Onbegeleid verlof altijd vol risico
HP
uit de weekbladen
Uitspraken topambtenaar leiden tot kamervragen
Overleg verdaagd
over metaal-cao
Siberië 350 x Nederland
Werkgroep van D66 wil
invoering basis-inkomen
Kunstpausenze
zi jn er bi j bosjes
PE TIJD
ELSEVIER
ik
BINNENLAND
CeidóeGoutaiit
DONDERDAG 12 JANUARI 1989 PAGINA JITE1
AbvaKabo peilt bereidheid
tot actie Postbankpersoneel
ZOETERMEER De ambtenarenbond AbvaKa
bo gaat ziin leden bij de Postbank vragen of er
bereidheid bestaat om actie te voeren. Het over
leg over de arbeidsvoorwaarden met de raad van
bestuur van de Postbank is voorlopig mislukt, nu
deze weigert de salarissen met één procent te ver
hogen. Volgens AbvaKabo-bestuurder Raayma-
kers wil de Postbank ook slechts voor een deel
tegemoetkomen aan de eis om de verlaging van
de ziekenfondspremie volledig te laten doorwer
ken in de salarissen. De raad van bestuur wil ai-
leen het nieuw ingevoerde vaste jaarbedrag van
156 gulden voor alleenstaanden en het dubbele
bedrag voor een tweepersoonshuishouden met
één inkomen, compenseren. De premieverlaging
zelf (bijna 2 procent) wil de Postbank in eigen
zak houden, aldus de AbvaKabo.
OPROEP TOT BREUK MET NA-OORLOGSE „TREDMOLEN" VAN HULPPROJECTEN
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het Twee
de-Kamerlid voor de VVD
Weisglas zal minister Buk
man van ontwikkelingssa
menwerking schriftelijk
vragen stellen over de op
merkingen van een top
ambtenaar van diens depar
tement.
Plaatsvervangend directeur-ge
neraal mr. J. van Gennip riep
dinsdag tijdens een symposium
op tot een breuk met de na-oor-
logse „tredmolen" van hulppro
jecten. Volgens Van Gennip is
de ontwikkelingssamenwerking
nog te veel gebaseerd op de wes
terse maatschappijvisie. Daar
door zijn in de na-oorlogse ont
wikkelingssamenwerking grote
handicaps ontstaan, meent Van
Gennip.
Weisglas heeft zich over de uit
latingen van Van Gennip ver
baasd. Volgens de liberaal biedt
de departementale begroting
over 1989, die de Tweede Kamer
al heeft gepasseerd, geen nieuws
onder de zon en is daarin van de
woorden van Van Gennip niets
terug te vinden. Weisglas wil
weten in hoeverre Van Gennips
mening strookt met de visie van
CDA-minister Bukman. Ook de
PvdA heeft moeite met Van
Gennips opstelling. Woordvoer
der Melkert betwijfelt of Van
Gennip de mening van Bukman
verkondigt. Volgens Melkert is
het al vaker gebeurd dat Van
Gennips woorden later door
Bukman werden „rechtgetrok
ken".
Bukmans woordvoerder Ver
maas ziet geen problemen. „In
feite streven Bukman en Van
Gennip hetzelfde doel na", aldus
deze woordvoerder. „Zij hebben
beiden zorgen over het beleid
voor de jaren negentig". Ver
maas verwijst naar de nota over
de kwaliteit van de ontwikke
lingssamenwerking, die in mei
zal worden uitgebracht door
Bukman.
Rechtzaak over beleid Van Mesdagkliniek
Voor de Haagse rechtbank diende vanmiddag een rechtszaak die
de Stichting Tegen Haar Wil en de nabestaanden van de vorig
jaar - door een tbr-patiënt uit de Van Mesdagkliniek - ver
krachte en vervolgens vermoorde vrouw heeft aangespannen te
gen de Staat der Nederlanden. Inzet van de zaak is de vraag of
het beleid van de Van Mesdagkliniek onrechtmatig is geweest
toen de betrokken man met 'onbegeleid verlof' werd gestuurd.,
GRONINGEN „Wij
vinden dat er ernstige
fouten zijn gemaakt in de
Van Mesdagkliniek", zegt
Noor Agter van de Stich
ting Tegen Haar Wil in
Groningen. De advocaat
van de stichting, mr. Gabi
van Driem, heeft bewijzen
van deze fouten.
,,Het moet nu maar eens er
kend worden", vindt Noor Ag
ter. „Dan kan er ook gepraat
worden over bijscholing van
de hulpverlening in de kliniek
om de therapie aan de daders
van seksueel geweld te verbe
teren. Nu worden die daders
op dezelfde manier behandeld
ais roofmoordenaars of andere
delinquenten, maar bij daders
van seksuele delinquenten is
er nog iets anders aan de
hand. Ze hebben geen idee
over man-vrouwverhoudin
gen. Daar wordt te weinig
over gepraat" u
Regionale Instituten voor Na
scholing en Opleiding van
hulpverleners moeten speciale
methodieken ontwikkelen
voor nieuwe therapieën, vindt
de stichting. „Dan moet er wel
eerst vraag zijn naar zo'n bij
scholing. Dat willen wij nu be
reiken. Tenslotte moet Den
Haag met geld komen als de
rechtbank het beleid van de
Van Mesdagkliniek onrecht
matig zou verklaren", aldus
Noor Agter.
Aan de behandeling van tbr-
gestelden in de Van Mesdag
kliniek mankeert volgens di
recteur H.J.C. van Marle ech
ter niets. „Wij hebben alle
kennis in huis om daders van
seksueel geweld een goede be
handeling te geven. Wij wor
den zelfs overal gvraagd lezin
gen te houden en artikelen te
schrijven over onze zienswij
ven en niet over de lichtere
zaken, zoals pogingen tot aan
randingen en pedofilie". De
therapie die in de Van Mes
dagkliniek wordt gegeven is
gebaseerd op twee 'sporen'.
Aan de ene kant wordt ge
werkt aan de agressie van de
patiënt en aan de andere kant
worden er gesprekken over
seksualiteit en over man
vrouwverhoudingen gevoerd.
Castratie
„Roepen yn castratie zoals
vrouwen in maart tijdens een
demonstratie hebben gedaan is
onzinnig", vindt directeur Van
Marle. In Nederland is dat van
1945 tot 1978 praktijk geweest.
Er zijn 350 mannen, agressief
seksueel delinquenten, gecas
treerd. Bewezen is dat de
agressie na de castratie niet
vermindert, maar zelfs sterker
is geworden. Wij hebben nu
drie van die mannen weer in
de kliniek voor dezelfde delic
ten. Deze delinquenten moeten
hun herkansing in de maat
schappij houden. Ze krijgen na
verloop van tijd eerst begeleid
verlof en als ze hébben bewe
zen dat aan te kunnen, volgt
er onbegeleid verlof. Daar
gaan wel jaren aan voorbjj",
aldus Van Marle.
De behandeling van de agres
sie staat in de Van Mesdagkli
niek centraal. Seksueel geweld
is eerder een uitdrukking van
agressie op een seksuele ma
nier dan van seksualiteit op
een agressieve manier. Voor
de behandeling zijn allerlei
therapieën, zoals psycho-ana
lyse en non-verbale thera
pieën zoals creatieve, arbeids-
en speltherapie. Er zijn ook
proeven gedaan met groeps
therapieën of met confronta
tie-technieken met de slacht
offers, maar die zijn mislukt.
Ze waren voor zo'n aanpak te
agressief.
Pas in de tweede plaats wordt
aan de seksualiteit van de tbr-
gestelde gewerkt. „Van de 82
tbr-gestelden hier is eenderde
zelf ook seksueel misbruikt. Ze
minachten zichzelf en zoeken
een object dat ze nog meer»
kunnen minachten dan zich
zelf. Dat is de vrouw. Daarom
moet hij in de dagelijkse prak
tijk opnieuw leren omgaan
met vrouwen. In dat verband
ben ik blij dat we nu inmid
dels meer vrouwelijke hulp
verleners in dienst hebben
kunnen nemen. Ze moeten er
varen dat vrouwen ook ge
woon mensen zijn", aldus Van
Marle.
Hij kan geen tijdsduur geven
waarbinnen de therapie van
de tbr-gestelde kan leiden tot
een begeleid of onbegeleid
verlof. Sinds de moord van vo
rig jaar maart zijn de touwtjes
wel wat strakker aangetrok
ken. „Het duurt langer dan
voorheen voordat een tbr-ge
stelde met verlof kan worden
gestuurd. We zijn al maanden
met een wetenschappelijk on
derzoek bezig op zoek naar
nieuwe feiten, signalen waar
aan je kan merken dat een
man nog niet toe is aan een
ongebegeleid verlof, maar tot
nu toe hebben we die niet
kunnen vinden. Het is niet te
voorkomen dat er weer een
fout wordt gemaakt. Bij één op
de twintig seksueel delinquen
ten is zo'n fout mogelijk".
FOTO: ANP
Vertrouwen
„We hebben in de krant kun
nen lezen, dat die man maan
denlang tijdens zijn onbegeleid
verlof heeft rondgefietst met
de gedachte of hij nu wel of
niet een vrouw zou pakken.
Als die man dat niet vertelt,
kom je daar nooit achter. Het
hangt van de vertrouwensrela
tie af die je met zo iemand
hebt of hij eerijk over die din
gen is. Als er geen vertrouwen
is, krijgt hij ook geen onbege
leid verlof. De enige manier
om er zeker van zijn dat zoiets
nooit weer gebeurt is levens
lange gevangenisstraf. Dat
vinden wij niet humaan, dus
moet je steeds weer toetsen of
iemand rijp is voor het maat
schappelijk verkeer. Da moet
je een risico nemen", zegt prof.
Jos Frenken van het Neder
lands Instituut voor Sociaal
Seksuologisch Onderzoek
(NISSO) in Utrecht.
Volgens hem treft de Van
Mesdagkliniek geen enkele
blaam. „Al zouden ze met tien
hulpverleners aan één tbr-ge
stelde werken, dan nog kun je
je handen niet voor hem in het
vuur steken", aldus Frenken.
Hij neemt ook aan dat in deze
tbr-kliniek voldoende kennis
aanwezig is om dë juiste thera
pieën te geven en wijst daarbij
op de recente onderzoeken in
Amerika, waarvan ook in Ne
derland steeds meer gebruik
wordt gemaakt.
Analyse
„Langzaam maar zeker waai
en de nieuwe inzichten wel
over. Er moet een scherpe
analyse van de seksuele fanta
sieën worden gemaakt. Alle
positieve en negatieve ervarin
gen en alle ideeën die hij over
mannen en vrouwen heeft
moeten aan de orde komen.
Ook alle interne afwegings
processen die zo'n man voor,
tijdens en na het misdrijf
maakt, moeten worden geana
lyseerd. Hij zal steeds weer
uitvluchten zoeken om zijn
morele bedenkingen aan de
kant te kunnen schuiven, zoals
'vrouwen verdienen niet be
ter', 'vrouwen willen het zelf'.
En hij zal het verzet van de
vrouw zo uitleggen dat hij zijn
gedrag kan toestaan. Ook als
hij later van zichzelf zou gaan
walgen," zal hij steeds weer
proberen zich met deze uit
vluchten te sussen", zegt prof.
Frenken.
„Stapje voor stapje moet je het
onderzoek zo opbouwen dat de
man in al die aspecten inzicht
krijgt. Tijdens de gesprekken
moet seksualiteit levend aan
wezig zijn, de therapeut moet
er vlot en vrij over kunnen
praten. Hij moet de man laten
inzien dat hij bezet is met sek
sualiteit en dat hij zichzelf wijs
maakt dat er sprake is van
overmacht. De man moet in
zien dat er wel degelijk mo
menten zijn dat hij zijn eigen
gedrag kan leiden".
MARSCHA VAN NOESEL
RIJSWIJK De onder
handelingen over de nieu
we metaal-cao zijn ver
daagd tot eind januari.
Werkgevers en bonden
boekten gisteren tijdens
de derde onderhande
lingsronde geen vooruit
gang op de hoofdpunten.
De metaalnijverheid is
met 270.000 werknemers
de grootste bedrijfstak in
de marktsector.
De vakbonden hebben een
looneis gesteld van twee pro
cent. De werkgevers zien geen
ruimte voor een reële loonstij
ging. Onenigheid is er verder
over het korten van de eerste
twee ziektedagen op de atv-
dagen en de vervroegde uittre
ding.
Volgens de Industriebonden
van FNV en CNV en de Unie
BLHP liep het overleg stuk op
onderlinge verdeelheid binnen
de werkgeversdelegatie. Dele
gatievoorzitter L. Vonk ont
kent dat er van verdeeldheid
sprake is: „We hanteren nog
steeds hetzelfde pakket". Vol
gens Vonk zijn er misverstan
den gerezen over publieke uit
latingen van de Metaalunie,
ligt - bereid zou zijn tot loons
verhoging.
De bonden willen pas verder
praten als de werkgevers dui
delijkheid over hun voorstel
len kunnen bieden. De raad
van ondernemers in de me
taalnijverheid komt binnen
kort bijeen om zich op het cao-
overleg te beraden.
Vakantie in
Siberië
Nog niet zo lang gele
den had de naam Sibe
rië een uiterst dreigende
klank. Dat was de plaats
waar Sovjetleider hun
dissidenten naartoe
stuurden. Onder invloed
van de hervormingen in
de Sovjetunie lijkt Sibe
rië nu zelfs een toeristi
sche bestemming te
worden, zoals gisteren
bleek op de Vakantie
beurs 89 in Utrecht/In
formatie over reizen
naar Oost-Europa en de
Sovjetunie is daar bij
zonder in trek. De beurs
duurt tot en met aan
staande zondag.
FOTO: ANP
SUSKE EN WISKE DE KOMIEKE COCO
DEN HAAG Er moet
in Nederland een „gedeel
telijk" basis-inkomen
worden ingevoerd, zodat
de hardnekkige werkloos
heid effectief kan worden
bestreden. Het minimum
loon kan dan worden ver
laagd tot het niveau van
het minimumloon voor
een alleenstaande min dit
gedeeltelijk basis-inko
men. Door deze invoering
zakt het algehele salaris
niveau, waardoor arbeids
intensief werk weer be
taalbaar wordt.
nota dient als basis voor het
programma dat de verkie
zingscommissie 1990 van D66
zal schrijven. Volgens de
werkgroep bevordert een ba
sis-inkomen de arbeidstijdver
korting en stimuleert het de
flexibele inzet van arbeid en
de keuze voor zelfstandig on
dernemerschap.
Een andere werkgroep van
D66 heeft zich in een advies
aan het bestuur over onder
meer het milieu gebogen. Deze
groep meent dat omvangrijke
extra financiële impulsen van
de overheid en internationale
instanties nodig zijn om mi
lieuvervuiling te bestrijden.
Het is, stelt deze werkgroep,
onvermijdelijk dat produktie-
en consumptiepatronen des
noods worden gedwongen
ingrijpend te veranderen.
Daartoe zouden tal van wette
lijke regelingen moeten wor-
Brinkman sust
Stichting '40-'45
DEN HAAG Minister
Brinkman van WVC vindt dat
de Stichting 1940-1945 in de
loop van de tijd met minder
personeel de werkzaamheden
kan verrichten, omdat het
werkaanbod afneemt. Dat ant
woord heeft de minister gege
ven op vragen van de Tweede-
Kamerleden Ploeg (VVD) en
Worrell (PvdA) over de af
slanking van deze stichting die
de materiële en immateriële
belangen van tienduizend oud-
verzetsmensen en nabestaan
den behartigt. Volgens Brink
man komen nazorg noch ma
teriaal in gevaar. Ook verze
kerde hij de kamerleden dat
er geen ontslagen of overplaat
singen zullen plaatsvinden,
voordat er overleg is geweest
over een sociaal plan. In prin
cipe zal zoveel mogelijk wor
den uitgegaan van het natuur-
pansc
klap
urai-filn
zwaar
rieden
hij daarl
;io Kato
ber een
oude Ja
Normaal heb je er maar
één, doch de cultuur
heeft ze bij bosjes:
kunstpausen. Rudi Fuch
(Haags Gemeentemu
seum) hield netjes au
diëntie - voor Vrij Ne
derland. Frits Becht
(multi-voorzitter, o.a.
van Openbaar Kunstbe
zit) gaf niet thuis nu de
zaken slecht gaan, dus
schetsen anderen een
beeld van hem- in HP.
Misschien moet Becht
maar een pr-bureau in
de arm nemen, want de
wereld wordt geregeerd
door de reclame
meent De Tijd.
De kans is minimaal dat je
tegenwoordig nog mensen
elkaar zo hoort toespreken:
„Och," het leven vliet gelijk
het vlood en elk zijn is tot
niet zijn geschapen". Klas
sieken als Bloem zijn ver
vangen door Cora van Mora.
De Tijd beziet hoe de recla
me de wereld vormgeeft en
hoe ver de invloed van de
wensmakers is doorgedron
gen in onze cultuur. Prof.dr.
Fred van Raaij, hoogleraar
economische psychologie in
Rotterdam: „Je kunt geen
behoefte creëren. Maar de
mogelijkheid te communice
ren met een produkt is ook
een behoefte geworden. Aan
Latta zie je dat mensen zelfs
in zoiets triviaals als marga
rine zelfexpressie en vol
daanheid zoeken. De vraag
is natuurlijk of een maat
schappij deugt waarin men
sen hun geluk zoeken in een
pakje margarine, in plaats
van in saamhorigheid of
rechtvaardigheid".
De Utrechtse milieu-politie
krijgt dagelijks te maken
met de keerzijde van recla
me: de schillen en de' dozen.
En als het daar nou maar bij
bleef. Controleur Van
Doorn: „Je groeit in het
werk, de eerste keer sta je
op zo'n bedrijfsterrein en je
hebt geen idee wat er eigen
lijk aan de hand is. Maar je
wordt slimmer, je krijgt
steeds meer in de gaten wat
voor afval er wordt gepro
duceerd en hoe ze er vanaf
proberen te komen".
Margaretha Ferguson, au
teur van onder meer een
kampdagboek, over Hirohi-
to: „Een gewone burger
wordt door de gemeenschap
verantwoordelijk gesteld
voor zijn daden. De heden
daagse samenleving echter
die zich gaarne democratisch
noemt, put zich uit in analy
ses en cultuurhistorische
vertogen om de Keizer van
Japan vrij te pleiten van het
feit dat hij zijn verwoestende
werk is blijven doen".
„De seksuele revolutie die
bevrijding, tolerantie en
zelfontplooiing moest bren
gen is tot stilstand gebracht
op het slagveld van seroposi-
tieven, verongelijkten en
misbruikten". Elsevier over
wat we maar het post-Bol-
derkar-syndroom zullen
noemen. Psychiater-seksuo-
loog M. Hengeveld: „Als je
Freud moet geloven dan is
er wel degelijk sprake van
de pot die de ketel verwijt.
Bij Oude Pekela had ik zelf
ook het idee dat het eigen
lijk en oorspronkelijk ging
om incest en dat er een soort
clown van buiten is gehaald
als zondebok en boosdoener.
Dat is een officieuze theorie
die circuleert, maar die nooit
iemand hardop durft te zeg
gen". En: „De grens tussen
agressie en seks, tussen
macht en seks is niet zo
scherp. Het grensgebied tus
sen seksuele onderdrukking
en bevrijding is ook erg
klein. Dat verklaart mis
schien waarom iedere pas
verworven vrijheid
macht: „Macht wordt vaak
gezien als ongecontrolerde
macht. Ik gebruik liever het
woord invloed. Ik word nu
al wel eens uitgenodigd door
het dagelijks bestuur (van
het CDA). Wij tutoyeren el
kaar ook, weten elkaar te
vinden als er wat is. Macht?
Invloed? Tja". Dan gaat het
natuurlijk over politiek. Nou
ja, over politiek. Toch vooral
weer over wie met wie wil,
wie misschien minister
wordt, wie zich aan w
gert. En ja hoor, ook
het paspoort.
Vrij Nederland heeft geen
probleem met een stelling-
name. Rinus Ferdinandusse
weet wel wie er moeten
worden afgevaardigd naar
de begrafenis van Hirohito
(op 24 februari, jakkes): Van
der Klugt (Philips), De Soet
(KLM), Pierre Vinken (Else
vier, Persombinatie), Heine-
ken, Snoep (Grolsch), Nelis-
sen en Langman (Amro en
ABN), DAF en RSV. „Als
Van den Broek aan I
hoofd van zo'n delegatie
Tokio verschijnt zullen de
Japanners ongetwijfeld niet
ophouden met knipmessen
voor zoveel zakelijke
tiviteit".
In een vorige VN zei
ter Brinkman dit: „Het beeld
dat we het ene bejaarden
huis na het andere sluiten, i:
in strijd met de feiten". Di
minister van WVC kende
één plan met maar één ver
zorgingshuis dat wordt ge
sloten. Het Landelijk Over
leg Bewonerscommissies Be
jaardenhuizen helpt hem uit
de droom. Volgt een lijst van
36(!) verzorgingshuizen die
inmiddels zijn gesloten of op
korte termijn dicht gaan.
Rudi Fuchs windt er ook
geen doekjes om tegen Bi-
beb, die het heeft over „die
kleine misprijzende mond"
Zelf voegt hij daar nog aai
toe een afkeer van zijn li
chaam te hebben - „de
vorm is dgotant". Hij
ruilde het Van Abbemuseum
voor het Haagse Gemeente
museum omdat hij in het
eerste 's nachts met zijn
ogen dicht de zalen kon in
richten. Hij praatte wethou
der Verduyn Lunel uit het
hoofd om in Den Haag uit
sluitend moderne kunst ten
toon te stellen en probeert
het museum zo ouderwets
mogelijk in te richten. „Een
museum hoort nobel
stig te zijn zoals een schouw
burg, een hortus in Leiden
en de echte dierentuin.
Schande dat de verworven
heden van een langdurige
beschaving in de twintigste
eeuw op de vuilnisbelt wor
den gegooid". De kleurenbij-
lage toont dat dat van die
schouwburgen ook al niet
meer klopt.
Frits Becht is sinds het fail
liet van Openbaar Kunstbe
zit en het verlies van
Holland Festival niet voor
commentaar bereikbaar,
noch op kantoor, noch op
zijn privé-adres, noch via de
auto-telefoon. Nu het slecht
gaat met het zondagskind
van de kunst restte de
Haagse Post weinig anders
dan de veelvuldig beproefde
methode anderen over de
hoofdpersoon aan het woord
te laten. Nou, dan weet je
het wel. „Het is eerder zo
dat men hem, gevraagd of
niet, ideeën aanreikt En
daar weet hij goed gebruik
van te maken. In al die jaren
dat ik Frits ken heb ik 'm
nog nooit een eigen idee van
waarde horen opperen".
Jan Siebelink verplaatst zich
in een ambtenaar van de ge
meente Ede, die voor 120.000
gulden een eik wil kopen.
„Ir. Raad heeft ook een for
mule ontworpen om de ba
siswaarde van een boom
vast te leggen. Voor de pla
taan is dat 0,25 x pi x 160 cm
25.600 cm2. Dat is dus het
stamoppervlak. 25.600 x ne
gen gulden ƒ230.400. Dit
bedrag vermenigvuldigd
met de reduktiefactoren le
vert het volgende bedrag op:
f 230.400 x 0,9 x 1,0 x 1,0
f 207.360. Die uitkomst is
ook, zoals wij dat noemen,
de belevingswaarde van een
boom".
Voor HP is Hirohito al jaren
dood; geen woord.
ong
lart
srvo
)APES1
ement
idragen
wet dit
elijk m
op te
De afs
de reg
parlemt
iwe we
I van d»
[ing.^D'
jaar
ngjai
justitie
wet uil
het
iraard o
partiji
in zich
parli
1990. E
garije
orgt
ergi<
kle
250 d<
de ka
ft te w
Herman Gordijn maakte on
der meer naam door het
staatsieportret van koningin
Beatrix te schilderen. Hij
wordt aangehaald door
Fuchs in VN, sièrt met één
van zijn schilderijen het
„seksverhaal" in Elsevier en
komt aan het woord in HN-
Magazine. „Ik ben een per
fectionist, ik wil niet dat
dingen onwaar worden. Als
ik het gevoel heb dat iets
niet strookt met wat ik be
doel, niet weergeeft waar ik
mee bezig ben, raak ik zeer
uit m'n doen. Ik wil het la
ten kloppen en dat kost me
veel tijd en energie. Mis
schien moet ik meer aan an
deren overlaten, maar dat
kan ik moeilijk".
Het CDA heeft, al weer een
tijdje, een kaderschool, waar
„de christen-democraat poli
tiek moet leren denken".
Een cursiste: „Je merkt dat
je dingen beter op een rijtje
;unt zetten, je mening beter
gemotiveerd naar voren
kunt brengen. Dat schept
durf en zelfvertrouwen".
Opmerking tijdens de les:
„Een politicus als Lubbers is
op het punt van de democra
tische Controle veel minder
principieel dan een oude
KVP'er als Schmelzer".
DICK HOFLAND
r ie
- ki
RIJS
hand
order
's he
gele
tie ir
iche
afg
klari
dee
toord
waai
klari
agtel
dukti»
che
ndien
nde k
ste d<
iruike
met c
:AV
-3*
N 271
i
pannii
ening
Maar
denkt
de vi
enden
