'88
te kijk
BINNEN
LAND
„Beter
voorbereiden
op komende
ontvoering"
£eidóc@otu<mt
HENK MUNTING,
ONDERZOEKSLEIDER
ZAAK-HHJN:
ZEEHONDENRAMP
ANNABROERE
GELICHT
ME BIJ DE
CONTROLE
VANVISSERSVLOOT
SNELHEID
OPEN EN DICHT
GRANARIA
ZATERDAG 31 DECEMBER
!AANDAM - Als één drama dit jaar de gemoederen
n Nederland heeft beziggehouden, dan was het wel
ie ontvoering van, en naar later bleek de moord op,
aerrit Jan Heijn. Zelden heeft de bevolking zo mee
beleefd. Met de politie, die de zaak moest oplossen,
paar vooral ook met de familie, die maandenlang in
>nzekerheid leefde over zijn lot. Een familie die on-
lanks bange vermoedens toch bleef hopen op een
loede afloop.
)ie hoop heeft een belangrijke rol gespeeld in de
nanier waarop de politie de zaak heeft aangepakt,
to werd, om de kans op redding van de heer Heijn
liet te verkleinen, losgeld betaald, ook beschikte
nen over geen enkel levensteken,
lenk Munting, hoofdinspecteur van de recherche
-an Zaanstad, leidde het onderzoek in de zaak-Heijn.
Van hem de vraag: heeft de familie altijd het laatste
voord? Maar dat is volgens hem moeilijk te zeggen:
,Het is een afweging van het algemene en van het
>rivébelang. Het is een pré in onze samenleving dat
lat laatste de doorslag kan geven. Houdt de politie
ich daar niet aan, dan ligt het gevaar op de loer dat
amilie en bedrijf straks zelf zulke zaken willen afwik-
.elen, zonder politie en justitie in te schakelen".
Jit de zaak-Heijn moeten lessen worden getrokken.
Jaarom is een werkgroep in het leven geroepen (on-
ler leiding van de Utrechtse officier van justitie Ber-
ier en waarvan ook Munting deel uitmaakt) die nu al
mtwoorden moet vinden op vragen die in een toe-
;omstige ontvoeringszaak aan de orde kunnen ko
nen. Daarbij worden ook de ervaringen gebruikt die
ijn opgedaan bij de ontvoeringen van mevrouw Van
Ier Valk, Freddie Heineken, Ab Doderer en Valerie
Vlberda Jelgersma. „We willen aangeven wie op welk
lebied een bepaalde deskundigheid bezit. Daar stuit
en we bij de zaak-Heijn telkens op: hoe zit dat me-
lisch gezien met die pink, waar haal je diamanten
andaan? Wie kan uit ervaring adviseren over het
inderhandelen met ontvoerders? Die informatie
noet kant en klaar beschikbaar zijn, zodat de politie
>eter beslagen ten ijs komt".
PARAGNOSTEN
let zeehondencentrum in Pieterburen heeft een druk jaar achter
e rug. Tientallen zeehonden kwamen daar op sterkte na te zijn
angetast door een virus dat een massale sterfte onder de
senhondenpopulatie veroorzaakte. foto: anp
in het inschakelen van betrouwbare paragnosten,
tfordt daar nog aandacht aan besteed? Munting
noet lachen. Haalt herinneringen op aan verslagge-
ërsteams die volgens zijn inschatting al die maan-
len niets anders hebben gedaan dan met paragnos-
en rondrijden in landelijke gebieden. „Niet één
laragnost heeft het bij het rechte eind gehad, in
[een van de drieduizend paragnostische tips. Mijn
waring is dat die paragnosten het meestal goed be-
foelen, maar dat hun werk op geen enkele wijze zo
len aan de dijk zet. Wie is bovendien een echte
laragnost en wie is een dromer?",
jen „mediashow" zoals eind vorig jaar, waarin de
K)litie vroeg om tips van de bevolking, komt die wel-
cht in het draaiboek te staan? Uiteindelijk leverde
lie duizenden tips op. Maar nee, die actie is een
omplete flop geworden, vindt Munting. „We hebben
Igenlijk nooit concrete aanwijzingen uit die tips ge
regen waaruit betrokkenheid kon worden afgeleid
wie dan ook bij de zaak-Heijn. Het waren alle-
veronderstellingen, gebaseerd op bepaalde fei-
gecombineerd met bijzondere omstandigheden.
De inspecteurs van de Algemene Inspectie Dienst (AID) van het
ministerie van landbouw en visserij hadden in Vlissingen enkele
malen de bijstand van de Mobiele Eenheid nodig om hun werk
doen. Begin oktober ontaardde een poging van de AID een sch
op illegale vangsten te controleren in een ware veldslag tussen
politie en de Zeeuwse vissers. Daarna voelden de controleurs
niet meer veilig zonder ME. De kosten werden geraamd op
ongeveer twee miljoen. foto:
Henk Munting: „Lessen trekken uit ontvoeringen".
Mensen gaan zaken aan elkaar knopen en zeggen
dan: die zou het wel eens gedaan kunnen hebben".
Zo kwamen de rechercheurs bij alle mogelijke figuren
uit en losten ze en passant nog menige zaak op die
niets met de ontvoering van Gerrit Jan Heijn te ma
ken had. Zo kwam d? politie ook uit bij Italianen, bij
de maffia zelfs. De tips die de politie met voorrang
behandelde hadden doorgaans betrekking op figuren
uit criminele milieus, van wie men zich een misdaad
als een ontvoering kon voorstellen. „Als rechercheur
probeer je prioriteiten te stellen. Achteraf blijkt dat
we dat in de verkeerde richting hebben gedaan. Hoe
bestaat het eigenlijk? Iemand met een compleet
blanco strafblad, die opeens zo'n misdrijf op z'n
naam brengt? Dat verwacht toch niemand van een
brave burger? Ferdi E. kwam in elk geval in onze be
standen niet voor".
Overigens kwam die „mediashow" na een periode
waarin absoluut geen informatie aan journalisten
werd verstrekt. Toen er echter geen schot in de zaak
wilde komen, werd de informatiestop weer opgehe
ven. „Ik was niet gelukkig met die informatiestop;
omdat ze van ons niets te horen kregen, gingen de
journalisten zelf op onderzoek uit, zonder mogelijk
heid om hun bevindingen bij de politie te verifiëren.
Dat leidde tot speculaties, veronderstellingen, waar je
als politie ook weer achter aan moest. Zo'n situatie
schept bovendien alleen maar verwarring bij het pu
bliek. Daar komt nog bij dat de politie ook niet meer
weet wat de pers uitvoert en mogelijk voor belangrij
ke ontdekkingen doet. Nee, een informatiestop is het
allerlaétste middel, dat kan ik nu uit ervaring wel zeg
gen. De informatiestop is me niet bevallen".
STRAF
Voor de misdaad zoals Ferdi E. die heeft gepleegd
en anderen wellicht nog zullen plegen, vindt Munting
de zwaarst mogelijke vrijheidsstraf op z'n plaats.
Daarom kan hij zich vinden in de twintig jaar en tbr
die Ferdi E. kreeg, hoewel levenslang hem ook recht
vaardig leek. „Ik ben geen psycholoog, maar wel po
litieman genoeg om te weten dat de maatschappij er
bij gebaat is als deze man een tijd aan het zicht
wordt onttrokken. Kwestie van bescherming. De
doodstraf voor zo iemand? Nee, daar ben ik gewoon
tegen. Wie geeft je het recht om een eind te maken
aan andermans leven? Aan de andere kant: wat
foto: ger dijkstra
moet je doen om nog levenslang te krijgen? Weder
rechtelijke vrijheidsberoving, moord, afpersing, dat
moet toch wel genoeg zijn? Dat vraag ik me als poli
tieman en als burger af'.
De zwaarste misdaad moet gevolgd worden door de
zwaarste straf, vindt Munting. Dat heeft niets te ma
ken met het verschil in status tussen een man als
Gerrit Jan Heijn of de sigarenboer op de hoek, die
mogelijk volgend jaar slachtoffer van een ontvoering
wordt. „Ik geloof dat de samenleving dit als een van
de ernstigste misdaden beschouwt. Zij eist dat zulke
zaken worden opgelost ook al kost dat honderddui
zenden manuren. Dat betekent ook dat voor zo'n
zaak alle experts moeten worden opgetrommeld".
Echte deskundigheid op het gebied van bijvoorbeeld
onderhandelingen bij ontvoeringen is in Nederland
zeer dun gezaaid, vindt Munting. „Sietsma was dé
man, met de meeste ervaring. Maar die is weg bij de
politie, vertrokken naar het bedrijfsleven. Op zijn
deskundigheid kunnen we dus geen beroep meer
doen. En daardoor zijn we in Nederland vrij kwets
baar geworden op ontvoeringsgebied. Daar moeten
we wat aan doen, meer mensen moeten zich die ken
nis eigenmaken. En die mensen moeten de kans krij
gen te leren van ervaringen in het buitenland. Voort
durend ermee bezig zijn, bijblijven. Er komt ooit weer
een ontvoering. Het is helaas een gegeven dat in
deze maatschappij af en toe opduikt. Dan moeten we
zorgen dat we er klaar voor zijn, dat we het aankun
nen".
Laat de zaak-Heijn Munting inmiddels los? „Emotio
neel zo langzamerhand wel. Zelden zullen politiemen
sen meer emotioneel betrokken zijn geweest bij een
zaak. Dat die pink binnenkwam gaf ons allemaal een
enorme dreun. Dat maakte diepe, diepe indruk. En
het was dat afschuwelijke in de zaak-Heijn waaraan
de meeste rechercheurs indertijd het extra uithou
dingsvermogen ontleenden om maar te blijven door
gaan".
De zaak van de ontvoering en de moord op de heer
Heijn is dit jaar tot een oplossing gebracht. De dader
is gepakt. Maar nog altijd heeft Munting zo z'n vra
gen. „Ik kan maar niet begrijpen dat E.'s gezin in al
die tijd niets gemerkt heeft van wat hij uitspookte.
Dat blijft me meer verbazen dan dat de man tot zo
iets heeft kunnen komen".
ARJEN VAN DER SAR
Na vele weken van tegenslag arriveerde de chemicaliëntanker
Anna Broere, in tweeën gezaagd, in Rotterdam. De tanker zonk na
een aanvaring met de Zweedse veerboot Atlantic Compass. De
stuurman, de 49-jarige J. van Egmond uit Rijnsburg, verloor
daarbij het leven. De berging van de tanker was noodzakelijk
vanwege de gevaarlijke lading acrylonitril. Het bergen van de
tanker kostte de staat 13 miljoen gulden.
Sinds 1 mei staan de gevaarlijkste Nederlandse snelwegen vol
met borden die aangeven dat je er als automobilist of motorrijder
maar 100 km/u mag rijden. Op snelwegen waar zo'n bord niet
staat of waar de 100 doorgestreept is, mag men maximaal 120
km/u rijden. Daarvoor gold sinds de oliecrisis in de jaren zeventig
100 km/u als absolute limiet; „iets" harder rijden werd toen nog
oogluikend toegestaan door de verkeerspolitie. foto: anp
Het Oriental Palace in Breukelen was slechts een kort leven
beschoren. Drie maanden na de opening werd het faillissement
aangevraagd voor het complex waarvan de bouw 30 miljoen
gulden had gekost.
foto: anp
Binnenvaartschepen blokkeerden vele malen duwbakken van
Granaria. De schippers waren boos omdat Granaria, door het
inzetten van eigen duwbakken, buiten de schippersbeurs om
5. Wekenlange onrust en vechtpartijen waren het gevolg.vl'®
In overleg met minister Smit-Kroes van verkeer en waterstaat wa<
besloot Granaria tenslotte op zijn schreden terug te keren. Het bes
bedrijf eiste wel een forse schadevergoeding van het Rijk.
V
ertstanker Borcea die averij opliep na een aanvaring met een v
scheepswrak op enkele kilometers voor de kust. Enkele S
honderden vogels konden door de inzet van vrijwilligers worden c
gered. Het opruimen van de olie kostte de staat rond de twee r
miljoen gulden. foto: milan konvalinka
I
Duizenden vogels werden in januari besmeurd met olie op het
strand aangetroffen. De olie was afkomstig van de Roemeense
