Superstereo in de auto
Honda bedient kleppen op maat
STARTPRIJS 23.495,-
STARTPRIJS 27.495.-
TOYOTA
JAREN BETER.
DRIE TWIN CAM 16 KLEPPERS STAAN NU KLAAR MET SUPERSTARTPRITZEN
,C
AUTO CcicWSomu/til DONDERDAG S JANUARI 19® PAGINA
Pr: fraaie. representatieve l6 klepper
CARINA II SEDAN 1.6 SUPER TWIN CAM 16
Tot ziens aan de start dus.
DEZE AANBIEDINGEN GEIDEN ZOLANG DE VOORRAAD STREKT.
IMPORTEUR: LOUWMAN PARQUI B.V., STEURWEG 8. 4941 VR RAAMSDONKSVEER. TEL. 01621-85900. ALLE TOYOTA'S HEBBEN 2 JAAR GARANTIE TOT EEN
MAXIMUM VAN 100.000 KM. BOVENDIEN 6 JAAR CARROSSERIEGARANTIE TEGEN DOORROESTEN VAN BINNENUIT OP PERSONENWAGENS EN ALLE - AF
FABRIEK - GELEVERDE GESLOTEN BEDRIJFSWAGENS. PRIJZEN INCL. BTW. EXCL. AFLEVERINGSKOSTEN. WIJZIGINGEN IN PRIJS EN UITVOERING VOORBEHOUDEN.
LEIDEN - A.J. VERBERG'S AUTOB.V. -Zoeterwoudseweg 23 - Tel. 071-313141 LEIDERDORP-AUTOPARC DE BAANDERIJ B.V. - Weversbaan 9 - Tel. 071-899256# RIJNSBURG - GARAGE DIJKSMAN B.V. -Oegstgeesterweg 17-23 -
Tel. 01718-20500 SASSENHEIM - 'GARAGEBEDRIJF A BORST - Parklaan 60 - Tel. 02522-14625# TER AAR - GARAGEBEDRIJF J.J. VAN DER GEEST - Westkanaalweg 37 - Tel 01722-2132.
'011. Agent 37
Nog een maand en dan
gaat de RAI-autotentoon-
stelling weer open (2 t/m
12 februari); de eerste be
richten over wat daar
voor nieuws te zien zal
zijn stromen al binnen.
Hoofdzaak vormen na
tuurlijk de auto's, maar
ook voor de autostereos-
tands heeft men altijd vol
op belangstelling. Auto
krakers of niet, de trend
blijft gaan naar hoogwaar
dige geluidsapparatuur in
de auto. Er is, getuige het
nieuws, sprake van een
opvulling in de midden
klasse (naar prijs) met ex
tra aandacht voor prakti
sche vormgeving van de
apparaten.
Daarin past niet de toren van
allemaal losse elementen, die
ooit vanzelfsprekend was bij
geluidsapparatuur van de
hoogste kwaliteit. Het moet
(en kan) allemaal in één kast
je. tenzij de eisen werkelijk tot
het uiterste opgeschroefd wor
den. Als nieuws blijft er het
Radio Data System, waarvoor
in het afgelopen jaar al de no
dige geschikte apparaten ver
schenen. Nu alleen de zenders
nog, in ons land momenteel
beperkt tot een proef met Ra
dio 4 via Lopik; in het grens
gebied met Duitsland of op va
kantie (bijvoorbeeld ook in
Engeland of Scandinavië) valt
er aan RDS al meer lol te bele
ven. Pioneer introduceert op
de RAI de KEH-9000RDS
combinatie, die een mooi voor
beeld geeft van een hoop ver
fijnde stereo in één enkel kast-
De Pioneer KEH-9000 RDS combinatie.
(^roenet\j
De technische ontwikkeling
van autostereo staat al enige
tijd op hoog niveau, vergelijk
baar met dat wat de huiska
merinstallatie kan bieden. De
nieuwste apparaten bieden
nog meer verfijning, maar
veel aandacht gaat nu vooral
uit naar de bedienbaarheid
van al die mooie systemen.
Over hoe dat nu het best gaat
kan men het kennelijk niet
eens worden, want ieder heeft
zo zijn eigen opvattingen over
hoeveel en wat voor soort
knopjes handig zijn.
Binnen het Pioneergamma
lijkt zelfs ieder nieuw apparaat
op bedieningsgebied weer een
nieuwe filosofie mee te krij
gen, zo ook de KEH-9000RDS.
Er zitten erg veel functies in
en bijgevolg ook veeL knopjes
die wel steeds beter verlicht
worden. Een aantal overzich
telijke grote knoppen voor
voorkeuzezenders en volume
regeling zien er makkelijk
hanteerbaar uit, het zo belang
rijke radio/RDS-venster is
mooi groot uitgevoerd. Daar
naast is er een hele reeks min
der belangrijke en nogal klei
ne knopjes, die wel redelijk
ver uiteen staan zödat je er
geen twee tegelijk bedient.
Veel mogelijkheden
De KEH-9000 is zelfs zonder
de RDS-voorziening al een
mooi apparaat. De ingebouwde
versterker levert zelfs vier
maal 25 Watt en er is ook een
voorversterkeruitgang voor
wie er nog dikkere eindver-
sterkers aan wil hangen. Het
cassettedeel beschikt over au-
toreverse, Dolby B en C ruis-
onderdrukking en automati
sche bandsoortinstelling. De
radio kent zes voorkeurzetoet-
sen, bruikbaar voor midden/
langegolf en drie aparte FM-
banden. Er is automatische
programmering van de best te
ontvangen zenders, anti-diefs
talcode en bovendien inbouw
op een slede standaard. Het in
gebouwde RDS-systeem biedt
al vele mogelijkheden die
deels nog niet bruikbaar zijn
omdat de benodigde codesig
nalen nog niet door radiozen
ders worden meegezonden;
maar wat niet is kan nog ko
men. Op de FM 1-band is er
zelfs automatisch inprogram-
meren van alle RDS-zender-
frequenties uit een bepaald net
mogelijk.
Dat wil zeggen: tijdens het rij
den kan vanzelf steeds naar de
best te ontvangen zender met
hetzelfde programma worden
geschakeld. Onder elke voor-
keuzeknop kunnen liefst 25
frequenties worden opgesla
gen, wat het totaal brengt op
175. Uiteraard is ook gezorgd
voor verkeersinformatieservi
ce: het automatisch afstemmen
op zenders die verkeersinfo
uitzenden, en het automatisch
onderbreken van radio- of cas
setteprogramma wanneer een
verkeersmelding wordt gege
ven. De aanschaf van dit appa
raat is nog het nemen van een
voorschot op de toekomst,
wanneer de nodige RDS-sig-
nalen ook werkelijk in de
lucht zijn in ons land.
CD-speler als extra
Als aanvulling op de bestaan
de reeks „middenklasse"-mo-
dellen brengt Pioneer de
KEH-6090B voor een dikke
duizend gulden. Een apparaat
met veel ingebouwde voorzie
ningen, maar ook nog interes
sante uitbreidingsmogelijkhe
den. De versterker levert
tweemaal 25 of viermaal 15
Watt. Daarnaast kan een grote
aparte eindversterker worden
aangekoppeld. Tevens is er
een ingang voor een CD-speler
zonder eigen versterker. Het
cassettedeel heeft autoreverse
en Dolby B ruisonderdruk-
king, de bedieningsknoppen
zien er overzichtelijk en prak
tisch uit. De nachtverlichting
is omschakelbaar op groen of
amber - wat maar het best
past bij uw auto-interieur...
Natuurlijk moet er dan oök
een CD-speler zijn om eraan te
hangen, en dat is de nieuwe
CDX-3 die minder dan dui
zend gulden kost en aan ver
schillende Pioneercomponen-
ten met AUX-ingang gekop
peld kan worden - apparaten
dus die wél een ingebouwde
versterker hebben. Eerder al
bracht Pioneer een radio/CD-
combinatie voor zo'n twaalf
honderd gulden; de CDX-3
biedt uitbreiding van een ra
dio/cassettecombinatie uit de
hogere klasse met een CD-
speler. Een andere mogelijk
heid is de CD-M1 bedienings
eenheid voor Pioneers multi-
CD-speler. Die laatste hoort
ergens verborgen ingebouwd
te worden (bagageruimte) en
wordt geladen met een maga
zijn van zes CD's. Er is een
apart bedieningsapparaat bij
nodig, wat tot voor kort een
complete radio/cassettespeler
moest zijn. Nu zijn daar alle
apparaten voor geschikt waar
aan ook de CDX-3 gekoppeld
kan worden, door tussenvoe
ging van de bedieningseenheid
CD-M1 die behalve een „scha
kelkastje" een eigen afstand
bediening omvat voor de CD-
speler. Het ding kost ƒ200,-.
Dan hebben we nog bijpassen
de luidsprekers nodig, die het
digitale CD-geweld aankun
nen. Naast de TS-D-serie pre
senteert Pioneer daarvoor nu
de TS-E-lijn, bestaande uit zes
soorten speakers van één- tot
drieweg, met prijzen van
109,- tot ƒ449,- per paar.
PETER FOKKER
Lancia brengt in
mei een nieuwe
sedan in de
hogere
middenklasse op
de Italiaanse
markt. Deze moet
het gat vullen
tussen de Prisma
en de Thema. De
4,34 m lange
Lancia Dedra
combineert een
klassieke
Italiaanse styling
met een lage Cw-
waarde (0,29).
Ons land moet tot
eind van het jaar
wachten op de
komst van de
Dedra.
EXPERIMENTELE TECHNIEK STEEDS INGEWIKKELDER
Een van de aantrekkelijke
dingen aan klassieke auto's is
hun eenvoud en directheid; er
zitten vaak weinig frutsels aan
en ook onder de motorkap zijn
alle onderdelen direkt herken
baar (en niet zelden heel wat
beter bereikbaar dan tegen
woordig). Natuurlijk presteert
de hedendaagse ingewikkelde
techniek wel veel meer, maar
soms vraag je je toch af of het
nu echt niet eenvoudiger kan.
Techniek is een beetje mode
artikel geworden, een image
maker. De Japanse merken
staan de laatste jaren vooraan
om met opzienbarende techni
sche details de Europese con
currenten af te troeven.
Verraste Honda ooit met mul-
tikleppen-techniek voor ieder
een in de Civic, nu bieden alle
grote Japanse merken in hun
massamodellen al drie of vier
kleppen per cilinder - en niet
alleen voor de sportieve va
rianten. Honda wilde zich van
zijn Japanse mededingers al
tijd onderscheiden door eigen-
zinhige, hoog-ontwikkelde
techniek. Nu elke autofabri
kant meegaat in de trend naar
buitengewone technische ver
fijning (wat mag nu nog bui
tengewoon heten?) moet Hon
da het vernuft wel helemaal
vrij baan laten om iets anders-
dan-anders te hebben. Nu
heeft Honda weer iets bedacht
om sportieve motoren nog
sterker, efficiënter en soepeler
te maken.
Nokkenasbesturing
Alfa Romeo past al enkele ja
ren in sommige modellen een
variabele nokkenasbesturing
toe, waarbij de inlaatnokkenas
afhankelijk van de motorbe
lasting op vroege of late klepo-
pening ingesteld wordt. On
langs meenden technici van
Bosch bij een presentatie over
de stand van zaken op het ge
bied van injectie- en ontste
kingssystemen dat variabele
nokkenasbesturing wel eens in
opkomst kan zijn. Daarmee
kan het motorkarakter verbe
terd worden, door nog betere
aanpassing bij verschillende
gebruiksomstandigheden. Va
riëren van het klepopenings-
moment verbetert de trek
kracht bij laag toerental zon
der het topvermogen te beper
ken, wat niet alleen een pretti
ger rijgedrag oplevert maar
ook brandstofbesparing. Hon
da brengt nu zo'n systeem
naar buiten waarin zelfs twee
geheel verschillende nokpro-
fielen zorgen voor de klepbe
diening bij laag of hoog toe
rental. Het systeem vereist we
(zoals bij Alfa) een aparte nok
kenas voor in- en uitlaatklep
pen, maar dat- hebben veel
multiklepsmotoren al. Hoe het
precies werkt heeft de fabriek
nog piet duidelijk gemaakt; in
elk geval komen er extra nok
ken op de nokkenas en wordt
elektronisch/hydraulisch om
geschakeld op laag- of hoog-
toeren-nokprofiel. Als resul
taat noemt Honda een 1,6 liter
zestienklepper, die eerst 80 pk
per liter leverde (dus totaal
128 pk) en met de nieuwe nok-
kenassen 100 pk per liter (dus
160 pk totaal). Misschien iets
voor de nieuwe Concerto-mo
dellen, die hier nog moeten
debuteren en ook bij Rover als
opvolger voor de 200-serie op
stapel staan?
Variabele turbo
Hoewel op het moment mul-
tikleps-motoren de hiervoor zo
populaire turbo-krachtbron
aardig verdringen is de turbo
nog lang niet dood. Een pro
bleem blijft echter dat een tur
bocompressor, aangedreven
door de uitlaatgassen, niet veel
doet bij laag motortoerental
Een remedie is om een kleine
turbo toe te passen, die aan
weinig uitlaatgas genoeg heeft.
Bij hoger toerental levert zj'n
kleine turbo dan teveel druk,
die afgeblazen moet worden -
je zou op een grotere moeten
kunnen overschakelen Om
daar iets op te vinden bracht
Honda verstelbare vleugels
rond de turbo aan. Die kunnen
bij gering aanbod van uitlaat
gas deze gassen extra versnel
len (door een steeds nauwer
wordende doorgang te bieden)
De turbocompressor kan zo
doende in werkingsgraad aan
gepast worden aan de motor
belasting en heeft geen af-
blaasventiel meer nodig; hij
werkt bij lage motorbelasting
als een kleine, snel aanspre
kende turbo en bij hoge belas
ting als een grote, waardoor de
motorsouplesse verbetert. Als
resultaat wordt hier een tweel
iter zescilinder genoemd (die
in Japan in de Legend wordt
gebruikt): zonder turbo goed
voor 145 pk, met de beschre
ven variabele turbo goed voor
190 pk.
PETER FOKKER
Forse daling
particuliere
bestelwagens
Corolla Liftback 1.3 Super f 25.995,-, met automaat
f 28.495,-; Carina II Sedan 1.6 1 Super MM Twin Cam
16 f 29.595,-, Carina II Sedan 1.6 Super Twin Cam 16
met automaat f 30.445,-, als 2.0 Super Diesel
f 33.745,-; Carina II Liftback 1.6 Super Twin Cam 16
f 29.495,-, als 2.0 Super Diesel f 35.795,-; Carina II
Stationwagon 1.6 Super Twin Cam 16 f 30.095,-,
als 2.0 Super Diesel f 36.345,-.
VOORSCHOT OP AUTO-RAI
Lancia Dedra jr
De verkoop van klei
ne bestelauto's is vo
rig jaar met meer dan
één derde gedaald.
Volgens voorlopige
cijfers van de RAI
zijn er in 1988 onge
veer 44.000 bestelau
to's van onder de 3500
kilo verkocht. Het
jaar daarvoor waren
dat er nog 69.057.
Oorzaak voor de te
rugval is het feit dat
het ministerie van fi
nanciën het per 1 ja
nuari 1988 onaantrek
kelijker heeft ge
maakt voor particu
lieren om een auto
met een grijs kente
ken (zonder achter
bank) te kopen. De
bestelwagens, die be
duidend goedkoper
zijn dan normale per
sonenauto's, werden
vanaf dat moment ge
blindeerd aan de lin-
ker-achterzijruit en
kregen een hoger
dak. Volgens de RAI
kochten particulieren
de bestelauto's om op
die manier goedkoop
in een duur automerk
te kunnen rijden.
Omdat het officieel
gaat om bedrijfsauto's
hoeft er geen bijzon
dere verbruiksbelas
ting te worden be
taald. Het ministerie
van financiën maakte
begin vorig jaar een
einde aan deze vorm
van belastingontdui
king, die de staat on
geveer vier- tot vijf
duizend gulden
scheelde per bestel
wagen. Nu het ver
voermiddel zo duide
lijk herkenbaar is,
verdwijnt dat status-
aspect.
België produceert
record-aantal
auto's
België heeft dit jaar
ruim 1,2 miljoen nieu
we voertuigen gepro
duceerd of geassem
bleerd, een record. De
produktie en de assem
blage zijn dit jaar met
2,7 procent gestegen
vergeleken met die
van vorig jaar. Vooral
de produktie en de as
semblage van bedrijfs
voertuigen is dit jaar
flink toegenomen. Er
zijn 18.000 bedrijfswa
gens meer van de band
gerold dan vorig jaar.
Dat betekent een stij
ging met 25 procent
1QR7
Als u 1989 Enet een uiterst
tevreden gevoel wilt beginnen, dan
is het slim om nu meteen bij uw
Toyotadealer in de showroom aan
de start te verschijnen.
Daar is namelijk de Toyota
Superrally 1989 in volle aktie.
Een voordeelrally waarbij
iedereen in elke ronde kan meedoen
en gegarandeerd met een supervoor
deel op zak de Toyota-showroom
weer uit komt.
Drie Twin Cam 16 kleppers
liggen voorop met SuperStartPrijzen.
Maar direkt daarop volgt een
geselekteerde groep Toyota klasse
wagens voor prijzen die wel heel
prettig in het gehoor liggen.
Leest u maar eens:
De eigentiidse, handige 16 klepper
COROLLA HATCHBACK 1.6 SUPER TWIN CAM 16
