Keuls kapittel zou
alsnog benoeming
Meisner accepteren
Êeidóe6oiwcCi
55
kerk
wereld
beroepingen
Evangelist Doornenbal heeft spijt van „zieltjes winnen"
>weer
brieven
vh i
lezers
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
EeicLeSomtmt
DINSDAG 13 DECEMBER 1988 PAG km
Oecumenische inleiding in de missiologie
LEIDEN De „Oecumenische inleiding in de missiologie" is
nog geen oecumenische missiologie (zendingswetenschap).
„Hoewel dit vijf jaar geleden wel de opzet van het vrijdag ge
presenteerde boek was, leerden we langzamerhand van elkaar
dat dat nog niet mogelijk is". Dat zei dr. A. Camps, hoogleraar
missiologie in Nijmegen bij de presentatie van een 525 bladzij
den tellende boek. Camps is voorzitter van het Interuniversi
tair instituut voor missiologie en oecumenica te Utrecht en Lei
den, dat het project heeft gecoördineerd. Eindredacteur was de
Leidse missioloog dr. F.J. Verstraelen. In totaal hebben 21 au
teurs (20 mannen en een vrouw) aan dit boek meegewerkt.
Paus aanvaardt uitnodiging bezoek Hongarije
VATICAANSTAD Paus Johannes Paulus II heeft een uit
nodiging aanvaard om een bezoek te brengen aan Hongarije.
Dat heeft het Vaticaan maandag bekend gemaakt.
Een datum voor het bezoek is echter nog niet vastgesteld en
volgens katholieke bronnen in Budapest zal dat waarschijnlijk
niet eerder dan 1990 zijn. De uitnodiging voor het bezoek is
afkomstig van het Hongaarse episcopaat en heeft de instem
ming van de regering. Van de landen van het Oostblok heeft
de katholieke kerkleider alleen zijn geboorteland Polen be-
zocht.De betrekkingen tussen kerk en staat in Hongarije zijn
de afgelopen jaren langzaam verbeterd. Van de ongeveer 10,6
miljoen Hongaren zijn er 6,5 miljoen rooms-katholiek.
De toekomst hoort aan
hem die weet hoe hij
moet wachten
Russisch spreekwoord
Nederlands-
Indonesische
samenwerking in
islamologie
DEN HAAG Nederland er
Indonesië gaan gedurende vijf
iaar samenwerken op het ge
bied van de studie van di
lam, de islamologie.
Hiertoe wordt donderdag 15
december een overeenkomst
getekend op het ministerie
van buitenlandse zaken
Den Haag. Nederland draagt
in die vijf jaar ongeveer acht
miljoen gulden uit fondsen
voor ontwikkkelingssamen-
werking aan het project bij.
De samenwerking richt zich
onder meer op wetenschappe
lijk onderzoek, onderwijs en
de bijbehorende bibliotheken.
Stafmedewerkers van islami
tische universiteiten en hoge
scholen kunnen aan post-doc-
torale opleidingen in Neder
land deelnemen. Drie groepen
van 15 personen kunnen
daartoe voor een periode van
18 maanden in ons land ver
blijven.
In Nederland wordt het sa
menwerkingsprogramma uit
gevoerd door de rijksuniversi
teit Leiden. Deze zal niet al
leen het onderwijs en de be
geleiding in Nederland, maar
ook de voorbereiding van de
onderzoeksactiviteiten in In
donesië verzorgen. Van Indo
nesische kant voert het minis
terie van godsdienstzaken het
samenwerkingsprogramma
uit.
De Indonesische regering
heeft te kennen gegeven veel
waarde te hechten aan de op
leiding van indonesische isla
mologen in Nederland. Die
opleiding speelt een rol in het
streven van Indonesië om
door middel van een westerse
wetenschappelijke benadering
de islam te behouden als een
op stabiliteit en vooruitgang
gerichte factor in de Indonesi
sche samenleving.
„Regering doet
niets tegen
conflicten over
grondbezit"
SAO PAULO Kardinaal
Paulo Evaristo Arns verwijt
de Braziliaanse regering dat
niets doet om een eind te
maken aan de conflicten over
het grondbezit. Jaarlijks val
len hierdoor honderden
slachtoffers, voornamelijk on-
r landloze boeren. „Het lijkt
zelfs op dat achter het offi
ciële niets-doen de wens
steekt om zulke conflicten te
provoceren", aldus kardinaal
Arns in een vraaggesprek met
het dagblad Folha de Sao
Paulo.
Volgens de 66-jarige aartsbis
schop van Sao Paulo zal de
Rooms-Katholieke Kerjt in
Brazilië op de een of andere
ier deelnemen aan de
campagne voor de presidents
verkiezing van volgend jaar.
De kerk zal personen en pro
gramma's verdedigen, maar
geen politieke partijen.
dracht (Vrijz. Herv.) (part-time)
v.C.J. Furnée, pred. voor bijzonde-
werkzaamheden te Scheveningen
(geestelijk verzorger van Bosch en
Duin); te Rijssen H. Harkema te On-
stwedde. Aangenomen naar Muider-
berg (herv.geret.) mw.drs.J. van der
Veen te Wadenoljen (part-time)'
Beroepen te Hemelum (part-time)
"IE. van der Horst-Kattenberg,
kand. te St. Jansklooster.
Gravenzande W. Kok te Baarn.
Beroepen te Zuldhorn (derde pred-
plaats) R.Th. Pos a"~
KEULEN Paus Johan
nes Paulus II heeft bin
nen een week de voorzit
ter van de Westduitse bis
schoppenconferentie, bis
schop Karl Lehmann van
Mainz, opnieuw naar
Rome ontboden voor
overleg over de vacante
zetel van aartsbisschop
van Keulen. Volgens ker
kelijke kringen in Keu
len is de aartsbisschoppe
lijke zetel binnenkort
weer bezet en wel door
de kandidaat van de paus,
mgr. Meisner, bisschop
van Oost-Berlijn.
Bisschop Lehmann heeft de
zestien leden van het kapittel
dit weekeinde op hun „plicht"
gewezen, aldus kerkelijke
bronnen. Vervolgens kreeg
Meisner tijdens de „vrije, ge
heime stemming" alsnog de
berodigde meerderheid. Dat
zou gebeurd zijn nadat eerder
in het weekeinde twee stem
rondes gehouden waren.
Vorige week liet de paus aan
Lehmann weten dat hij vast
van plan is de benoeming van
Meisner door te zetten. Daar
mee zou er ook een eind ko
men aan een conflict tussen
het Vaticaan en de deelstaten
Nordrhein-Westfalen en
Rheinnland-Pfalz. Als juridi
sche erfgenamen van Pruisen
moeten zij hun goedkeuring
geven aan de benoeming,
waarop het concordaat tussen
het Vaticaan en Pruisen uit
1929 nog van toepassing is.
De premiers van beide deel
staten hadden na een gesprek
met de pauselijk nuntius in de
Bondsrepubliek, mgr. Joseph
Uhac, laten blijken dat ze van
hun recht gebruik maakten
om het kapittel in z'n strijd
tegen Meisner te steunen.
Over de juiste toepassing
daarvan bestaan echter „me
ningsverschillen" tussen het
Vaticaan en de deelstaten. Het
kapittel stelt een voordracht
voor de paus op. Dit is echter
niet de enige lijst die de paus
krijgt. Ook uit andere hoek
heeft hij „veel namen" ont
vangen, zo heeft het Vaticaan
laten weten. De paus is vol
gens het Vaticaan niet gehou
den om uit de kandidaten van
het kapittel een drietal te kie
zen. Paus Johannes Paulus II
heeft dan ook drie kandidaten
gekozen die niet op de lijst
van het kapittel voorkwamen.
De drie werden vervolgens
afgewezen door het kapittel,
dat volgens het concordaat
het recht heeft uit het pause
lijk drietal de aartsbisschop te
kiezen.
Het concordaat voorziet er
niet in wat in dat geval moet
geschieden, behalve „overleg
in vriendelijke sfeer met
Pruisen" (beide deelstaten).
Volgens de interpretatie van
het Vaticaan heeft het kapit
tel niet alleen het recht maar
ook de plicht om de aartsbis
schop uit het drietal van de
paus te kiezen. Aan die
„plicht" zou het kapittel on
der druk van Lehmann nu
hebben voldaan.
DRIEBERGEN Evan
gelist Gert Doornenbal
heeft er spijt van dat hij
„te veel heeft geheerst"
over het geloof van veel
jongeren die bij het Navi-
gatorwerk betrokken wa
ren. „Het was niet goed
wat we deden," zegt
Doornenbal in een vraag
gesprek met het christe
lijke jongerenmaandblad
Aktie.
„Zieltjes winnen is je eigen
organisatie groter maken.
Maar het evangelie uitdragen,
dat is mensen helpen."
Doornenbal (52) is sinds 1984
Europees leider van de Navi
gators, een evangelisatie- en
opbouwbeweging die onder
jongeren werkt. Daarvoor
leidde hij veertien jaar de Ne
derlandse Navigators.
Tijdens het 40-jarig bestaan
afgelopen zomer sprak hij in
een open brief in het Naviga
tor Nieuws Bulletin openlijk
over zijn „pijn en verdriet die
door het Navigator werk zijn
ontstaan". Juist in de periode
dat hij de leiding had, zijn
deze pijn en dat verdriet ont
staan.
Als het niet om de mens maar
(de groei van) de organisatie
gaat, dan staat de zaak ip z'n
kop. „We hebben mensen te
duidelijk geadviseerd iets te
doen, terwijl ze een stimulans
nodig hadden om een eigen
waarde op te bouwen en een
eigen overtuiging te vormen."
Doornenbal zegt dat aan jonge
medewerkers wel eens beslis
singen zijn opgedrongen. „We
maakten fouten doordat we
dachten: wat goed is voor ons
zelf, moet ook goed voor de
ander zijn."
Verder werden er (te) hoge
standaarden aangehouden.
„Je vormt een legertje van
mensen die heel veel willen
leren en zichzelf oefenen in
zelfdiscipline. Dan ga je men
sen teleurstellen omdat ze die
hoge standaarden niet willen
of kunnen volgen en toch
deel van die groep willen blij
ven. Op een bepaalde leeftijd
moet je voorzichtig zijn jonge
ren zo enthousiast voor iets te
maken dat ze er later op te
rugzien als iets wat hun uit
eindelijk geen goed heeft ge
daan."
Volgens Doornenbal is „nooit
geprobeerd mensen blindeling
iets te laten doen. We hebben
ze laten kiezen. Nu moeten
we toegeven dat mensen min
der eigen overtuiging hadden
dan ze zelf wisten en dan wij
dachten."
„Ik heb me ingeleefd hoe het
moet zijn dat je niet meer gi
taar wilt spelen omdat het je
herinnert aan de open avon
den waar je nu alleen maar
heel verdrietig over bent. Ik
heb me ingeleefd wat het
moet zijn om de bijbel niet
meer te kunnen openen om
dat het je alleen maar in tra
nen brengt van al die dingen
die je erin gelezen hebt en die
een appèl op je deden. En dat
je daardoor Gods liefde niet
meer zag," aldus Doornenbal.
Advertentie
tegen
vrouwelijke
priesters
LONDEN Meer dan
1500 anglicaanse priesters
hebben een advertentie
ondertekend in The Mail
on Sunday waarin toela
ting van vrouwen tot het
priesterambt wordt afge
wezen.
Onder hen zijn 4 residerende
bisschoppen, onder wie Gra
ham Leonard van Londen, 3
hulpbisschoppen en 12 emeri
tus-bisschoppen. Ook de hof
prediker heeft de advertentie
ondertekend.
Nog eens 1300 priesters heb
ben gezegd ook tegen vrouwe
lijke priesters te zijn, maar de
advertentie niet te ondersteu
nen. Bovendien staan 4 bis
schoppen die eerder een ver
klaring tegen de priesterwij
ding van vrouwen hebben on
dertekend, niet op de lijst van
ondertekenaars. In de angli
caanse kerk waren er eind
1986 10.639 priesters.
De anglicaanse synode stemde
er in juni dit jaar in principe
mee in de procedure op gang
te brengen die uiteindelijk de
wijding van vrouwen tot
priester mogelijk moet ma
ken. Op zijn vroegst in 1992
kan de synode een definitief
besluit nemen. Het is twijfel
achtig of dan in elk van de
drie kamers van de synode
(bisschoppen, geestelijkheid
en leken) de vereiste tweeder
de meerderheid zal worden
gehaald.
Justitie: geen reactie op visumverzoek voor Bhagwan
AMSTERDAM Het minis
terie van justitie wil niet rea
geren op het verzoek van
Bhagwan-aanhangers om een
visum te verstrekken aan
Bhagwan Shree Rajneesh.
„We wachten eerst de visum-
aanvraag af en geven dan wel
een reactie", aldus een woord- gaand aan de visumaanvraag
voerder van het ministerie uitlatingen op ds televisie die
maandag. De staatssecretaris mogelijk kwetsend waren
van justitie wees in 1986 een voor groepen of personen in
visumaanvraag voor Bhag- ons land. Daardoor ontstond
wan af in overleg met de mi- gevaar voor verstoring van de
nister van buitenlandse za- openbare orde en de rust", al
ken. „Bhagwan deed vooraf- dus de woordvoerder.
Napolitaanse
kerststal
Deze Napolitaanse kerststal
uit de achttiende eeuw is mo
menteel te zien in het Catha-
rijneconvent in Utrecht, waar
tot 8 januari een grote ten
toonstelling van kerststallen is
te zien.
FOTO: ANP
idd
agm
irdt s
Het nut van boycots 'H^rGdt
jddeling r
ZuiDAFRIKA is een land van scherpe tegenstelling^e^ch^P
niet alleen op het terrein van de scheiding tussen zv/t gJn(jsi
blank. Blanke Zuidafrikanen die al jarenlang betogey op W€
een boycot van hun land het afschaffen van de apafn tegen
niet zal bespoedigen, bepleiten nu opeens eenzelfderankfurt,
maatregel. Door het conservatieve plaatsje BoksbuPert- ^et
Transvaal te isoleren, wil men bereiken dat de
van die stad afziet van de herinvoering van de zogenjr8^ bl
„kleine apartheid". Onder die kleine apartheid valqre(jing v
maatregelen die de rassenscheiding regelen tot op de bioek van
in het park, het zwembad, de bus en de openbare toilj
Herinvoering van die vorm van apartheid past niet ih-
streven van de Zuidafrikaanse president Botha zijn apar
een „menselijker gezicht" te geven.
Een ander land dat veel met boycots te stellen heeft i
caragua. De Amerikaanse pogingen het Middenamerikl
land te isoleren slagen slechts gedeeltelijk, mede doord
Europese landen niet bereid zijn er aan mee te werkej
Amerikaanse druk is daarom wèl in staat geweest c
mische crisis te veroorzaken, waarvoor de burgerbevcjj
de rekening betaalt, maar de Sandinisten zitten nog i
vast in het zadel. Zolang de Amerikaanse boycot gej_
gaat met steun aan de rebellen, de Contra's, hebben
nisten en bevolking een gezamenlijke vijand en lijkt dei
litiek gedoemd tot mislukken.
V EEL gemakkelijker liggen de boycots van kleinere e/ II
litiek minder belangrijke landen. Zo heeft Nederland,'
de toegezegde ontwikkelingshulp aan Suriname te blq
ren, ongetwijfeld meegeholpen aan de machtsomwentelij
de vroegere kolonie. Sinds 1983 is de economische situaLv0ig Va
dat land echter dermate verslechterd, dat de vraag geirERLO
tigd is of schade voor het jaar 2000 zal zijn hersteld. Dfe gister
oogde omwenteling is bereikt, maar tegen welke Prijs?jHer-Mi
T ier het
IN de Tweede Kamer heeft minister Van den Broek uj meer
terughoudend gereageerd op de pleidooien voor sanctibfdinsp*
boycots tegen Roemenië, om dit land te dwingen een einenter 1<
maken aan schendingen van de rechten van de mens.ze waa
mand zal ontkennen dat de berichten uit Roemenië J muse
verontrustend zijn. Maar waarom wel optreden tegejekomei
land, en niet tegen alle andere staten die als notoire sa gegaai
ders van de mensenrechten bekend staan en met wijvoorts
vaak gewone diplomatieke betrekkingen onderhoudenlers hel
De hierboven genoemde voorbeelden maken duidelijf
een boycot een politiek wapen is, dat alleen doeltreffej rv
als het op het juiste moment wordt ingezet. In het voor) Jf3
van Zuidafrika is aantoonbaar dat de regering Botha pal'
der druk van politieke en economische sancties tot hei
mingen heeft besloten. Maar wat zouden de gevolgen zijjïlOv
het land volstrekt van de rest van de wereld wordt afgi
den? In zo'n land kunnen zich dan processen gaan volt
ken, die geheel tegen de wens zijn van de boycotters. Ml
resultaat een chaos, waarbij de uitvoerder van de boyc
elk geval alle greep op de ontwikkelingen heeft verloii
Weinig
verandering
Italië:
bui. Middagtemperatuur
den in het noorden t
DE BILT (KNMI) Er ver- het zuiden.
^andert de komende dagen ^oegos/avjsche kust: mogelij krdam
maar wainio aan bat waar buiMiddagtemperatuur ongef^^"
an de c
weinig
Wolkenvelden van de Noord
zee blijven met een wind uit
west tot noordwest over ons
land trekken. Veel regen valt
daar niet uit; er is slechts een
lokale bui mogelijk.
De temperatuursverschillen
tussen dag en nacht zijn ge
ring; het minimum ligt rond 3
graden, overdag wordt het cir
ca 6 graden. Bepalend voor het
huidige weertype is een krach
tig hogedrukgebied dat al bijna
twee weken ten zuidwesten
van Ierland ligt. Donderdag
ligt dit druksysteem dicht bij
ons land, waardoor de wind bij
ons verder afneemt. Een
nieuw hogedrukgebied neemt
al snel de plaats van het vorige
in, zodat op langere termijn
geen spectaculaire veranderin
gen in het weer te verwachten
zijn.
Britse Eilanden: wolkenvelden en op
de - meeste plaatsen droog. Middag-
ïmperatuur ongeveer 9 graden.
nimumtemperatuur rond het vries
punt. Middagtemperatuur ongeveer 3
Alpengebied: half tot zwaar bewolkt
en geen neerslag van betekenis. Nul
graad celcius nivo in het westen ca
Nachts landin
Middagtemperatuur ongevéer 4 gra
den, aan zee enkele graden hoger.
Spanje, Portugal: droog en perioden
mburfl regen
LOl
'en graag kort en
Blijk geschreven De
:tie behoudt zich
echt voor mgèzon-
stukken te bekorten
Politie
Het Amsterdamse politiebu-
reau dat zich het best houdt woorden: half Jordanië. Een
aan de verplichting de veilig- Palestijnse bufferstaat zou his-
heidsgordel te dragen, krijgt torisch gezien dus beide oevers
vijfduizend gulden. Met ande
re woorden: degenen die de
wet moeten handhaven, krij
gen een extraatje als zij zelf zo
vriendelijk willen zijn zich aan
die wet te houden. Wat een
mogelijkheden voor bijver
dienste bij de politie. Minister
Van Dijk moet zijn portemon
nee maar bij de hand houden.
A.M. Dullaart,
DEN HAAG.
Palestina
Palestina onstond pas in 135
na Christus. Het omvatte El-
Arish/Gaza, Gilead, Trachon-
tis, Batana, Perea, met andere
der Jordaan moeten omvatten.
In zijn huidige eis voor erken
ning van een Palestijnse staat
is de heer Arafat een zeer be
scheiden man. Of hij en de Is
raëlische premier Shamir er
kennen beiden het Palestina
van het Nieuwe Testament
niet!
Alexander Muster,
DELFT.
Mens centraal?
Bij zijn afscheid als diakonaal
predikant sprak de heer
F.N.M. Nijssen in een inter
view over de kracht van de
menselijke communicatie. Een
lezenswaardig artikel. Op de
vraag wat Nijssen zou doen als
hij minister-president was,
antwoordde hij zonder aarze
len: „In dat geval ga ik met
andere mensen zoeken naar
een ander beleid. Een beleid
waar de méns centraal staat en
niet de produktie, laat staan
het geld". Gelukkig hebben
wij andere mensen aan het
bewind. Want men kan het
nog zo goed bedoelen, maar
zonder produktie en geld ko
men wij niet ver. Wil men
goed zijn voor de mensen, en
de sociale voorzieningen in
stand houden, dan zal dat geld
toch eerst verdiend moeten
worden alvorens men het kan
uitgeven.
C. Jansen,
DEN HAAG.
Regeringsbeleid
Kleine scholen gaan dicht of
worden samengevoegd, andere
scholen moeten leerkrachten
inleveren, want minister Deet-
man moet 100 miljoen bespa
ren. Kopstukken uit Suriname
kwamen hier „praten" en kre
gen 300 miljoen gulden, al
kwam dat van het Europees
parlement en dus slechts deels
uit de kas van minister Buk
man. Geld dat alleen verstrekt
zou worden als zeker was dat
het voor de opbouw van Suri
name wordt gebruikt. Maar nu
horen we van minister Van
den Broek dat die controle er
niet zal zijn.
De paspoort-affaire kost han
denvol geld.
Minister Nijpels heeft veel
geld nodig voor milieubeleid.
De burger draagt al bij naar
vermogen om een schoner mi
lieu te krijgen. Maar wil de in
dustrie milieuvriendelijker
gaan werken dan moet, vindt
minister De Korte, de consu
ment gaan meebetalen aan de
daarvoor te treffen maatrege
len want anders kan de fabri
kant niet concurreren in het
buitenland. Onbegrijpelijk!
Een regering met twee VVD-
ministers die allebei geld wil
len hebben, maar tegenstrijdi
ge doelen nastreven.
De politie kreeg dank zij hard
schreeuwen, van minister Van
Dijk extra geld. Wie niet
schreeuwen zijn de stille ar
men in Nederland; die durven
niets te zeggen, maar van hen
komen er hoe langer hoe
meer. Gelukkig heeft de heer
Deetman niet de schreeuwers
in de studentenwereld hun zin
gegeven; op een paar punten
hebben ze wel gelijk, maar la
ten deze kinderen eerst zelf
maar eens wat presteren voor
ze zo'n grote mond opzetten.
Wij studeerden na een onder
bouw van hbs of mulo verder
in de avonduren, na overdag
in een baan daarvoor geld te
hebben verdiend.
De ministers, die veel geld
krijgen om uit te geven, die
nen het te bewaken als kwam
het uit hun eigen porteai, dat de
nee. schetst
A. Brouwer,
VOORBURG.
EN EEN COMPLETE AGENDA
