- Een ontmoeting met zuster Immaculata Suikerstokkie, heer Dirk en anderen CeidoeSoutcwit Lappie: een karakterkatje dienstuerlening M LEIDEN OMGEVING WANDELENDOOR HET ALPHEN VAN EEN JAAR OF ZESTIG GELEDEN Rij het doorbladeren van het laatste nummer in 1988 van De Viersprong, het zeer informa tieve en onderhoudende „club blad" der Historische Vereni ging voor Alphen aan den Rijn en Omstreken,.trof mij de slot zin van een levendige verhan deling aangaande „Een wande ling van het Hazeveld naar het centrum" van de hand van F.S.l.Knaapen. „In ons goede Alphen mag dan zo een zestig jïtar geleden weinig te beleven zijn geweest, men leefde er toch volop". Zo'n zin moet wel inslaan; /.e getuigt van een ze kere intieme kracht waarvan ook het voorbije Alphen door trokken moet zijn geweest. Au teur Knaapen moet bij het graaf- en spitwerk in archie ven en herinnering door een vonk van liefde voor z'n dorp geraakt zijn geweest en gedre ven door zijn voorbije jeugd. Alphen a.d. Rijn is geenszins de minste der gemeenschappen in het groene hart van Hol land. Daarvan zijn we onlangs wel overtuigd geraakt na de geschiedschrijving door Henk Duikelaar in zijn boek „Volk op viersprong", gewrocht naar aanleiding van het 40-jarig be slaan der Historische Vereni ging. Dinkelaar heeft daarmee groots werk verricht en ook met-Alphcnaren zullen van zijn registraties in „geromanti seerde documentaires" kunnen genieten. In elk geval, ik kan er niet genoeg van krijgen en ik mag nog erg graag 's avonds de t.v. uitzetten, „Volk op vier sprong" ter hand nemen, en er weer een pakkend stukje, ge tuigend van een aanstekelijke schrijftrant, uit lezen. En nu is daar Knaapen weer, die in het Hazeveld met een wandeling begint. Ik haal daar dankbaar enkele impressies uit, in deze sombere dagen tus sen Kerst en Nieuwjaar, nu half Nederland heerlijk rustig en in het bezit van talrijke ATV-dagcn 's morgens schijnt uit te slapen, zich voorberei dend op dé laatste eet- en drinkklap in '88 die op Oude jaar verwerkt gaat worden. U beschouwt dit stukje maar als een prettige noodsprong in een korte periode van doodse stilte die aan het eerste vuurwerk in '89 voorafgaat. Uit des Knaapen „Wunder- De Alphense Julianastraat gezien in noordelijke richting. Links vooraan het bordje „uitspanning" van (thans) hotel Marx. Op de achtergrond de vroegere Alphense Bank op de hoek van de Schoolstraat en de Julianastraat. Poststempel 12-12-1923. horn" spreekt de achtergrond van zijn Roomse Jeugd. Zuster Immaculata „was een baas met een gouden hart" in het St.Jo- sephgesticht, „maar achter haar gestrengheid ging een groot gevoel voor humor schuil". Dat had je ook met on derwijzers: op 't hardvochtige af, maar bij nader inzien met harten als goud. Zo is dat ook op heer Knaapen afgekomen. Het Hazeveld was in die oerou de dagen nog slechts een Haze veld in wording, en de auteur en zijn kornuitjes speelden er tijdens de aanleg op een plank in de vierkante vijver, „als be voeren wij een wereldzee". Het verleden is weer gaan leven voor Knaapen: garage Thomas in de Prins Hendrikstraat was eerder het hoofdkwartier van de MODA (Motor Omnibus Dienst Alphen) met een lijn dienst op Leiden. Zo ziet hij ook nog steeds Bram Kool voor zich, Bram met een grote chauffeurspet op, een „mooi snorretje en een onafscheidelij ke sigaar". Iedereen in de buurt rookte evenwel sigaren: zowel buurman Spruyt als sla ger Snel. Snel was een „lopen de spier rookvlees; als kinde ren vonden wij dat niet erg smakelijk". Jan Ykema was een schriele, lange man met een brilletje, die met zijn vrouw huishoudelijke artike len, speelgoederen en snuiste rijen verkocht. Hij was ook goedkoper dan de anderen, zo als collega Piet van Leer. Je kocht bij Ykema een doosje klappertjes ad 6 cents, en als je drie doosjes afnam kreeg je een cent korting. De majoor In die Prins Hendrikstraat (we wandelen er nog steeds door heen. aan de hand van Knaap en), waar 60 jaar geleden het leven zowat op één oor lag, had je ook de Gezusters Jansen met een stoffenzaak voor de betere smaak, en daar was ook de boekhandel Van Brummen. Verderop woonde Van Eyk, de majoor van de rijksveldwacht. Knaapen: „Met Van Eyk heb i zuidelijke richting. Rechts de Stationsstraat. Poststempel 17-10- FOTO'S: PR ik als misdadiger kennisge maakt. Ik moest voor mijn moeder een boodschap doen bij kruidenier Seyscner. In die ja ren was het nog zo; dat inko pen zoveel mogelijk werden gedaan bij de „huisgenooten des geloofs". Dat gold ook voor de suiker. Terug naar huis vond ik een doosje lucifers op straat. Meteen proberen. Een oude krant was gauw gevon den. Toen gebeurde het: nog maar nauwelijks brandde de courant of de majoor kwam briesend naar buiten stormen. Hij noteerde mijn naam en adres en voegde mij toe: „Ik zal je naar een tuchtschool stu ren; vanmiddag ga ik naar je vader", Enfin, het schijnt voor Knaap en met een sisser te zijn afgelo pen, want hij is toch nog goed terechtgekomen. Op de wande ling ontmoeten we nu ook Broers, waar je voor een rolle tje drop terecht kon, maar voor een echte toverbal of zoethout moest je toch naar Harry de schillenboer. Naast de slagerij van Enthoven kon het vrese lijk stinken als de botten door de „destructie" werden opge haald. Bij een slager hoorde ook de ijsstaven voor de ijskast. De man van de ijsstaven heette Van der Meer en keek, volgens Knaapen, nooit erg vriendelijk als de jeugd in de huuurt was. Intussen zitten we op de Sta tionsstraat en ontmoeten daar de hondekar van bode De Bruin uit Ter Aar en de wa gens met aalbessen voor de jamfabriek van Rok. Knaapen ontdekte in zijn memorie nog zoveel andere vergane groot heden en bijzondere mensen dat we er in de haast helaas aan voorbij moeten gaan. Je zou ze allemaal willen opnoe men, maar dat kan niet in dit korte bestek. Alleen daarom al zou je eigenlijk „De Vier sprong" van afgelopen novem ber moeten lezen. Als je nou eens nagaat, dat de eenvoudige Brandsma de hele dag voor an deren een handkar liep te du wen van het station tot „ver in Oudshoorn" voor één gulden per dag. Zo moet het allemaal ongeveer 60 jaar geleden zijn geweest. Auteur Knaapen was toen nog een jonge broek, maar hij kan het zich alles nog opperbest herinneren. Veel indrukken die je als kind opdoet gaan nooit meer voorgoed verloren. Natuurlijk zullen de zowat leeftijdgenoten van de auteur "het meeste plezier aan zijn ont boezemingen hebben, maar ook jongeren en zelfs niet-Al- phenaren kunnen van veel ge schetste tafereeltjes en scènes smullen omdat ze bijzonder .„aanschouwelijk" zijn neerge schreven. Er zijn er nog ge noeg die die opveren als ze op de wandeling in „De VieN sprong" weer kapper Henry van Dijk tegenkomen, een haarsnijder, die bovendien in kunst en kitsch handelde en op zekere dag een haarcrème te gen roos „uitvond". Van Dijk liet zijn scheer- en knipklanten niet het achterste van zijn tong zien: „Hij was een eenvoudig en gesloten man, hetgeen niet van alle kappers gezegd kan worden". Jonge mijnheer Frans Nu ben ik als outsider een vreemde, arme snuiter, maar nog niet moede van het wand- 'len aan de hand van Knaapen. Daarom kom ik op de Prins Hendrikstraat ene Van Kee- ken „uit de sigarenwinkel" te gen. Een nors man die feitelijk huis- en decoratieschilder was en de zaak overliet aan zijn vrouw en dochters Marie en Nel. Wie ook de revue weer passeert is de jonge mijnheer Frans Brand, onderwijzer aan de r.k.school aan de Paradijs laan, die op Knaapen een grote invloed moet hebben gehad volgens diens zeggen. De jonge mijnheer Frans was ook actief leider van de r.k.jeugdbewe- ging. Hij is naar Den Haag ver trokken. Daar doen we het dan verder maar mee, terwijl we op de Hoflaan nog even de pof fertjeskraam van Van der Steen passeren. Alphen a.d. Rijn is niet bepaald een roomse gemeente, maar eens waren de Hoflaan. de Kerkstraat en de hele Paradijs laan het eigendom van de St.Bonifaciusparochie, met de rank opschietende kerk als het centrum van rooms „geweld", waartegenover de reformato risch gerichte ingezetenen al leen maar een dof klokgebeier konden stellen. Tegenover zo veel vreugdevol „rijk rooms le ven", als ook getoond werd in het „gesticht" zoals „St.Jo- scph" ooit werd genoemd was geen gedragen psalmge zang gewassen. En de parochie bleef maar aankopen, totdat de oorlog de zaak stagneerde, en daarna kwamen het verval en het Concilre. Nadien werden er alleen nog maar banken ge bouwd; het geldverkeer fluc tueerde, tenminste, zo krijg ik de indruk als ik soms door de Alphense city rijd. Maar langs de Hoflaan stonden indertijd enige, onder deken De Korte aangekochte, „onver klaarbaar bewoonde" optrek jes. Wel. in die onbewoonbaar verklaarde opstallen (en in de geest van auteur Knaapen) huisden in die duistere jaren nog vreemde kornuiten als Marsc, Van Kreuningen en Van Roon, welke laatste be kend stond als stroper van een den en ander klein wild in de polders. Van Roon oefende zijn curieuze hobby uit met een klein rank bootje met een vaarboom, waarmee hij „heel handig manoeuvreerde' Langs die Hoflaan lag tot vóór de oorlog slechts één „woon ark": „eigenlijk een drijvend brak optrekje, bewoond door „Suikerstokkie" en z'n hond je". „Suikerstokkie" was de schuilnaam van Kees van 't Wout, maar Knaapen en de andere kinderen waren als de dood voor hem, „want er gin gen verhalen de ronde die je de rillingen over de rug deden lopen". Toch was Kees een on geschoren, rustige clochard die geen mens kwaad zou doen. Zo kwam auteur Knaapen op zijn boeiende wandeling nog veel meer lieden en toestanden tegen die in deze rubriek niet staan opgetekend. Hij beëin digde zijn „ronde d'amour et de la jeunesse" bij Dirk ten Cate Brouwer, directeur van Het Tegelhuis, in de buurt van wat nu Alphens „Wallstreet" is. De heer Dirk nu was een deftig man, „die wel van alle geneugten des levens genoten heeft; hij stond bekend als ver mogend en had veel neven functies, zoals voorzitter van de Kamer van Koophandel in Leiden, voorzitter van de Wil- helminavereniging in Alphen et cetera". „Suikerstokkie" en Lebemann heer Dirk; men kon ze eens onder één noemer plaatsen „in ons goede Alphen, waar zestig jaar geleden weinig te beleven viel, maar men lééf de er toch volop". Katten, zo luidt de volkswijs heid, trekken zich van niets en niemand iets aan. Ook van hun baasje niet. Alleen wan neer die met de doos brokjes rammelt of een blikje vis opendraait, is de besnorde viervoeter bereid hem een goedkeurende blik toe te wer pen. Misschien zelfs een kopje te geven. En alleen wanneer poes daar zin in heeft, springt zij op de schoot van baasje om daar aangehaald te worden. „Daar klopt helemaal niets van!", zullen vele kattelief- hebbers onmiddellijk tegen werpen. En zij vertellen hoe aanhankelijk hun huisdier toch wel niet is en hoe goed het beestje naar hen luistert. Wel, diegenen die hopen dat Lappie zich naar hun wensen zal schikken, zijn aan het ver keerde adres. Het gesterili seerde poesje, naar schatting nog maar negen maanden oud, heeft het welgeteld zes dagen uitgehouden bij haar laatste bazin. Dat was een dame op leeftijd, die had ge hoopt een gezellig en braaf beestje aan Lappie te hebben. Mispoes. Lappie liep haar re gelmatig voor de voeten en deed precies wat haar gocd- dunkte. Een karakterkatje dus, Lap pie. Een fraai gevormd beestje ook: dikke, mooie vacht en in Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek „Ilond zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond (of soms ook wel een kat) beschreven, die in het asiel ver blijft. De in deze rubriek beschreven dieren zijn óf gevon den, óf door hondenbezitters naar het asiel gebracht. Ze worden om uiteenlopende redenen afgestaan, vaak be grijpelijke, maar soms ook volslagen onzinnige. De in „Hond zoekt huis" beschreven dieren zijn alle gezond, hebben een wormenkuur ondergaan en zijn volledig in geënt. Tegen betaling van 115 gulden (inclusief dicrcn- paspoort) en 35 gulden voor katten tot 12 weken (voor oudere katten gelden bedragen van 45 en 55 gulden) zijn ze af te halen. Dit geld komt ten goede aan zwerfdieren. Adres: Nieuw Lcids Dierenasiel, Bcsjeslaan Gb, Leiden, tel. 411G70. Geopend: di, vr 10-12,14-17 u; wo, do 14-17 u; za 10-12, 14-16 u, zo en ma gesloten. de wat dikke kop een paar een heel gezellige jaarwisse- ogen die geen tegenspraak ling gevierd, Lappie zit vol dulden: „Ik doe toch lekker goede voornemens om in het waar ik zelf zin in heb!". nieuwe jaar weer in een ge woon huis te kunnen wonen. Dat betekent natuurlijk niet, Dat zij misschien eens een tik- dat zij graag in het asiel blijft, je uitdeelt of een bijtende be- Nu wordt daar misschien wel weging maakt, mag de pret Lappie wil nog wel eens uithalen. baas of bazin niet deren. Zelfs voor kinde ren kan het een leuke speel kameraad zijn. „Ze verdient het om zo snel mogelijk weer onderdak te krijgen", prijst asielbeheerder L. Gottschal haar aan. Bruno Bastaard Bruno, die vorige weck in deze kolommen werd voorgesteld, is opgehaald door een jong gezin uit Den Haag, dat via-via over hem had ge hoord. „Zowel Bruno als het FOTO: TEJO RINGERS gezin zijn uitermate tevreden elkaar", weet Gottschal. naakt van de gelegenheid mensen er nog eens op te wijzen dat zij hun huisdieren vandaag en mor gen binnen houden in ver band met het vuurwerk. HM n ficbri „Pot au feu" met brood - kcrscngclci mei room vla 0e[ 198! Een „pot au feu" (Franse maaltijdsoep) is gemakkelijk \Vil klaar te maken. Eigenlijk moeten bouillon en vulling apart en na elkaar worden opgeschept. Dat kan, maat hoeft niet. De benodigdheden voor twee personen zijn: 0,75 liter water, zout, stukje ui en wortel, peterselie, foelie, tijm, laurierblad, peperkorrels, 350 g schcnkclvlccs met been, 250 g aardappelen, 150 g witte kool, 100 g wortel, 1 prei, 150 g scldcrijknol met groen, aroma, (rode wijn,) bruin (stok)brood, mosterd, uitjes, augurken, piccalilly; blikje kersen, stukje pijpkaneel, 1 kruidnagel, 7 g gela tine, 0,5 dl kirsch of water, basterdsuiker naar smaak, J dl gele vla (2 dl melk, 10 g custard, 12 g suiker), 0,5 dl slagroom, 10 g basterdsuiker. Breng het water aan de kook met zout, een stukje tel, een takje peterselie en weinig foelie, tijm, laurierblad en peperkorrels en leg er de schenkel in. Laat de massa drie uur trekken en zeef haar Vervolgens. Laat de bouillon koud worden en haal er het vet af. Snijd het vlees in grove stuk ken. Schil de aardappelen en snijd ze in vieren. Verdeel de wittl kool in grove repen, de wortel in stevige schijven, de pr grove ringen en de knolselderij in repen. Kook de aardappe len en groenten gaar in de bouillon en voeg het vlees toe aan de massa. Maak de soep op smaak af met desgewenst rode wijn en presenteer haar met vers brood mosterd, uitjes, augurken en piccalilly. Maak brood knappe-i rig vers door het te besprenkelen met water en daarna tien minuten in een oven te leggen op stand 3 of 150. Laat de kersen in een zeef uitlekken. Vul het sap zo nodit met water aan tot 2 dl en verwarm het, zonder dat he kookt, tien minuten met pijpkaneel en kruidnagel. Weck de gelatine vijf minuten in koud water en los haar vervolgend op in het sap. Voeg kersen, kirsch of water en eventueel basterdsuiker toe en haal er de kruiden uit. Laat de massa staan tot ze lobbig begint te worden, doe haar in een scha; en leg er de met stijfgeslagen room gemengde vla op. Menutip voor maandag: spekschnitzel met zuurkool en aard- appeleh - chocoladevla. JEANNE Oei WOE ARTSEN Lelden: Groep 1: Tan. Janssen, Zwljnenburg, Meyer, R. van Leeuwen, Verhage, Groene- veld en De Ruiter: za. dr. H. Meyer tel. 215510 en zo. dr. J A. Verhage en C.M. Maris tel. 218661. Groep 2: Bergmeyer. Nering Boegel, Van Gent, Taytelbaum, Van Luyk, Klaassen, Rus, Kruis en E. de Lan ge: za. dr. Vlasveld tel. 149298 en zo. dr. A van Luyk tel. 122522. Groep 3: Pleiter. Lely. Smit. W. de Bruijne, J. de Bruijne, Stolk, Jür- gens, Fogelberg en v.d. Muysen- bergh: za. dr. J_W. Lely tel. 120412 BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN Diaconessenhuis: Bezoekuur d gelijks van 16.00 tot 17.00 uur ziekenhuis: Volw Zaaijer, J. de Kanter: de Kanter tel. 311414 en zo. dr. F. Lahr tel. 120347 Groep 5. Jas- perse, Wiersma, Crul, Kooyman, De Jong, Prince, Reinders, D. Hammerstein en A. Hammerstein: za. dr. J. Reinders tel. 760947 en zo. dr. J. Witpaard tel. 217477. tel. 02526-72850. Leiderdorp: z Platteel tel. 01717-5417 Schotanus tel 01717-2356. War mond - Voorhout: za. en zo. huis artsenpraktijk Oosthout tel. 02522- 30697. Noordwijk: za. dr. Immer zeel tel. 01719-12333 en zo. dr. Barnhoorn 01719-12405. Katwijk veen: Praktijk Saeys/van Mierlo- /Roelen/Brock: za. en zo. dr A. Saeys tel. 01713-12217. Alphen: groep 1: za. dr. Wljnmaalne tel. Smeets tel. 32059 en zo. dr. Plag tel. 43896. Hazerswoude-Koude- kerk: za. en zo. dr. E.M. Oosterhof tel. 01714-4848. Benthuizen - Boskoop: za. en zo. dr. R.J.M.P. van Wiechen tel. 01727-4450. Langeraar - Nieuwveen -Ter Aar - Woubrugge (za. 10.00 uur tot zo. 24.00 uur; altijd eerst bellen): za. spreekuur tussen 11.00 en 11.30 en tussen 17.00 en 17.30 uur. Hillegom: za. en zo. dr. E.P. Osin- ga tel. 15613. HOMEOPATHISCHE ARTSEN LEI DEN Waarneemregellng voor D. Koster, C. Juflermans en I. Cowan. De dienstdoende arts is te berei ken via de dokterstelefoon tel. 071- 122222. TANDARTSEN Leiden - Leider dorp - Oegstgeost - Warmond: lenstreek: tel. 02521-12369. Noordwijk: za. en zo. dr. Kopopendraaier tel. 12640. Katwijk: za. en zo. dr. J.H. Reinders tel. 01718-12412. APOTHEKEN Leidon - Leider dorp - Oegstgeest - Voorschoten: Apotheek Reyst, Steen- Loevestein 6. Leiderdorp, tel: 890000. Alkemade: Apotheek Al kemade, open: zat 12-13, 17.30-18 u, zon feestdagen 12.30-13 en 17.30-18 u. Noordwijk - Katwijk - Rijnsburg: Apotheek Sloothaak, Vliet N.Z. 19. Rijnsburg, tel. 01718- 20400. Leidschandam: Apotheek Prinsenhol, Prins Frederlklaan 201, Leidschedam, tel. 070-200999. Noordwijkerhout: za geopend van 9-13. u. en van 17-1" 12-13 u. en 17-18 u ten tel. 3511 of die aenheim: 02522-10169. WIJKVERPLEGING Leiden - Noordwijkerhout De Zilk Voor dapparaat. tel. 02520-16217. Leidschondam: Kruisvereniging, tel. 070-455300. Oegstgeest: Kruisvereniging, tel. 071-177444. DIERENARTSEN Leiden: dr. E.J.M. van der Wouw tel. 071- 764058. Voorschoten - Lcid- scheridam: eigen dierenarts bellen. ook dag. i 15.00-16.00 u. en van 18.30- 19.30 u. en van 19.30-21.00 leen voor vaders. Kinderafdeling dag. 15.00-18.30 u. CCU waking) dag. van I (hartb 4.30 u. i 9.00-1 pleging: dag. van 14.00-14 3 van 18.30-19.00 u. Sport-M Adviescentrum: Spreekuur 19.30-20.30 u. in het St. Elisabeth- ziekenhuis. Endegeost: Di. en 13.00-14.30 u.; zo. 11.00-12.00 en 14.00-15.00 u.; eerste klasse: de gehele dag. Jelgersmakliniek: Jongerenteam: za. en zo. 14.0C 17.00 u. Opname: werkdage 16.45-17.45 u.; za. zo en feestdar 10.00-11.30 en 14.00-16.30 i Team A. C en D: dag. tot 21.00 i met uitzondering van behandeltij den en etenstijden. Academiscd Ziekenhuis: Voor alle patiënten (behalve kinderen) zijn de ren als volgt: Dagelijks 14.15-15.00 u. en 18.30-1 kuur afdeling k mogelijk. Bezoek a patiënten doorlopend bezoik wordt toegestaan kan de hoofdver pleegkundige hiervoor speciale grote kinderen 15.15-17.00, baby zaal en boxenafdeling: volgens spraak met het verpleegkundig 15.00 en 18.30-19.30. Oogheelkun- jelijks 14.30-15.15 u. en 18.30- 19.30 u. Extra bezoek hartbewa- king: 11.00-11.30 u. Extra bezoek vaders kraamafdeling: 19.30-20.30 u. Kinderafdeling 15.00-15.30 u. leen voor ouders 18.00-18.30 u. CENTRALE REGISTRATIE KIN DEROPVANG (Koornbrugsteeg 2, 2311 EK Leiden, tel 254810.) Infor matie over en aanmelden voor deropvang in Leiden. Geopend: t/m vr dag 9-12. Ex, Leic f1 -'-I f - - -E □i Horizontaal: 1 vreugde; 8 dierege- kundig getal; 16 god der liefde; 18 vreemde munt; 20 moerasvogel; 21 zeevis; 22 langwerpig spits brood je; 24 drietenige struisvogel; 25 0.01'liter (afk.); 26 uitroep; 28 voor zetsel; 29 klein kind; 31 zoogdier, 33 rivier in Italië; 34 straatversper ring. Verticaal: 1 sportvereniging; 2 r 2 (afk.); 15 t 19 rooi- 17 boom; 19 weide in hel hooggebergte; 23 per adres (afkj 24 en andere (afk.); 27 roofvis; 30 walkant; 31 paardeslee; 32 tol rouwbeklag (afk. Frans); 33 per dag (afk.). C2 ;wie 61 'v«S 11 hoojd si d d fl "J| Cl -iieü# 21 :aojuoujc!ded i tje g s o s ;83ls P iep e :ei z :qnpjjc!i!q i qeeoqjaA •apeoujeq :°d CE ;dee ie :>|n 68 !u| 82 leqe 92 !p sZ leoiua pz ZZ :uioi 12 :iej 02

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 18