Zachte winter niet door broeikaseffect Invoering basisvorming een jaar uitgesteld Honderden Grieken benauwd door smog Scheveningse rederij komt alsnog met sociaal plan Toetanchamon-baas blijft ontkennen BINNENLAND/BUITENLAND ÊcidócSowuvnt DONDERDAG 19 JANUARI 1989 PAGIt JITE Schadelijke gassen snel te achterhalen APELDOORN TNO heeft een in strument ontwikkeld waarmee veel sneller dan tot nu toe mogelijk onzicht bare schadelijke gassen en dampen op de werkplek kunnen worden opge spoord. De „gaswolkscanner" kan in en kele minuten tientallen beelden maken van een bepaalde situatie, waarbij de verschillende concentraties van gassen en dampen worden weergegeven. Door de snelheid waarmee dit gebeurt - één deeltje per seconde - wordt ook de ver plaatsing van een gaswolk door de ruimte zichtbaar. Met de klassieke meetmethode moest een hele dag wor den uitgetrokken om van een bepaalde situatie een juist beeld te krijgen. Meer gevallen van hersen vliesontsteking UTRECHT Het aantal bij de inspectie van de volksgezond heid aangegeven gevallen van meningitis (hersenvliesontste king) is gisteren gestegen tot 34. Het aantal gevallen van de ern stige vorm „meningokokken sepsis" is met één toegenomen tot elf. Dinsdag waren bij de in spectie 25 gevallen van menin gitis en tien gevallen van me ningokokken sepsis bekend. In de laatste categorie zijn vier mensen overleden. TOPAMBTENAREN: Milieuplan Nijpels duur en niet doordacht DEN HAAG De plannen van minister Nijpels (VROM) voor verbetering en bescher ming van het milieu kosten het rijk te veel geld. Boven dien heeft hij er niet voldoen de over nagedacht. Die kritiek heeft de Centrale economische commissie (CEC) geuit op het milieubeleidsplan, dat Nijpels op 15 maart openbaar maakt. Minister Nijpels wil dat het rijk de komende jaren vier keer zoveel geld gaat uitgeven voor het milieu als nu. Dit jaar trekt het rijk een miljard gul den uit voor milieumaatrege len. Nijpels wil dat daar drie miljard bijkomt. De CEC, be staande uit de hoogste ambte naren van verschillende de partementen, vindt dat veel te veel. Zij gaat er namelijk van uit dat extra rijksuitgaven voor het milieu alleen mogen worden gedaan als voor een zelfde bedrag elders wordt be zuinigd op de rijksbegroting. De CEC vindt dat Nijpels pas maatregelen moet nemen als hij daarover overeenstemming heeft bereikt met zijn collega's in de andere lidstaten van de Europese Gemeenschap, om dat eenzijdige nationale maat regelen anders weinig zin heb ben. Alleen tegen het mesto verschot en de daarmee ge paard gaande verzuring en te gen het probleem met andere afvalstoffen zijn nationale maatregelen gewenst, aldus de CEC. De CEC ziet niets in subsidië ring van bedrijven voor het nemen uan milieumaatrege len. Nijpels moet regels opstel len met de dreiging van wet geving als stok achter de deur. Die regels moeten zodanig worden gemaakt dat bedrijven een zekere vrije keus behou den in het nemen van maatre gelen, aldus de CEC. Nederlandse Champignon „boert" goed DEN HAAG De Nederlandse champig nonteelt heeft een goed jaar achter de rug. De afzet van zowel geconserveerde als ver se champignons was goed en de produktie per vierkante meter teeltoppervlak bevre digend. Volgens de Coöperatieve Neder landse Champignonkwekersvereniging (CNC) groeit de produktie van Nederlandse champignons de laatste jaren minder sterk dan voorheen. Het gebruik van champig nons per hoofd van de bevolking in ons land is de laatste vijf jaar toegenomen van 1,5 naar 2,5 kilogram. Een punt van zorg, aldus het jaarverslag van de CNC, is de im port van voorbewerkte champignons, die in Nederland verder worden verwerkt tot conserven. De ingangscontrole wordt „ver re van voldoende" genoemd. Bonden willen kor werkweek in horec f. ini rik h( it UTRECHT De Horecabond F en de Industrie- en Voedingsb CNV willen voor de 130.000 w< nemers in de horeca-sector een urige werkweek, die over vier gen wordt uitgesmeerd. In de hi ca geldt nu een 38-urige werkwi Daarnaast vragen de bonden loonsverhoging van anderhalf cent, extra verhoging van de lonen en vrijaf voor scholing, werk moet volgens de bonden den beperkt tot maximaal drie per week en het aantal gebro diensten (waarbij 's ochtends 's avonds moet worden gewei dient aan banden te worden gel 0\ ;1NG - voor 'Awezen. ibia, vi ersiteit eind -iersiteit (frikaai zaten igen e naar jeu lal stu oor va: verzo aten. kaan e< JURY VAN WEERMANNEN EENSLUIDEND IN OORDEEL: DE BILT Druilerige regen of sombere mist. Dat is het weertype dat deze winter lijkt te bepa len. De schaatsliefhebbers vragen zich ongeduldig af wanneer nou eindelijk de vorst inzet. Het ziet er voorlopig niet naar uit. De bomen zitten al vol met knoppen en de eerste sneeuwvlok moet nog val len. De eerste helft van de winter heeft niet meer dan twee scha mele vorstdagen opgeleverd. Vorig jaar om deze tijd waren dat er al dertien. En die win ter werd al de een na zachtste genoemd van deze eeuw. Ook elders in Europa is de winter te warm. In het zuiden van Finland is de ijsbedekking minimaal. En in (Noord-)Italië worden de wintersporters en landbouwers tot wanhoop ge bracht door het hogedrukge- bied dat maar boven de Mid dellandse Zee blijft hangen. In het noorden en midden van dat land heeft het al twee maanden niet meer geregend of gesneeuwd en spreekt men al over een „rampjaar" voor de landbouw en de „meest bi zarre winter van deze eeuw". Alle reden dus om aan te ne men dat het weer van slag is, of is er toch nog kans op stren ge vorst? Wie kan deze vraag beter be antwoorden dan NOS-weer- map Erwin Krol. Neemt hij op de televisie uitgebreid de tijd het weer te voorspellen, aan de telefoon is hij zeer kortaf. „Hoe komt u op het idee om mij te bellen! Ik kan u hele maal niets vertellen. Daar hebben wij onze klimatologi sche deskundigen voor. Of het nog koud kan worden? Ik zou het niet durven ontkennen, maar ik kan er geen zinnig woord over zeggen. Verder dan vier a vijf dagen vooruit kunnen we niet kijken. Je kunt hooguit zeggen dat het volgens de statistieken zo koud of warm hoort te zijn. Het ver velende van het weer is, dat het geen geheugen heeft. Elke keer gedraagt het zich anders. Een bepaald verloop in het ene jaar wil niet zeggen dat het in het andere jaar ook zo gaat". Psychologie Collega Han Meilink is iets en thousiaster, maar gaat eerst even bij de experts te rade voor hij wat wil vertellen. „Het is inderdaad een uitzon derlijke winter. Maar ik weet nog goed dat het vorig jaar in januari ook zo warm was. Toen was er in de Oekraïne sprake van een hittegolf op 4 januari. Op 27 januari dacht iedereen in Parijs dat de lente was uitgebroken. Tot op 8 fe bruari in Zwitserland de sneeuw toesloeg. Daarmee wil ik zeggen: er zijn strenge en zachte winters die elkaar zon der enige regelmaat afwisse len. Ook binnen de winters zijn weer overgangen te be speuren. De winter van '55-'56 was streng door de koude fe- bruari-maand, terwijl januari '56 een hele zachte maand was. Vorig jaar was februari de koudste maand. Eind januari kwam de weersomslag en heeft het veel gesneeuwd. Voor de wintertemperatuur is februari de koudste maand. Ik vind dat men tegenwoordig erg vroeg gaat zeuren. Tegen woordig moet er op 1 decem ber gelijk een pak sneeuw zijn dat tot maart blijft liggen. Waarom men dat verwacht weet ik niet. Ik ben geen psy choloog". Of er de laatste jaren een kli maatverandering in Neder land is te bespeuren? „Geen sprake van", aldus Meilink. „De meeste regen valt altijd in augustus en het vooijaar is vaak droog. Ik weet niet in hoeverre de psychologie mee speelt bij de mensen. Steeds meer mensen gaan skiën in de winter en in de zomer naar warme landen. Daardoor ver wachten ze ook in Nederland een echte winter en in de zo mer een Middellandse-Zeekli- maat". Spreuken En het broeikaseffect dan? „Ach", zegt Meilink verveeld, „het zal wel niet zo'n vaart lo pen en als dat wel het geval was, zouden we het toch niet zeggen". Al die verhalen over het broeikaseffect is Meilink een beetje beu. Met harde cij fers valt niets aan te tonen. „Ik vermoed dat de mensen elkaar graag een klimaatsver andering aanpraten, maar zo- vér is het beslist nog niet", zegt hij. „Natuurlijk kun je wel speculeren, maar een kli maatsverandering doet zich niet voor van de ene; op de an dere winter. Bovendien zitten we nu pas op de helft. En de eerste helft van deze winter is niet extreem zacht geweest. Het kan nog veel zachter. In januari kan het zelfs zestien graden boven nul zijn. Het is in elk geval niet zodanig dat het KNMI zegt: de winter komt nooit meer terug. De kli- matologen verbazen zich nog nergens over. We hebben nu drie zachte winters op een rij tje, maar dat zie je wel vaker". „Of ik een paar spreuken weet? Nee, daar hebben we onze weeramateur in het noor den van het land voor. Maar als u zijn naam ook gaat noe men in het artikel, wil ik er niet in". Grilligheid Voordat Harry Otten van Me- teoconsult in Wageningen zijn kennis gaat spuien, moet hem even van het hart dat hij ei genlijk betaald dient te wor den. Maar voor een kwartier tje wil hij wel met de hand over het hart strijken en steekt hij van wal. Net als zijn collega's bij het KNMI noemt ook hij deze winter geen uit zondering. „Er zijn zoveel zachte winters, de meeste Ne derlandse winters zijn zacht. Juist koude winters in Neder land, zoals in '85 en '86, zijn zeer zeldzaam. Meestal wordt ons weertype bepaald door een west- of zuidwestelijke stro ming. Ik noem het weer niet zo gauw uitzonderlijk. Soms kunnen de reeksen zachte winters of natte zomers ge woon erg lang zijn. Dat is de grilligheid van het Nederland se klimaat". „Dat het nog een strenge win ter zou kunnen worden lijkt me echter zeer onwaarschijn lijk. Er is vrijwel geen sneeuwbedekking in Europa. Tot voorbij Moskou is het bo ven de nul graden. Er moet wel heel -wat sneeuw vallen voor het echt koud wordt. Die kans acht ik heel klein. Toch kunnen we in februari en maart nog wel vorst krijgen. Dat doet me denken aan win ters, zoals in 1975, waarin ie dereen op de vorst zat te wachten en het in de paasva kantie opeens ging sneeuwen". Ook Otten brengt de zachte winter liever niet in verband met het broeikaseffect. „De af wijkingen zijn te klein om bo ven de schommelingen van het gewone weer uit te komen. Bovendien zijn er geleerden die voorspeld hebben, dat van de vier warmste jaren in deze eeuw er drie in de jaren tach tig zouden vallen. Vorig jaar was een van de warmste jaren, dus het is mogelijk. Ik zie ove rigens weinig verschillen tus sen de winters van '74 tot en met '76 en die van nu. Je kunt in geen geval zeggen dat het helemaal mis is met het kli maat. Dan kan je net zo goed stellen dat van de laatste vijf winters er drie te koud waren. Klimatologie werkt met een periode van dertig jaar. Hier geldt dus: één zwaluw maakt nog geen lente". „Wat de luchtvervuiling be treft zie ik met vorig jaar bo vendien geen wezenlijk ver schil. Het was toen weliswaar een van de warmste jaren, maar ik weet nog dat op 14 ja nuari op de radio werd geroe pen: blijf binnen, anders be- als het een zachte winter is, maar wetenschappelijk is nog lang niet aangetoond dat het NOS-weerman Erwin Krol, temidden van Han Meilink (links) en Henk van Dorp, kan niet vertellen of „Het weer, daar hebben wij onze klimatologische deskundigen voor", zegt hij. door milieuvervuiling zou ko men. Dat wil niet zeggen dat dat nooit zal gebeuren. Het heeft tenslotte vijftien jaar ge duurd voordat was aangetoond dat het met het milieu erger was dan we dachten", aldus een voorlichtster. Druiven Weeramateur uit het noorden van het land, Hans de Jong uit vries je. Luchtvervuiling heeft natuurlijk wel enige invloed, maar er zijn geen harde bewij zen voor". Ook de afdeling voorlichting van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhy giëne in Bilthoven wil geen verband leggen tussen de Het is ook duidelijk dat er zachte winter en de vervuiling 'ets m's 's met de ozonlaag. van het milieu. „Het is inder daad een zachte winter, maar van ons zul je niet horen dat het door de luchtvervuiling schuld van deze zachte winter Het is onverantwoord om daar je ogen voor te sluiten. Maar om nu al het broeikaseffect de ATHENE In de Griekse hoofdstad Athene zijn meer dan 400 mensen opgenomen in ziekenhuizen. De inwo ners kampten met ademhalingsproblemen als gevolg van de luchtvervuiling boven de hoofdstad. Gisteren bedroeg het gehalte koolmonoxyde per kubieke meter lucht 17,8 milligram. De kritieke grens ligt bij 15 milligram. In de straten van Athene gingen sommigen getooid met mas kers die de ademhaling moesten vergemakkelijken. Voor het eerst bereikte de Atheense smog ook de voorsteden in het noorden. Als oorzaak voor deze nieuwe vervui- lingsgolf geldt het voorjaarsachtige weer. In Athene liep de thermometer op tot 17 graden, terwijl van wind nau welijks sprake was. komt. Nu valt het iedereen op Gorredijk, gaat er eerst rustig voor zitten, voor hij wat zegt. „Een bizarre winter? Nee, we hebben pas een halve winter gehad. Tot nu toe is het inder daad warmer dan vorig jaar. Maar in '74 was de eerste helft nog warmer. Verbaasd ben ik niet. Het is bijvoorbeeld wel gebeurd dat er een paar stren ge winters in trosjes bij elkaar voorkwamen. Het uitzonderlij ke nu is misschien, dat er wei nig vorst is. Maar dat is niet uniek". „Of het aan het broeikaseffect ligt, kan ik niet bekijken", re deneert hij verder. „Dat weet niemand. Ook de geleerden niet. Het is niet uitgesloten, maar ook niet hard te maken. Ik denk dat we honderd jaar geleden ook wel zo'n winter gehad zullen hebben. Rond 1200 was de temperatuur in Nederland hoog genoeg om er winter is dus wel uitzonder druiven te laten rijpen. Als dat lijk, maar niet uniek". te geven, is erg prematuur Leeuweriken Waar De Jong zich wel over verbaast, is dat er nu zware uitschieters van de wind zijn. „Op de Schotse Hooglanden waaide het vorige maand 206 km per uur. Maar toen ik er de boeken op nasloeg bleek dat het vorig jaar december nog harder gewaaid had". De kans dat er nu nog strenge vorst komt, is met groot vol gens De Jong. „Maar de moge lijkheid is er wel. Nooit bestaat niet in het weer. In 1956 zon gen half januari de leeuweri ken nog en op 31 januari vroor het plotseling twaalf graden in Eelde. Op 14 februari kwam toen de Elfstedentocht en op 16 februari was het de koudste dag in De Bilt in zes jaar. Het kan allemaal dus wel, hoewel '56 een uniek jaar was. Deze het weer structureel van slag I FOTO: f overigens weer aan het sm< ,®n ten is. In het Midden-Ooste 0 ,n c in Iran, is twee weken geledi voor het eerst in ruim dert_ jaar weer sneeuw gevallen. „De koude lucht stroomt m menteel van het noorden v het oosten naar het zuiden" legt De Jong uit, „omdat er b ven West-Europa allemaal h gedrukgebieden liggen. Vi^ de subtropen stroomt warnP lucht via ons naar het nool den. Dat die luchtstroom sterk is, is zeer bijzonder". JEE v nu zo zou zijn, zou iedereen zeggen: zie je wel, het broeika seffect. Het lijkt me eerder dat we nu iets meemaken wat al eerder voorgekomen is, dan In Noord-Siberië is het nu erg koud, daar vriest het 42 gra den. Voor de jaarwisseling was het in Finland erg koud en kwam er meer uitbreiding van dat we aan het broeikaseffect het ijs naar het zuiden, dat nu Zoals we van hem gewer zijn, hoeft De Jong maar te bladeren om spreuken vinden die op deze uitzonde lijke winter van toepassir zijn. De eerste: „Knapt januari nil r gt van kou, men ziet in d'oogs tijd rouw". Met andei woorden: winter in januari gunstig, anders wordt het ee slechte zomer. De tweede: „Als in januari d r muggen zwermen - zoals m( iwe: menteel bij ons in de slaapki mer gebeurt, aldus De Jong moocht gij in maart uw ore wermen". De laatste: „Is januari zach dse dan krijgen lente en zomewak veel groeiende kracht". Eei len? puur positieve spreuk, niet! waar, zegt De Jong glunde rend. JEANNETTE VAN LEEU WEI STE anes daaj het ,t vi lke mii n Ji KOV: EINDTERMEN LEIDEN TOT VERWARRING II» AMERSFOORT De in- voering van de basisvor ming in het voortgezet on derwijs wordt met een jaar uitgesteld. Pas op 1 augustus 1990 kunnen gevolgen voor 1994, het scholen vrijwillig begin- jaar waarin de basisvor- nen met de in principe ming op alle scholen moet driejarige onderbouw. Het zijn ingevoerd, uitstel heeft echter geen Minister Deetman (onderwijs) SUSKE EN WISKE DE KOMIEKE COCO die gistermiddag in Amers foort de adviezen over de kwaliteitseisen in het basison derwijs en voor de basisvor ming in het voortgezet onder wijs in ontvangst nam, wil een brede discussie starten over deze adviezen. Om die reden is de datum waarop de basisvor ming van start gaat, met een jaar uitgesteld. De grote kritiek in onderwijs land op de voorgestelde lesu- rentabel van de basisvorming men vond die veel krap komt onder meer tot uitdruk king in de voorlopige eindter men aardrijkskunde en infor matiekunde voor het voortge zet onderwijs. In het advies over aardrijkskunde wordt de voorgestelde halvering van het aantal beschikbare uren gehekeld. Nu nog staat er voor het mavo, havo en vwo voor de eerste leerjaren minimaal 240 uren op het rooster. De Katholieke Onderwijs Vakorganisatie KOV, de CN V-onderwijsbond, meent dat de voorlopige eindtermen tot grote verwarring op de scholen zullen leiden. De bond wijst erop dat het nog hele maal niet zeker is dat de basis vorming ook worden inge voerd. De KOV noemde de presentatie van de eindtermen „grootspraak". Inhoudelijk wil de organisatie nog geen beoor deling geven over de adviezen. Zowel de KOV als het PCO vinden dat Deetman vooruit loopt op de wetgeving. Daar naast zegt de KOV dat een brede discussie onder betrok ken scholen over de eindter madviezen niet mogelijk is ge zien de enorme tijddruk. De totale adviesprocedure moet voor het zomerreces afgerond zijn. Volgens de PCO wekken de concept-eindtermen valse verwachtingen en geven zij onrust in de scholen. De Stichting Leerplan Ont wikkeling (SLO), die adviseert over de eindtermen in het ba sisonderwijs, is enigszins afge weken van de door Deetman gegeven definitie van eindter men. De minister had de eind termen gedefinieerd als be schrijving van kennis, inzicht en vaardigheden. De SLO heeft echter ook opmerkingen in de eindtermen opgenomen die betrekking hebben op de houding van de leerlingen. Staatssecretaris N. J. Ginjaar- Maas zegt buitengewoon, hui verig te staan tegenover het gebruiken van normen en waarden in de eindtermen. De bewindsvrouw vindt dit dui delijk een taak van de school. Bij de behandeling van het on derwerp seksualiteit is dit bij voorbeeld het geval. SCHEVENINGEN De drei gende confrontatie tussen de Vervoersbond CNV en de Scheveningse rederij Jaczon is van de baan. Jaczon is met een sociaal plan gekomen voor de 65 vissers die volgens de rede rij overbodig waren geworden door de verkoop van twee schepen aan een onbekende koper in het buitenland. De Vervoersbond CNV had Jaczon een ultimatum gesteld nadat de rederij enkele weken terug de betrokken vissers plotseling, vlak voor afvaart, had meegedeeld dat er voor hen geen werk meer was. „A- sociaal beleid", vond de bond en volgens bondsbestuurder J. Wienen heeft Jaczon dit onder druk van het ultimatum als nog ingezien. Jaczon heeft zich nu bereid verklaard 45 vissers een aan vulling op hun WW-uitkering te geven tot tachtig procent van hun huidige salaris. Deze regeling loopt tot eind van dit jaar waarna de vissers werk zullen krijgen op het nieuwe, moderne schip dat Jaczon dan in de vaart zal brengen. Een aantal vissers gaat met vervroegd pensioen \yaarbij waarschijnlijk gebruik kan worden gemaakt van een re geling van het ministerie vaiei landbouw en visserij in het ka der van de sanering van d vissersvloot. Volgens Wieneij] blijven er dan nog tien a vijf tien vissers over, voor wie dl rederij samen met de bond an jak der werk gaat zoeken. „Wi J> zijn tevreden. Jaczon is tocl dj nog met zijn portemonnee tafel gekomen", aldus Wienenjnj De twee zusterschepen „Hol land" en „Zeeland" wordei eind februari, wanneer ze te rugkomen van hun laatst! trip, overgedragen. De koper wenst volgens Jaczon onbe kend te blijven. EA DEN HAAG - De 42-jari- ge Toetanchamon-direc- teur Hoos is gisteren in het penitentiaire zieken huis in Scheveningen vier uur lang door de politie verhoord. Hij bleef elke betrokkenheid ontkennen bij de aanslagen op het Sijthoff-concern, op wet houder Duijvestein, op een politiebureau en op een GSD-kantoor, aldus zijn raadsman mr. A. Wes terdorp. Hoos werd maandag in het zie kenhuis opgenomen nadat hij tijdens een verhoor op het Haagse hoofdbureau van poli tie last had gekregen van zijn suikerziekte. Hij is inmiddels weer aardig opgeknapt. Toch zal H., die ook hartpatiënt is, vermoedelijk voorlopig in het ziekenhuis blijven omdat zijn conditie te slecht is om in een politiecel te zitten. Voor de voorgeleiding zijn vandaag de officier van justitie, de rech- ter-commissaris en de raads man naar Scheveningen ge gaan. - Het geld dat zijn echtgenote vorige week bij haar aanhou ding bij zich had, is inmiddels in beslag genomen door de be lastingdienst. Volgens Wester] dorp is het echter een gebrul kelijke gang van zaken als d politie geld bij een verdachtd aantreft dat niet rechtstreeks met het misdrijf in verband t brengen is. Volgens Wester^ dorp zou het bedrag, vermoi delijk twee ton, uit de normalJ bedrijfsvoering van Toetan-1 chamon kunnen zijn. „Er waf ren zo'n veertig mensen in| dienst, hoeveel is dat niet aaiL. salarissen elke maand?" aldus!6) de raadsman. Eigenaardigï vindt hij zelf ook wel dat del- vrouw er 's avonds om halfU twaalf mee door Den Haagr1 reed. De vrouw is sinds vrij-r dag weer op vrije voeten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 4