oetafdrukken rond
jCröller-Müller
oorlopig enige spoor
,De Aardappeleters"
looiste Van Gogh uit
[ollandse periode
Nederlandse kunst
keert vaak terug
fJitstoot schadelijke stoffen
jnoet met 70 tot 90% omlaag
Procureur-generaal wil meer
informatie over abortus-kwestie
?AGI \JNENLAND
CcidócScHvumt
DINSDAG 13 DECEMBER 1988 PAGINA 3
Jmiddeling
l/ltagmoederschap
>rdt strafbaar
I HAAG Op het ministerie van
wordt een wetsontwerp voor
al om beroeps- of bedrijfsmatige
(ddeling met betrekking tot draag-
ierschap strafbaar te stellen. Mi-
1 Korthals Altes heeft zijn collega
Je Bondsrepubliek inmiddels ge-
op welke gronden er is opge-
ifn tegen een bemiddelingsbureau
ïtankfurt, dat nu vanuit Nederland
bert Het openbaar ministerie gaat
I ook zonder het handvat van de
[ye wet al kan worden opgetreden
het bureau wegens mogelijke
reding van artikel 151 a van het
joek van strafrecht.
Geld voor centrum
zeldzame huisdieren
DEN HAAG Minister Braks
van landbouw en visserij heeft
een subsidie van 300.000 gul
den verleend aan de Stichting
Zeldzame Huisdierrassen, die
daarmee in Leek een centrum
wil oprichten. Braks hoopt
met de subsidie het behoud en
gebruik van zeldzame land
bouwhuisdieren, bijvoorbeeld
voor het beheer van natuur
terreinen, te bevorderen. Het
gaat om de grote landbouw
huisdieren paarden, schapen
en runderen. Een zeldzaam
landbouwhuisdier is bijvoor
beeld de Lakenvelder, een koe
waarvan er in ons land nog
maar 1500 voorkomen.
Nieuwe overleg
met specialisten
RIJSWIJK Een kabinetsdelegatie is het
gisteren met de organisaties van specialisten
(LSV), ziekenfondsen (VNZ), particuliere
verzekeraars (KLOZ) en ziekenhuizen (NZR)
eens geworden over een nieuwe overlegron
de over de specialisteninkomens. De gesprek
ken zullen zo snel mogelijk na 1 januari be
ginnen onder leiding van een onafhankelijk
voorzitter en mogen maximaal een half jaar
duren. Dit deelde minister De Koning (socia
le zaken) na een ohderhoud met vertegen
woordigers van de betrokken organisaties
mee. Wie het overleg gaat voorzitten is nog
niet bekend. Twee eerdere bemiddelingspo
gingen onder leiding van oud-topambtenaar
Lamers en Philips-topman Dekker zijn de
laatste anderhalf jaar gestrand.
Bijna 200 miljoen voor
ziekenhuis en hogeschool
ROTTERDAM/ZOETERMEER Minister Deet-
man van onderwijs én wetenschappen heeft giste
ren 180 miljoen gulden toegekend voor de nieuw
bouw van het Sophia kinderziekenhuis en de huis
vesting van de hogeschool in Rotterdam. Verder is
geld beschikbaar gesteld om het hoofdkantoor van
Unilever in Rotterdam te kopen. Daar moet de
eerste grote huisvestingslocatie voor het nieuwe
hoger beroepsonderwijs komen. Het nieuwe ge
bouw voor de hogeschool Rotterdam moet twee
van de vier faculteiten huisvesten: educatieve op
leidingen en welzijn, arbeidsverhoudingen en ge
zondheidszorg. Het huidige gebouw van de facul
teit educatieve opleidingen in Delft zal in gebruik
worden genomen door de hogere agrarische school
in Dordrecht en Utrecht, de middelbare technische
school (mts) in Rijswijk, en de school voor middel
baar laboratoriumonderwijs (mlo) in Delft.
PvdA wil onderzoek naar „truc" met Wir-premie
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Bedrijven kunnen nog jaren
profiteren van de Wet op de Investeringsre
kening (Wir) die per 1 maart van dit jaar
plotseling door het kabinet werd afgeschaft.
Het is gebleken dat bedrijven in het week
einde voor het afschaffen van de Wir zeer
grote investeringen hebben gedaan. De
PvdA-kamerleden Vermeend en Vos hebben
hierover vanmiddag schriftelijke vragen ge
steld aan staatssecretaris Koning van finan
ciën en minister de Korte van economische
zaken.
Beide kamerleden vragen zich af of oneigen
lijk gebruik wordt gemaakt van de subsidie.
Volgens Vermeend is er een mogelijkheid
om fiscaal oneigenlijk gebruik van de rege
ling aan te pakken. Als het fiscale argument
doorslaggevend is geweest voor het doen van
de investering kan volgens hem de Wir-pre
mie achteraf worden geweigerd.
De PvdA'er meent dat sprake van een truc
kan zijn. In dat scenario zouden bedrijven
vlak voor het afschaffen van de Wir extra
veel van bepaalde bedrijfsgoederen hebben
ingekocht. De bedrijven zouden voor meer
jaren tegelijk contracten hebben gesloten. De
levering van de goederen zou dan over twee,
drie of meer jaren kunnen worden uitge
smeerd. Volgens Vermeend gaat het vooral
om bedrijfsauto's en computers.
Vermeend en Vos hebben de beide bewinds
lieden gevraagd te onderzoeken of deze truc
veel is toegepast en welke maatregelen er
kunnen worden getroffen.
land
te bid
ïnteli
S1*ua|rvolg van de voorpagina)
JS g^TERLO De kunst-
,4 gisteren uit museum
)riJS)ller-Müller is vrijwel
Ier het werk geweest
>ek ui meerdere personen,
anctihfdinspecteur K. van
n eirfenter leidt dit af uit de
waarop de daders
museumterrein zijn
tegejekomen en te werk
gegaan, Se venter gaat
t wijvoorts van uit dat de
idenïers het museum goed
kenden. Binnen tien mi
nuten waren ze, met de
drie Van Gogh's, spoor
loos verdwenen.
Op het moment van de roof
waren twee bewakers van een
particuliere beveiligingsdienst
in het museum. Een deed zijn
ronde door het pand, terwijl
de ander achterbleef in de
meldkamer. De eerste bewa
ker hoorde een klap. Op het
zelfde moment ging in de
meldkamer een stil alarm af
en werd de politie gealar-
IÏSTERDAM/OT- Hollandse periode van Van
;RLO „Afschuwe- G°sh (1853-1890) genoemd,
ilr Ik hen 7ppr pp- schilderde het in 1885
3 - 1K Den- zeer in het Brabantse Nuenen,
waar hij van december 1883
één van de ergste tot november 1885 bij zijn
*;en *die een mu- ouders woonde. Van Gogh
directeur kunnen hield zich in die periode
komen", was de diepgaand bezig met theo
retische studies. Zijn werk
verhevigde zich, hij tracht
te nadrukkelijk zich met
zijn motieven te vereenzel-
it van Gogh in Am- vigen. Hij wilde „boeren-
'dam. De Leeuw schilder" worden en wei-
rde van de diefstal ecrde,. aandacht te geven
de drie Van Gogh's
ort na mid- broer Theo, kunsthande-
terugkeerde laar in Parijs, met wie hij
bezoek aan al sinds zijn 19de jaar gere
geld correspondeerde en
die hem zeer na stond, hem
7, geattendeerd. Van Gogh
6lver de waarde van de ge- wenste zich in die tijd uit
'len schilderijen kon hij te drukken door middel
•ste reactie van direc
vfn1fur Leeuw van
5 grajet Rijksmuseum Vin-
len hij kort na mid
dernacht
3 an een
drankrijk.
j iet veel zeggen. „Elk schil- van donkere aardkleuren,
2prij van_ Van Gogh dat die in De Aardappeleters
Ijomenteel wordt geveild
6tengt tientallen miljoen
tot uitdrukking komen.
guldens op. En het gaat
5ier om zeer zeldzame
3icemplaren", aldus
Het museum Kröller-Mül-
ler bestaat dit jaar 50 jaar.
De Het werd in 1938 gebouwd
door Henry van de Velde
5 ?an het werk „De Aardap- en uitgebreid in 1953 en in
^fcleters" bestaan twee ver- 1977 (door W. Quist). Het
i«les. De uiteindelijke ver- museum bevat een collectie
5|e hangt in het Van Gogh- die is bijeengebracht door
oluseum in Amsterdam. De mevrouw H.E.L.J. Kröller-
2ndere versie, volgens ve- Müller (in Otterlo overle-
,2*0 de mooiste, hing in het den 14 december 1939). Ze
2|jksmuseum Kroïler-Muï- was gehuwd hiet de Neder-
,f|r. landse cargadoor A.G.
Kröller (overleden 6 de
cember 1941).
meerd. Toen de politie de in
braakmelding binnen kreeg op
het bureau in Ede, waren de
dieven al verdwenen.
De daders verschaften zich
toegang tot het pand door een
groot raam met dubbeldik glas
in te slaan. Ze liepen door een
ruimte met keramieken beeld
jes richting expositie-zaal.
Daar haalden ze „De aardap
peleters", „Het weversinte-
rieur"en „De uitgebloeide zon
nebloemen" van de muur. De
werken van Van Gogh hingen
verspreid in de expositiezaal.
De politie leidt hieruit af dat
de dieven hun keuze van tevo
ren hebben bepaald.
Voorbereiding
De gedegen voorbereiding van
de roof blijkt tevens uit de ra
zendsnelle verdwijning van de
dieven. Toen de Edese politie
omstreeks 21.00 uur bij het
museum verscheen, was het,
op de twee bewakers na, stil
bij het museum. Met behulp
van agenten uit Arnhem en
Apeldoorn werden drie toe
gangswegen naar het museum
afgezet. Daarnaast werd een
helicopter opgeroepen om, met
behulp van infra-rode straling,
het Nationaal Park de Hoge
Veluwe af te zoeken.
De inzet van tientallen agen
ten heeft niet kunnen voorko
men dat de daders ongemerkt
het park hebben kunnen ver
laten. Omstreeks 23.30 uur
sloot Van Seventer niet uit ze
zich nog in de bossen bevon
den. Maar anderhalf uur later
Directeur Oxenaar arriveert bij
was die hoop opgegeven en
stonden alle toegangshekken
„weer normaal" open. Ver
moedelijk waren de dieven zo
goed bekend met het terrein
dat ze via andere wegen het
park hebben verlaten.
De bewakers die tijdens de
roof in Kröller-Müller aanwe
zig waren, zouden aanvanke
lijk om 22.00 uur worden afge
lost. Toen de aflossing echter
op dit tijdstip bij de ingang
,zijn" Kröller-Müller museum.
Hoenderloo arriveerde, stuur
de de politie de nieuwe bewa
kers weer huiswaarts. Volgens
een van de aflossers is het ge
bruikelijk dat de poorten naar
het museum 's nacht open
staan voor personeel en bewo
ners van het park.
Vlak voor de ruimte waar de
daders waren binnengekomen,
werden vage voetafdrukken
gevonden. Merkwaardig is dat
ook aan een andere zijde van
het pand een zevental voetaf
drukken werden gevonden.
Deze lopen van het gebouw af.
Ook hier heeft de politie gip
safdrukken van gemaakt. Het
onderzoek in de naaste omge
ving van Kröller-Müller le
verde geen sporen op. Het
technisch onderzoek werd
ernstig bemoeilijkt door de re
genval.
JOEP VAN RUITEN
^.1
Het geliefde park rond het museum op de Hoge Veluwe is tijdens het vervolgonderzoek van de
politie hermetisch afgesloten voor wandelaars en bezoekers. foto'S: anp
Zes miljard gulden aan kunstwerken verdwenen
DEN HAAG Van de dui
zenden kunstroven die de af
gelopen tientallen jaren heb
ben plaatsvonden, zijn volgens
Interpol nog steeds schilderij
en en andere kunstwerken
zoek ter waarde van ongeveer
zes miljard gulden. Daaronder
zijn kostbare werken van
Gauguin (Nantes, 1988), Re
noir (Maastricht, 1987), De hun buit aan de man, bij voor-
Chirico (Milaan. 1986), Monet keur in een ander continent
(Parijs, 1985) Picasso (Peesyl- dan dat van herkomst. Met
vania, 1985), Raphael (Boeda- name in Zuid-Amerika zijn op
pest, 1984) en Dali (Marbella, die manier beroemde kunst-
1984). Professionele kunstdie- werken aan de man gebracht,
ven onderscheiden zich door In Argentinië kwam in 1982
een buitengewone dosis ge- zelfs een schilderij van Manet
duld; zij laten hun misdaad boven water dat al sinds 1892
verjaren en brengen daarna spoorloos was.
AMSTERDAM In mei van dit jaar werd het Ste
delijk Museum in Amsterdam beroofd van drie zeer
kostbare schilderijen: de „Anjelieren" van Van
Gogh, „La maison du maitre Adam Billaud" van
Jongkind en „Bouteilles et Pommes" van Cézanne.
Deze schilderijen, waarvan de waarde in totaal op
ongeveer twintig miljoen gulden werd geschat, zijn
overigens later teruggevonden. Het museum was
gedurende de nacht beveiligd met raam- en venste
ralarmen.
Het schilderij van Charley Toorop dat dit iaar uit het Kröl
ler-Müller werd ontvreemd, werd gewoon losgeknipt van de
stalen draad waaraan het was bevestigd. In dezelfde zaal
hing ook een Van Gogh die niet werd meegenomen. Het
schilderij werd bijna vier maanden later teruggevonden in
een huis in Arnhem, samen met een Jan van Gooijen uit het
Rijksmuseum Twenthe. De Toorop had een waarde van
40.000 gulden, het uit het Rijksmuseum Twenthe gestolen
doek werd geschat op 350.000 gulden. De dief was een 62-
jarige vrouw uit Arnhem. Ze zei het schilderij uit Twenthe
in een boodschappentas te hebben kunnen meenemen. Di
recteur Wim Beeren van het Stedelijk Museum zei kort na
de roof uit zijn museum de hoop te hebben dat de schilderij
en teruggevonden zouden worden omdat ze in het officiële
kunstcircuit onverhandelbaar zijn. Een te goeder trouw zijn
de kunsthandelaar of -verzamelaar zal zich niet aan koop
wagen. Dat lijkt ook op te gaan voor de schilderijen die gis
teravond zijn gestolen uit Kröller-Müller.
Twee beroemde schilderijen van Frans Hals („De lachtende
jongen met de bierkruik") en van Ruijsdael („Het bosland
schap met bloeiende vlier"), die medio oktober werden ont
vreemd uit een museum in Leerdam, zijn nog steeds niet te
recht. Ook van deze doeken zei een kunsthandelaar dat in
elk geval de Frans Hals onverkoopbaar wordt geacht we
gens de enorme bekendheid. De waarde van dat doek wordt
op zeer vele miljoenen geschat.
Brinkman tegen
kweken embryo's
voor onderzoek
DEN HAAG Minister
Brinkman (WVC) vindt
dat de wetenschap terug
houdend moet zijn met
experimenten met mense
lijke embryo's. Bovendien
is hij „zeker geen voor
stander" van het speciaal
voor het onderzoek kwe
ken van foetussen. Hij zei
dit gisteravond in reactie
op de plannen van de
Vrije Universiteit in Am
sterdam en de Rijksuni
versiteit Limburg in
Maastricht om met derge
lijke experimenten te star
ten.
Voordat Brinkman een defini
tief standpunt inneemt wil hij
de adviezen van deskundigen
afwachten. De kamerleden
Laning-Boersema (CDA) en
Haas-Berger (PvdA) vinden
dat de universiteiten moeten
wachten met hun onderzoek
totdat de Tweede Kamer zich
over de problematiek heeft
uitgesproken. Laning wil het
speciaal kweken van foetussen
in ieder geval verbieden.
Het Academisch Ziekenhuis
van Vrije Universiteit wil her
sencellen van foetussen bij rat
ten inbrengen om te kijken
welke effecten dat heeft op de
ziekte van Parkinson. Daar
voor maakt men, met toestem
ming van de „moeder", ge
bruik van geaborteerde em
bryo's. Het Academisch Zie
kenhuis van Maastricht wil
nog verder gaan en speciaal
voor het onderzoek foetussen
kweken.
Rapport uitstapje
burgemeestersduo
niet openbaar
DEN HAAG Minister Van
Dijk (binnenlandse zaken)
hoeft het rapport van de rijks
recherche over de burgemees
tersaffaire niet openbaar te
maken. De Raad van State
heeft vandaag een verzoek
van het Haarlems Dagblad om
de stukken te mogen inzien,
afgewezen.
In opdracht van Binnenlandse
Zaken onderzocht de rijksrec-
hereche een vechtpartij tussen
enerzijds burgemeester Faber
van Hoogeveen en Smallen-
broek van- Smallingerland en
drie mannen anderzijds in de
Zwolse binnenstad. Op basis
hiervan besloot de minister de
affaire af te doen met een be
risping aan het adres van
Smallenbroek. Later nam deze
ontslag.
Het Haarlems Dagblad vond
dat Van Dijk volgens de wet
openbaarheid van bestuur ver
plicht was om het rapport
openbaar te maken. Volgens
de minster raakt het rapport
echter te veel aan de privacy
van zowel de burgemeesters
als van de gehoorde getuigen.
SOMBER
MILIEURAPPORT
„ZORGEN
VOOR MORGEN"
,jLTHOVEN Het huidige
2ilieubeleid voldoet niet. De
,'ftoot van schadelijke stoffen
«et met zeventig tot negentig
25|cent verminderen, maar de
bekende technieken daar-
io)r schieten tekort. Als extra
jatregelen echter uitblijven,
fdt de gezondheid van mens
dier direct bedreigd.
signalen worden afgege-
in het vandaag gepresen-
le rapport „Zorgen voor
jen" van het Rijksinstituut
br Volksgezondheid en Mi-
u, dat de milieuontwikkelin-
(i schetst tot het jaar 2010.
Ons land staat, aldus het rap
port, bovenaan de wereldrang
lijst van gebruikers van kunst
mest en chemische bestrijdings
middelen. Dit gebruik, en de
produktie van dierlijke mest,
zal tot 2010 niet echt dalen
„tenzij ingrijpende maatregelen
worden genomen".
Het waterverbruik zal met vijf
tig procent stijgen, de energie
vraag met één procent en in
2010 groeit het aantal autokilo
meters met zestig procent,
„Zelfs al worden auto's zuini
ger, dan nog zullen zij in 2010
veertig procent meer brandstof
verbruiken dan nu". Nederland
kent de hoogste autodichtheid
ter wereld:' 128 auto's per km.
In alle sectoren industrie,
landbouw, verkeer, huishouden
zal de uitstoot van schadelij
ke stoffen drastisch moeten
worden verminderd. Zo moet
het lozen van kooldioxide in de
lucht met tachtig procent
moeten worden teruggebracht
en zwaveldioxide met negentig
procent. Dit betekent dat extra
maatregelen nodig zijn. Ook het
lozen van stikstof en fosfor op
het oppervlaktewater moet met
minstens 75 procent worden te
ruggebracht.
De hoger gelegen delen van ons
land en de deltagebieden zijn
het meest gevoelig voor milieu
verontreiniging. De situatie in
„zwaarbelaste" gebieden als de
duingebieden is slecht, maar
„het herstelvermogen daar lijkt
nog aanwezig".
Het rapport pleit voor structu
rele maatschappelijke verande
ringen. Het bestaande milieube
leid is hoofdzakelijk gericht op
het oplossen van problemen,
terwijl veel meer de nadruk
moet liggen op preventie, her
gebruik, energiebesparing en
schone technologie.
HÖIS. flvw MCerje weren ^Y///
HUI ÜN. N0U Zj/I MISSCH/0V
Vjigeft AANMCHT i^NWeR sxrrs.
14 december
In het Koninklijk Instituut
voor de Tropen in Amster
dam opent prins Claus de
tentoonstelling „Jemen". De
expositie geeft een beeld
van de historie van Jemen
van ver voor de christelijke
jaartelling tot heden en
toont een overzicht van de
contacten met Nederland
door de eeuwen heen.
DEN HAAG De rechts
zaak tegen een van moord
verdachte, voormalige gy
naecoloog van het Haagse
Leyenburg ziekenhuis is zo
gecompliceerd, dat procu
reur-generaal mr. H. Feber
zich nader wil informeren
voordat hij tot een eis kan
komen. De zaak in hoger
beroep tegen de 65-jarige arts
is aangehouden tot 9 maart.
De Haagse rechtbank veroor
deelde de gynaecoloog eerder
tot een jaar voorwaardelijke
gevangenisstraf. De kern
vraag in het Paleis van Justi
tie was ook gisteren of de
foetus, die op last van de arts
werd geaborteerd al dan niet
levensvatbaar was. Als die
vraag ontkennend beant
woord wordt, kan de ver
dachte niet wegens moord
worden veroordeeld.
De inmiddels gepensioneerde
gynaecoloog gaf in februari
1986 opdracht een volgens
hem 19 weken oude foetus bij
een 16-jarig meisje te aborte
ren. De ouders, beiden artsen
en het meisje zelf hadden
daarom verzocht. Tijdens de
ingreep bleek het meisje veel
langer (24 tot 26 weken)
zwanger te zijn. Het ver
pleegkundig personeel was
geschokt en weigerde verde
re medewerking. De foetus
kwam levafcd ter wereld,
werd door de artsen terzijde
gelegd en stierf korte tijd la
ter.
De vraag is eveneens of de
gynaecoloog nalatig is ge
weest door zich alleen te ba
seren op eigen waarnemin
gen. Volgens vele deskundi
gen had hij in elk geval een
echoscopie (soort plaatje op
een computer) van de vrucht
moeten laten maken. Daar
door zou de leeftijd varr de
foetus nauwkeuriger vastge
steld kunnen worden en had
hij eventueel kunnen beslui
ten niet tot abortus ovêr te
gaan.
Procureur-generaal mr. Fe
ber was er gisteren tijdens de
rechtszitting nog niet aan toe
zijn standpunt te bepalen. Hij
wil zich eerst nader informe
ren, omdat behalve juridische
ook vraagstukken op het me
dische vakgebied in het ge
ding zjjn. Hij overweegt Bij
de inspecteur voor de volks
gezondheid te rade te gaan.
De verdachte gynaecoloog
heeft er geen moeite mee te
wachten tot dè zaak in maart
wordt voortgezet. Hij heeft
alles op alles gezet om in ere
te worden hersteld.
DELFT Minister Van den
Broek van Buitenlandse Za
ken heeft gisteren in het Ko
ninklijk Nederlands Leger- en
Wapenmuseum te Delft de
Prins Mauritsmedaille uitge
reikt aan Dr. A.J.J. Ooms en
R. Scholten.
De medaille is ingesteld door
de Koninklijke Nederlandse
Vereniging „Ons Leger" en
wordt sinds 1932 jaarlijks toe-
PRINS MAURITSMEDAILLES UITQEREIKT
irüiK
gekend aan iemand, die zich
verdienstelijk heeft gemaakt
op het gebied van het behoud
van vrede, veiligheid en vrij
heid, heeft bijgedragen aan de
kennis van de geschiedenis
der krijgsmacht of tot de ver
hoging van het aanzien van de
krijgsmacht. Dat de medaille
dit jaar aan twee personen is
uitgereikt, is zeer bijzonder.
Dr. A.J.J. Ooms kreeg de me
daille vanwege zijn onderzoek
betreffende de bescherming
tegen chemische oorlogsvoe
ring en het technologisch on
derzoek op het gebied van ex
plosieven, munitie, ballistiek
en rakettechniek. Brigade-ge
neraal R. Scholten, van 1979
tot 1988 hoofdredacteur van
het maandblad van de Vereni
ging „Ons Leger" kreeg de
medaille voor het „op een
voortreffelijke wijze versprei
den van de doelstellingen van
de vereniging en voor de orga
nisatorische en technische as
pecten van de uitgave van een
maandblad van de vereni
ging".
