HALT tot over de oren
in vuurwerkvandalisme
Minibankschroef
STAD OMGEVING
„Gezondheidszorg gaat naar de knoppen
Ja
Heerema weigert gesprek
over subsidie Zijloever
r
DONDERDAG 29 DEC£Mbc.k i»aö PAGINA 9
uilnisman
i iwond
IDEN Een 29-jarig
soneelslid van de Leid-
gemeentereiniging is
termorgen rond acht
r gewond geraakt. Zijn
raakte bekneld bij
l legen van minicontai-
s aan de Roosevelt-
lat. Het ongeluk is ver-
tdelijk ontstaan door-
hij met zijn knie de
«installatie op de vuil-
jauto voortijdig in wer-
l stelde. Hij is voor on-
toek naar het Diaco-
^enhuis vervoerd. La-
op de dag kon hij
ttemin toch weer aan
werk.
Basketballende
brugklassers
Een groot aantal brugklassers var
scholen uit de Leidse regio is gisteren
tegen elkaar uitgekomen op het bas-
ketbaltoernooi van de gemeentelijke
schoolsportcommissie. In totaal tra
den 65 ploegen aan. Bij de meisjes
eindigde de Louise de Coligny met
overmacht op de eerste plaats ge
volgd door de teams van het Stedelijk
Gymnasium en de Prins Willem
Alexander Mavo.
Het Stedelijk Gymnasium werd eerste
bij de jongens, gevolgd door de Mon
driaan, de Vlietschans en Bonaventu-
ra (Mariënpoelstraat). De wedstrijden
werden gespeeld in de universitaire
sporthal aan de Wassenaarseweg en
in de zalen van de Agnes scholenge
meenschap aan de Eymerspoelstraat.
FOTO: TEJO RINGERS
Exhibitionist met
pistool aangehouden
LEIDEN Een 33-jarige Leidenaar
is vannacht aangehouden nadat hij
zijn geslachtsdelen aan een bewoon
ster van het Noordeinde had ge
toond. De man droeg toen een pis
tool bij zich. De politie was al eerder
gewaarschuwd omdat de man zich
verdacht zou hebben gedragen op
het Noordeinde. Toen de agenten
arriveerden had hij zich al vertoond
aan de vrouw. Aan zijn riem droeg
de man het vuurwapen in een pis
tooltas. Hij had bovendien scherpe
patronen bij zich. Bij onderzoek
bleek dat hij een ontheffing had
voor het wapen. Het is toch in be
slag genomen. Onderzocht wordt of
de ontheffing moet worden inge
trokken
STRIJKERSIN
BESLAG GENOMEN
LEIDEN Een partij van 2.200 strijkers is
gisteren in een woning in de Lammenschans-
weg in beslag genomen. De strijkers, illegaal
vuurwerk dat aangestreken kan worden als
lucifers, waren het bezit van een 17-jarige
jongen die er in handelde. Behalve de strij
kers nam de politie ook drie pakketten sier
vuurwerk in beslag. De politie trad op na een
tip dat vanuit de woning vuurwerk werd
verkocht. De jongen is aangehouden, maar na
verhoor weer op vrije voeten gesteld. Op
twee plaatsen in de stad zijn gisteren jonge
ren aangehouden die voortijdig vuurwerk af
staken. Rond tien voor half zes ging het om
een veertienjarige jongen, tegen tien voor
acht waren het een achttienjarige en eer-
veertienjarige. De jongeren worden doorver
wezen naar het HALT-project.
LEIDEN Staatssecretaris Heerma wil geen gesprek over de be
jaardenvoorziening Zijloever. Dat was gevraagd door de Leidse
wethouder H. de la Mar en gedeputeerde Boone. Heerema heeft
deze week slechts laten weten dat zijn afwijzing van de subsidie
aanvraag van 1,3 miljoen voor Zijloever definitief is. Een gesprek
vindt hij daarom overbodig.
Alle hoop van Leiden is daarmee nu gevestigd op het beroep dat de
gemeente bij de Raad van State tegen de weigering heeft aangete
kend. De gemeente wilde aan de Zijloever een experiment opzetten
voor de huisvesting van ouderen. In de gekozen opzet zouden ze
zelfstandig wonen, gecombineerd met een aantal voorzieningen
voor hun verzorging.
Gedeputeerde Boone heeft de weigering van Heerma al „bot" en
„ongehoord" genoemd. Hij zegt de afgelopen veertien jaar nog niet
eerder iets dergelijks te hebben meegemaakt. Wethouder De la
Mar had gehoopt in een gesprek Heerma alsnog ervan te overtui
gen van de noodzaak Zijloever te subsidiëren.
alis
Damr.
s veel
vas
1455
Voor
irder
enfon
net
37,30.
opkoe
'ijl
KluH
OUDERS VRAGEN OF ZE HUN KINDEREN LANGS MOGEN STUREN
•lynor
Op
Li
o,
LEIDEN „Er zijn ou
ders die moe zijn van het
waarschuwen en ons bel
len met de vraag of hun
zoon of dochter bij ons
het programma voor de
vuurwerkvandalen mag
volgen". Voor Frans
Bosch is het duidelijk:
het HALT-project waar
jeugdige vandalen te
recht komen slaat enorm
aan, zowel bij de politie
en andere verwijzers als
bij het publiek. Bosch en
zijn collega Els Kooter
zitten deze dagen dan
ook tot ver over hun
oren in het vandalisme.
De oorzaak daarvan is de
horde jeugdige vandalen
die via de politie en an
dere verwijzenden te
recht komt bij „hun"
Buro HALT.
De vuurwerkvandalen, tot op
heden 44 jongens, vormen de
hoofdmoot van het werk in
deze tijd. Het zijn jongeren
die door de politie werden
aangehouden omdat ze vuur
werk vroegtijdig afstaken. Bij
HALT krijgen ze een stan
daardprogramma voorge
schoteld dat bestaat uit het
kijken naar een videofilm en
het schoonmaken van plant
soenen. „Met de vier aanhou
dingen van het kerstweek
einde erbij hebben we sinds
eind november 44 jongens die
vuurwerk afgestoken hebben
bij HALT gehad", meldt
Frans Bosch. „Maar de groot
ste stroom komt in deze da
gen, vlak voor de jaarwisse
ling. Tussen kerst en nieuw
jaar loopt dat denk ik op naar
ongeveer zeventig". Bosch en
zijn collega hebben het ver
schrikkelijk druk. Hij heeft
een dienstverband voor 24
uur per week, „maar we
werken allebei ongeveer 40
uur". Toch wil Bosch van
geen ophouden weten. „We
hebben ervoor gekozen om
het project te laten draaien",
zegt hij in het uur voor hij bij
de politie de gegevens op
haalt van de vier tijdens de
kerstdagen aangehouden af-
stekers van vuurwerk.
Projectteam illegaal vuurwerk heeft succes
LEIDEN Het inzetten van een project
team door de Leidse politie heeft volgens
politievoorlichter D. Graveland succes ge
had. Er werden de afgelopen vier weken
„slechts" enkele tientallen kilo's illegaal
vuurwerk in beslag genomen. Dat is erg
weinig en geeft aan dat het beleid van de
afgelopen jaren succes heeft. Via de men
sen die aangehouden werden wegens het
vroegtijdig afsteken van vuurwerk werd
het verkoopunt van de illegale handel op
gespoord. We hebben de afgelopen maand
maar een paar keer een inval gedaan. Men
weet hoe we werken en de verkopers van
illegaal vuurwerk nemen niet meer het ri
sico om voor een tweede keer gepakt te
worden.
Bij de invallen werden slechts enkele tien
tallen kilo's illegaal vuurwerk onder
schept, waarbij een keer ongeveer duizend
strijkers werden aangetroffen. Strijkrotjes
zijn gevaarlijk vuurwerk en daardoor ver
boden. Hoe gevaarlijk strijkers zijn blijkt
wel uit het ongeluk dat enkele dagen gele
den in Rotterdam gebeurde. Daar explo
deerde een vuurwerkbom in de hand van
een veertienjarige jongen. De jongen raak
te alle vingers van zijn rechterhand kwijt.
Een voorbijganger wist de slagader bij de
duim van de jongen dicht te drukken en
redde daarmee diens leven. Vooral in het
oosten van het land is de import van zoge
heten strijkers merkbaar. De strijkers ko
men uit Duitsland en vinden hun weg met
name via bedrijven en scholen. In Leiden
zijn er volgens de politie en de brandweer
geen ongelukken gebeurd met vuurwerk
en is de overlast binnen de perken geble
ven. „Daar zal echter de komende dagen
wel wat verandering in komen. Vandaag is
de officiële verkoop van start gegaan,
waardoor er veel meer vuurwerk onder de
mensen is dan de voorgaande paar we
ken", meldde een woordvoerder van de
brandweer gisteren.
Er vinden landelijk overigens steeds min
der ongevallen plaats door het afsteken
van vuurwerk tijdens de jaarwisseling. Die
ongevallen zijn ook steeds minder ernstig
van aard. In vergelijking met 1983 zijn die
ongevallen zelfs met 70 procent afgeno-
Volgens de stichting Consument en Veilig
heid en de stichting Ideële Reclame SIRE
is dit mede het gevolg van de door hen ge
organiseerde campagnes waarbij gewaar
schuwd wordt voor de gevaren van het af
steken van vuurwerk. Dit jaar luidt het
motto van die campagne „Verknal je toe
komst niet".
„Dat zou ten koste gaan van
de effectiviteit van het pro
ject", laat de 29-jarige voor
malig jeugdwerker weten.
„De jeugdige vandalen
moeten lik op stuk krijgen".
En dat krijgen de jongens
(„Er zit geen meisje bij") die
vroegtijdig met vuurwerk in
de weer zijn of zijn geweest.
„Direct als de jongens aange
houden zijn, staan ze voor de
keus: óf je wordt voorgeleid
aan de officier van justitie óf
je gaat naar HALT", vertelt
Bosch. „We benaderen daar
op de jongen en overleggen
met de officier van justitie.
Het kind kan vervolgens in
stemmen met de opgelegde
taak of het wordt alsnog via
de normale weg vervolgd".
De procedure bij het vuur
werk is standaard: zo snel
mogelijk op het politiebureau
kijken naar een videoband
en zo snel mogelijk na aan
houding vier uur lang wer
ken in een plantsoen of park.
„Effect heeft het programma
zeker", meent Bosch. „Maar
dat zit 'm niet in het moeten
kijken naar een videoband
en het moeten werken. Het
zijn de dingen er omheen die
bepalend blijken te zijn. Om
bij het videozaaltje te komen,
moeten de jongens over de
afdeling van de surveillance
dienst. De blikken die op ze
gericht worden hebben ef
fect". De videoband die dan
volgt, is niet gericht op vuur
werk. Maar het transplante
ren van huid op het armpje
van een klein meisje zet die
jongens wel aan het denken
over het gooien van vuur
werk. „Uit de eerste reacties
na het vertonen van de film
wordt duidelijk, dat ze zich
wel heel erg bewust zijn van
het gevaar dat een onschul
dig hummeltje loopt als je
met vuurwerk gooit".
Kieperen
Het werken in een park,
waar papier en andere rom
mel opgeruimd moet worden,
blijkt meer te zijn dan het in
leveren van vier uur vrije
tijd. „Het begint al met de
onzekerheid omdat ze niet
precies weten wat ze te
wachten staat en het feit dat
het werk niet leuk is", ver
telt Bosch. Het werk dat ge
daan moet worden, sluit al
tijd aan bij de vorm van van
dalisme die is gepleegd. „Dan
komen die jongens dus te
recht bij plantsoenarbeiders
die ze de hele middag onder
de neus wrijven dat het weg
halen van kletsnat rotjespa
pier helemaal niet zo'n aan
genaam karwei is, maar dat
de mensen van de plantsoe
nendienst daar elke dag voor
opdraaien. Dat is ook lik op
stuk. Horen en voelen dat
wat je aanricht niet een-
twee-drie te herstellen is. Zo
ging het ook bij jongens die
een fiets in het water kieper
den. Die hebben we een mid
dag laten dreggen in een
sloot. Die begonnen aan het
karwei met een houding van
'lekker een middag aan de
waterkant met een haakje
dreggen', maar ze stonden na
een paar uur en met flink
vermoeide armen vol veront
waardiging te brullen dat het
„van de gekke" is dat ieder
een alles maar in het water
smijt. En jongens die met een
stift of spuitbus bij een win
kelier de boel onder geklie
derd hebben, zien en voelen
tijdens zo'n middag schuren
met een staalborstel hoe
moeilijk de schade die ze
aanrichten weer te herstellen
is. Als ze dan twee middagen
moeten werken, ga ik kijken
bij de muur die ze eerder
schoongemaakt hebben. Als
die weer onder zit, dan laat
ik ze die muur nogmaals
schrobben. Dan bekruipt ze
het gevoel dat een winkelier
ook krijgt als hij na elk
weekeinde zijn winkel be
smeurd ziet. Maar ze willen
de muur dan vaak helemaal
schoon afleveren".
Een kans
Tijdens het vertellen blijkt
overduidelijk dat projectme-
dewerkeer Bosch heilig ge
looft in de aanpak van de
HALT-projecten. „Het is con
fronterend en voor zover als
ik het kan bekijken, heeft de
aanpak resultaat. De naar
HALT gestuurde jongeren
krijgen eenmaal de kans om
aan gerechtelijke vervolging
te ontkomen en dat lijkt me
heel reëel", meent Bosch.
„Als het de eerste keer niet
aanslaat, is er geen enkele re
den aan te nemen dat het een
tweede keer wel lukt".
Na de kerst- en nieuwjaars-
drukte gaan de medewerkers
van HALT zich bezighouden
met de effecten van de aan
pak op langere termijn. „En
met een mogelijke uitbrei
ding van het aantal uren",
vult Bosch aan. „HALT
wordt steeds bekender en
daardoor wordt er ook veel
meer naar de projecten ver
wezen. We redden het echt
niet meer met de toegewezen
ERIK HUISMAN jongeren weten vaak niet wat ze aanrichten met het afsteken van vuurwerk.
ÏIEUW ZIEKENFONDS BUNDELT KRACHTEN TEGEN PLAN DEKKER
.EIDEN „Als de plan
van de commissie
lekker werkelijkheid
/orden gaat de gezond-
leidszorg naar de knop-
Die uitspraak deed
irecteur R.H.M. Hen
riks van het Centraal
liekenfonds Haarlem-
ïermeer, Rijnland en
Aangrenzende Gebieden
CZH) gisteravond na de
ndertekening van de fu-
ieovereenkomst met het
legionaal Ziekenfonds
ieiden-Alphen (RZLA).
)e fondsen zijn gefuseerd
de Onderlinge Waar-
lorgmaatschappij Zorg-
rerzekeraar Hollandsch
lidden U.A. (ZHM).
fusie is mede tot stand ge
nen om beter te kunnen
ancurreren met particuliere
erzekeraars, de toekomstige
renten van de zieken-
rndsen. Volgens Hendriks
ordt de kwaliteit van de ge-
mdheidszorg danig aangetast
n de toekomst geen ver
leer is tussen fondsen en
articuliere verzekeraars. Het
eit dat zij naar alle waar-
:hijnlijkheid concurrent wor
den betekent volgens Hen
driks dat de fondsen hun „na
tuurlijke sociale karakter
noodgedwongen moeten opge-
Hendriks: „Mensen boven de
50 zijn duur voor particuliere
verzekeraars. Die beconcurre
ren elkaar op leven en dood
om jonge mensen binnen te
halen. Ouderen worden zoveel
mogelijk geloosd. De fondsen
zijn er nu nog voor iedereen:
jong en oud, en hebben een
duidelijke sociale instelling.
De plannen van de commissie
Dekker dwingen ons echter
dezelfde handelwijze te gaan
volgen als de particuliere
maatschappijen en dat willen
wij helemaal niet. Op die ma
nier gaat de gezondheidszorg
naar de knoppen".'En hij ver
wijst naar de gevolgen van dat
systeem in Amerika: „Daar
zijn 50 miljoen mensen onver
zekerd. Dat is toch ongeloof
lijk".
Directeur J.C.H. Kool van het
RZLA (en algemeen directeur
van het nieuwe fonds) sluit
zich van harte aan bij de zwa
re kritiek: „Dat nieuwe sy
steem dreigt de ondergang van
onze zorgplicht te worden".
Verzakelijking
De plannen van de commissie
Dekker waren oorspronkelijk
niet de aanleiding om over een
fusie te gaan praten. Hendriks
en Kool staken eind '85 voor
het eerst de koppen bij elkaar
om in te spelen op de fusie
drift van andere ziekenfond
sen. Een sterkere organisatie
werd voor beide fondsen
steeds meer noodzakelijk.
Kool: „Deze fusie lag voor de
hand, omdat onze gebieden el
kaar overlappen. Samenwer
king zou het werk een stuk ef
ficiënter kunnen maken". De
besturen van RZLA en CZH
gaven in de tweede helft van
1987 hun fiat aan de samen
werkingsplannen, die echter
pas na ruim een jaar onder
handelen in een fusie resul
teerden.
De gedwongen verzakelijking
die de ZHM te wachten staat
heeft vergaande gevolgen voor
het personeel. Onderzoek wees
uit dat Leiden de ideale loka-
tie is voor het hoofdkantoor.
Dat betekent dat zo'n 150 van
de 190 personeelsleden van het
CZH, waarvan het hoofdkan
toor in Amstelveen is geves
tigd, naar Leiden moeten ver
huizen. In Amstelveen blijft
slechts een regiokantoor, naast
bijkantoren in Alphen, Kat
wijk, Noordwijk en Hoofddorp
(waar nog een geschikte ruim
te moet worden gevonden).
Hendriks: „De nadelen van
een langere reistijd Amstel
veen ligt 41 kilometer van
Leiden en gedwongen ver
huizingen wogen minder
zwaar dan de zekerheid van
continuïteit. Als we niet wa
ren gefuseerd, dan hadden we
over 10, 15 jaar wellicht niet
meer bestaan. Al moet ik zeg
gen dat het door de nadelen
voor ons een fusie met ge
mengde gevoelens is geweest.
Beslist". De bonden zijn ak
koord gegaan met het sociaal
plan voor de werknemers.
Hobbels
Hendriks verwacht dat men
sen ontslag zullen nemen door
de reis- en verhuisproblemen.
„Gedwongen ontslagen vallen
er niet. Er zullen zeker banen
verdwijnen, maar we willen
die mensen graag omscholen".
Om in te kunnen spelen op de
veel meer marktgerichte bena
dering (Kool: „Iets waar wij
nu volslagen mee onbekend
zijn") is het RZLA reeds een
managementcursus gestart.
Die moet aan het licht bren
gen welke, jongere, werkne
mers geschikt zijn voor derge
lijk werk.
Als gevolg van de concurren
tiestrijd zullen er bij de ZHM
beslist meer banen ontstaan, is
de overtuiging van Hendriks.
„Kijk maar de naar de particu
liere verzekeraars: die hebben
twee maal zoveel personeel als
wij. Waar wij nu bij voorbeeld
nog met verzamelnota's wer
ken, krijgen zij voor iedere pa
tiënt één nota opgestuurd. Dat
brengt veel meer administra
tief werk met zich mee. Wij
krijgen daar ook mee te ma
ken". Nu werken er bij de
CZH 190 man en bij het RZLA
200. Bij het CZH zijn 227.000
mensen verzekerd, bij het
RZLA 180.000.
Beide directeuren verwachten
dat de fondsen, na de gebrui
kelijke moeilijkheden vlak na
een fusie, het goed met elkaar
zullen kunnen vinden. Kool:
„Dit is de vijfde fusie die ik
meemaak. Er zijn in het begin
altijd hobbels door verschillen
in cultuur. Toen Leiden en Al
phen in 1985 fuseerden, bleek
dat ook; Leiden was veel zake
lijker dan Alphen. Maar nu,
drie jaar later, is daar niets
meer van te merken. De
scherpe kanten zijn er na een
half jaar af".
Hendriks: „Ik denk dat de on
derlinge band bij het RZLA
veel sterker is dan bij ons. Wij
gaan alleen zakelijk met el
kaar om. Maar dat hoeft een
vlotte integratie niet in de weg
te $taan".
„Er komen nog
veel meer fusies"
LEIDEN De fusie tussen
het RZLA en het CZH is ze
ker niet de laatste in de we
reld van verzekeraars tegen
ziektekosten. Dat is de stellige
overtuiging van de directeu
ren Kool en Hendriks. „Als
ziekenfondsen en particuliere
verzekeraars op dezelfde voet
komen te staan en moeten
concurreren om klanten zul
len de krachten beslist verder
worden gebundeld", stelt Hen
driks. Kool verwacht dat al
lerlei fusies zich zullen voor
doen. Net alleen tussen fond
sen, maar ook tussen fondsen
en particuliere maatschappij
en, zowel uit Nederland als uit
het buitenland, wanneer de
Europese grenzen in 1992
opengaan. Op dit moment be
staan er nog geen concrete
plannen en zijn ook nog geen
onderhandelingen gaande, al
dus de directeuren. Zij ver
wachten dat die op z'n vroegst
op gang komen als er defini
tieve duidelijkheid ontstaat
over de realisering van de
plannen van de commissie
Dekker.
Kool noemt die onduidelijk
heid over de realisering van
de voorstellen van de commis
sie „bijzonder iri
lijk". „Wij gaan
er van alles gaat gebeuren,
maar vast staat er nog veel te
weinig. Ik voorzie grote pro
blemen als wij daar plotseling
mee worden geconfronteerd".
kwa-
Deze minibankschroef
voorkomt dat u een hand
tekort komt bij
bijvoorbeeld
modelbouw of andere
fijne' karweitjes. Hij
is voor u als u een
nieuwe
abonnee aanbrengt.
De nieuwe abonnee
krijgt de krant de
eerste twee weken gratis.
Noleer als nieuwe abonnee ingaande -
Naam:
Voorl.:
Postcode/plaats:
Telefoon
Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis.
Daarna wordt het abonnementsgeld betaald per
P maand automatisch betalen f 24,24
kwartaal per acceptgiro f 72,34
Stuur als dank het bankschroefje naar
Naam:
(voor controle bezorging)
Adres:
Postcode/plaats:
Leidse Courant, .Antwoordnummer 998,2500 VD Den h
CcicLcSoutont
L'üi
