i
Lockerbie verandert in oorlogszone
R
19-Jarige Boeing overleefde 16.500 landingen
tanley Rensch vrijgelaten
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Rechter legt beslag op villa's Mobutu
- IflTENLAND
£cidócSou«Mvt
DONDERDAG 22 DECEMBER 1988 PAGINA 5
■th 31 januari
r de rechter
IGTON Op 31 ja-
begint in Washing-
het proces tegen Oli-
North, de ex-mede-
•ker van het Witte
s die er van verdacht
■dt de Nicaraguaanse
itra's aan geld gehol-
i te hebben. Het geld
tond uit de winst op
verkoop van wapens
Iran, in ruil waar-
Washington gijze-
het
se ka-
zo
Ach'-
een! - -
recept' rs- >n Libanon hoopte
Jullie
over
thema fen.
zo
krijgen. Men
mt aan dat het proces
aantal maanden gaat
Ook drie religieuze
partijen in coalitie
JERUZALEM De nieuwe Israëli
sche regering van premier Shamir be
staat behalve uit het Likudblok en de
Arbeiderspartij uit drie kleine reli
gieuze partijen. De Shas, de Agudat
Israël en de Nationaal-Religieuze Par
tij besloten gisteren tot de nieuwe re
gering van nationale eenheid toe te
treden. De drie partijen krijgen vier
ministersposten. Likud en de Arbei
derspartij bezetten elk elf zetels in het
kabinet, dat vandaag het vertrouwen
heeft gekregen van het parlement.
Daarna stelde de nieuwe/oude pre
mier zijn ministersploeg voor aan pre
sident Chaim Herzog.
Evacuatie Armenië voltooid
MOSKOU De Sovjetautoritei
ten hebben de evacuatie voltooid
van bejaarden, vrouwen en kin
deren uit het door een aardbe
ving getroffen gebied in Arme
nië. In totaal zouden 86.400 men
sen per vliegtuig of trein uit het
rampgebied zijn vertrokken. Vol
gens officiële woordvoerders mo
gen zij terugkeren „zodra men de
gevolgen van de aardbeving te
boven is". In de Sovjetmedia is
de afgelopen dagen opnieuw kri
tiek geuit op het trage verloop
van de reddingsacties en de wijze
waarop de autoriteiten omspron
gen met de hulp uit het buiten
land. Die hulp duurt overigens
nog steeds voort. Zo vertrok gis
teren vanaf Schiphol een mobiele
telefooncentrale van Nederlandse
makelij naar Armenië. De cen
trale is voor onbepaalde tijd door
de fabrikant APT-Nederland aan
de Sovjetunie ter beschikking ge
steld. De centrale is bedoeld als
tijdelijke vervanging van de ver
woeste telefooncentrale van de
stad Leninakan. Vijf medewerke-
res van het bedrijf zijn met de
centrale meegereisd. Aan boord
gingen verder dekens en andere
goederen om de circa 500.000
daklozen in het rampgebied te
gen de winterkou te beschermen.
Op Tweede Kerstdag zal een
nieuwe zending hulpgoederen
per Boeing-747 naar Jerevan
worden gevlogen.
De in containers verpakte centrale verdwijnt aan i
sche Antonov-22, het grootste vrachtvliegtuig ter v
Politie Londen ondekt
bommenfabriek IRA
LONDEN In Groot-Brittannië is een lande
lijke zoekactie gestart naar twee vermeende
IRA-terroristen. De douane op de lucht- en g
zeehavens zijn in staat van paraatheid ge-
barcht. „De twee zijn zonder twijfel gewapend
en zeker gevaarlijk", aldus een woordvoerder.
Het publiek is gewaarschuwd op te letten en
alle verdachte pakjes en tassen op straat en in
openbare gebouwen te melden. De klopjacht
volgt op de ontdekking, gisteren in een flat in
het zuiden van de hoofdstad, van een complete
bommenfabriek annex wapenarsenaal. Naast
veel wapens is een „aanzienlijke hoeveelheid"
Tsjechoslowaakse Semtex-explosieven gevon
den. De IRA maakt hiervan veelvuldig ge
bruik. Door de vondst is de vrees toegenomen
dat de IRA van plan is tijdens de feestdagen in
Groot-Brittannië bomaanslagen te plegen.
ekere
Dp toe
speci-
ieder
lig de
komst
n van
zitten
kun-
ie-
t nou
t zelf
kie-
John
Vervolg van de voorpagina)
ONDEN/LOCKERBIE
De normale vliegroute
onden-New York gaat
an de Britse hoofdstad
aar het grensgebied tus-
in Schotland en Enge-
nd. Daar begint de
versteek van de Atlanti-
:he Oceaan. In gewone
nstandigheden bevindt
en jumbo-jet zich dan op
?n hoogte van nagenoeg
300 meter. Toen hij gis-
•ravond Lockerbie be
ukte moet de veronge-
ikte 747 aanzienlijk la-
?r zijn geweest, want hij
te pletter tegen een
euvel en spatte bran-
end uit elkaar.
„De
ls te
in
aan-
hoef
kan
ver
lagen
'rakstukken en lijken wer-
in verspreid over een opper-
akte van 10 vierkante mijl.
getroffen woningen en het
mzinestation in het centrum
stadje Lockerbie
randden volledig uit. Op bij-
5 km afstand van de plaats
aar de ravage het zwaarste
ligt ergens in een veld een
root stuk van de vliegtui-
omp. Het heeft een kuil ge-
aakt van 6 meter diepte en
el 30 meter lengte,
lucht Pan Am 103 vertrok
Mo- steravond met 25 minuten
irtraging om 18.25 plaatselij-
i tijd (19.25 Nederlandse tijd)
anaf de luchthaven Heath-
>w bij Londen voor een
kan lucht naar het John F. Ken-
en edy vliegveld bij New York.
die et verdween volgens de
ritse luchtvaartdienst 54 mi-
dat uten na het vertrek van de
taak idarschermen.
zijn
des-I Jhn Glasgow. die et onge-
iriër
illOr
iutie
In het Schotse grensplaatsje Lockerbie, dat slechts een paar duizend inwoners kent, is een kwart van de woningen verwoest.
Luchtrampen vanaf 1980
AMSTERDAM Het ongeluk met de Boeing 747 gis
teren in Lockerbie vormt een trieste aanvulling op de
lijst grote luchtrampen.
Een greep uit de vliegtuigongelukken vanaf 1980:
Augustus 1980 - Als de pas opgestegen Lockheed L-1011 Tristar
van de Saudiarabische luchtvaartmaatschappij brandend neer
stort, komen 301 mensen om het leven.
December 1981 - Een DC-9 van de Joegoslavische maatschappij
Inex-Adria vliegt bij een dagtocht van Corsica nabij de lucht
haven van Ajaccio tegen een berg. Het ongeluk kost alle 174
inzittenden het leven.
September 1983 - Een Boeing 747 van de Koreaanse lucht
vaartmaatschappij Korean Airlines wordt neergeschoten door
een Sovjetrussisch gevechtsvliegtuig na door het Russische
luchtruim gevlogen te zijn. Alle 269 passagiers en bemannings
leden komen hierbij om het leven.
Juni 1985 - Een Boeing 747 van Air India stort ten zuidwesten
van Ierland in de Atlantische Oceaan. Door de explosie komen
alle inzittenden om het leven.
Augustus 1985 - Een Boeing 747 van de Japanse JAL veronge
lukt als deze tegen een berg te pletter slaat. Van de 524 inzit
tenden vinden 520 mensen de dood.
Mei 1987 - Een Iljoesj.in-62 van Sovjetmakelij van de Poolse
luchtvaartmaatschappij LOT, op weg van Polen naar New
York stort bij vertrek van het vliegveld van Warschau neer in
een bos. Dit kost aan 183 mensen het leven.
Augustus 1987 - Een MD-80 van de maatschappij Northwest
Airlines stort kort na vertrek vanuit Detroit (VS) neer. 156
mensen vinden de dood.
Augustus 1987 - Vlak voor de landing op het toeristische eiland
Phuket, Thailand, stort een Thaise Boeing 737 in zee. Dit onge
luk kost aan alle inzittenden het leven.
November 1987 - Een Zuidafrikaanse Boeing 747 stort neer in
de Indische Oceaan, waarbij alle 160 passagiers en bemannings
leden om het leven komen.
Juli 1988 - Een Iraanse Airbus A-300 met 290 mensen aan
boord wordt boven de Golf neergeschoten door de Amerikaan
se militaire kruiser Vincennes, die het vliegtuig aanziet voor
een vijandig Iraans gevechtsvliegtuig.
December 1988 - Een Boeing 747 van de Amerikaanse lucht
vaartmaatschappij Pan Am stort neer op het stadje Lockerbie
in Schotland. Voor het leven van alle 258 inzittenden wordt
gevreesd.
ik zag gebeuren, vertelde:
We probeerden in de buurt
van het vliegtuig te komen,
naar het was één grote vuur-
ee. Er lagen geen lichamen,
daar ik denk niet dat iemand
laar levend uit is gekomen.
)e hele weg stond in brand
n was helemaal overdekt
net smeedwerk, tuinhekken
wrakstukken van het
liegtuig, maar dat waren
een grote stukken". Glasgow
ei dat het vliegtuig een weg
lad geraakt en zo'n 1500 me
er was doorgeschoven voor
iet explodeerde.
,Er was een verschrikkelijke
xplosie", zei Mike Carnahan,
lie het zag gebeuren. „Ik zag
illeen vlammen en vuur. Ik
verschillende huizen te-
de lucht afgetekend
vaarvan het dak volkomen
(erdwenen was, alles wat ie
ag was brandend hout en de
esten van de huizen",
luto's vlogen in brand en er
instonden verkeersopstoppin
gen, waardoor ambulances en
reddingsploegen moeilijkhe
den ondervonden om bij de
plaats van het ongeluk te ko
men. BBC-programma-maker
Wallace Trail, die toevallig in
Lockerbie was, vertelde dat
het een enorme chaos was in
het dorp. Alle wegen waren
geblokkeerd en de meeste te
lefoons afgesloten. In het zui
den van het dorp stond een
heel huizenblok in brand. „Ik
heb er minstens zeven geteld
en er is een grote krater langs
de A74, de snelweg van Glas
gow naar Carlisle", zei hij.
De reddingswerkers staan
vrijwel machteloos. „Van een
reddingsoperatie is geen spra
ke meer. Het enige wat we
nog kunnen doen is de lijken
bergen", zegt een woordvoer
der van de Royal Air Force,
die de reddingsoperatie coör
dineert.
Geëvacueerd
huizen in Lockerbie verwoest
of zwaar beschadigd. Meer
dan 300 inwoners van het
plaatsje zijn geëvacueerd.
„Wij dachten dat de aarde
beefde. Maar het beefde bo
ven ons", vertelt Cathy Gil
more. „Wij zagen een enorme
vuurbal. Het huis beefde, alles
beefde". Marion Peel was aan
het tanken toen de Boeing
neerstortte. „Er was een enor
me klap en daarna een grote
vuurzee. In een mum van tijd
vlogen de brokstukken overal
rond. Ik stapte uit de auto en
maakte me uit de voeten".
George Gilston was op dat
moment net zijn hond aan het
uitlaten. „Het is verschrikke
lijk. In de huizen in de buurt
van het tankstation wonen
voornamelijk oudere men
sen". Gilston bleef ongedeerd;
de wind blies de vlammen
weg van de plek waar hij zich
bevond.
„De inwoners zijn verdoofd.
Velen van hen kunnen geen
woord zeggen, verkeren in
een shock-toestand", zegt Ail-
sa MacMillan.
SEATTLE De Boeing 747 van Pan Am
die gisteravond neerstortte in Schotland
werd bijna negentien jaar geleden in
dienst genomen en naderde de leeftijd
dat dergelijke toestellen extra onderhoud
nodig hebben.
De verongelukte 747-100 was het vijftien
de toestel van het type dat werd gebouwd
en werd in februari 1970 overgedragen
aan Pan Am. Boeing-functionarissen
schatten dat het toestel in de afgelopen
twee decennia rond 72.000 vlieguren
heeft gemaakt en ongeveer 16.500 starts
en landingen. „Dat aantal landingen
wordt als veel beschouwd", verklaarde
woordvoerder Jack Gamble van Boeing.
„Het economische leven van de 747 is
ontworpen voor 20.000 starts en landin
gen en 60.000 vlieguren in ruwweg 20
jaar. Vanaf dat moment vereist het vlieg
tuig steeds meer onderhoud en wordt het
duurder voor de luchtvaartmaatschap-
pij".
De structuur en samenhang van vliegtui
gen verzwakt naarmate het aantal starts
en landingen oploopt, omdat wijzigingen
in de cabinedruk metaalmoeheid met
Het verongelukte vliegtuig van Pan Am was er een van het type Boeing 747 Jumbo-iet
FOTO: AP
zich mee brengen. Maar, aldus Gamble,
er is geen reden aan te nemen dat het
toestel niet meer luchtwaardig was. „Als
je alles doet wat je moet doen, zou het
vliegtuig altijd betrouwbaar moeten zijn,
maar het kost dan meer".
Boeing heeft Pan Am in totaal 208 vlieg
tuigen verkocht, waaronder 45 van de
verscheidene types 747. De afgelopen 20
jaar heeft de fabrikant over de hele we
reld 710 Boeings 747 jumbo-jet" ver
kocht, waarvan er 18 verloren gingen
door verscheidene oorzaken, variërend
van ongelukken tot terroristische aansla
gen. Maar het verloren gaan van een
jumbo-jet betekent bijna altijd een grote
luchtvaartramp omdat de toestellen zïjn
ontworpen om meer passagiers te vervoe
ren. De vloot 747's heeft over de hele we
reld in totaal 4,9 miljoen starts gemaakt
en zo ongeveer 893 miljoen passagiers
vervoerd.
Jaruzelski
haalt bezem
door Poolse
partijtop
WARSCHAU Het cen
traal comité van de com
munistische partij in Po
len heeft een aantal wijzi
gingen aangebracht in de
partijleiding, waardoor de
positie van de hervor
mingsgezinde stroming is
versterkt. Zes leden van
het Politburo verloren
hun zetels.
De belangrijkste nieuwe be
noeming is die van Stanislaw
Ciosek, een vertegenwoordiger
van de liberale vleugel, die re
gelmatig heeft onderhandeld
met Solidariteits-voorzitter
Lech Walesa.
Haaks op de wijzigingen in de
partijtop staan de uitlatingen
van de Poolse onderminister'
van binnenlandse zaken, Wla-
dyslaw Pozoga. Hij uitte felle
kritiek op het onlangs door de
oppositie opgerichte „Burger-
comité". Pozoga schamperde
dat het Burgercomité, dat on
der leiding staat van Solidari-
teit-voorzitter Lech Walesa,
„er zelfs van droomt een alter
natief voor parlement en rege
ring te worden". De ondermi
nister, wiens toespraak door
de televisie werd uitgezonden,
keerde zich verder tegen de
„extremisten" in het verboden
vakverbond Solidariteit, die
„tegen de nationale verzoe
ning zijn en anarchie zaaien"
in het land. Pozoga sprak zich
uit tegen erkenning van Soli
dariteit omdat het vakverbond
uit is op „omverwerping van
de regering".
De toespraak van Pozoga en
de nieuwe benoemingen weer
spiegelen de bittere strijd tus
sen de orthodoxe en de her
vormingsgezinde vleugels van
de partij, die haar aanzien pro
beert op te vijzelen. De conser
vatieve stroming verzet zich
met hand en tand tegen pogin
gen van partijleider Wojciech
Jaruzelski en andere gematig
de leiders de partij te hervor
men.
Vrouw met aids
krijgt celstraf
MOSKOU Een Russische
vrouw die wist dat ze met aids
besmet was, is tot vier jaar cel
veroordeeld omdat ze zich
niets had aangetrokken van de
opdracht van haar artsen af te
zien van seksuele contacten.
Volgens de rechtbank heeft ze
willens en wetens de dodelijke
ziekte verspreid. De 31-jarige
vrouw, „Olga L.", is de eerste
inwoner van de Sovjetunie die
is veroordeeld onder de stren
ge wetten die in 1987 zijn inge
voerd om verspreiding van
aids te voorkomen.
RAMARIBO Hoe-
1 de Surinaamse activist
de mensenrechten
inley Rensch is vrijgela-
heeft hij een verbod
legd gekregen om
ar het binnenland van
riname te gaan.
wilde vannacht nog niets
gen over de rechtmatigheid
deze maatregel en of hij er
iets van aan zou trekken.
„Ik heb nog niets op papier",
zei hij, eraan toevoegend dat
zijn advocaten de zaak verder
nog moeten uitzoeken. Rensch
beschouwt zijn vrijlating wel
als' een „aanwijzing dat de
zaak nu is afgelopen".
Rensch werd zaterdag 10 de
cember bij terugkomst in Suri
name uit de Verenigde Staten
gearresteerd. Tegen Rensch
zouden belastende verklarin
gen zijn ingebracht door vier
mensen, die eerder in Surina
me waren gearresteerd wegens
vermeende betrokkenheid bij
de activiteit van het Jungle
commando van Ronnie Bruns-
wijk.
Rensch zei in de diverse ge
vangenissen waar hij tien da
gen heeft doorgebracht „goed
te zijn behandeld". Over de
beweringen van de vier ge
vangenen die tegen hem belas
tende verklaringen hebben af
gelegd, zei hij dat deze niet
kloppen.
Het Pinguïnland van Professor Lupardi
Hij gaat echter eerst naar de kloof, waar hij „De Vrijheid"
achtergelaten. Gelukkig, het scheepje ligt er nog. En ook
hij hier in de buurt de pinguïnhuid, waarmee hij uit zijn ge-
_enschap is ontsnapt. „Dat kan weer te pas komen!" mom
hij en hij neemt de vogelhuid mee. Dan schakelt hij een klei-
ontvanger in met richtingzoeker en, al luisterend waar hij de
nder het hardst ontvangt, loopt hij in die richting. De tem-
ir is nu al lange tijd ver onder nul en het is zeer koud. De
prachtige gewassen van prof. Lupardi zijn dan ook bevroren: de
bomen zitten dik onder de rijp en van de bladeren hangen zware
ijspegels. En dan te bedenken dat een paar dagen geleden hier
alles nog in volle bloei stond... Rob loopt verder. Het geluid in
zijn koptelefoon wordt al hoe langer hoe harder, tot hij plotseling
op een enorme mast stoot. Dat moet de antennemast van de
stoorzender zijn. want in welke richting Rob zijn raamantenne
ook draait, het geluid blijft even krachtig.
CONFLICT BELGIË-ZAÏRE VERSCHERPT
(Van onze correspondent)
BRUSSEL De betrek
kingen tussen België en
zijn voormalige kolonie
Zaïre zijn opnieuw in een
uiterst kritieke fase be
land, nadat een rechter in
Brussel beslag heeft laten
leggen op een aantal vil
la's van de Zaïrese presi
dent Mobutu in en om
Brussel.
Een Belgisch bedrijf dat op de
Zaïrese staat nog een vijftien
jaar oude vordering heeft van
vijftig miljoen frank (bijna
drie miljoen gulden) hoopt op
deze manier terugbetaling vei
lig te stellen.
Het nieuws over de beslagleg
ging, door de Zairese regering
uitgelegd als een belediging
van haar staatshoofd, droeg er
mede toe bij dat de Belgische
minister van buitenlandse za
ken Leo Tindemans enkele
uren later het volledige échec
van zijn vredesmissie naar
Zaïre moest erkennen. Tinde
mans vertrok zondagavond
met een speciale opdracht naar
de Zaïrese hoofdstad, om in
twee persoonlijke gesprekken
met Mobutu de grondig ver
peste sfeer tussen België en de
vroegere kolonie te verbete
ren.
De villa's waarop gisteren be
slag werd gelegd, in de Brus-
Een van de buitenhuisjes van de Zaïrese president Mobutu in België, waarop een rechter in Brussel
gisteren beslag heeft laten leggen.
selse randgemeente Sint Gene-
sius-Rode en in Waals Bra
bant, vertegenwoordigen een
waarde van een kleine twee
honderd miljoen frank (elf
miljoen gulden). Door de
beslaglegging kan Mobutu zijn
bezittingen niet verkopen of.
zoals hij van plan was, aan de
Zaïrese staat schenken.
Met dat demonstratieve gebaar
wilde het Zaïrese staatshoofd
zijn ongenoegen uiten over de
hetze die in zijn ogen de Belgi
sche pers tegen hem voert. De
Belgisch/Zaïrese verhoudin
gen zijn hierdoor al een paar
weken uiterst gespannen. De
berichten in de Belgische me
dia over Mobutu waren het ge
volg op het Belgische besluit
een deel van de schulden van
zijn voormalige kolonie kwijt
te schelden.
