|,Amsterdamned" redde rampjaar voor Nederlandse film
Kunstraad vraagt
onderzoek tekorten
Holland Festival
Politie Leerdam niet
vérder in Hals-zaak
TERUGBLIK OP FILMJAAR '88:
N DRIE JAAR YIER MILJOEN
Het bloedeloze leven
van „JLPe humorist h cc R
(UNST/FILM
CeldócSomant
VRIJDAG 30 DECEMBER 1988 PAGINA 13
DEN HAAGASTA 1 (Spui 27. tel.
463500)O.G.: Willow (al); 13.15.
16.00. 18.45. 21.30. za.
14.00.* ASTA 2 O.G.: Scrooged
(al); 13.15. 16.00. 18.45. 21.30. za.
14.00. ASTA 3 O.G.: Deetlejuice
(al); 13.15. 16.00. 18.45. 21.30. za.
14.00. BABYLON 1 (Winkelcen
trum Babylon, tel. 471656) O.G.:
Who framed Roger Rabbit (al);
14.30, 16.45, 19.00. 21.30. za.
14.30. BABYLON 2 O.G.: Spoor-
loos (16); 14.30. 17.00, 19.30,
21.45. za. 14.30. BABYLON 3
O.G.: White mischief (12); 14.30.
17.00. 19.30. 21.45. za. 14.30.
CINEAC 1 (Buitenhof 20. tel.
630637) O.G.; Moonwalker (al);
13.15, 16.00, 18.45. 21.30. za.
14.00. CINEAC 2 O.G.: Walt Dis
ney's Frank en Frey (al); 13.15.
16.00. 18.45. za. 14.00. Big busi
ness (al); 21.30. CINEAC 3 O.G.:
Die hard (16); 13.15, 16.00, 18.45,
21.30. za. 14.00. METROPOLE 1
(Carnegielaan, tel. 456756) O.G.:
Who framed Roger Rabbit (al);
13.15, 16.00. 18.45, 21.30. za.
14.00. METROPOLE 2 O.G.: Pip-
pi Langkous (al); 13.15. 16.00,
18.45. za. 14.00 De ondraaglijke
lichtheid van het bestaan (al);
20.45. METROPOLE 3 O.G.:
Walt Disney's Frank en Frey (al);
13.15. 16.00. za. 14.00. Coming to
America (al); 18.45. 21.30. ME
TROPOLE 4 O.G.: Moonwalker (al);
13.15. 16.00, 18.45, 21.30. za.
14.00. METROPOLE 5 O.G.:
Midnight run (al); 13.15, 16.00.
18.45, 21.30. za. 14.00. ODEON
1 (Herengracht 13. tel. 462400)
O.G.: Big (al); 13.30, 16.00. 18.45.
21.30. za. 14.00. ODEON 2 O.G.:
Coming to America (al); 13.30,
16.00, 18.45, 21.30. za. 14.00
ODEON 3 O.G.; Pippi Langkous
(al); 13.15. 16.00. za. 14.00. Die
hard (16); 18.45, 21.30. ODEON
4 O.G.: 18 Again (al); 13.30. 16.00.
18.45. 21.30. za. 14.00. STUDIO
1 (Kettingstraat 12b. tel. 656402)
O.G.: Bird (al); 20.00. STUDIO 2
O.G.: Good morning Vietnam (16);
14.15, 19.00. 21.30. STUDIO 3
O.G.: Frantic (al); 19.00, 21.30.
HAAGS FILMHUIS: Zaal 1: Dis
tant voices, still lives; 19.30,
21.45. za.gesloten. Zaal 2: Someo
ne to love; 19.30. za. gesloten.
Zaal 3: 19.30, 21.45. ma. 19.30,
22.00. za. gesloten.Golddiggers of
1935; do. Pal Joey; vr. Network;
zo. Identifizatione di una donna;
ma. The Graduate; di. Retour a la
bien aimée; wo.
O.G.; oudejaarsavond gesloten
NACHTVOORSTELLINGEN
CINEAC 1: 9Vi Weeks (16); za.
00.15. CINEAC 2: Hell raiser
(16); za. 00.15. CINEAC 3: Die
hard (16); za. 00.15.
KINDERVOORSTELLINGEN
CINEAC Walt Disney's Frank
en Frey; 13.15. 16.00, 18.45. za.
14.00. METROPOLE 2: Pippi
Langkous; 13.15, 16.00, 18.45. za.
14.00. METROPOLE 3: Walt Dis
ney's Frank en Frey; 13.15, 16.00.
za. 14.00. ODEON: Pippi Lang
kous; 13.15, 16.00. za. 14.00.
STUDIO 1: Jungle book; 14.30.
STUDIO 3: Bambi; 14.00.
Voor een uitgebreide agen
da, ook voor de komende
dagen, raadplege men
,,UIT", de gratis wekelijkse
bijlage van deze krant.
ALPHEN AAN DEN RIJN EURO
CINEMA I (Van Boetzelaerstraat 6.
tel. 01720-20800): Moonwalker
(al); 12.30, 14.30, 16.30, 18.45.
Frantic (al); 21.15. EUROCINE
MA II: Midnight Run (al); 18.45,
21.30. Frank en Frey (al); 13.00.
15.00, 17.00. EUROCINEMA III:
Who framed Roger Rabbit (al);
13.30. 16.00. 18.30. 21.00. EU-
ROCINEMA IV: Coming to Ameri
ca (al); 18.45, 21.30. Nieuwe avon
turen van Pippi Langkous (al);
12.30, 14.30, 16.30.
De bioscopen in Alphen zijn op
oudjaarsdag 's avonds gesloten;
op nieuwjaarsdag beginnen de
f voorstellingen om 16.00 uur.
LEIDEN* LUXOR (Stationsweg 19,
tel. 071-121239): Moonwalker (al);
14.30. 19.00. Coming to America
(al); 21.15. LIDO en STUDIO
(Steenstraat 39. tel. 124130): Wil
low (al); 14.30. 18.45. 21.15.
Scrooged (al); 19.00, 21.15. Big
(al); 14.30, 19.00, 21.15. Who fra
med Roger Rabbit (al); 14.30,
19.00, 21-15. Frank en Frey (al);
14.30. TRIANON (Breestraat 31,
tel. 123875): De ondraaglijke licht
heid van het bestaan (al); 20.00.
za. zo. ook 14.00. REX (Haarlem
merstraat 52, tel. 071-125414):
Cicciolina in action (16); 14.30,
19.00, 21.15.
De bioscopen in Leiden zijn op
oudjaarsdag gesloten.
KINDERVOORSTELLINGEN
Jungle book; 14.00. De redder-
tjes; 14.00.
WASSENAAR ASTRA (tel.
01751-13.269): Coming to Ameri
ca (al); vr. zo. t/m wo. 20.00.
KINDERVOORSTELLINGEN
Jungle book; vr. t/m ma. wo.
14.00.
"FILM
LEERDAM De politie van Leerdam is geen stap verder geko
men in het onderzoek naar de diefstal van twee schilderijen van
Frans Hals en Ruijsdael uit het museum „het Hofje van mevr.
Van Aerden" in Leerdam.
In de nacht van 12 op 13 oktober werden daar „De lachende
jongen met de bierkruik" van Frans Hals en „Het boslandschap
met bloeiende vlier" van Ruijsdael weggenomen.
Het uitloven van een beloning voor informatie over de diefstal
heeft geen tips opgeleverd. Ook heeft de politie de grijze auto
met Amerikaans uiterlijk die in het weekeind vóór de kunstroof
in het centrum van Leerdam is gezien, nog niet gevonden, aldus
een politiewoordvoerder. Momenteel houden zich nog drie poli
tiemensen met de zaak bezig.
De politie van Leerdam heeft inmiddels wel contact gehad met
de politie van Ede na de roof van drie Van Gogh-schilderijen uit
het Kröller-Müller museum in Otterlo. Beide korpsen hebben
informatie uitgewisseld over de kunstroven.
jïi v
lpianet8" van
^lass en Lessing
et Amsterdamse Muziek
water brengt in de perio-
van 8 tot en met 19 ja-
uari zes keer de nieuwe
,pera van Philipp Glass
nuziek) en Doris Lessing
m ekst) „The making of the
epresentative for Planet
Deze opera ging in de
e van Harry Silverstein
juli in Houston (Texas) in
ereldpremière, de Euro-
epÉese première was in Lon-
aylen opp 9 november; in
,0i eide steden trok de ge-
a lichtmakende produktie
olie zalen. Op deze foto
hristopher Gillett (Nooni),
esley Garrett (Alsi) en An-
rew Shore (Doeg).
FOTO: ZOÉ DOMINIC
•k O
Extra voorstellingen
Gysbrecht en Evita
DEN HAAG De Gysbrecht van Aem-
stel komt vier keer terug in de Konink
lijke Schouwburg. Daarvoor moeten wij
ken de oorspronkelijk geplande voorstel
lingen van Ritter, Dene, Voss; Alkestis
en Woyzeck. De vier extra-Gysbrechts
worden gespeeld 20, 21 en 22 januari,
steeds om 20.15 uur, op 22 januari ook
om 14.00 uur. Het Nationale Toneel heeft
hiertoe besloten op grond van de voort
durend uitverkochte zalen en de enthou
siaste reacties van het publiek.
Ook de Broadway-musical Evita krijgt
meer publiek te verwerken dan aanvan
kelijk werd verwacht. Daarom worden
in het Scheveningse Circustheater twee
extra middagvoorstellingen gegeven, op
21 en 22 januari, respectievelijk om 16.00
en 14.00 uur.
Jess Oppenheimer
(75) overleden
LOS ANGELES Jess Oppenheimer, de
vader van de lang-lopende Amerikaanse,
en ook in Nederland geliefde televisieserie
„The Lucille Ball Show" is op 75-jarige
leeftijd overleden. Oppenheimer werd dins
dag wegens een hartaanval opgenomen in
het Cedars-Sinai Ziekenhuis. Hij stond in
1951 met mede-auteurs Bob Carroll Jr. en
Madelyn Davis aan de wieg van een van de
meest successvolle tv-series uit de geschie
denis, „The Lucille Ball" show. De show
rond het roodharige warhoofd Ball, wordt
nog steeds in een aantal landen vertoond.
Na en periode van vijfjaar als produktielei-
der en hoofdauteur, vertrok Oppenheimer
bij de Lucy-show om later regisseur te wor
den van andere populaire komedies als
„Get Smart" en „All In The Family,"
uu8
.Amsterdamned": draait al drie weken in Amerika.
Al staan er een aantal Neder
landse films op stapel of op
punt van uitkomen („Jan Rap
en z'n maat", „Rituelen", „De
kassière") het klimaat waarin
de Nederlandse film moet
bloeien lijkt voorlopig niet de
benodigde warmte te bieden.
De concurrentie van het met
veel geld gemaakte buiten
landse (lees: Amerikaanse)
produkt is te groot. Een com
merciële film maken met de
zelfde attentiewaarde-bij-voor-
baat lukt maar weinigen
(„Amsterdamned") en finan
ciers zijn er inmiddels al zo
vaak „ingestonken" bij Neder
landse produkties dat er van
die kant ook een steeds grotere
schroom bestaat. De gedachten
gaan (met 1992 in het ver
schiet) dan ook in de richting
van „Europese" co-producties.
Het zouden films moeten zijn
die in meerdere landen hun
geld kunnen terugverdienen.
Helaas is in bijna alle landen
van Europa de eigen filmpro-
duktie op sterven na dood. En
is de concurrentie overal gelijk
en even sterk: Zestig procent
van wat in de Europese biosco
pen draait komt uit Amerika.
Europees fonds
George Sluizers „Spoorloos"
(co-produktie met Frankrijk,
half Frans half-Nederlands ge
sproken) kan een aanwijzing
in die Europese richting zijn.
Maar ook een incident blijken,
mogelijk gemaakt doordat de
bron (Tim Krabbé's boek „Het
Gouden Ei") die twee landen
bijna dwingend voorschreef.
Gunstig in dit verband is in
elk geval het bericht dat de
Europese Commisie een ont
wikkelingsfonds voor film- en
tv-scenario's heeft ingesteld,
waarvoor 2 millioen Ecu's be
schikbaar zijn. Richard Atten-
borough is voorzitter en hij
hoopt honderd projecten per
jaar te kunnen financieren.
Scripts die het eindstation film
niet halen, worden financieel
afgeschreven. Worden ze wèl
geproduceerd dan zal de steun
als eerste uit het produktie-
budget dienen te worden te
rugbetaald.
Bioscoopdag:succes
Het Nederlandse filmpubliek
werd in '88 aangenaam verrast
door de Nationale Bioscoopdag
op 16 mei, toen het voor een
riks naar de bios kon, waar
door er weer ouderwetse rijen
voor de kassa's konden wor
den gesignaleerd. Minder in
het oog lopend - voor zover
überhaupt opgemerkt - was de
postercampagne van de Neder
landse Bioscoopbond onder het
onduidelijke motto „In de bio
scoop vergeet je dat het film
is". Ook internationaal had
filmjaar '88 weinig bouquet.
Attenboroughs' Steve Biko-
film „Cry freedom" en de
„kleinere" anti-apartheidsva
riant van Chris Menges „A
world apart" behoorden tot de
- mede qua strekking - aange
name verrassingen, Scorsese's
„The last temptation of
Christ" zorgde internationaal
voor rellen, maar in Neder
land werd dë film nauwelijks
spraakmakend. De vaste num
mers: Stallone verhuisde naar
Afghanistan („Rambo III") en
wacht op de volgende oor
logshaard voor nummer vier,
Eddie Murphy verhuisde naar
New York („Coming to Ame
rica"), de nieuwe Woody Allen
viel wat tegen en de nieuwe
Spielberg „Empire of the sun"
bleek een stapje verder naar
diens volwassenheid als fil-
Mooiste films van '88 waren
zonder meer Philip Kaufmans
emotionele bioscoopversie van
Kundera's „De ondraaglijke
lichtheid van het bestaan",
Louis Malle's „Au revoir les
enfants" en de zwanezang van
John Huston, „The dead".
Wim Wenders knappe, poëti
sche „Der Himmel über Ber
lin" was zelfs in de filmhuizen
te moeilijk voor een lang le
ven. Opvallend was verder dat
een nauwelijks spectaculaire,
maar hartverwarmende kome
die als Norman Jewisons
„Moonstruck" met zoveel Os
cars ging strijken en het ook
hier goed deed en dat Robert
Redford tegen de stroom in ei
gen land in een film als „The
Milagro beanfield war" maak
te. Lichtpuntjes, al zijn ze
klein en komen ze van ver.
BERT JANSMA
TT.11 11 1 Nelly Frijda,
Corijn Curvers
Q 1 Dorren in „De
John van de Rest met „De humo
rist" van John Osborne. Vertaling
enbewerking: Ger Apeldoorn en
Harm Edens. Regie: John van de
Rest. Muziek: Joep Dorren. Kos
tuums: Miriam Baars. Decor: Huub
van Gestel. Met John Kraaykamp,
Nelly Frijda, Pieter Lutz, Dorijn Cur
vers, Jacqueline Aronson en Joep
Dorren. Koninklijke Schouwburg,
donderdag 29 december, herhalin
gen t/m 1 januari.
Jacqueline Aronson komt voor
elke scène - en dat is tien
maal - in rood korsetje met
een staart van veren op. Een
ondankbare rol omdat zij de
sfeer moet ophouden van het
reeds lang overleden variété.
De hoofdpersoon van „De hu
morist", Eddy Ross, behoort
tot het verleden. John Kraay
kamp speelt hem als verlopen
sarcast.
Het enkele sketchje en liedje
roept een enkele lach op en
open doekjes voor Kraaykamp
zijn aanvankelijk niet van de
lucht. Wat er achter de scher
men plaatsvindt, is andere
koek, een en al ellende. De be
kende traan in de ogen van de
clown krijgt hier het volume
van het water in de Dode Zee.
Schrijver John Osborne si
tueerde „The Entertainer" in
1956, tijdens de Suez-crisis. Be
werkers Ger Apeldoorn en
Harm Edens halen „De humo
rist" naar 1962, toen onze sol
daten in Nieuw Guinea voch
ten. Bij Eddy Ross thuis wordt
bloedeloos gekibbeld tussen
zijn vader, zijn vrouw, zijn
dochter en zijn zoon. Drank
speelt daarbij geen geringe rol
en houdt de stemming op een
laag pitje. Sprongen de vonken
er maar af.
„De humorist" wil maar niet
leuk worden, omdat het stuk
de teloorgang van zo'n variété
artiest toont. Zijn grappen
moeten dus een baard hebben,
anders komt die inhoud niet
over. Osborne en zijn bewer
kers hebben het leven achter
de schermen zo duf gehouden
om te laten zien hoe weinig
uitzicht het leven van arties
ten in de jaren vijftig en zestig
wel had. De zeer realistische
dialogen druipen daardoor van
verveling en mankeren elke
inspiratie.
Geen wonder dus, dat het pu
bliek slechts het qcteren van
Kraaykamp en de zijnen rest.
Nelly Frijda kan de algehele
impasse nog het best aan. Zij
brengt enige nuance in haar
personage en haar spel. De an
deren lijken sterk onder in
vloed van waar de personages
s'teeds naar snakken: drank en
slaap. Naar bloedeloze treurnis
kijken geeft te weinig vreugde
in het eigen bestaan.
PETER SNEL
sterdamned". Wat de Neder
landse film in '88 betreft is
„Amsterdamned" lijstaanvoer
der. Niet om de diepgang van
dit spektakel rond het troebele
Amsterdamse grachtenwater,
maar om de flair 'en de durf
een technisch moeilijke film
„Shadowman
flop van
het jaar
met Amerikaans aandoende
stunts en effecten naar de
smaak van het publiek te mo
delleren. Het Nederlandse lijs
tje was verder onstellend kort
dit jaar. De Nederlandse Film
dagen moesten zelfs met „Ne
derlandse acteurs in het bui
tenland" en twee „Nederland
se" films met „vreemd" accent
stunten: Voornoemde „Han-
na's War" en Piotr Andreyevs
„Spoorloos"; op weg naar de Europese film?
„The unbearable lightness of being": een van de mooiste films van '88.
fi)EN HAAG De Raad
I &or de Kunst heeft mi-
lister Brinkman van
WC gevraagd een on-
lerzoek in te stellen naar
iüe tekorten van het Hol-
amland Festival oyer de ja-
'f^en 1986, 1987 en 1988.
Iet zou gaan om vier mil-
|e(oen gulden.
el
\Mh
Jvorens de bewindsman te
seren over een verhoging
de jaarlijkse subsidie aan
Holland Festival wil de
eerst weten wat de pre-
omvang van de tekorten
wat de oorzaak daarvan is
n of het financiële beleid van
e directie en het bestuur wel
Ded is geweest. De raad ver
last er zich over dat de lei-
ing, op de hoogte van de lo
pende tekorten, haar beleid
niet op tijd heeft bijgesteld.
Directeur A. 's Gravesande
van het Holland Festival zei in
een reactie dat de Raad voor
de Kunst op zijn wenken
wordt bediend. Een onafhan
kelijk accountantsbureau is al
bezig met een onderzoek naar
de financiële positie van het
Holland Festival. Het rapport
zal in januari klaar zijn.
De tekorten over 1985, 1986 en
1987 bedragen volgens 's Gra
vesande in totaal drie miljoen
gulden. Hiervoor heeft de or
ganisatie een dekkende rente
loze lening van het ministerie
gekregen. Het tekort over 1988
schat de directeur op drie ton.
Het Holland Festival werkt
sinds 1947 elk jaar met een te
kort. Dat de schulden nu wat
zijn opgelopen, is volgens 's
Gravesande vooral te wijten
aan de extra kosten die
maakt zijn in verband met de
manifestatie Amsterdam' Cul
turele Hoofdstad in 1987. Mi
nisteriële afspraken hebben
volgens hem verwachtingen
gewekt die later niet zijn nage
komen.
Het Holland Festival krijgt
jaarlijks 1,2 miljoen gulden
van WVC en een half miljoen
van de stad Amsterdam. De
rest van het benodigde bedrag
(3,5 miljoen gulden) moet de
organisatie op andere wijze
zien binnen te krijgen.
's Gravesande rekent in 1990
op een subsidie van het rijk
van 2,4 miljoen en denkt 4,6
miljoen van sponsors te krij
gen.
Dntzag voor
iet monster
Vol ontzag kijken
Vinderen naar het
metershoge pre-
- Ti/storische
„monster", te
zien in het Haag-
se Museon, dat
M tijdens de kerst-
/e vakantie dage
lijks vele duizen
den bezoekers
30 trekt, van jong
1U tot oud. Vaak
esl wordt dit bezoek
1 gecombineerd
^met een bezoek
aan het naastge-
°e legen groot
beeld -theater,
het Omniversum.
,38 FOTO: ANP
ti(L_
iel
PEN HAAG - Het film-
krijgt geen
krans. Het kan de archie-
in als een middelma-
jaar, met te weinig
en meeslepende
En wat de Neder-
film betreft zou je
bijna een rampjaar
kunnen noemen als er
niet „Amsterdamned" was
geweest-.
film van Dick Maas is in
middels in Amerika uitge-
door Vestron Pictures
doet het daar aardig. Voor
niet meer dan dat, want
brengt de film (nu in
derde week) regionaal in
18 theaters uit en
in een land waar
van dit moment
bijna 1500 biosco-
loopt. Maar ter vergelij-
Cannon's „Hanna's war"
Maruschka Detmers
bijna tezelfder tijd uit
doet het minder dan „Am-
„Shadowman" met Tom Hulce
en Jeroen Krabbé. De laatste
film werd de flop van het jaar.
Het rammelende onderduik-
drama gesitueerd in een half-
fictieve oorlog haalde Den
Haag en vele andere steden
Spoorloos: verrassing
Ruud van Hemerts „Honne-
ponnetje" mocht dan de fil
mische fröbelschool vertegen
woordigen, de film deed het
redelijk goed in de bioscopen.
Lily Rademakers' „Dagboek
van een oude dwaas" bleek te
koel en te gekunsteld om eni
ge greep op het grote publiek
te krijgen. Films als „Hersen
schimmen" (met Joop Admi
raal, naar Bernlef) en „De
laatste reis" (Kees Hin over
componist Mathijs Vermeulen)
hadden beide bijzondere kwa
liteiten, maar zouden in de
commerciële bioscoop niets ge
daan hebben. Het waren films
voor het filmhuizencircuit,
mogelijk gemaakt - gelukkig -
.—Te
levisie. Aan het slot van het
jaar kwam George Sluizers
„Spoorloos" als een mooie ver
rassing. Commercieel is de
film weliswaar geen grote
„hit", maar er is publiek voor
dat een goede „mondreclame"
op gang houdt. De film gaat
inmiddels de tiende week in.
