Fokker weet niets van
annulering Canadese order
Andriessen eerste
vervanger van Delors
CD
Deense kleintjes groter door fusies
7 Beurs uan Amsterdat
Nederland kan beter op Europese kapitaalmarkt
ECONOMIE
Ceidóe Gomant
DINSDAG 24 1ANUARI 1989 PAGlPO^
WERELDRECORD IN
CHIPTECHNIEK
AMSTERDAM - Wetenschappelijke medewer
kers van het onderzoeklaboratorium van IBM
in Yorktown Heights in de VS hebben met een
nieuw ontwikkelde chip het wereldsnelheidsre
cord gebroken. De transistoren, die in de scha
keling zitten, kunnen dertig miljard keer per se
conde aan- en uitschakelen. Daarmee is het cir
cuit de snelste dat ooit werd vervaardigd. De ex
perimentele halfgeleider heeft verbindingen die
driehonderd keer zo dun zijn als een mensen
haar: slechts een kwart micron breed. Een mi
cron is een miljoenste meter of een duizendste
millimeter. Om deze uiterst dunne schakelingen
te kunnen fabriceren, hanteerden de onderzoe
kers zeer geavanceerde lithografische technie
ken waarbij van lichtbundels gebruik werd ge
maakt. Vier jaar geleden maakte men in het
IBM-laboratorium CMOS-circuits met verbin
dingen die een halve micron dik waren.
SÉHÜ
Een impressie van het logisch circuit, het snelste dat ooit werd
vervaardigd. foto: anp
Staak mee: hoofdprijs
een nieuwe auto
ROME - Vakbondsvertegenwoordi
gers bij de Alfa Romeo en Lancia-fa-
briek in het Italiaanse Arese willen
een nieuwe auto uitloven om de ani
mo onder de werknemers voor een
geplande staking te vergroten. „Je
hebt een loterij nodig om veel men
sen te trekken", lichtte een stakings
leider bij het dochterbedrijf van Fiat
toe. Het staat echter nog te bezien of
het moederbedrijf bereid is om de
Fiat-personenauto, waar om ge
vraagd wordt, ter beschikking te stel
len voor het arbeidsondermijnende
doel. „Zo niet, dan vragen we Ford",
aldus de laconieke stakingsleider. In
zet van de zaterdag te houden staking
bij het bedrijf in Arese is hoger loon
voor overwerk.
Forse order voor
Van der Giessen
KRIMPEN AAN DEN IJSSEL - De
scheepswerf Van der Giessen-de Noord
heeft van Bermuda Container Line,
een rederij uit Hamilton (Bermuda), op
dracht gekregen voor de bouw van een
containerschip. De order vertegen
woordigt een waarde van ongeveer 29
miljoen gulden, zo heeft Van der Gies-
sen-de Noord gisteren bekendgemaakt.
Het schip, dat wordt ingezet op de we
kelijkse dienst van New York naar
Bermuda, krijgt een capaciteit van on
geveer 300 twintigvoets containers en
ruimte voor rollend materieel. De ople
vering zal in augustus 1990 plaatsheb
ben. Van der Giesen-de Noord had bij
de slag om de order te maken met con
currentie uit onder meer de Bondsre
publiek Duitsland en Japan.
Bretagne ligt
voortaan wat
dichter bij
Parijs
PARIJS - Vanaf het Parijse
station Montparnasse zijn gis
teren de eerste rijtuigen ver
trokken van de TGV-„Atlanti-
que", de tweede generatie flit
streinen van de Franse spoor
wegen.
van de oranjekleurige TG
.Sud-Est" (die al acht jaar in
bedrijf is en Parijs op twee uur
sporen van Lyon heeft ge
bracht), gaat de komende
maanden proefrijden op de lij
nen ParijsRennes en Pa
rijsNantes. Voor de reizigers
blijft het voorlopig nog bij
kennismaking met het fraaie
interieur. De topsnelheid van
de TGV-A (van Atlantique) is
opgevoerd tot 300 kilometer
per uur; tegen 270 kilometer
voor de „oude" zuidooster.
Maar dat pas vanaf 24 septem
ber, wanneer het speciaal aan
gelegde hogesnelheidsbaanvak
ParijsLe Mans klaar is.
„Bretagne zal een uur dichter
bij Parijs komen", aldus een
SNCF-voorlichter bij de pre
sentatie van de nieuwe trein.
Troeven
Vorige maand verbeterde de
Franse spoorwegen (SNCF)
met een TGV-A-locomotief
het wereldsnelheidsrecord
voor treinen dat in handen
was de Duitse concurrent IVC.
Het staat nu op 410 kilometer
per uur. Maar veel ophef wil
de nieuwe SNCF-directeur
Jacques Fournier daar niet
over maken. „Veiligheid en
comfort" vindt hij belangrijker
en tevreden constateert hij dat
juist deze troeven de doorslag
hebben gegeven bij de export
van de TGV naar Spanje.
Over vijf jaar moet de Franse
technologie flitsen tussen Ma
drid en Sevilla.
Prestige
Tijdens een proefrit naar Le
Creusot (waarop het licht een
paar keer uitviel en voor de
terugreis een andere TGV
moest aanrukken) is nauwe
lijks merkbaar dat we 300 zo
even. Volgens de SNCF-
woordvoerder schudt de trein
niet meer dan een intercity die
160 rijdt.
Het zilvergrijze interieur van
de TGV-A ademt luxe en
prestige. De „Espace Club"
(duurder dan de eerste klasse)
heeft zes „salons" met „sofa
bankjes" rond een centrale ta
fel. In de tweede klasse zit je
eigenlijk niet slechter, maar
voor wat langere mensen blijft
het moeilijk de knieën te par
keren ondanks een nieuw voe
tenbankje.
Aan voorzieningen ontbreekt
het niet: voor peuters en kleu
ters zijn speelhoeken inge
richt. Informatie over aan
komsttijd en aansluitende ver
bindingen kan gelezen worden
op beeldschermen, terwijl ook
drie telefooncabines aan boord
zijn. Bar en bagageruimte zijn
uitgebreid.
Toekomst
Na de in gebruikname van de
hogesnelheidsspoorlijn Parijs
Le Mans zal de SNCF in de
herfst van 1990 de tak naar
Tours in gebruik nemen. Hier
mee moet de reistijd naar Bor
deaux tot drie uur worden
verkort. De verdere toekomst
plannen van de Franse spoor
wegen zien er als volgt uit: zo
mer 1993 opening van het
nieuwe baanvak ParijsLille
(TGV-Nord), met een tak naar
Calais voor de Kanaal-verbin
ding met Londen. De ver
wachte reistijd tussen beide
hoofdsteden is drie uur. Een
jaar later worden de drie
TG V-netten op elkaar aange
sloten. Overstappen in Parijs is
dan niet meer nodig. De TGV-
Est moet halverwege de jaren
negentig klaar zijn en Straats
burg op drie uur en vijftig mi
nuten van de Franse hoofd
stad brengen.
De uitbreiding van het snelle-
spoornet in Frankrijk heeft
grote gevolgen gehad voor het
binnenlandse vliegverkeer.
Air Inter is op zijn verbinding
met Lyon al meer dan twee
miljoen passagiers klanten
kwijtgeraakt aan de TGV.
BOB VAN HUËT
EIERVEILING EIVEBA BV BARNE-
VELD - Aanvoer 3.612.060 stuks,
stemming prijshoudend. Prijzen In
§ulden per 100 stuks: eieren van 50-
1 gram bruin 8,85, 55-56 gram wit
9,15 en bruin 9.85-9,94, 60-61 gram
bruin 10,68-10,75 en 65-66 gram wit
10 '2-10,39 en bruin 11,17-11,55.
SCHIPHOL- Vliegtuigfa- richt in de „Wall Street Jour-
brikant Fokker heeft tot "al" van dezelfde dag.
op heden geen berichten Elre?eur Ge?r«e Curley van
nntvanonn van H» fana. Warda.r verklaarde tegenover
ontvangen van de Cana
dese luchtvaartmaatschap
pij Wardair over een mo
gelijke annulering van
een order voor de leve
ring van achttien toestel
len van het type Fokker-
100.
De woordvoerder van-Fokker
heeft dit gisteren laten weten
naar aanleiding van een be-
Amerikaanse financiële
krant dat zijn maatschappij
Fokker heeft laten weten dat
de order „waarschijnlijk niet
zal worden bevestigd". Dit
houdt verband met de aange
kondigde overneming van
Wardair door PWA Corpora
tion, houdstermaatschappij
van Canadian Airlines Inter
national. Volgens Curley zul
len orders bij McDonnell Dou
glas en Airbus zeker w-orden
geannuleerd.
Wardair bestelde begin sep
tember bij Fokker definitief
achttien Fokker-100's en nam
een optie op nog eens zes van
deze toestellen. De afleverin
gen zouden in 1991 moeten
plaatshebben. Met de trans
actie is een bedrag gemoeid
van naar schatting 700 miljoen
gulden.
Als Wardair deze order annu
leert zou dit voor Fokker na
tuurlijk een tegenvaller zijn,
aldus de Fokker-woord voer
der. Hij plaatste daarbij echter
wel enige kanttekeningen. In
de eerste plaats zou een annu
lering voor Wardair een kost
bare zaak worden omdat het
gaat om een vaste order, zo zei
hij. In de tweede plaats mag
worden aangenomen dat er
voor deze vliegtuigen heel snel
een nieuwe klant kan worden
gevonden gezien de zeer gun
stige leveringsposities.
Fokker kan nieuwe klanten
nu pas in 1992/1993 Fokker-
100's leveren. Er zijn volgens
de woordvoerder luchtvaart
maatschappijen die zeer veel
belangstelling hebben voor de
Fokker-100, maar die het tijd
stip van mogelijke levering te
laat vinden.
Verhuisbericht
Groeten uit
Flessenpost
Voor wie van romantiek
maar niet van avontuur
houdt, is de oplossing na
bij: flessenpost hoeft niet
meer vanaf een onbe
woond eiland verstuurd te
•worden. Louise Recourt uit
Blaricum ontwierp een
aantal gezellige plastic
flesjes die plat genoeg zijn
om overal ter wereld in
een brievenbus te passen.
Een wens of een bericht
staat al voorgedrukt op de
flacon, een brief van na
maak perkament wordt er
bij geleverd en kan naar
hartelust door de afzender
worden volgeschreven. De
„groet per fles voor ieders
adres" is binnenkort voor
5,95 (adviesprijs) te koop
in warenhuizen, de boek
handel, kiosken, souve
nirshops enzovoort. En de
PTT vindt het allemaal
goed.
foto: pr
(ADVERTENTIE)
Er is méér in het geding dan
uw aangifte over 1988
De Federalie-belastingcor
verzorgt uw 'uxplannmg' tot in de
toekomst Begeleidt u met vee
En vertegenwoordigt u natuurlnl
Anker Booij Chaudron
belastingadviseurs
Lammenschansweg 15b
2313 DH Leiden
Telefoon 071-317171
Schelpenkade 40
2313 ZW Leiden
Telefoon 071 122741
Zutdetnde 16b
2371 BV Roelofarendsve
Telefoon 01713- 15200
Geen kranl ontvangen Bel tussen
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
BRUSSEL - De Nederlan
der Frans Andriessen
blijft de komende vier
jaar vice-voorzitter van de
Europese Commissie.
Omdat Andriessen het langst
zittende lid van de huidige
Commissie is, geldt de Neder
lander als eerste vervanger
van de Fransman Jacques De
lors. Bovendien zal hij Delors
vergezellen bij de halfjaarlijk
se top-bijeenkomsten van de
twaalf staats- en regeringslei
ders. Dat hebben de EG-minis-
ters van buitenlandse zaken
gisteren in Brussel besloten.
Andriessen dreigde eerst bui
ten de boot té vallen doordat
de Grieken een zevende vice-
voorzitterschap wilden. Bij een
stoelendans had Andriessen
het vice-voorzitterschap wel
licht moeten afstaan. Gisteren
is echter besloten dat alles bij
het oude blijft, in elk geval tot
1993, als er een nieuwe Com
missie aantreedt. Eén van de
nieuwe vice-voorzitters is de
Duitser Bangemann die in de
Bondsrepubliek wordt getipt
als opvolger van Delors over
vier jaar.
Een vice-voorzitter van de Eu
ropese Commissie krijgt een
bonus van 3000 gulden boven
op zijn maandsalaris van netto
28.000 gulden. Delors tou
cheert maandelijks 30.500 gul
den, ofwel 366.000 gulden per
jaar.
Autostoelen met
acupunctuurpunten
PEKING - China gaat nieuwe
auto's en vrachtwagens uitrus
ten met speciale stoelen. Deze
hebben kussens die op drie
acupunctuurpunten van het li
chaam werken en daarmee de
bloedcirculatie en spieront-
spanning bevorderen. Volgens
testen kunnen de stoelen het
aantal verkeersongelukken
met tien procent verminderen
en daarmee 27 miljoen dollar
per jaar besparen.
Saab ontwikkelt
snelste turbo-prop
STOCKHOLM - De lucht-
vaartdivisie van het Zweedse
industrieconcern Saab-Scania
gaat een nieuw vliegtuig ont
wikkelen. Het toestel, de Saab
2000, krijgt vijftig zitplaatsen
en is inzetbaar op de korte en
middellange afstand. Volgens
Saab is het het snelste turbo-
propellervliegtuig ter wereld.
De eerste vliegtuigen moeten
in 1993 worden afgeleverd.
EG houdt kruit
droog in
hormoonconflict
BRUSSEL - De EG zal voor
eind februari niets onderne
men in het hormoonconflict
met de VS.
De EG-ministers van buiten
landse zaken hebben gisteren
besloten eerst af te wachten
hoe de nieuwe Amerikaanse
regering zich in het hormo
nenconflict opstelt. Bovendien
heeft 8 februari een bijeen
komst plaats van de GATT-
raad (Internationale Overeen
komst inzake Handel en Tarie
ven). Die zou nieuw licht op
de zaak kunnen werpen, zo
meent staatssecretaris Yvonqe
van Rooy. De ministers heb
ben besloten indien nodig te
rug te slaan met een verho
ging van de invoerrechten op
Amerikaanse noten en ge
droogde vruchten en „geeft
daarmee een signaal dat het
ons ernst is als de tijd rijp is",
aldus Van Rooy. Zij hoopt dat
de Amerikanen eveneens be
reid zijn hun maatregelen nog
enige tijd op te schorten. Maar
een verder uitstel van het Eu
ropese hormonenverbod achtte
zij niet reeël. De EG en de VS
kwamen eerder overeen een
adempauze van een maand in
te lassen.
Nog geen
toestemming
voor optiehandel
DSM
(Vervolg van de voorpagina)
AMSTERDAM - Amsterdam
als financieel centrum staat op
het punt zich internationaal te
blameren. Als op 6 februari de
handel in aandelen van che-
mie-gigant DSM begint, de
grootste introductie uit de ge
schiedenis van de Amsterdam
se Effectenbeurs, kan nog niet
in opties van DSM gehandeld
worden, omdat daarvoor de
vereiste toestemming van het
ministerie van Financiën ont
breekt. T. Westerterp, direc
teur van de Optiebeurs in Am
sterdam, voorziet dat een
„grijze markt" in opties-DSM
zal ontstaan en dat de opties
eerder in het buitenland dan
in ons land aangeboden wor
den.
De Amrobank, leider van het
banksyndicaat dat de DSM-
aandelen naar de beurs brengt,
heeft met de Staat afgespro
ken dat particulieren voorrang
krijgen bij de toewijzing van
de aandelen. Welke verdeel
sleutel zal worden gebruikt is
echter nog niet bekend.
De inschrijving staat open tot
donderdag 2 februari 15.00
uur. Naar verwachting zal
DSM maandag 6 februari voor
het eerst op het koersenbord
van de Amsterdamse effecten
beurs genoteerd worden.
De insulinepen van Nordisk in Rijswijk.
RIJSWIJK - Nordisk Ne
derland Information in
Rijswijk en Novo Indus
trie in Amsterdam reke
nen op een sterkere ex
portpositie nu de Deense
moederbedrijven een fusie
zijn aangegaan.
Beide Nederlandse vestigingen
zullen hun eigen produkten
(zoals de insulinepennen,
waarmee een felle concurren
tiestrijd werd en wordt uitge
vochten) blijven produceren;
de fusie zal ook in Nederland
niet tot ontslagen leiden.
De Deense concerns Novo In
dustrie en Nordisk Gentofte,
beide behorend tot de grootste
insulineproducenten ter we
reld, zijn vorige week een fu
sie aangegaan. Samen hopen
zij te zijn opgewassen tegen
hun belangrijkste concurrent,
Eli Lilly uit de Verenigde Sta
ten. Het nieuwe concern,
Novo-Nordisk, heeft bijna de
helft van de wereldmarkt voor
insuline (voor diabetici) in
handen. De omzet bedraagt 1,7
miljard gulden.
Steeds meer Deense bedrijven
zoeken naar een partner om
samen de wereldmarkt op te
gaan. De markt in Denemar
ken is zo klein dat een blik
over de grens noodzakelijk is.
Maar internationale operaties
vergen een bepaalde schaal die
veel Deense bedrijven niet
hebben. De Deense fusiegolf
wordt daarom niet gedomi
neerd door „Europa 1992". De
brede internationale context
en de markt van de VS in het
bijzonder zijn veel belangrij
ker.
Amer.dollar
2,02
2.14
Franse Ir.
(100)
31,90
Bnts pond
3,55
5,80
Zwits. fr
(100)
130,75
Can. dollar
1,69
1.81
Zweedse kr.
(100)
31,60
Duitse mark
(100)
111,00
115,00
(100)
29,50
Iers pond
2,89
3.14
Deense kr.
(100)
27,60
Auslr. dollar
1.76
1,88
Oost.schiH.
(100)
15,79
(10.000)
159,50
164,50
Spaanse pes.
(100)
1.74
Hal. lire.
(10.000)
14,65
16,05
Gnekse dr.
(100)
1.20
Belg. (rank
(100)
5,20
5,50
Finse mark
(100)
47,00
Port. esc.
(100)
1.27
1.45
Joeg. dinar
(100)
0,01
Gunstige
stemming
AMSTERDAM - De beurs was
gisteren vooral aanvankelijk
gunstig gestemd, maar in de
middaguren trad enige aarze
ling in. De stemmingsindex
liep echter toch nog een halve
punt op naar 163,3. De aan-
delenomzet was met 870 mil
joen aan de hoge kant. In obli
gaties ging bij een prijshou
dende handel veel minder om:
een krappe 400 miljoen.
Naar Unilever bestond veel
vraag en middenbeurs werd
even 129,50 betaald. Het slot
kwam op 128,30 of 1,40 bo
ven vrijdag. De omzet wai
ƒ86 miljoèn niet slecht
stond toch in de schaduw^^
die van de olie-aandelen Mmerke
in 150 miljoen omging.bruike
ninklijke Olie sloot O,70gen Q]
ger op 124,50, Akzo jdeur. I
153,40. KLM was vast over
1,30 winst op 43,60. Eize ma
bestond nogal wat belanime ou
ling voor detailhandelstnjet jn
sen. Zo steeg KBB /2éen" d
80,50, Goudsmit (Xenox-I^jijg
kels) 5,50 tot 184,5Öi0i ni»
Ahold 1,10 tot 93,40. voe
contracten) of tegen
jgeroep
BRUSSEL - Nederland heeft
een marktaandeel van vijf
firocent op de Europese aande-
enmarkt. De verwachting dat
dit kan groeien tot tien pro
cent, is in het buitenland zelfs
groter dan hier. Toch zal de
groei van de Nederlandse aan
delenmarkt lager liggen dan in
veel andere landen in Europa.
Nederland staat weliswaar
goed aangeschreven, maar ge
niet internationaal een minde-
len. Internationalisatie wordt
nodig geacht.
re reputatie dan Duitsland, moeten opstellen om zijn posi-
Zwitserland en Frankrijk. tie op de internationale kapi-
Dat concludeert Arthur An- taalmarkt vast te houden en zo
derson Co. (financiële mee te profiteren van de alge- Directeur Westerterp van de
dienstverlening) uit een on- meen verwachte Europese Optiebeurs onderschreef de
groei, aldus het onderzoek. TT:; ~_1 J~ J-i
In een reactie op het rapport
zeggen deskundigen dat de
Nederlandse kapitaalmarkt te
klein is om tegemoet te komen
aan de grote volumes waarin
de grote Amerikaanse en Ja
panse beleggers willen hanije-
derzoek naar de perspectieven
van de Europese kapitaal
markt in de komende vijf jaar.
Duizend deskundigen uit der
tien Europese landen, onder
wie* zeventig uit ons land, zijn
ondervraagd.
Ons land zal zich zeer aüief
kritiek. Hij erkende dat zijn
organisatie in de tien jaar van
het bestaan er onvoldoende in
geslaagd was begrip te kweken
bij institutionele beleggers
(verzekeraars, pensioenfond
sen) en grote ondernemingen.
Nog altijd komt 70 procent i*an
de omzet van de Optiebeurs
van particulieren.
Volgens Westerterp moet de
Optiebeurs meer een totaal
pakket van diensten gaan aan
bieden voor het beheersen van
risico's. Produkten zoals opties
(koop- en verkooprechten)
moeten niet alleen afzonder
lijk worden verkocht, maar in
samenhang met 'andere pro
dukten die beschermen tegen
renteschommelingen (termini-
Hij voorziet dat het
tien jaar komt tot een in
tie van de „oude" Effel
beurs en de .jonge" Q
beurs. De optiebeurs intncent
ceert binnenkort een optiUat 7
een index op de aandelen n]i-w'
twaalf Europese ^eu'bent o
waarvan de waarde berekjcan
wordt in Europese rekeri-nen
heid ecu. Ook wordt ge4zeegen
aan een Dutch topfive ifdroom
ofwel aan opties op het geLn Ru,
delde koersniveau van de[(jen
grootste Nederlandse ondé p
mingen. F
