in Den Haag. Hoort
een Rembrandt niet per
definitie geëxposeerd te
worden, in een museum?
„Niet altijd", zo vindt een
woordvoerster van het Rijks
museum in Amsterdam. En ze
antwoordt met een tegen
vraag. „Moet je, als je, ik noem
maar wat, tien Jan Steens hebt
die hetzelfde onderwerp ver
beelden, alle tien die werken
exposeren?". Van de gestolen
„Man met baard" van Rem
brandt bestaan meerdere ver
sies, evenals van „Ijsver
maak" van Jan van Goyen.
Annemarie Stordiau, woord
voerster van het ministerie-
van WVC, voegt daaraan toe:
„Er moet natuurlijk wel ruim
te voor zijn. De musea in Ne
derland beschikken over on
voldoende capaciteit om alle
oude meesters ten toon te stel
len. Van de oude kunst die de
Rijksdienst Beeldende Kunst
in beheer heeft (7000 werken)
is 95 procent terug te vinden
in de musea. De andere wer-
ken liggen in depot te wachten,
tot er een plaatsje vrij komt,
als het museum Werken uit
leent. Of de werken uit het de
pot gaan zelf op reis, als on
derdeel van een reizende ten
toonstelling. Het is niet de be
doeling dat die oude meester
werken jaren achtereen in de
pots ligt. Aan de andere kant:
wat is een paar jaar bij derge
lijke kunst, die eeuwen oud
-
De Rijksdienst Beeldende
Kunst heeft in totaal zo'n
360.000 kunstwerken in be
heer. Daarvan is minder dan
de helft (150.000 werken) op
geslagen, de rest is uitgeleend
aan musea, op reis, wordt ge
restaureerd, of is terug te vin
den in een van de vele over
heidsgebouwen, waar ze de
wanden van wandelgangen en
kantoren siert. Via een half-
II,
Een rechercheur toont „Man en Baard" van Rembrandt en „Ijsvermaak" van Jan van Goyen. Bei
de werken werden gisteren aangetroffen in de kofferbak van een in Rotterdam geparkeerde auto.
Bij het Rijksmuseum in Am
sterdam, dat 5000 overwegend
oude meesters in bezit heeft, is
42 procent daarvan te zien in
de vele zalen van het museum.
Ruim een derde is in depof, en
een vijfde is in beheer gegeven
bij de Rijksdienst Beeldende
Kunst, die op zijn beurt de
werken weer doorsluist naar
andere musea of naar andere
gebruikers, voornamelijk
overheidsdiensten. Ook zijn er
werken opgeslagen in het stu
diecentrum van het museum,
waar iedereen die daar inte
resse voor heeft ze op aan
vraag kan bekijken. De cijfers
dateren van 1975, maar zijn
Overigens beheert het mu
seum nog een miljoen prenten
en tekeningen, die slechts bij
thema-exposities tevoorschijn
worden getoverd en voor de
rest dus altijd in depot liggen.
De woordvoerster van het mu
seum meent dat tegen kwaad-
wilfendheid van medewerkers
niets is te beginnen. De dief
stal in Den Haag werd ge
pleegd door een employee van
de Rijksdienst Beeldende
Kunst. „Iets dergelijks voorko
men is haast niet mogelijk. Bij
hebben maar een paar
de beschikking over
depot-sleutel. We a
ook maar één kwaadwillend is>
sta je volstrekt machteloos".
De werken die in depot liggen,
of zijn uitgeleend, zal niemand
die niet weet dat ze bestaan
echt missen, meent ze. „De
beste werken staan op zaal,
wat verder van belang is staat
in het studiecentrum, en wat
je overhoudt bewaar je in de
pot, voor als je wilt ruilen met
andere musea, of gebruik je
om de lege plekken op te vul-
DIEFSTAL UIT RIJKSDIENST AL BEGIN VORIG JAAR GEPLEEGD
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG De twee
schilderijen van Rem
brandt en Jan van Goyen,
die waren verdwenen uit
een depot van de Rijks-
Hij had de werken enkele we
ken geleden in beheer gekre
gen van de 22-jarige Haagse
die ze had weggenomen uit de
depots. Volgens de Haagse po
litie wist de vrouw vermoede
lijk dat er een nieuwe controle
de werken in het depot
dienst Beeldende Kunst aankwam, en gaf ze de
aan de Kazernestraat in
Den Haag, werden gister
middag in de kofferbak
van een in Rotterdam ge
parkeerde auto aangetrof
fen.
ken daarom uit handen. Po
gingen om de werken te ver
kopen liepen stuk op de grote
bekendheid ervan. Potentiele
helers durfden hun vingers er
niet aan te branden.
Toen de Hagenaar gistermor
gen op de radio van de ver
missing hoorde, werd hij zo
dat hij met de doeken
in een geleende auto naar Rot
terdam reed. De auto parkeer
de hij ergens in de stad, om de
gestolen werken voorlopig
maar kwijt te zijn. Dank zij de
bekentenissen van de admini
stratief medewerkster kon de
recherche de man gistermid
dag in zijn Haagse woning
aanhouden. De Hagenaar heeft
de rechercheurs naar de ge
parkeerde wagen met de ge
stolen doeken gebracht. Wat
hij met de schilderijen van
plan was, is de politie nog niet
geheel duidelijk.
De gistermorgen aangehouden
administratief medewerkster
van de Rijksdienst Beeldende
Kunst bekende de twee oude
meesters reeds op 14 april 1988
te hebben verduisterd. Het
werk van Co Westerik blijkt
ze al maart vorig jaar uit een
ander Rijksdepot in Den Haag
te hebben weggenomen. Het
schilderij, uit 1981 (afmeting
87 x 106 cm.), was door de
Rijksdienst nog niet gemist.
De partner van de vrouw, een
23-jarige Hagenaar, heeft zijn
betrokkenheid bij de verduis
teringen bekend. De 29-jarige
Hagenaar die het werk van
Westerik voor 2000 gulden
van de vrouw had gekocht,
weigert een verklaring af te
leggen. Een huiszoeking in zijn
woning leverde niets op. Hij
wordt van heling verdacht.
Achteraf blijkt dat de admini
stratief medewerkster al in
mei vorig jaar haar baan bij de
Rijksdienst heeft opgezegd. Zij
r slechts enkele maanden
Het grotere doek van Westerik
heeft zij met medewerking
van haar partner in maart uit
een ander Haags depot ge
smokkeld. De vrouw, die niet
eerder met justitie in aanra
king is geweest, zou volgens de
hebben gewerkt. De twee oude politie niet bij de Rijksdienst
meesters heeft de
moedelijk welbewust op 14
april, kort na de halfjaarlijkse
controle, mogelijk in een tas
uit het Rijksdepot aan de Ka
zernestraat gesmokkeld. De
schilderijen zouden in een
kluis hebben gelegen, maar
dat heeft verduistering door
de vrouw kennelijk niet kun
nen voorkomen.
dienst zijn getreden met het
doel de schilderijen te verduis
teren.
Hoe de vrouw de doeken zo
makkelijk uit de volgens de
Rijkdienst toch „zwaarbe
waakte" depots heeft kunnen
wegnemen is nog niet opgehel- waarde'
derd.
Johan de Witthuis
De nu gestolen Rembrandt
was aanvankelijk onderge
bracht in het Johan de Witt
huis aan de Kneuterdijk in
Den Haag, waar tijdens de res
tauratie van het Mauritshuis
veel oude kunst werd tentoon
gesteld. Een nieuwe bestem
ming voor het kleine paneel
(23,5 bij 20,5 cm) was nog niet
gevonden. Voor de Jan van
Goyen, die te vinden was bij
een Nederlandse ambassade in
het buitenland, geldt hetzelfde.
Over de waarde van de nu
hervonden werken verschillen
overigens de meningen. „Er is
niemand die dat kan zeggen.
Zo'n werk van Rembrandt
komt nauwelijks op de markt,
en ze zijn ook niet verzekerd,
dus daar kan je de waarde ook
niet van af leiden. Afgaande
op de naam van Rembrandt
kom je al gauw aan enkele
miljoenen. De Jan van Goyen
kent ook meer versies, ook de
waarde daarvan is niet be
kend".
Het Rijksmuseum zegt ook
weinig te kunnen zeggen over
de waarde, al meent de woord
voerster dat het wel eens min
der zou kunnen zijn dan alge
meen wordt gedacht. „Van
„Man met Baard" hebben we
hier ook nog een aantal ver
sies, en van „Ijsvermaak" van
Van Goyen zijn er ook meer.
Dat bepaalt natuurlijk ook de
KOOS VAN WEES
Voor een uitgebreide' pro
agenda, ook voor de kjrim an
mende dagen, raadplf 'n
men „UIT", de gratis
kelijkse bijlage van di
krant.
'happei
tin u ten
?n kwa
bioscopen
Veideld
Jfor Jo.
(sten te
aStS
6. tel. 01720-20800):
fish called Wanda (al); 18pri
21.15. Nieuwe avonturen v«p van
Pippi Langkous (al); wo. 13.4Un Bra
EUROCINEMA II: Moonwalki,-n,j n
(al); 18.45. wo. 13.45. 16.15. C
ming to America (al); 21.3F,/Uöe
EUROCINEMA III: Who Uialve d
med Roger Rabbit (al); 18.3\aar m
21.00. Frank en Frey (al); wc
14.00. EUROCINEMA IV: WU—
low (al); 18.30, 21.15. wo. oo^e(|er]
naar i
LEIDEN LUXOR (StationswdOmmf
19. tel. 071-121239): Who fr£ranst
med Roger Rabbit (al); 19.0&rrpiyr
21.15. wo. ook 14.30. LIDO ef.. "Ji
STUDIO (Steenstraat 39. te»U-
124130): Betrayed (16); 19.0(tleinei
21.15. ma. di. ook 14.30. A fiaUn Ce
called Wanda (al); 14.30, 19.0lL._Jj.
21.15. Willow (al); 14.30, 18.4?P&eui
21.15. Moonwalker (al); wijaar e
14.30. Big (al); 14.30. 19.0<kabel
21.15. Frank en Frey (al); w&jr;me,
14.30. Coming to America (alf
19.00. 21.15. «TRIANON (BreuT
straat 31. tel. 123875): De on
draaglijke lichtheid van het be (Van
staan (al); 20.00. REX (Haar^jLVO
125414): Liefde zonder schaam*1"'.^
te (16); 14.30, 19.00, 21.15. ;eduur(
ets mir
THEATER and. E
...J'/,'» V.a
bi (al); wo. 14.45. CITY THEAliet °P
TER II: Moonwalker (al); 19.00ite avoi
wo. 14.45. Action Jackson (16)yaarm<
21.15. i Maatscl
VOORSCHOTEN GREENWA?? Pr°C
(tel. 01717-4354): SpoorloorfKh
ma. t/m wo. 20.15. The unbesMet ve
rable lightness of being (arende
20-15- uiteraa
VTM z
""Öo^De redvet VI
dertjes; wo. 14.00, 15.45. kunnei
Jfë
n<
omr
nieuws
KINDERVOORSTELLINGEN Terech
Een avontuurtje met een stasr-jan
tje; wo. 14.00. nieuws
DEN HAAG ASTA 1 (Spul 27. tel*"11®0
Frantic (16); 19.00.
2 Young guns (16); 14.00, 18.45éruocjt
21.30. ASTA 3 Beetlejuice o-
Tal); 14.00. 18.45. 21.30. BAf*!1./
BYLON 1 (Winkelcentrum BabyA 1M
Ion, tel. 471656): A fish calleddirecte
Wanda (al); 14.30. 17.00, 19.15«e'ptem
21.45. BABYLON 2: Betrayed, J,w
(16); 14.30. 16.45, 19.00. 21.30?""
BABYLON 3: Mauvais sang6ram".
(16); 14.30, 17.00, 19.30. 21.45jetterll
CINEAC 1 (Buitenhof 20, telbouwe
630637): Willow (al); 14.00,moord
18.45, 21.30. CINEAC 2: Di«VTM
hard (16); 14.00. 18.45, 21.30..
CINEAC 3: The kiss (16)Jaar
18.45. 21.30. ma. dl. ook 14.00.Sphnte
METROPOLE 1 (Carnegielaan,apparé
tel. 456756): Betrsyed (16y,halfja
14.00. 18.45. 21.30. METRO- n,inJ,f
POLE 2: Who framed RogafP"""1
Rabbit (al); 14.00, 18.45. 21.30.aPPari
METROPOLE 3: Moonwalker^
(al); 14.00, 18.45. Tucker, the
man and his dream (al); 21.30.JUiep
METROPOLE 4: De ondraaglijttfiH
ke lichtheid van het bestaarBij^i
(al); 20.30. ma. dl. ook 14.00.^^™
METROPOLE 5: 18 Again (al);
18.45, 21.30. ma. di. ook 14.00:
ODEON 1 (Herengracht 13,
tel. 462400): Me and Him (al):
13.45, 18.45, 21.30. ODEON
2: Coming to America (al);'
13.45, 18.45. 21.30. ODEON 3:i
Big (al); 13.45, 18.45. 21.30/
ODEON 4: Messenger ol
death (16); 13.45, 18.45, 21.30.|
STUDIO 1 (Kettingstraat 12b,;
tel. 656402): Bagdad cafe (16);';
19.15, 21.45. wo. 14.00. STU-|
DIO 2: White mischief (al)^
19.00, 21.30. STUDIO 3: Mld-
night run (al); 19.00. 21.30.*
HAAGS FILMHUIS: Zaal
Een verhaal van de wind; 19.30,:
21.45. Zaal 2: Drowning by
numbers; 19.30, 21.45. Zaal 3.v
Frank en Frey; i
TROPOLE 4: Pippi Langkous;RQT
wo. 14.00. METROPOLE 5:pr> 1
Frank en Frey; wo. 14.00J1^H
STUDIO 2: Junglebook; wo.15 25
"16.40 i
I
Geen krant ontvangen"30
Bel tussen 18.00 en 19.0
uur, zaterdags tusse
14.00 en 15.00 uur, tek,eoo
toon 071-12.22.48 en ui
krant wordt nog dezelfd'605
avond nabezorgd. ie zo
i de Texaanse
gitarist Johnny Winter is aan
heel wat muziekstijlen onder
hevig geweest. De keuze een
andere weg te kiezen, was
daarbij niet altijd even vrijwil
lig. Winter kon hierdoor wel
uitgroeien tot een meester op
zijn instrument. Blues was
daarbij zijn eerste liefde en is
dat, ondanks de
Hij speelt het met een ingeto
gen passie, waarbij hij 6oepel-
tjes maar in sneltreinvaart zijn
vingers over de snaren laat
glijden. Slechts begeleid door
strak gespeelde drums en een
lekker ploppende bas ontpopte
Johnny Winter zich gister
avond in een uitverkocht
Utrechts Vredenburg als een
goochelaar, die de notenbalk
tot zijn werkterrein had geko
zen. Met zijn composities
maakten hij een wandeling
langs de blues, rock en coun
try western. Winter leverde
daarbij ego-strelende soli af en
I zijn spel domineerde dan cok
het -optreden. Om niet over de
snaren uit te glijden, gunde hij
zichzelf aan het begin even
een pauze. Hij liep naar de zij
kant van het podium, waar
zijn Duitse vriendin het con
cert gadesloeg, en droogde zijn
vingers met de aangereikte
handdoek.
Winter kwam overigens na
veertig minuten pas echt los.
Voor die tijd had het er naar
uitgezien dat het een span-
ningsloze avond zou worden.
Maar bij „Don't Take Advan
tage Of Me" vatten zijn vin
gers vlam en volgde een reeks
razendknappe en supersnel ge
speelde hoogstandje, waarbij
hij op een fantasievolle manier
wat composities tot een geheel
smeedde. Hij ging zo in zijn
spel op, dat bij „Stranger In
This Town" het breken van
een snaar geen enkel beletsel
vormde gewoon verder te
'gaan. Johnny Winter speelde
een krachtig, maar eigenlijk
veel te kort concert. Na vijfen
zeventig minuten en slechts
èèn toegift koos hij definitief
voor de kleedkamer.
HANS riËT
Tina
Turner
Wessel van
Diepen,
presentator van
het programma
Countdown, heeft
in de uitzending
van morgen een
interview met
Tina Turner.
Aanleiding is de
nummer 1-
notering van de
zangeres in de
top veertig, met
het samen met
David Bowie
gezongen
nummer
„Tonight". Van
Diepen
overhandigt haar
ook de
zogenoemde Top
40-award,
verbonden aan
deze hoge
notering.
FOTO: PR
Fre8Cobaldi, Coupe-
rin, Scarlatti en Bach. Gehoord op
30 januari.
inspiratie. Joeelyn Stewart
zo iemand. De zeer beperkte
dynamische kwaliteiten van
het instrument vragen
sponnen 'battements', 'agrU. Q
ments', trillers, gewaagd laiif
uitgestelde oplossende akkoo! -
den enz., nergens ontsier-
clavecinist het nodige gevoel door het verlies van de nooL
met name de plaatsing zakelijke en dwingende ci-~-
nde tonen dans. Van een zelfde hoj-
kwaliteit was de uitvoering rj
de pauze van Bachs Fran;2l.00
suite. In deze suite - de verto
king van de partita, de couraj.
te en de sarabande getuigde
van meesterschap - deed St<
warts gedisciplineerde mai
De Amerikaanse soliste Joee
lyn Stewart heeft in haar land
door talrijke concerten, en als
docente aan de „Manhattan
School of Music" in New
York, inmiddels een grote re
putatie opgebouwd. Voor het
clavecimbelrecital, waarvoor
gisteravond helaas slechts een
handjevol liefhebbers naar de
Oude Vest was gekomen, ston
den uitsluitend de voor dit in
strument voornaamste compo
nisten op het programma: Gi-
rolamo Frescobaldi; de elegan
te Francois Couperin; Domeni-
co Scarlatti en, uiteraard, de
onmisbare Johann Sebastian
Bach. De beperkingen en
moeilijkheden die het instru
ment zijn bespeler al sedert
eeuwen oplegt, zijn voor de
ware clavecinist evenzovele
uitdagingen en een bron van
van de opeenvolgen'
in de tijd. Door binnen het
metrum subtiele ritmische
verschuivingen aan te bren
gen, kunnen melodische, rit
mische en harmonische accen
ten gelegd en zelfs een piano
en forte gesuggereerd worden.
In de gisteravond uitgevoerde toch eigenzinnige spel in teel
werken klonk een op deze nisch noch muzikaal opzicl
techniek steunende
tuigende interpretatie door.
Het publiek kon voor de pauze
genieten van een met zorg en
elan gebrachte suite van Cou
perin (uit „L'Art de toucher le
clavecin"). Vooral in de lang
zame delen - met als hoogte
punt het in slepend gepunc-
teerd ritme geschreven „L'A-
tendrissante" - delen waarin
alles aankomt op timing, werd
Stewarts doorschijnende speel-
trant, met de elegant uilge-
onder voor dat van beroemd
collega-clavecinisten. Het en
ge werk waarmee zij iets mit
der overweg leek te kunne;
betrof Frescobaldi's „Partii
settima", die in haar uitvoi.
ring onder een te grote, nil;
duidelijk gemotiveerde, ritm
sche beweeglijkheid gebul
ging. Daartegenover ston;
echter weer een stralende ui
voering van Scarlatti's sona' 22.25
in C (K 513).
TOM STRENGEfl'
