Omwegen
B
3
9
IL
Oud-Leiden en Archeologie
doen Leids verleden recht
Leiderdorp krijgt een
sociaal rechercheur
V*
m
QeidóaQowuvnt
EXPOSITIE IN GUTENBERGKELDER STIMULEERT
Koudekerk aarzelt met steun peuterspeelzaal
LEIDEN OMGEVING
DINSDAG 31 JANUARI 1989 PAGINA 11
„Die overtreding, daar heb
ik geen problemen mee.
Maar wat. daarna gebeurde,
dat was puur ellende". De
toon waarop de jongeman
kantonrechter Morshuis
deelgenoot maakte van zijn
lijdensweg deed het ergste
vermoeden. Hij moest op
deze zonnige maandagoch
tend op het kantongerecht
aan het Leidse Rapenburg
verschijnen omdat hij eind
'87 door het rode licht was
gereden op de Julianalaan
in Voorschoten. De ver
dachte achtte dat zeker niet
uitgesloten en was van meet
af aan bereid geweest de
aan de overtreding verbon
den boete van honderd gul
den te betalen. Dat ging
echter zo maar niet.
De lijdensweg begon toen
de verdachte de eerste ac
ceptgiro die hij ontving te
laat betaalde. Als de termijn
waarbinnen betaald moet
worden is verstreken en er
komt toch nog geld binnen,
dan pleegt de Hermandad
dat per omgaande te retour
neren. Dit keer was er ech
ter iets fout gegaan. De ver
dachte had wel een cheque
toegestuurd gekregen waar
mee hij op het postkantoor
zijn honderd gulden terug
kon krijgen, maar daarop
stond als uiterste datum van
geldigheid 29 februari ver
meld. En als je die cheque
begin maart thuis gestuurd
krijgt, dan heb je er niet zo
veel meer aan. Telefoontjes
naar en bezoeken aan de
politie in Voorschoten
mochten niet baten. Sterker
nog, de problemen begon
nen toen pas goed, zo maak
te de verdachte duidelijk.
Hij was zijn honderd gulden
kwijt en de politie verkeer
de in de veronderstelling
dat hij nog steeds niet had
betaald. „In mei bracht ik
een meisje uit Wassenaar
naar huis. Op het moment
dat ik haar afzette stopte er
een politiewagen en moest
ik mijn rij- en kentekenbe
wijs laten zien. Bleek dat de
groepscommandant van de
rijkspolitie in Voorschoten
om mijn opsporing had ver
zocht. Ik mee naar het bu
reau in Wassenaar, waar ik
een uur later twee agenten
uit Voorschoten het hele
verhaal moest vertellen".
Kantonrechter Morshuis
begon steeds ongeloviger te
kijken. Maar het werd nog
gekker, aldus de verdachte,
die nu helemaal niet meer
te stuiten was. „Daarna
kreeg ik een acceptgiro van
130 gulden. Allemaal leuk
en aardig, maar ik ga na
tuurlijk geen 130 gulden
overmaken als ik al hon
derd gulden heb betaald.
Van de politie kreeg ik te
horen dat ik bij justitie
moest wezen. Ik ben op een
middag het hele Paleis van
Justitie in Den Haag door
gezworven, van de ene eta
ge naar de andere gestuurd.
Uiteindelijk bleek dat ik
hier in Leiden moest we
zen", verhaalde de jonge
man met een verongelijkt
gezicht. Het resultaat van
zijn acties was tot dusverre
nihil. Morshuis kon maar
moeilijk een glimlach on
derdrukken bij het aanho
ren van deze Avonturen
van een Verdachte in Jusi-
tieland. „Ik vind het maar
een raar verhaal", aldus
Morshuis.
Officier van justitie De
Moor zat ook een beetje met
het geval. „Ik kan er verder
ook niets aandoen. Het gaat
om twee verschillende beta
lingscircuits: die van de po
litie en die van justitie.
Aangezien u al honderd
gulden hebt betaald zal ik
schuldigverklaring zonder
straf vragen. Dat lijkt me
de beste oplossing". De ver
dachte vond ook dat niet
nog meer van hem gevergd
kon worden. „Ik heb er al
problemen genoeg mee ge
had. Toen ik in Wassenaar
werd aangehouden was dat
pal voor de deur van het
huis van dat meisje. Pa en
ma stonden achter de ra
men mee te genieten. Dat is
dus niks meer geworden",
blies de jongeman nog meer
stoom af. „Die relatie had
dan niet bepaald een hechte
basis", liet Morshuis zich la
chend ontvallen, maar de
jongeman vond het allemaal
niet zo leuk. Hij was sinds
die overtreding door een
diep dal gegaan, dat was
duidelijk. „Ik kan me niet
voorstellen dat om uw op
sporing verzocht wordt, om
dat u een boete niet hebt
betaald. Weet u wat, ik zal
de officier vragen om het
allemaal uit te laten zoe
ken", probeerde Morshuis
de pijn wat te verzachten.
„Weet u nog wanneer dat
was, dat in Wassenaar?"
„Zeker", antwoordde de
verdachte. „Dat was op 26
mei. Die dag vergeet ik niet
zo snel".
FAUL VAN DER BIJL
De bejaarde dame is nog vi
taal genoeg. Tot deze conclu
sie kan men komen als men
binnen het pand van boek
handel Kooyker aan de Bree-
straat in Leiden afgedaald is
naar de zogeheten Guten-
bergkelder en daar stuit op
een bijna knussé maar toch
informatieve expositie die tot
en met 18 februari taal en te
ken geeft van de 86-jarige
Vereniging Oud-Leiden.
Deze vereniging heeft veel te
vertellen en te bieden en
draagt daarbij ook doelstel
lingen uit. Het bestuur kan
daar niet genoeg op blijven
hameren: het bevorderen
van kennis over de geschie
denis van Leiden en omstre
ken; werken aan het behoud
en herstel van monumenten,
en het behoud van voorwer
pen die belangrijk zijn voor
de plaatselijke geschiedenis
en kunstgeschiedenis. Het
aantal leden van Oud-Leiden
bedraagt ca. 1750 en is groei
ende. Daar moet je op inha
ken en elke gelegenheid te
baat nemen om van je te la
ten horen of, vooral, zien.
Welnu, in het kader van een
reeks colleges over de Leidse
geschiedenis, georganiseerd
door de vakgroep kunstge
schiedenis van de rijksuni
versiteit is in de Gutenberg-
kelder van Kooyker een
crypte die toegewijd is aan de
cultureel-historische aspecten
van de samenleving een
tentoonstelling te zien die is
opgezet door Oud-Leiden, in
samenwerking met het Ar
cheologisch Bodemonderzoek
van de gemeente Leiden.
Een co-produktie, waarvoor
Oud-Leiden (voor een ver
duidelijkende toelichting be
lichaamd in voorzitter
prof.M.van Soest en bestuurs
lid mevrouw Rita Meyer) en
Archeologisch Bodemonder
zoek (geïnspireerd door de
Grote Vrouw der Leidse ar-
Bord van Delfts aardewerk, schoongemaakt en met toewijding
handen bij de Directie Civiele Werken, Willem Barentszstraat,
brok handwerk werd gevonden onder het Ir.Driessenplein en
Kooyker te zien.
de Archeologische Begelei
dingscommissie) door Lei-
dens behoudzuchtigen van
het erfgoed liefdevol en toe
gejuicht op handen gedragen
wordt.
Oud-Leiden wil dus de men
sen in deze streken cultureel
bewuster maken, en de Gu-
tenbergkelder is daarbij een
stenen instrument dat gedu
rende enkele weken graag
hand- en spandiensten wil
verrichten. Daarbij komt, dat
cheologie, mevrouw H.Suur-
mond-van Leeuwen) zich
hebben ingezet. Als mevrouw
Suurmond er niet was, zou
het er voor deze tak van ge
schiedvorsing lelijk uitzien.
Ze kreeg niet voor niets vori
ge maand de gouden gedenk-
speld der gemeente Leiden,
hevig gesupporterd door bur
gemeester Cees Goekoop, die
het zich best kan voorstellen
waarom mevrouw Suurmond
(zich ruim 10 jaar roerend in
WIP'
■Pr?
Vuurbestendige Westerwaldkruiken. gevonden aan de Hogewoerd. foto S: tejo ringers
gerestaureerd door vrijwiligers-
Leiden. Het bord een eerlijk
is nu in de Gutenbergkelder van
voor het eerst het befaamde
Leidse Jaarboekje, buiten de
leden om, ter verkoop wordt
aangeboden. Dat is nog niet
eerder vertoond: verkoop uit
het surplus. Mevrouw Meyer:
„De verkoop loopt redelijk
en er is een duidelijke toe
loop van leden. We willen
ook de Gutenbergkelder een
hand toesteken". En daar
kan Kooyker-directeur
Fransjozef Arkenau alleen
maar een hartelijk Amen op
laten horen. Fijn voor Oud-
Leiden.
Waakzaamheid
Verenigingsvoorzitter Van
Soest legde bij een gesprek
gisteren de nadruk op een ac
tiviteit van Oud-Leiden: „Wij
willen vooral ook afbraak
voorkomen in de regio waar
geen monumentencommissies
zijn. Waakzaamheid is aller-
wege geboden. Boerderijen,
molen viergangen, oude pan
den in het algemeen, dreigen
tenonder te gaan. Wij willen,
dat deze bedreigingen van te
loorgang aan Oud-Leiden ge
meld worden. Vooral Rijns
burg, zo hebben we gemerkt,
is slordig op z'n monumen
ten, maar ook Wassenaar laat
steken vallen, en dit hadden
we van dat gemeentebestuur
toch eigenlijk niet verwacht.
Leiden is veel alerter op dit
gebied". Voorzitter Van Soest
hief, aanmoedigend, de vin
ger: „De bevolking hoeft niet
passief toe te kijken: Oud-
Leiden luistert naar al uw
waarschuwingen!"
Het Vrouwenkerkplein in
Leiden: wat er nu staat is een
formidabele vergissing ge
weest die veel geld gekost
heeft. Oud-Leiden is voor
een „lichte bebouwing",
maar daar is ook het laatste
woord nog niet over gezegd.
Het is wel tekenend voor een
Op mijn onni'i'Ki'ii door stud on lurid
kom ik gruug mensen togen. U kunt
mij telefonisch of schriftelijk vertellen
wie u gruug in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071
- 12 22 44 op toestel 10. door Tuil l'irtcr.
stad in binnenstedelijke trou
bles hoe hier vrij nonchalant
met redeneringen is omge
sprongen. De grondvesten
van een oude kerkruïne zijn
door de „gebruikers" anders
ontvangen dan de enthou
siaste herontdekkers van de
brokstukken der Lieve Vrou-
wekerk zich jaren geleden
hadden voorgesteld. Het is
een overwoekerde en ver
vuilde ramp geworden en
Oud-Leiden kan niet veel
meer doen dan symbolisch
met de handen in het haar te
zitten en aanbevelingen ver
strekken. Maar toch: waak
zaamheid blijft nummer één
binnen de activiteiten der
corporatie.
Kijk maar naar de mini-ten
toonstelling in de kelder.
Over këlders gesproken: aan
de Breestraat liggen nog
meer van die onontgonnen
diepten die de schoonste ver
ledenverwachtingen wekken.
Aan die hoge zijde van de
Oude Rijn valt nog heel wat
diep te spitten, en Oud-Lei
den wil daar als een bok op
de haverkist bovenop zitten.
Stimuleren
De expositie geeft een over
zicht van Oud-Leiden, sinds
de oprichting in 1902 tot nu
toe. Activiteiten in 86 jaar
ontplooid: excursies, lezin
gen, het stimuleren van pu
blicaties en* soms, het subsi
diëren ervan. Er worden pla
quettes aangebracht, gefinan
cierd uit een eigen fonds en
vervaardigd door de bevlo
gen kunstenaar Frans de
Wit, die Leiden in zijn ont
vankelijk gemoed en bank-
conto geborgen heeft. De eer
ste plaquette werd aange
bracht aan het Pieterskerk
hof (Bibliotèque Wallonne),
en de tweede werd gemetseld
in een blinde muur van de
Hooglandse kerk, bij het por
taal van Van der Helm, over
de „grondgedachten" van
een kerk die in middeleeuw
se ogen een enorme kathe
draal had moeten worden, tot
aan de Rijn. Als er geld voor
was geweest. Op 2 mei a.s.
(„Zul je dit nu wel al vertel
len?", zei Van Soest; „Ja,
waarom niet?", vond me
vrouw Suurmond) wordt de
derde plaquette onthuld in
een muur van het voormalig
Joodse Weeshuis aan de
Roodenburgerstraat. Oud-
Leiden let op haar zaak.
Nu die expositie, met verle
den en heden van de vereni
ging: handgeschreven notu
len uit de eerste jaren, foto's
van het „oude Leiden", mar
kante correspondentie (brie
ven van 1906; 20 gulden sub
sidie voor het carillon van de
stadhuistoren die in '29 met
„de rest" afbrandde. „Leuke
dingen waren dat", vond me
vrouw Suurmond, die meer
op heeft met „haar" potjes en
pannetjes uit een aardewerk
tijdperk. Kijk maar in de vi-
trinetjes in de kelder. Daar is
heel wat archeologisch mate
riaal opgesteld dat in de afge
lopen jaren op verschillende
plaatsen in de stad gevonden
werd, van de 14e tot de 19e
eeuw. Een diversiteit van ge
bruiksvoorwerpen: kookpot
ten, steengoed-kruiken, gla
zen drinkbekers, kinder
speelgoed. Zo Leids en origi
neel als wat. Wel van lang
geleden, maar de moeite
waard om de resten ervan
vast te houden voor de ko
mende geslachten. Mevrouw
Suurmond en de (vrijwillige)
haren kunnen voort: er staan
nog kisten vol met scherven
en brokstukken uit een voor
bije tijd die op nieuwe liefde
en lijmlust wachten. En er
komt steeds meer bij. Maar
de resten van weleer kunnen
bij de sectie Archeologisch
Bodemonderzoek rekenen op
een hartelijk en conserver
end onthaal. Vraag niet wie
dat allemaal betaalt: daar zijn
fondsen voor; desnoods gaat
men met de pet rond. En de
rest wordt aangelengd met
eindeloos geduldige overga
ve, en nieuwsgierigheid. Wie
eenmaal in het verleden ge
graven heeft en daarmee
door wil gaan, die kan te
recht bij historisch gevoelige
vertakkingen als Archeolo
gisch Bodemonderzoek (me
vrouw Suurmond is ook wei
eens thuis, maar ik heb de
indruk, dat ze 's avonds na
het laatste journaal toch weer
het verleden induikt) en
Oud-Leiden. Het is een ein
deloze sequens. Mevrouw
Suurmond noemde het „leu
ke dingen", meneer Van
Soest ondersteunde haar, en
mevrouw Rita Meyer (nog
steeds de „toekomst" zelve,
maar zich inzettend voor het
verleden en bereid om mij
een lift te geven naar het
Leidse „rampgebied", toege
spitst rond het dubieuze
Vrouwenplein) besloot de
sessie met een opwekkend
woord: „Burgers van Leiden,
u kunt met uw (geestelijke en
esthetische) problemen bij
ons terecht". Nou, als je je
dan nog niet happy voelt, zou
ik het niet meer weten. Oud-
Leiden, derhalve, kan nog
een eind vooruit. Ook na de
expositie in de spelonken van
Kooykers Gutenberg-premi
ses. En vergeet het Leidse
Jaarboekje niet. Te lang ge
wacht en het is antiquarisch.
Dit olielampje werd uitgegraven in de Janvossensteeg en kan
nu de belangstellende bezoeker van de Gutenbergkelder (tot 19
febr.) over de vergankelijkheid aan het denken zetten.
LEIDERDORP Met
tien tegen acht stemmen
besloot de gemeenteraad
van Leiderdorp gister
avond een sociaal recher
cheur aan te stellen. In
een somtijds emotioneel
geladen debat, met een
opmerkelijk tolerante
burgemeester A. Brugge-
man die interrupties onge
breideld toeliet, stonden
de voorstanders (VVD en
CDA) lijnrecht tegenover
de tegenstanders (PvdA,
D'66 en PPR/PSP).
Volgens het college van B en
W is de aanstelling van een
„ambtenaar bijzondere contro
le" met opsporingsbevoegdhe
den gewenst in Leiderdorp,
omdat er een toeneming wordt
geconstateerd van gevallen
waarin een nader onderzoek
naar fraude nodig is. PvdA-
fractievoorzitter V. Molken-
boer veronderstelde, dat het
college inspeelde op landelijke
tendenzen. Molenboer wees de
komst van een sociaal recher
cheur af, omdat volgens hem
de groep uitkeringsgerechtig
den daarvoor te klein is in
Leiderdorp. „De harde kern is
klein. Het gaat om een over
zichtelijk en controleerbaar
bi Stand. Feiten en argumen
ten ontbreken om de noodzaak
van een aanstelling te recht
vaardigen", aldus Molenboer.
Wethouder C. Huigen-van Bo
ven (VVD) deelde mee, dat er
bij de afdeling Sociale Zaken
zeven gevallen zijn van een
„aanwijsbaar vermoeden" van
fraude. Volgens haar is een
nader onderzoek door een so
ciaal rechercheur gewenst,
juist om de vertrouwensrelatie
van de afdeling met de cliënt
niet in gevaar te brengen.
Deze argumentatie was voor
het CDA bij monde van me
vrouw Kerner-Schellinger-
hout doorslaggevend. Volgens
mevrouw staat het sociale be
lang van de uitkeringsgerech
tigden voorop. „Fraude werpt
een smet op de uitkeringsge
rechtigden en meot daarom
bestreden worden", zo stelde
mevrouw Kerner. VVD-frac-
tievoorzitter W. Scheffer stel
de zich in gelijke zin op. De
preventieve werking die van
een sociaal rechercheur uit
gaat vond Scheffer van groot
belang. R. Stam (D'66) en H.
v.d. Zande (PPR/PSP) vonden
het onduidelijk wanneer een
sociaal rechercheur zou
moeten optreden. Een sociaal
rechercheur was in hun ogen
een te zwaar middel. Zij vrees
den onrust onder de groep uit
keringsgerechtigden.
Wethouder C. Huigen weer
sprak het verwijt van PvdA-
rafidslid A. Verhoog, dat zij te
lang talmde met voorstellen
om iets aan de minima in Lei
derdorp te doen. Zij herinner
de aan de beleidsvoornemens
voor 1988 waarin een onder
zoek naar de komst van een
sociaal rechercheur was aan
gekondigd.
De positie van de minima zal
volgens een eerder gedane toe
zegging in 1989 aan de orde
worden gesteld. De stemming
wees uiteindelijk uit dat het
debat geen verandering van
standpunten had opgeleverd.
Apartheid
Eerder op de avond had het
CDA zich wel aangesloten bij
de progressieve minderheid
om Leiderdorp uit te roepen
tot anti-apartheidsgemeente.
Dat moet gestalte krijgen door
de aansluiting bij de Vereni
ging Lagere Overheden Tegen
Apartheid (LOTA). Dit tot
groot ongenoegen van de frac
tie van de VVD. De VVD
bleek geen behoefte aan aan
sluiting bij de LOTA te heb
ben. Volgens fractievoorzitter
Scheffer is anti-apartheidbe-
leid een nationale en'geen ge
meentelijke zaak. Voor het
CDA was de stimulering van
de bewustwording onder de
Leiderdorpse burgers een be
langrijke reden om met de
LOTA in zee te gaan. PvdA,
D'66 en PPR /PSP spraken
zich onverkort ❖oor een aan
sluiting bij de LOTA uit.
Openbare les
De christelijke scholenge
meenschap Bospark in Al
phen houdt donderdag een
openbare les en tentoonstel
ling over het onderwijs op de
school. Belangstellenden zijn
tussen 19.00 en 21.00 uur wel
kom in het schoolgebouw aan
de Prinses Beatrixlaan 4.
Mini - exposi tie
Rie Schalk-Barnhoorn expo
seert op dit moment aquarel
len van bloemen, stillevens en
stadsgezichten in café De
Twee Wezen aan de Hoofd
straat in Sassenheim. Rie
Schalk tekent haar hele leven
al. Ze volgde een tekenoplei
ding waarna ze bij de Vrije
Academie Dever met succes
aquarellessen volgde bij Anne-
marie Posthuma. De expositie
is té bewonderen tot half
maart bij De Twee Wezen.
Polderloop
De zondag gehouden Poder-
loop telde met 55 personen
een record aantal deelnemers.
De loop gaat door het Hazers-
woudse polderlandschap en
wordt georganiseerd door
voetbal- en atletiekvereniging
Hazerswoudse Boys. De win
naar van de kortste afstand
(1,5 km) was dit keer Eelco
van Duivenbode. Bij de dames
won Tenate Goedemans. De
winnaar van de 5 km had er
een dusdanig tempo in dat hij
ook na de finish niet meer te
achterhalen bleek te zijn. Dit
onbekende talent liet slechts
de tijd van 17 min. en 57 sec.
achter bij de organisatie. Mar-
ja Disseldorp liep dezelfde af
stand in de winnende tijd van
21 min. 19 sec. Fred van Soest
liep 32 min. 53 sec over de
tien kilometer en werd hier
mee onbedreigd winnaar. Ca
roline Rijkelijkhuizen deed er
precies 5 minuten en 1 secon
de langer over. De twintig ki
lometer' tenslotte was een
prooi voor Joop Briedé. Meidy
Eygenraam won bij de dames.
De volgende polderloop in de
cyclus van vier wordt gehou
den op zondag 26 februari.
KOUDERKERK AAN
DEN RIJN De Stich
ting Peuterspeelzaal in
Koudekerk heeft nog een
bedragvan 2500 gulden
nodig om de huur aan de
Ridderhof te kunnen be
talen. De gemeente wordt
gevraagd dit bedrag voor
de duur van twee jaar bij
te passen, omdat de peu
terspeelzaal het anders
niet redt. De onderhande
lingen met de Ridderhof
zijn op een dood spoor ge
raakt.
Dat laat de Stichting Peuter
speelzaal in een brief aan het
college weten. De brief kwam
gisteravond in de commissie
welzijn, onderwijs en milieu
aan de orde. De Ridderhof
vraagt namelijk een huur van
negenduizend gulden voor het
gebruik van de Tollzaal, ter
wijl de stichting maar 6500
gulden kan opbrengen. De
Ridderhof kan de peuterspeel
zaal niet verder tegemoet ko
men, omdat er al heel wat wa
ter bij de wijn is gedaan. Het
bestuur van de Stichting peu
terspeelzaal verwacht wel dat
men, door het uitbreiden van
het aantal openingsuren van
de speelzaal, in de toekomst
meer inkomsten zal krijgen.
Om de eerste twee jaar te kun
nen overbruggen stelde het
college de subsidie van 2500
gulden per jaar voor.
De leden van de commissie
konden niet zonder meer ak
koord gaan met het gevraagde
bedrag. De meningen liepen
zelfs zo ver uiteen, dat er geen
advies kon worden uitge
bracht. C. de Jong, VVD, zei
geen problemen te hebben met
het geld. Hij wilde zelfs zo ver
gaan om de jaarlijkse gemeen
telijke subsidie van driedui
zend gulden gewoon te verho
gen met het benodigde bedrag
van 2500 gulden. „Als ze dan
later goed draaien, kunnen we
het altijd weer bijstellen", al
dus De Jong.
F. Zandbergen van de PvdA
zag in elk geval niets in het
vaststellen van een bedrag
voor twee jaar achtereen. Een
eenmalige bijdrage achtte zij
redelijk. Zij opperde het idee
om de contributie van de deel
nemers te verhogen met een
gulden; dat zou ook het ge
wenste bedrag opleveren.
Wethouder M. Vorenkamp,
welzijn, véegde dit plan met
een van de tafel door aan te
geven dat de contributie in elk
geval niet hoger mag werden.
Vergeleken met omliggende
gemeenten zou Koudekerk
dan het duurst zijn, met als ge
volg dat er misschien kinderen
weg blijven.
De CDA-er G. van Bostelen
sprak zich het sterkst tegen de
subsidieverhoging uit: „Kin
deropvang hoort allereerst een
zaak van de ouders te zijn. De
gemeente moet daar nog eens
niet extra voor opdraaien", zo
meende Van Bostelen. „Een
goed onderwets standpunt", zo
verweet wethouder Voren
kamp de CDA-er. „Bovendien
heeft het CDA juist het sterkst
gepleit voor het blijven van de
peuterspeelzaal in de Ridder-
hof. Dan moet er ook geld op
tafel kunnen komen", vond
Vorenkamp.
Voor de eerstvolgende raads
vergadering, op 13 februari,
zal op verzoek van Van Boste
len bij de omliggende gemeen
ten geïnformeerd worden hoe
het daar met de bijdragen voor
de kinderopvang gesteld is.
Aan de hand van die gegevens
kan dan een verder standpunt
wftrden bepaald.