PLO'ers wachten in Tunis
'ip hun laatste verhuizing
WD houdt atoomspion Khan en
ïenk S. al langer in de gaten
PUBLICATIE VERVANGING
DIRECTEUR MOSSAD MAG
Verkiezingen Sovjetunie „manipulatie"
HAL vaart mistige
toekomst tegemoet
PLO in VN
voortaan
Palestina
Frankrijk
vraagt Syrië
om
uitlevering
Brunner
terre des hOmmes
Braks blij met plan boeren en tuinders
VGINj)
-jITENLAND
EeidóaQowumt
DONDERDAG 12 JANUARI 1989 PAGINA 7
onze speciale verslagge
ver
tyan van den Brand)
!S De chauffeur
irt aan op een afgele-
buitenwijk van Tunis,
passeert een sloppen-
Verveloze huizen,
en daar zonder raam
deur. „Zo ziet een Pa-
ijns vluchtelingen-
ip er nou uit", zegt een
de passagiers.
ele kilometers verder
it de oude Mercedes de
Hammam Plage in, die
ist aan de Middellandse
Niet direct een strategi-
plaats voor het politieke
dkwartier van de Pale-
se Bevrijdingsorganisatie
Dat is enkele jaren te-
wel gebleken. Op 1 okto-
1985 kwamen Israëlische
menwerpers over open
aanscheren en losten hun
osieven pijnlijk nauwkeu-
boven het bivak van de
>n foto's
en zijstraat is het kantoor
Arafats kabinetschef dr.
Mussallam, recht daar te-
iver de villa van de leider
Hij verblijft er echter zei-
Arafat bedrijft als leider
de onafhankelijke Pale-
se staat een constante di-
latie en uit veiligheidso-
uegingen blijft hij nooit
op dezelfde plaats.
Mussallam wil wel even
nadat een wachtpost
raat toegankelijk heeft ge
kt door de slagboom op te
n. Maar de instructies zijn
elijk. Geen foto's van de
i, geen citaten uit zijn
ld. Als directeur van het
'dkwartier, Arafats hoog-
imbtenaar, is hij voorzich-
salam houdt kantoor in
kille ruimte. Een bureau
keurige stapeltjes papie-
de muren zijn nagenoeg
Een portret van Arafat is
ermijdelijk. De ramen
den beschermd door tra-
Het hoofdkwartier is een
huls, die bij een snelle af-
jt onbekommerd achterge
it kan worden. Ook andere
l-bureaus, verspreid over
is, wekken niet de indruk
nanente zenuwcentra te
De Israëlische luchtaanval van 1985 liet niet veel heel van het toenmalige PLO-hoofdkwartier (foto).
Inmiddels is de beweging van Arafat elders in Tunis gehuisvest, maar de vrees voor nieuwe (vergel
dingsacties blijft levensgroot.
foto: ap
zijn. Het politieke departement
in de buurt van het centrum
van Tunis, waar „minister van
buitenlandse zaken" Kaddou-
mi gasten ontvangt, telt even
eens louter kale, koude ruim
tes, de officiële ontvangstka
mer daargelaten.
Voor de deur patrouilleert een
Tunesische militair, binnen
loopt een PLO-wacht voortdu
rend rond met een klein, Pools
machinegeweer in de hand. In
een derde lokatie, in weer een
andere wijk van Tunis, heerst
meer bedrijvigheid. Hier staat
de nodige verbindingsappara-
tuur.
Verhuizen
Overigens zijn de PLO'ers het
verhuizen wel gewend. Veel
Palestijnen moesten na de ves
tiging van de joodse staat in
1948 elders onderdak zoeken.
Velen belandden in Jordanië.
Tijdens de „zwarte september"
van 1970 werden Arafat en de
zijnen echter door koning
Hussein het land uit gejaagd.
Twaalf jaar later deden de Is
raeli's hetzelfde in Libanon.
Sindsdien zetelt de PLO in
Tunis, al zijn veel Palestijnen
na de Israëlische aanval van
1985 opnieuw vertrokken:
naar landen als Zuidjemen,
Iraq of Sudan.
De paar honderd die in Tunis
achterbleven eri zich voorna-
melijke met de politieke lijn
en publicitaire acties van ae
PLO bemoeien, worden door
hun Tunesische gastheren met
alle égards behandeld. Ze heb
ben merkbare invloed. Dat
blijkt onder meer als de baga
ge van een Nederlandse televi
sieploeg het land niet in mag.
Eén telefoontje van PLO'er
Mussallam naar het Tunesi
sche ministerie van informatie
is voldoende.
Belangrijkste gespreksonder
werp in de vele PLO-kantoren
is de intifada, de Palestijnse
opstand in de door Israel be
zette gebieden; straks wellicht
het grondgebied van de onaf
hankelijke Palestijnse staat.
Als het zover komt, zal er op
nieuw verkast moeten wor
den, maar die „laatste verhui
zing" kan de PLO'ers niet snel
genoeg gebeuren.
NEW YORK De Veilig
heidsraad van de Verenigde
Naties heeft de vertegenwoor
diging van de Palestijnse Be
vrijdingsorganisatie (PLO)
vrijwel alle rechten toegekend
van een volwaardig VN-lid.
De PLO mag zich nu de verte
genwoordiger noemen van Pa
lestina. Tot dusverre had de
PLO bij de VN de status van
waarnemer en moest uitgeno
digd worden om in de V-raad
te verschijnen. Voortaan mag
Palestina daar op eigen initia
tief zaken aan de orde stellen.
In VN-kringen wordt deze
stap gezien als voorloper op de
erkenning van de Palestijnse
staat.
PARIJS De Franse mi
nister van buitenlandse
zaken Roland Dumas
heeft Syrië om uitlevering
gevraagd van de Oosten
rijkse oorlogsmisdadiger
Alois Brunner, voormalig
rechterhand van Adolf
Eichman.
Vlak voor de bevrijding van
Parijs zou Brunner in de zo
mer van 1944 op eigen initia
tief meer dan driehonderd
kinderen hebben laten oppak
ken. Geen van hen overleefde
de oorlog. Het Franse uitleve
ringsverzoek werd gisteren be
kend gemaakt door de Franse
nazi-jager Serge Klarsfeld.
Klarsfeld, wiens vader tot de
slachtoffers van Brunner be
hoorde, achtte de nazi verant
woordelijk voor de dood van
„minstens 100.000 joden" tij
dens de Tweede Wereldoorlog.
Twijfelachtig is overigens of
de Syrische autoriteiten Alois
Brunner willen uitleveren.
Een eerder verzoek hierom
van Duitsland werd door Da
mascus van de hand gewezen
met de verklaring dat men de
Oostenrijker niet kende.
Klarsfeld zei gisteren dat hij
de oorlogsmidadiger had opge
spoord via diens dochter, die
hij door detectives had laten
schaduwen.
JERUZALEM Het Israëli
sche hooggerechtshof heeft
een maatregel van de militaire
censuur ongedaan gemaakt en
toestemming gegeven voor pu
blicatie van een bericht waar
in kritiek wordt geleverd op
de directeur van de geheime
dienst Mossad. In het verhaal
wordt gezegd dat de Mossad-
topman binnenkort wordt ver
vangen.
Het is voor het eerst dat een
rechtbank de militaire censuur
in het ongelijk stelt. Het ge
wraakte verhaal zal morgen
verschijnen in het weekblad
Ha'ir in Tel Aviv. De naam
van de Mossad-chef, een
staatsgeheim, wordt in het ar
tikel niet genoemd. Maar het
verhaal zegt dat de man 'ver
antwoordelijk is voor een aan
tal recente mislukkingen, zoals
de ontdekking in de Bondsre
publiek van de valse paspoor
ten van Israëlische agenten en
de uitwijzing van agenten uit
Groot-Brittannië, vorig jaar.
De krant meldt dat de direc
teur binnen enkele dagen zal
worden vervangen, maar pre
mier Shamir ontkent dat. Sha
mir zei dat de Mossad-direc-
teur al maanden geleden zijn
vertrek had aangekondigd en
dat dat niets te maken had
met zijn functioneren.
Help ons kinderen helpen!
nederland
POSTGIRO 66370
beeklaan 414 - 2562 bj - den haag - telefoon 070-637940*
MOSKOU President en
partijleider Michail Gor-
batsjov is gisteren samen
met de andere leden van
het politburo ingeschre
ven als kandidaat voor de
parlementsverkiezingen
die op 26 maart in de Sov
jetunie worden gehouden.
De nieuwe kieswet be
paalt echter dat leden van
de regering, op de pre
mier na, niet tegelijkertijd
lid kunnen zijn van het
parlement. De vraag is of
minister van buitenlandse
zaken Edoeard Sjevard-
nadze, die immers ook lid
is van het politburo, kan
didaat gesteld is.
Op voordracht van het polit
buro keurde het Centraal Co
mité, het „partijparlement",
dinsdag een lijst met namen
van 100 kandidaten goed die
dingen naar de 100 van de
2250 zetels die voor de com
munistische partij in het nieu
we Sovjetparlement zijn „gere
serveerd". Op een uitgebreid
plenum op 15 en 16 maart zal
het CC zich definitief uitspre
ken over de lijst. Een echte
keus heeft het evenwel niet,
omdat er evenveel kandidaten
als zetels zijn.
Westerse diplomaten in Mos
kou waren ook slecht te spre
ken over het democratische
gehalte van de gevolgde selec
tieprocedure. Een diplomaat
sprak van pure manipulatie.
„Ze willen op zijn minst een
schijn van democratie bewa
ren". Het nieuwe Congres van
Afgevaardigden zal bestaan uit
2250 leden, die uit hun midden
zo'n 400 leden zullen kiezen
die het echte parlement - de
Opperste Sovjet - zullen vor
men. Van de 2250 afgevaardig
den vertegenwoordigen er 750
zogenoemde massa-organisa
ties, waartoe de communisti
sche partij, de coöperaties en
de vakbonden worden gere
kend. De resterende 1500 le
den zullen direct en landelijk
worden gekozen, op basis van
district en nationaliteit.
PAKISTAANSE GELEERDE BEZOEKT NEDERLAND NOG REGELMATIG"
.PI T>nnTHT-r.nv CentrifuCe Drocedé eestolen. aan dp th in nplft op anrlp. vkan vnnrtno7ot via won ir
ELDOORN/DEN
AG De aanhou-
ig van de Pakistaanse
omspion dr. ir. Abdoel
adeer Khan op 24 de-
rber vorig jaar was
toevallig. In eerste
antie werd meege-
ld dat Khan in de
ege ochtend bij Ber-
op Zoom tijdens een
keerscontrole staande
rd gehouden en nog
elfde dag als onge-
ist vreemdeling (met
vals paspoort op zak)
land uit was gezet,
woordvoerder van
Binnenlandse Veilig-
dsdienst (BVD) beves-
desgevraagd dat
an èn zijn Nederland-
vriend ir. Henk S. uit
Noordhollandse St.
ïcras al veel langer in
gaten werden gehou-
bevestiging komt over-
met de bevindingen van
technicus/fotograaf Frits
frman uit Huizen. Veer-
was in het verleden een
e medewerker van
an bij FDO (fysisch dyna-
ch onderzoek), het centra
laboratorium van VMF
rk. Veerman werd daar
slagen nadat hij enige tijd
der de spionage-activitei-
van Khan had aange-
t bij zijn superieuren,
gens informanten van
irman is Khan vorig jaar
:lk geval in juli, augustus,
26 november en in decem-
in Nederland geweest,
indien is hij een paar
geleden in het Kurnaus
Den Haag gesignaleerd,
ïk verbleef Khan in Ber-
op Zoom, waar familie
ont van zijn Nederlandse
uw Henny D.
oomwapen
an is in 1983 bij verstek
oordeeld tot vier jaar cel
5ens atoomspionage bij
0 dat in die tijd nauw be
kken bij het ultra-centri-
e-project in Almelo. Bo-
idien heeft Khan bij
:o in Almelo het ultra
centrifuge procédé gestolen.
In 1984 volgde in hoger
beroep vrijspraak omdat er
een vormfout was gemaakt:
de dagvaarding had Khan -
die inmiddels weer in Pakis
tan zat - niet bereikt. Het is
vrijwel zeker dat Khan z'n
(geheime) informatie heeft
gebruik voor een ultra-cen
trif uge-project in het Paki
staanse Kahuta. Daar zou een
kopie staan van UCN in Al
melo.
Khan is destijds onder meer
geholpen door 45-jarige Ne
derlander Henk S. Die heeft
eind jaren '70 tot begin jaren
'80 spullen geleverd aan
Khan. Een paar leveranties
liepen via Van Doorne's
Transmissie in Tilburg. S.
werd betrapt voor de illegale
export van strategische goe
deren naar Pakistan in okto
ber 1983, via een toen nog in
Den Helder gevestigd bedrijf
van S. De spullen waar het
om ging zouden volgens justi
tie gebruikt kunnen worden
voor ontstekingen van kern
wapens. S. had daarmee vol
gens officier van justitie mr.
Visser „welbewust meege
werkt aan de ontwikkeling
van een Pakistaans atoom
wapen" en werd daarvoor in
de zomer van 1985 veroor
deeld tot één jaar cel.
de TH in Delft. De ande
re drie waar het om gaat zijn
een professor die bij TNO
werkte, de hoogleraar B. uit
het Belgische Leuven en de
FDO-manager Arie L. uit
Amersfoort. De laatste wil
desgevraagd niets kwijt over
zijn contacten met de andere
vier en verwijst naar de pr-
man van VMF Stork. De
woordvoerder van de BVD,
die toegeeft de activiteiten
van Henk S. „met bijzondere
belangstelling te volgen", wil
niet zeggen of ook de andere
studiegenoten van Khan nog
in de gaten worden gehou
den.
Volgens Frits Veerman is de
naam van* Henk S. in de tijd
dat Veerman bij FDO werkte
regelmatig genoemd. „Toen
Khan vertrok bij FDO, om
dat de grond onder z'n voe
ten te heet werd, is de leve
rantie van apparatuur aan
Verbeten strijd
Veerman voert al jaren een
verbeten strijd om zijn gelijk
te bewijzén. De fotograaf van
FDO heeft jarenlang samen
gewerkt met Abdoel Khan
en bouwde zelfs een naar zijn
idee vriendschappelijke rela
tie op. „Hij leek een goede
vriend, maar achteraf kun je
je natuurlijk afvragen of dat
wederzijds was". Toen hij
echter argwaan kreeg over
de activiteiten van Khan en
dat meldde aan zijn superieu
ren kreeg hij nul op het re
quest. Een tijdje later werd
hij zelfs ontslagen „omdat hij
niet functioneerde". Khan
heeft lange tijd geprobeerd
Veerman als doorgeefluik
van informatie over het UC-
project te gebruiken. Om die
reden is Veerman meer dan
een jaar in de gaten gehou
den door de BVD. Aanvan
kelijk werd hij zelfs verdacht
betrokken te zijn bij de
atoomspionage.
De hele affaire is vorig jaar
in verband gebracht met de
illegale leverantie van ver
rijkt uranium en plutonium
door Westduitse bedrijven
(Nukem) aan Pakistan. Een
onderzoekscommissie van het
Europees Parlement heeft
zich op de zaak gestort, maar
ondervond veel tegenwer
king van de autoriteiten in
Westduitsland en België.
Dat laatste land raakte bij de
zaak betrokkep omdat ook de
opwerkingsfabriek SCK in
Mol werd genoemd in ver
band met de affaire. Boven
dien onderhield Khan con
tacten met de Belgische pro
fessor B., die ook enige tijd in
Mol is gesignaleerd.
HUGO DE BRUIJNE
Gesprekken
Nu blijkt echter dat S. daarna
zijn contacten met Khan niet
heeft opgegeven. Bij de ge
sprekken in het afgelopen
jaar zou volgens Westduitse
televisiejournalisten een
eventuele leverantie van
meetapparatuur zijn bespro
ken die Khan voor het UC-
project in Pakistan nodig
had.
Een woordvoerder van de
BVD zegt echter dat S. al
veel langer in de gaten werd
gehouden, maar hij wil niet
zeggen sinds wanneer.
S. heeft een technisch advies
bureau in St. Pancras. Hij wil
zelf echter niet reageren op
de berichten. „Vandaag niet,
deze week niet en dit jaar
niet", aldus zijn secretaresse.
Groep van Delft
Henk S. en Abdoel Khan
maken deel uit van de zoge
naamde Groep van Delft: vijf
studiegenoten die eind jaren
'60 gelijktijdig afstudeerden
Korting
Koopjesjagers in Amsterdam warmden zich vanochtend in alle
vroegte aan een houtkoolvuurtje, terwijl ze wachtten tot een au-
dio/videowinkel de deuren opende. Voor een CD-speler voor 99
gulden waren ze bereid gistermiddag om twaalf uur al post te
vatten. foto: anp
Prof. Rathenau overleden
DEN HAAG Naar vandaag
pas bekend is geworden is afge
lopen vrijdag prof. dr. G.W. Ra
thenau overleden. Prof. Rathe
nau is lid geweest van de we
tenschappelijke raad voor het
regeringsbeleid (1974-1977) en
voorzitter van de adviesgroep
maatschappelijke gevolgen mi-
cro-electronica (1978-1979).
Daarvoor was Rathenau van
1967 tot 1978 bijzonder hoogele-
raar in het magnetisme en van
1963 tot 1966 buitengewoon
hoogleraar in de experimentele
natuurkunde aan de universiteit
van Amsterdam. Rathenau
heeft vele wetenschappelijke
publikaties, met name over
magnetisme en metalen, op zijn
naam staan. Hij was lid van de
Koninklijke Nederlandse Aka-
demie van Wetenschappen en
ridder in de Orde van de Ne
derlandse Leeuw.
DEN HAAG - Minister Braks
(Landbouw en Visserij) vindt
het herstructureringsplan voor
de land- en tuinbouw een be
langrijk initiatief van het
Landbouwschap. Tijdens het
geregeld overleg gisteren met
het schap heeft hij gezegd blij
te zijn dat het bedrijfsleven
het; voortouw heeft genomen.
Indien mogelijk wil hij geld
beschikbaar stellen voor één
van de plannen van het schap
om zo veel mogelijk land- en
tuinbouwbedrijven op sterke
en zwakke kanten door te
lichten. Op basis daarvan moet
een ontwikkelingsplan worden
gemaakt. Hoewel, dit niet met
zoveel woorden werd meege
deeld na afloop, bleek weer
dat het georganiseerde land
bouwbedrijfsleven met span
ning wacht op het Nationaal
Milieubeleidsplan dat minister
Nijpels in maart zal presente
ren. Dit gezien de mogelijke
negatieve gevolgen voor de
bedrijfsvoering.
De raad van bestuur van HAL, gisteren achter de tafel tijdens de
buitengewone aandeelhoudersvergadering in de Doelen in Rot
terdam. foto: anp
ROTTERDAM - De Hol
land Amerika Lijn (HAL)
vaart een mistige toe
komst tegemoet. De hon
derden aandeelhouders
werden gisteren in Rotter
dam niet veel wijzer over
de richting, die het bedrijf
gaat inslaan.
Na de verkoop van de toeristi
sche activiteiten aan de Ame
rikaanse Carnival, het grootste
cruisebedrijf in Amerika,
houdt HAL nog wat handels
activiteiten over plus een kas
met een bedrag van 700 mil
joen dollar, circa 1,4 miljard
gulden, aan contanten.
De aanwezigen waren over
het algemeen tevreden over de
transactie met de Amerikanen.
Een aandeel is nu in feite te
gen de 2000 gulden waard ter
wijl de koers op het Damrak
ligt op 1450 gulden.
De verkoop van de toeristische
activiteiten heeft zeer snel zijn
beslag gerkegen. De eerste
contacten dateren van nmid-
den november. Dat betekent
dat het bestuur ook geen tijd
heeft gehad een filosofie te
ontwikkelen over de investe
ring van de te ontvangen gel
den. Daar gaat men de komen
de maanden aan werken, maar
president-commissaris mr. H.
Langman wilde niet onder
tijdsdruk komen te staan. De
liquiditeiten worden voorlopig
belegd in Amerikaans schat
kistpapier.
Naam
Eén ding staat vast: de naam
HAL verdwijnt. Koper Carni
val koopt het recht op de
naam mee voor Noord-Ameri-
ka. HAL behoudt de rechten1
op de naam daarbuiten, maar
mag het niet gebruiken voor
activiteiten in het toerisme.
Overigens is vastgelegd dat de
HAL in ieder geval de eerste
drie jaar niet in deze sector zal
gaan opereren.
Met de verkoop van het toeris
me sluit de HAL opnieuw een
belangrijk hoofdstuk in haar
geschiedenis af. Het 115 jaar
oude bedrijf begon als lijnbe--
drijf op de Noordatlantische
route. Bij het eeuwfeest in
1973 had de HAL 4,5 miljoen
mensen over de oceaan ver
voerd. Aan het eind van jaren
zeventig werd het passagiers
vervoer gestaakt en ook de
vrachtsector afgestoten. Men
ging door als cruisebedrijf op
het westelijke halfrond. Als
consequentie hiervan ver
plaatste het concern het hoofd
kantoor naar de Verenigde
Staten.
1988 is het laatste „normale"
Jaar geweest. Het bestuur kon
lierover nog meedelen, dat de
winst vorig jaar waarschijnlijk
is uitgekomen in de buurt van
die van het recordjaar 1987.
Toen bedroeg de nettowinst
48,7 miljoen dollar.
Verdachte
mishandeling
aangehouden
DEN HAAG De Haagse po
litie heeft gistermiddag een 18-
jarige Hagenaar aangehouden,
die ervan wordt verdacht tij
dens de jaarwisseling in Duin-
dorp een even oude Hagenaar
zwaar te hebben mishandeld.
Het slachtoffer kwam tijdens
schermutselingen in de oude
jaarsnacht te vallen en werd
door de verdachte enige malen
afvoerde, werd later door rel
schoppers belaagd met stenen
en stukken hekwerk.
Slagerijlokalen
voor Vatelschool
DEN HAAG De Francois
Vatelschool aan de Amalia van
Solmsstraat in Den Haag heeft
van het ministerie van onder
wijs toestemming gekregen om
twee slagerijlokalen te bouwen.
De school voor koks, gastheren,
gastvrouwen, brood-banketbak
kers, kan nu ook de praktijkles
sen voor slagers verbeteren. De
lokalen van de enige slagerijo
pleiding in West-Nederland zijn
voorzien van alle snufjes en vol
doen aan alle eisen. Ze worden
in in mei in gebruik genomen.
Inbrekers nemen
alarmsysteem mee
TILBURG Bij een inbraak
in een boot in Tilburg zijn on
bekenden er vandoor gegaan
met de inwerking zijnde
alarminstallatie. Volgens een
woordvoerder van de politie
werd de installatie buiten wer
king gesteld, verschaften de
daders zich toegang tot het
schip en namen, zonder dat ie
mand het merkte, het alarm
mee. Uit de boot, die is inge
richt als bar/dancing, ver
dween bovendien een onbe
kende hoeveelheid geld uit
speel- en sigarettenautomaten.
De omvang van de buit is is
niet bekend.
Horeca wil de kosten credit-cards niet dragen
AMSTERDAM Consumenten die met een credit- of bank-
card willen betalen, moeten daarvan ook een deel van de kosten
voor hun rekening nemen. Voorzitter J. Kamminga van de
ondernemersorganisatie KNOV zei gisteren tijdens een congres
in Amsterdam over „plastic geld" dat ondernemers in de horeca
gemiddeld rond de vijf procent van hun omzet van de betalin
gen per credit-card moeten afdragen aan de kaartuitgevende in
stelling als provisie. Volgens Kamminga is dat gebleken uit een
onderzoek dat Horeca Nederland heeft laten uitvoeren. De ban
ken vinden dat de ondernemers een deel van de kosten van het
elektronisch betalen voor hun rekening moeten nemen. Zij zou
den zowel de terminal als de kosten van de on-line verbinding
met de bankcomputer zelf moeten betalen. Uit de enquête bleek
echter dat maar zes procent van de ondernemers daar ook toe
bereid is.
