Lof en zotheid in de liefde
Duke Ellington in het zonnetje
Via de
dans
even in
sprookjes
geloven
Residentie-Orkest met Beethovens sterkste
1 g1
L* 1
MiSIÏSMlSlÉ
1 3 1
Foto's in
Artopa
'De koopman
van Amsterdam'
als swingende
Shakespeare
Het Appeltje brengt
'De Rattenvanger'
uodoosoiq
muziek/theater
v Circustheater,
Scheveningen: New York
Harlem Opera Ensemble
met 'Sophisticated Ladies',
een musical op muziek van
en over het leven van Duke
Ellington. Van6t/m8
januari (20.15 uur).
Na 'Show Boat' en 'Carmen Jo
nes' is het New York Harlem
Opera Ensemble terug in Euro-
pa met een hommage aan Duke
Ellington. Onder de titel 'Sop
histicated Ladies' - naar een
beroemd lied van Ellington -
wordt de sfeer opgeroepen van
de vooroorlogse jazzwereld in
New York. Het leven van de
jazzcomponist wordt geschetst
aan de hand van zijn composi
ties, die worden gezongen en
gedanst door 45 leden van het
ensemble.
Met veel lichteffecten, glamour
en fraaie postuums worden hits
van Ellington vertolkt als
'Mood Indigo', 'Solitude', 'It
don't mean a thing' en natuur
lijk 'Sophisticated Lady'. In het
eerste gedeelte maken we de
beginjaren mee van de begaaf
de Duke. Hij moet hard vech
ten om een eigen plaats te vero
veren in de jazzwereld. Wan
neer dit met vallen en opstaan
is gelukt, ontmoeten we na de
pauze de nu gearriveerde musi
cus op een meer persoonlijke
manier. We zien hoe zijn leven
bestaat uit muziek, spanning,
glitter en vrouwen. Hoe mooi
het er aan de buitenkant ook
uitziet, de Duke ondergaat het
lot van veel beroemdheden:
heid.
Muziektheater, Den Haag:
Het Nationale Ballet met
'Giselle' van Peter Wright.
Met in de hoofdrollen Jane
Lord en Zoltan Solymosi (9
januari) en Caroline Iura en
Fred Berlips (10 januari)
(steeds 20.15 uur).
Traditiegetrouw wordt ook dit
jaar rond de feestdagen weer
het sprookjesballet 'Giselle' uit
gebracht. Het Nationale Ballet
koos hiervoor de versie van Pe
ter Wright, die sinds 1977 gere
geld bij dit Amsterdamse gezel
schap is uitgebracht. Wright
gebruikte de oorspronkelijke
muziek van Adolphe Adam uit
1841. Sindsdien werd 'Giselle'
met die feeërieke melodieën
het meest populaire ballet uit
de eerste helft van de negen
tiendeeeuw.
Het verhaal toont de wanhoop
van een boerenmeisje als haar
geliefde prins Albrecht het niet
zo nauw neemt met het begrip
trouw. Giselle voelt zich niet
alleen bedrogen, ook haar eer
staat op het spel. Totaal ontred
derd en geschokt door de waar
heid - de prins is al lang ver
loofd met een adellijke dame -
grijpt Giselle het zwaard van
Albrecht en pleegt zelfmoord.
In het tweede gedeelte vindt
een rouwproces plaats op het
graf van Giselle. Geesten pro
beren Albrecht de dood in te ja
gen, waarbij de overledene
hem ondanks haar verdriet
probeert te redden. Na een lang
gevecht in dans slaagt Giselle
erin om haar eigen ziel te be
vrijden en Albrecht te vrijwa
ren voor de dood. Hij blijft een
zaam en bedroefd achter bij
haar graf.
Het ballet geldt als het hoogte
punt van de romantiek, waarin
vrouwelijke schoonheid op een
voetstuk werd geplaatst. De rol
van de man was ondergeschikt,
want alleen vrouwen konden
op hun spitzen zo lichtvoetig
dansen dat zij los kwamen van
het alledaagse. Het Nationale
Ballet hoopt dat ook het pu
bliek even in hoger sferen
wordt opgenomen en door deze
uitvoering in sprookjes .zal ge
loven.
Popmusical
bindt
ouderen
en jeugd
Kon. Schouwburg, Den
Haag: Popmusical
'Zeldzaam' van Tom
Oosterhuis op muziek van
Jurre Haanstra.
Choreografie: Gerleen
Hoelen, Alexandra van
Marken, Frits Lambrechts,
Mies de Heer en Bill van
Dijk. Van 9 t/m 12 januari
(20.15 uur), 11 januari ook
om 14 uur.
Het uitbrengen van een pop
musical is een uitzondering in
ons land, vandaar dat de grote
muziektheaterproduktie van
Tom Oosterhuis en Jurre
Haanstra bondig 'Zeldzaam'
heet In een combinatie van
swingende popmuziek en inge
togen liederen wordt het ver
haal verteld en gedanst over
een groep jongeren, die een
musical wil uitbrengen. Voor
de zoveelste keer moeten deze
artiesten hun oefenruimte ver
laten en juist als allen versla-
Frank Hoelen en Mies de Heer
laten overeenkomsten tussen
twee generaties r'
gen op straat staan, komt de
redding.
Een keurige dame (Mies de
Heer) tipt de artiesten dat om
de hoek een oude brouwerij
leeg staat. Niemand vermoedt
dat dezelfde vrouw getrouwd is
met de baas van de brouwerij
(Frits Lambrechts). Haar rela
tie verkeert in een impasse om
dat manlief alleen maar aan
Werken en geld verdienen
denkt In de groep vindt de te
leurgestelde yrouw al gauw de
warmte en spontaniteit terug
die ze zoekt, zodat via haar per
soon twee totaal verschillende
werelden bij elkaar komen als
de bierbrouwer zijn oude pand
wil slopen.
Naast de huwelijksperikelen
van het rijke en oudere stel
kampt ook de jeugd met moei
lijkheden in de liefde. Op die
manier komt de overeenkomst
tussen twee generaties aan bod.
Dit sluit aan bij de muziek, die
zowel kenmerken van de tradi
tionele musical draagt als het
swingende effect dat de jeugd
van nu op prijs stelt Om die re
den is 'Zeldzaam' ook zeer ge
schikt voor een bezoek door zo
wel ouders als opgroeiende tie-
Emmy Verhey speelt alle
vioolsonaten van Beethoven
Emmy Verhey, viool, w.. -
FrédéricMeinders, piano: opus 24 bijgenaamd FrUhling'.
Beethoven-programma. Op die in G °PUS JjJ nr. 1 en de so-
8 januari (14.30 uur). Ook in nate in c opus 30 nr. 2.
Stadsgehoorzaal, Leiden. Op
6 januari (20.15 uur).
Violiste Emmy Verhey, ge- opent, zal een groot aantal lief-
steund en begeleid door de pia- hebbers in deze donkere dagen
nist Frédéric Meinders, heeft blijde stemmen, met name dat
zich in het hoofd gezet alle eerste deel waaraan het werk
vioolsonaten van Ludwig van vermoedelijk de bijnaam
Beethoven te willen spelen in dankt. Technisch is het niet de
tien concertzalen in Neder- moeilijkste sonate die Beetho-
land. Zij treedt op in de Stads- ven schreef; maar om er een
gehoorzaal in Leiden (6 janua- lente-inleiding van te maken,
ri) en vervolgens twee dagen moet de soliste van goede huize
later, op 8januari, in Diligentia. komen. En dat doet Emmy
■hr deze tweede ronde worden* "Verhey.
Muziektheater. Den Haag:
Residentie-Orkest o.l.v.
Aldo Ceccato m.m.v.
Thomas Zehetmair, viool;
werken van Wagenaar,
Mozart en Beethoven. Op 7
en 8 januari (resp. 20.15 en
14.15 uur).
De zieke Hans Vonk wordt 7 en
8 januari vervangen door de di-
rigent die vorig seizoen het Re
sidentie-Orkest leidde tijdens
het traditionele Koninginne
dagconcert, Aldo Ceccato. Ook
in deze eerste uitvoering van
het jaar door het R.-O. zal veel
van hem worden gevergd in
een overigens boeiend pro
gramma dat begint met het
symfonische gedicht Saul en
David van Johart Wagenaar,
gevolgd door Mozarts Viool
concert in A met Thomas Ze
hetmair als solist en dat wordt
besloten met Beethovens Ze
vende Symfonie.
De jeugdige Zehetmair krijgt
het als eerste zwaar genoeg: de
vioolconcerten van Mozart lig
gen in het gehoor, alsof ze door
iedere amateur met wat viool
lessen zijn te spelen. Maar de
werkelijkheid is anders, ze zijn
akelig moeilijk. En dat tekent
zowel componist als solist: lasti
ge stukken spelen alsof het om de werkelijkheid. Voor vrijwel terste gevergd wil het allemaal De jeugdige violist Thomas Ze-
salonstukjes gaat, al gaat het iedere orkestmusicus is het spe- goed gaan. Vervelend is dat ie- hetmair (archieffoto).
werk van Mozart inhoudelijk len van deze symfonie een ge- dere muziekliefhebber het uit
om zwaarder geschut. beurtenis, groter dan het uit- het hoofd heeft geleerd en het denue-Orkest en Ceccato zijn
Beweren dat Beethovens Ze- voeren van welke symfonie toch steeds opnieuw wil horen, zaterdag en zondag te beluiste-
vende zo'n leuk weinig ge- ook van Beethoven. Van diri- Waarbij iedere dirigent de kans ren in dit bepaald niet lichte
speeld werk is, rijmt niet met gent en musicus wordt het ui- loopt kopje onder te gaan. Rest- programme.
J
dod
thea ter/m uziek
ïeveningen: Produktie
a Het Gebeuren 'Lof der
zinnen', op basis van
'Fragments d'un discours
amoureux' van Roland
Barthes. Muziek: Maurice
Horsthuis. Bewerking en
spel: Julia Henneman en
Artopa (Grevelingstraat 50,
Lisse): Expositie van acht
fotografen van de Rayon
Groep Kennemerland. Van 5
tot en met 22 januari.
De Rayon Groep Kennemer
land is geen fotoclub, maar be
staat uit een aantal amateur-fo
tografen die lid zijn van een
van de verenigingen in het
rayon Kennemerland. De acht
zijn fotografen die dieper op de
fotografie willen ingaan.
Zij hebben een werkgroep ge
vormd om dat doel te bereiken.
Ze komen regelmatig samen
om eikaars werk te bespreken
en dit jaar worden deze bijeen
komsten begeleid door de
Kees Tillema
José Kuijpers. Tevens spel José Ki
van Jack Vecht. Van 4 t/m 7
en 10 t/m 14 januari,
première 5 januari (20.30
uur).
Zinnen als 'Ik hou x*n je' en
'Blijf bij me' worden dagelijks
overal ter wereld gebruikt om
uiting te geven aan liefdesge
voelens. Het zijn clichés die
voor de sprekers uniek blijven.
De filosoof Roland Barthes
ging dit fenomeen onderzoe
ken en schreef 'Fragments
d'un discours amoureux', een
soort woordenboek van de lief
de met tachtig alfabetische
trefwoorden.
De actrices Julia Henneman en
Jose Kuijpers zagen er een mo
gelijkheid tot theater in. Zij
maakten 'Lof der zinnen'. Sa
men met Jack Vecht spelen ze
nu voor Het Gebeuren drie
verliefde personages uit de we
reldliteratuur: Lucile uit 'Dan-
ton's dood' van Georg Büchner,
Mathilde uit 'Rood en Zwart'
van Stendhal en Werther uit
'Het lijden van de jonge Wer
ther' van Goethe. Het object
van hun liefde is nooit op het
toneel aanwezig. Het drietal
spreekt alleen over de beminde
en het effect van de relatie.
De historische achtergrond
van de figuren is niet zo be
langrijk. Ze vertegenwoordi
gen veel meer algemene typen
'liefhebbers'. Werther is het ge
voelsmens dat alles over zich
laat heenkomen. Mathilde pro
beert haar koppie erbij te hou
den en twijfelt bij ieder besluit
of 'het wel verstandig is'. En
Lucile blijkt de idealiste, die
het liefst de hele wereld ver
liefd zou zien, omdat liefde het
medicijn is voor alle kwalen.
Langs deze weg komen tal van
thema's aan de orde, zoals ja
loezie, liefde opwekken, ge
duld hebben en natuurlijk het
onpeilbare verdriet als de rela
tie niet zo uitpakt als men
dacht.
Julia Henneman, Jack Vecht
en José Kuijpers ventileren zin
en onzin over de liefde in 'Lof
der zinnen '(Foto: Pan Sok).
'De koop
Van de volgende acht fotogra
fen is in Artopa werk te zien:
Nico Anker, Rie Anker-Broek
man, Joost Brouwer, Joyce
Krol, Hans Lodewijk, Piet van
Stam, Henk Tromp en Jan
Vooges.
Radio Kamer
Orkest met
Schuberts
grote negende
Muziektheater, Den Haag:
Radio Kamer Orkest o.l.v.
Ernest Bour, m.m.v. Ronald
Brautigam, piano; werken
van J.C. Bach, Mozart en
Schubert. Op 6 januari (20.15
uur).
tian Bach (de Engelse Bach) is
de componist van de Sinfonia
in Bes die het Radio Kamer Or
kest onder leiding van Ernest
Bour vrijdagavond als eerste
werk uitvoert. En dus als op
maat voor het pianoconcert
KV 414 in A van Mozart, dat
weer mag dienen als
koopman van Venetië' i
William Shakespeare.
Regie: Ruf us Collins en
Henk Tjon. Bewerking:
Maarten van Hinte. Muziek:
Bart Bracke. Choreografie:
Pat Dennison. Decor: Jan
Willem Spit. Kostuums:
Joanne Becker. Op 18
januari (20.15 uur).
Met zijn stuk 'De koopman van
Venetië' is de eeuwenoude
Shakespeare weer aanleiding
geweest voor een bijzonder
energieke en jeugdige produk
tie. Rufus Collins en Henk Tjon
hebben De Nieuw Amsterdam,
hun multiculturele smeltkroes,
weer op het vuur gezet en het
resultaat is 'De koopman van
Amsterdam*. Ook de combina
tie van Shakespeare en de mo
derne hiphop- en rapcultuur
blijkt mogelijk te zijn.
DICK VANTEYLINGEN
Dat ze voor The Merchant of
Venice' kozen, is vanuit hun
uitgangspunten bezien niet zo
vreemd. De Nieuw Amsterdam
1 wil met zijn theater culturele
verschillen verkleinen en de
woekerende jood Shylock is
lang aanleiding geweest tot an-
tisemitistisme op het toneel.
Pas na de tweede wereldoorlog
werd Shylock zo menselijk mo
gelijk gespeeld.
In ae nieuwe versie speelt de
hoogblonde Sjuul zijn rol. Zij
handelt in alles wat veel geld
oplevert: hard drugs, sex, het
maakt niet uit. Tegenover haar
staat Tony (John Serkei), ma
cho, maar een menselijk soort
zakenman, eigenaar van een
keten van koffieshops. Hij wil
zijn vriend Stanga (Kenneth
Herdigein) helpen, die geld no
dig heeft om zijn beminde Por-
met
haar een bloeiend mode-atelier
op te bouwen. Om aan geld te
komen moet Tony zijn toe
vlucht zoeken tot Sjuul (Annet
te Nijder), hoewel hij van zijn
verachting voor haar nooit een
geheim heeft gemaakt Zij
leent hem het geld op wraak
zuchtige voorwaarden: als hij
er niet in slaagt het geld tem
te betalen, moet hij d.
bloeden. Bij Shakes;-
het om een pond vlo i
Nieuw Amsterdam zijn o;. •m-
wonden Tony's geslachtsdelen
het onderpand.
Portia (Vera Mann) wordt uit
eindelijk de ster van de avond
door heel inventief de goeden
te redden uit het netelige par
ket waarin ze verzeild geraakt
zijn. Hoewel het begin van de
musical nogal rommelig is, is de
ontknoping verrassend en met
veel vaart gespeeld.
Shakespeare actualiseren is in,
en de vergelijking tussen De
Nieuw Amsterdam en Dirk
Tanghes Romeo en Julia dringt
zich op. Tanghe werkte, net zo
als Collins en Tjon, met veel
amateurs en wist daarmee
prachtig gestileerde massascè
nes op het podium te toveren.
Bij De Nieuw Amsterdam zijn
die vaak warrig en opgelegd
spontaan; er wordt tenminste
veel gejoeld en gesprongen. De
teksten - de bewerking is van
Maarten van Hinte - zijn een
zwak punt. Maar terwijl Tang
he aan het einde van zijn Sha
kespeare steeds meer in de val
kuil van het vals sentiment te
recht komt, wint 'De koopman
van Amsterdam' naar het ein
de toe aan kracht Dan neemt
de touwtjes in han-
Alida Neslo en Kenneth Herdi
gein in 'De Koopman van Am
sterdam (Foto: Jean van Lin-
gen).
Zonder overigens Mozart te-
kojt te willen doen en deze J.C.
Bachvevenmin. Van beiden
wordt werk uitgevoerd dat ui
terst plezierig is om naar te
luisteren en de uitvoerenden
niet voor grote problemen stelt,
al zal Ronald Brautigam er zijn
lichtste aanslag voor in dienst
moeten stellen.
Schubert leverde voor deze
avond de grootste kluif: zijn ne
gende, die hij zelf niet meer
heeft kunnen beluisteren om
dat de orkesten uit zijn tijd er
niet aan wilden en cr boven
dien voor verantwoordelijk
waren dat de componist alsnog
- in zijn sterfjaar - lessen in
compositie en contrapunt ging
Een fragment uit 'De Ratten
vanger van Hameln' (Foto:
PR).
gesproken.
Ruim anderhalve eeuw later
kan de muziekliefhebber er
nog steeds blij om zijn dat tien
jaar na Schuberts dood Robert
Schumann het stof van de par
tituur blies en zich inzette voor
de uitvoering ervan. Het werk
is in alle opzichten groot en
heeft in zich alles wat Schubert
maar had te bieden: van ver
stilde kamermuziek tot het he
roïsche slotdeel, dat in ieders
hoofd, vrijdagavond, in al z'n
ritmiek nog lang zal nagonzen.
door de Belgische
toneelgroep Het Appeltje.
Op ll'januari (14.30 uur).
Twee uur lang kunnen kinde
ren woensdag 11 januari mee
spelen met de toneelgroep Het
Appeltje. De groep brengt dan
'De Rattenvanger van Hameln'
op de planken van de Leidse
Schouwburg. Alles draait om
het stadje Hameln, waar de rust
wordt verstoord door vreemde
gebeurtenissen.
Bij bakker Deëg wordt de taart
de burgemeester gestolen,
uit de kerk verdwijnen alle
kaarsen, een luide gil van de
anders zo deftige juffrouw
Kant maakt al helemaal duide
lijk dat er iets mis is. Dan blij
ken er inderdaad enge mon
sters te zijn. Dertig centimeter
lang, met een dikke staart, gro
te tanden en groeiende ogen,
grijs van kleur en ontzettend
snel: ratten.
Er is maar één oplossing en die
moet van een rattenvanger ko
men. Na lang wachten ver
schijnt die. ook en hij hejpt het
dorp van de plaag af door de
zijnf
te lokken. Maar een paar we
ken later ontstaan er proble
men als hij voor zijn betaling
van 20.000 goudstukken terug
komt.
De rattenvanger leent zich
voor verschillende meespeels
cènes op het toneel en in de
zaal. Leuke melodietjes, kleuri
ge kostuums en knappe lichtef
fecten zorgen voor een middag
boeiend kindertheater. Een
middag die in de voetsporen
treedt van de vorige produktie
van Het Appeltje, 'Assepoes
ter'.
