I
finale
Nr.48
Honingraatpuzzel
;j s i x
i isi in i
foidócSouAont
ZATERDAG 10 DECEMBER 1988 PAGINA 24
Oplossing vorige puzzel
B laanciB Bsssrasaa
a 0 H El 3 13
IKIR/Ifllfllftin |N |K||C|HrT|l INIGI
De winnaars van puzzel 47 zijn:
J.M. Mansveld-v.d. Fluit, Burggraven-
laan 126, 2313 HZ Leiden
A.L.P. Mol, A. v. Neslaan 601, 2341 HV
Oegstgeest
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van puz
zel nr. 48 moeten uiterlijk woensdag
middag in bezit zijn van:
Puzzel redaktie
LEIDSE COURANT,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Rond de genummerde vakjes dienen
woorden van zes letters van navolgende bete
kenis te worden ingevuld. Alle antwoorden
lezen in de richting van de wijzers van de
klok. De beginletter van het eerste antwoord
komt in het vakje boven het cijfer 1. Het
vakje voor de beginletter van elk van de ove
rige antwoorden dient door combinatie met
de letters van de omringende antwoorden te
worden vastgesteld.
1. Toestel voor
warmwater
voorziening.
2. Haarwater.
3. Langharige
herdershond.
4. Hete springbron.
5. Soort schermdegen.
6. Toespijs bij de rijst.
7. Gebak van fijn deeg.
8. Jongen die de koker
met slagstokken
draagt bij golf.
9. Deel van de week.
10. Eer meebrengend.
11. Beweeggrond.
12. Hersenschim.
13. Bedachtzaamheid.
14. Bijgevoegd stuk.
15. Vreemde taal.
16. Voorloper van de
piano.
17. Oude dans.
18. Deel v.e. breuk.
19. Leren halsjuk v.e.
trekdier.
20. Schatting.
21. Zeeèngte.
22. Opera van Bizet.
23. Deskundige.
24. Verzoekschrift.
25. Indrukwekkend.
26. Menslievend.
27. Azijngeest.
28. Schildhouder in de
heraldiek.
29. Bericht tot besluit
v.e. boek.
30. Bergnimf.
31. Kledingstuk.
32. Heilwens.
33. Dolk met korte
kling.
34. Bij voorkeur.
35. Krachtige oostelijke
wind in de Straat
van Gibraltar.
36. Groep van
muzikanten.
37. Volksverzet in het
groot.
38. Stierenvechter.
39. Glaasje sterke drank.
40. Voetbalploeg.
Er begint/beginnen antwoord(en) met de letter M.
Adres
Postcode
'Verboden' zegels in
Postmuseum
In het Haagse postmuseum zijn
'verboden' postzegels te zien. Het
gaat om ontwegen die niet door
de strenge keuring van Tante Pos
of van de kunstenaar zijn geko
men. Ook hangen er verschillende
werktekeningen die de diverse sta
dia van uitgegeven zegels laten
zien. De tentoonstelling bevat Ne
derlandse zegels van 1987 en 1988;
ze is van 9 december tot en met 12
maart te zien in het museum aan
de Zeestraat in Den Haag.
De ontwerpen staan tevens in de post
zegeljaarboekjes '87 en '88 die de PTT
in samenwerking met de Staatsdrukke
rij uitgeeft.
Het sensationeelste stuk op de exposi
tie is het niet uitgevoerde ontwerp van
de Europazegel. Victor Levie beeldde
een trawler uit op de zegel. Kort na
het gereedkomen van het ontwerp
bleek echter dat het bewuste schip ne
gatief in het nieuws kwam vanwege
een milieuschandaal. Er werd een
nieuw ontwerp gemaakt.
Bijzonder zijn ook de ontwerpen voor
de zegel die uit zou komen ter gelegen
heid van de vijftigste veijaardag van
koningin Beatrix. Vlak voor de uitgifte
besloot zij af te zien van een zegel. De
koningin zag meer in zegels in het te
ken van moderne kunst die resulteer
den in de prachtige Cobra-zegels.
cobra-zegels
Behalve de genoemde expositie zijn er
tal van andere activiteiten in het mu
seum. Zondag 18 december zal schrij
ver Simon Vinkenoog spreken over de
Cobra-zegels. Mevrouw Steiner-Spork
houdt een lezing over kerstzegels op
woensdag 28 december terwijl de Ne
derlandse Fietsersbond 29 december
de Europazegel „Fietsen en milieu"
toelicht. Daarbij wordt ondermeer een
video gedraaid van het betrekkelijk
fietsveilige Delft.
Op 8 januari komt een dierenoppasser
van het Amsterdams dierentuin Artis
naar het postmuseum met een vogel-
De PTT-Nederland NV verwent zichzelf
met een zegel
spin. Dat in het kader van de Artis-ze-
gel. Tijdens de kerstvakantie (24 de
cember tot en met 9 januari) zijn er in
het museum dagelijks demonstraties,
van ondermeer de telefooncentrale
van 1912 en postsorteermachines.
Kinderen krijgen een extraatje in de
vorm van het vakantiestripboek waar
aan opdrachten zijn verbonden zoals
het oplossen van raadsels.
bijzondere vorm
Filatelisten die nog een tientje over
hebben zullen blij zijn met de manier
waarop de PTT de nieuwe kerstzegels
uitgeeft. Greep de post vorig jaar naar
een postzegelboekje, nauwelijks leuk te
tonen in een album, deze keer is er
een velletje. Wat veel tekst op de ran
den, maar verder een leuk blokje om
Forcingproblemen
Vorige week zijn we geëindigd met een
biedprobleem uit de MK viertallen.
Het ging om deze noordhand van
Frans Borm:
10 9 6 3 2
B
oV 8 3
*V982
en deze bieding: partner 1 harten - 1
schoppen - partner 2 SA (18-19). In
het systeem van Anton Maas en Frans
Borm is dit bod forcing; de hand kan
zelfs een 4-kaart schoppen bevatten.
Het forcing zijn van een bod wordt
ondergraven wanneer je eigenlijk in de
eerste biedronde al had mogen passen.
Borms noordhand is op het randje en
zijn beslissing om op 2 SA te passen,
is voorstelbaar. Het kostte echter veel
impen, want Anton Maas had inder
daad die vierkaart schoppen:
NOORD
10 9 6 3 2
V B
o V 8 3
V 9 8 2
WEST
OOST
♦8 4
H 5
<?A H 8 6
4 °9 7 3
oH 9 5 4
O 10 7 2
B 5
H 10 7 6 3
ZUID
A V B 7
V 10 5 2
O A B 6
A 4
Aan de andere tafel werd gewoon 4
schoppen geboden en gemaakt. In de
meeste natuurlijke biedsystemen is de
herbieding van 2SA niet forcing. Met
een vierkaart in partners kleur wordt
met 18 a 19 punten vaak het volgende
systeem gehanteerd:
1 harten - 1 schoppen
- 4 klaver/ruiten - splinter
- 4 harten - 6/4
- 4 schoppen - 4/4 (geen singleton)
- 3 SA - 5/4 (geen singleton).
Als noord na 2SA nog informatie over
de verdeling wenst, kan hij conventio
neel 3 klaver bieden, wat in eerste in
stantie naar een driekaart (in dit geval
schoppen) vraagt. Dit bod is vergelijk
baar met Crowhurst (2 klaver) na een
1 SA-herbieding. Een zeer nuttige en
eigenlijk onmisbare conventie, want
vooral na een 1 SA-herbieding (12-14)
heb je ongeveer hetzelfde biedinstru-
mentarium nodig als na een lSA-ope-
ning. Die handen kunnen qua kracht
en verdeling zó verschillen, dat derge
lijke vraagbiedingen in een goed bied-
systeem onmisbaar zijn. Frans Borm
gokte hier verkeerd. In een ander ge
val had zijn beslissing goed kunnen
uitvallen.
Dit spel kwam voor in de match CPP
2-CPP 3, die door CPP 3 (Kreyns-Ver-
goed met Rebattu-van Oppen) werd
gewonnen. Na 10 wedstrijden zijn ze
met 168 vips ook duidelijk koploper.
Op het volgende spel lag de beslissing
bij Anton Maas:
WEST
OOST
H 4 2
A 8 7 3
"A V B 2
o H 8 6 5 4
o A 10 9 3
o V 5
*6 3
98
Tegen 4 harten startte Max Rebattu
als zuid met klaverheer en klaver-
vrouw en in slag drie legde hij schop
penboer op tafel. Welk speelplan volg
je nu als oost? In eerste instantie zijn
er twee plannen mogelijk:
1. Troef trekken en de goeie tegen
stander ingooien met schoppen.
2. Iets moois in ruiten laten gebeuren.
Anton Maas koos voor het eerst en
daarmee gokte hij op het verkeerde
paard. Daarbij onderschatte hij zijn te
genstanders ook lichtelijk.
Z/allen
NOORD
V 6 5
O 10 3
o H 7 6 4
AB72
WEST
OOST
H 4 2
A 8 7 3
<JA VB
2 <?H 8 6 5 4
oA 10 9
3 oV 5
6 3
♦9 8
ZUID
B 10 9
^97
o B 8 2
H V 10 5 4
Schoppenboer nam hij in de west
hand, twee keer troef en vanuit west
een kleine schoppen. Carol van Oppen
legde nu natuurlijk schoppenvrouw;
einde van het spel. De onderschatting
zit 'm hierin: als Van Oppen vrouw-
klein van schoppen had gehad, had hij
die kaart gerust wel in de eerste schop
penronde gelegd! Vandaar. Maas nam
schoppenvrouw en speelde schoppen
na: één down. Als hij op de ruiten-
kleur was afgegaan (klein naar de
vrouw of de dubbele snit) zou hij 10
slagen hebben binnengebracht zoals
aan de andere tafel.
Correspondentie-adres: Leharstraat 10,
2162 AC Lisse.
te zien. Alhoewel ze het niet toegeeft
het bewust gedaan te hebben, zal de
uitgave van een velletje in plaats van
een boekje de PTT meer geld gaan op
leveren. Zijn er nogal wat verzame
laars van Nederland die geen postze
gelboekjes verzamelen; een blokje
slaat niemand over. Kassa voor Tante
Pos omdat ze voor dat tientje geen
post hoeft te bezorgen. Vorig jaar zijn
er 160 miljoen kerstzegels verkocht.
Ondanks die enorme stroom post, 16
miljoen stuks dagelijks, wist de PTT
91 procent van de Kerst- en Nieuw-
jaarspost binnen 24 uur te bestellen.
De zegel die 3 januari uitkomt ter ge
legenheid van de verzelfstandigde
PTT heeft voor Nederland een bijzon
dere vorm. Het gaat om een zegel van
twee centimeter hoog; normaal zijn de
zegels veel hoger. Er is in zwart-wit
nauwelijks te onderscheiden wat er op
de zegel is afgebeeld. Volgens de PTT
gaat het om de volgende symbolen:
brievenbus, sorteermachine, postzak,
postbesteller, toetsenbord telefoon,
glasvezelkabel, straalzender en tele
foonhoorn.
'ON
Sijbrands
Nadat de vorige weken enkele partijen
van Tsjizov zijn besproken, nu over
naar de speler die naast de nieuwe we
reldkampioen de meeste aandacht
voor zich opeiste: de Nederlandse
grootmeester Sijbrands. Met zijn ge
deelde tweede plaats heeft hij zijn
come-back op bijzonder succesvolle
wijze voortgezet. Leverde hij bij zijn
terugkeer eerder dit jaar in de nationa
le titelstrijd een zeer indrukwekkende
prestatie - zoals bekend eindigde Sij
brands na vijftien jaren van afwezig
heid op de eerste plaats -, met het re
sultaat dat hij in Paramaribo boekte
trok hij deze lijn ook internationaal
door.
Die tweede plaats betekent niet alleen
dat Sijbrands slechts de uitzonderlijk
sterk spelende Tsjizov voor zich hoef
de te laten, tevens heeft hij zich zo
rechtstreeks gemengd in de strijd om
de wereldtitel. Binnen enige maanden
zal namelijk in een herkamp over zes
partijen moeten worden uitgemaakt of
hij of Gantwarg volgend jaar een uit
dagingsmatch zal mogen spelen met
Tsjizov.
In deze en de komende rubriek wil ik
zo zo veel mogelijk van Sijbrands'
partijen laten zien. Hier volgen drie
partijen die hij in de eerste toernooi-
helft gespeeld heeft; de volgende keer
hoop ik u er drie uit het tweede ge
deelte van het toernooi te laten zien.
Om te beginnen nu de winst die Sij
brands in de vierde ronde behaalde op
de Costaricaan Wallen.
I.31-27 18-23 2.33-28 20-24 3.34-30
13-18 4.30-35 8-13 5.39-33 2-8 6.44-39
14-20 7.25x14 9x20 8.40-34 10-14
9.34-30 20-25 10.37-31 25x34
II.39x30 15-20 12.50-44 5-10 13.44-
39 20-25 14.49-44 25x34 15.39x30 4-9
16.44-40 10-15 17.30-25 14-20
18.25x14 9x20. Door al deze ruilen op
rechter bordhelft is de witte positie erg
onevenwichtig geworden. Zwart heeft
dan ook al zonder meer voordeel.
19.43-39 3-9 20.41-37 9-14 21.46-41
17-22 22.28x17 11x22 23.31-26 22x31
24.36x27 6-11 25.33-28 11-17 26.41-
36 7-11 27.37-31 1-6 28.27-22. Deze
agressieve opstoot is vrijwel gedwon
gen. Zo geeft bijvoorbeeld 28.38-33?
na 24-29 29.33x24 20x29 30.39-33
29x38 31.42x33 23-29! 32.33x34
19x30 33.35x24 17-21 34.26x17
11x33 schijfverlies omdat 24 niet te
houden is.
28...18x27 29.31x22 23-29 30.40-34
29x40 31.35x44 24-30. Zwart heeft nu
een kansrijke omsingeling.
32.42-37 19-24 33.36-31 14-19. Want
34.28-23? faalt op 17x28! 35.23x34
13-18 enz. met dam.
34.31-27 20-25.
1KB I
Ui P H
8 9 111
35.48-42? Na deze foutzet, waarvan
het vermoedelijk de bedoeling
weest om op de volgende zet 28-23 te
spelen, een zet die nu nog niet ging
vanwege 19x28 enz., kan zwart de
partij ineens uitmaken. Beter was
35.48-43, al staat wit al erg lastii
35...19-23! 36.28x19 17x28 37.32x23
30-35 38.19x30 25x21 39.26x17
11x22 en wit gaf enkele zetten later
op.
I.33-28 16-21 2.33-29 20-25 3.39-33
21-26 4.44-39 17-21 5.50-44 12-17
6.37-32 26x37 7.42x31 21-26 8.31-27
8-12 9.27-22 18x27 10.32x21 3-8
II.21-16 17-22 12.28x17 11 x22
13.36-31 26x37 14.41x32 6-11 15.46-
41 11-17 16.48-42 13-18 17.29-24
19x30 18.35x24 14-19 19.24x13 8x19
20.41-37 10-14 21.37-31 5-10 22.32-28
19-23 23.28x19 14x23 24.34-29 23x34
25.40x29 10-14 26.29-24 14-20 27.44-
40 20x29 28.33x24 9-13 29.40-34 7-
11.
Langzaam maar zeker bouwt zwart
een voordelige positie op.
30.16x7 2x11 31.34-29 22-28! 32.42-
37 18-22 33.47-41 1-7 34.41-36 4-10!
35.39-33? In tijdnood meent wit met
een blunder van zwart te maken te
hebben. Aangewezen was 35.45-40, als
staat wit dan ook na 11-16 zeer slecht.
35...28x48 36.21-26 48x31 37.36x9
25-30! en wit gaf op.
O. BONNAVE-T. SIJBRANDS
Achtste ronde WK 1988
I.32-28 18-23 2.34-29 23x32 3.37x28
12-18 4.41-37 7-12 5.46-41 19-23
6.28x19 14x34 7.39x30 16-21 8.31-26
21-27 9.44-39 13-19 10.37-31 9-13
II.31x22 18x27 12.40-34 1-7 13.45-40
19-23 14.30-24 20x29 15.33x24 10-14
16.41-37 3-9 17.34-30 13-19 18.24x13
9x18 19.40-34 17-22 20.50-44 11-17
21.37-31 23-28 22.34-29 6-11 23.30-25
4-10 24.38-33 18-23 25.29x18 12x23
26.33-29 23x34 27.39x30 7-12 28.44-
LEIDE
stond
Volley
cies ze
dit fee
nis w2
nisten
dig aai
vereni;
nog m
piranti
afgelo]
heel w
het lei
sportit
de eer
preste:
Leidse
groet,
op 'oi
Hoewe
de stat
den, w
op ach
het lev
Athleti
verenij
buiten
de Sta-
met bi
Lahore
den ui
bij de
linga e
Tij
De atl
als tijc
men,
jaarve
cantie
turner
fend
Boys
noodi]
gens v
niging
ke voi
de riti
ducee
niet z
gen. r
de wt
haaldi
19x30 46.25x34 13-19 47.34-30 15-20
48.30-25 20-24 49.39-34 11-16 50.34-
30 24x35 51.25-20 19-24 52.20x29 28-
33 53.41-37 33x42 54.37x48 35-40
55.29-24 40-44 56.24-19 44-50 57.26-
21 17x37 58.19-14 22-28 59.14-10 50-
33 en wit gaf op.
Olympiade
Eén van de hoogtepunten in het inter
nationale schaak, de Olympiade, is dit
jaar enigszins ontsierd door een
vreemde regel van de FIDE. Onder
druk van enkele topspelers is er beslo
ten de uitslagen alieen voor de ELO-
rating mee te tellen als een speler dat
na vijf ronden zelf wil. Door deze
gekunstelde constructie is het belang
rijkste teamevenement gedegradeerd
tot een meer vrijblijvend toernooi.
De hoofddoelstelling van het ELO-sy-
steem, een objectieve inschatting van
iemands speelsterkte, wordt hiermee
vergeten. Een speler die immers na
vijf ronden zich niet in vorm voelt of
hopeloos gepresteerd heeft zal, zijn
score niet mee laten tellen. Dit alles
terwijl de rating juist gebaseerd moet
zijn op de goede èn slechte dagen van
een speler, om zodoende een goed ge
middeld beeld van zijn capaciteiten te
krijgen.
De enkele keer dat een topspeler tegen
een wat mindere tegenstander, vanwe
ge teambelangen, remise moet geven,
weegt daar bij lange na niet tegen op.
Hopelijk hebben de Nederlandse spe
lers besloten hun score wél te laten re
gistreren, want zij presteerden uitzon
derlijk goed. Aan het begin werd een
bescheiden plaatsje binnen de top tien
als hoogste doel gezien. Een schitte
rende gedeelde tweede plaats met het
ijzersterke Engeland werd echter de
verrassende uitslag. V.d. Wiel en So-
sonko speelden aan de eerste borden
als goede grootmeesters en hielden de
score daar op iets meer dan vijftig
procent. V.d. Sterren en Piket ontpop
ten zich als toekomstige grootmeesters
door flinke plusscores, waarbij Piket
zelfs zijn tweede grootmeesterresultaat
boekte. De reserves Kuijf en Douven
hoefden door het goede spel van de
rest niet vaak in te vallen, maar als ze
optraden was het meestal goed.
Jeroen Piket kan, als hij volgend jaar
een derde grootmeesterresultaat haalt,
Nederlands jongste grootmeester wor
den (Timman was 21 toen hij de titel
kreeg). Zijn spel in Thessaloniki duid
de op een sprong vooruit richting we
reldtop. In het volgende fragment zien
we een voorbeeld van zijn grote
vaardigheid.
I li
S
II
PIKET THOMSON
(Nederland-Schotland).
Stelling na de 31ste zet van wit.
Piket heeft een stuk tegen twee pion
nen, maar na 32.Txd8 Txd8 bezorgt
de zwarte d-pion wit nog genoeg
hoofdbrekens. Zoals zo vaak bij goede
spelers blijken de witte stukken echter
precies goed te staan voor een beslis
sende combinatie.
32 Txf7! Kxf7 33.Tc7 Kf6 34.Dh4+
Ke6 35.Del+ Kf5 36.De4+ Kg5
37.h4+ Kh6 38.De3+ g5 39.De6+ Kh5
40.Th7 mat.
Wereldkampioen Kasparov wilde zijn
score niet mee laten tellen voor zijn
ELO-rating. Het leek hem te riskant
met het oog op de rating van Fisher
(2790) die hij wil inhalen. Hij zal daar
wel spijt van gehad hebben, want zijn
puntentotaal had hem aardig in de
richting van de magische 2790 ge
bracht. In het volgende diagram zien
we hem de Argentijnse eerste bordspe
ler van het bord vegen.
G. KASPAROV-D. CAMPORA
(Rusland-Argentinië).
Stelling na de 24ste zet van zwart.
Zwart is zijn belangrijke loper van de
zwarte velden kwijt, maar als het witte
paard op h5 moet wijken is de stelling
nog houdbaar. Helaas...
25 f4! gxh5 26.f5 h4 (om in ieder geval
de g-lijn gesloten te houden) 27.fxe6
fxe6 28.g5 Te7 29.Pg4 Tg7 30.Ph6
Db6 31.g6! hxg6 32.Pf7+ Kg8 33.Dh6
Th7 34.Txg6+! Pxg6 35.Dxg6+ Tg7
36.Dh6.
Zwart geeft het op.
Het mooiste vuurwerk kwam van een
vrij onbekende Deen, die tegen de
sterke ex-Rus Gulko een briljant mo
ment had.
C. HOI-B. GULKO
(Denemarken-Verenigde Staten).
Stelling na de 24ste zet van zwart.
Zwart lijkt met zijn koning te kunnen
vluchten van zijn gehavende konings
vleugel. Wit blijkt echter de zwarte ko
ning het open veld in te kunnen offe
ren.
25.Txg7! Kxg7.
Na 25...Pxg7 26.Lxh6 gaat Pg7 door
27.Tgl verloren.
26.Lxh6+! Kxh6 27.Tgl f5.
Het enige tegen de dreiging 28.Pxd6,
waarna wit op twee manieren mat kan
geven.
28.De3+ f4 29.Pxd6+!
Alles blijkt te kloppen, na 29...fxe3 is
het mat door 30.Pf7.
29...Dxd6 30.Dd3 Pf8 31.Dh7+!
De schitterende slotpointe, na
31...Pxh7 32.Tg6 ontstaat een klassiek
epaulettenmat. Zwart gaf het daarom
op.
Correspondentie-adres: Leo Hofland,
C. Fockstraat 113, 2613 DE Delft.
LEIE
van 1
afgeli
wed?
posit
rangl
van
op ei
om c
lar B
De L<
de hu
bij v<
const,
Polar
aldus
ook r
de hc
denbi
kome
naar
ARC
tige
\erdi
Die i
tn:
notei
ARC
was
Voet
ge ti
geco
geva
gunc
„Als
der
toch
je Ui
Noot
Inde
