Paus gaat dwars in tegen wens premiers deelstaten ju, CfikUeGowmit kerk wereld BENOEMING AARTSBISSCHOP IN KEULEN Vaticaan onderzoekt opvattingen van Australisch theoloog „Meedoen aan Conciliair Proces is missionaire opdracht rk kerkr brieven vn i lezers ftzidóc Soura/nC ■Vs Hoopvolle vooruitzichten en >weer w GEESTELIJK LEVEN/OPINIE DONDERDAG 8 DECEMBER 1988 PAGINA Schadevergoeding voor Mkhatshwa JOHANNESBURG De Zuidafrikaanse regering heeft de vroegere secretaris-generaal Van de Zuidafrikaanse RK bis schoppenconferentie, Smangaliso Mkhatshwa, een schadever goeding van 25.000 gulden toegekend. Dat heeft de minister van wet en orde, Adriaan Vlok, aan Mkhatshwa meegedeeld. Mkhatshwa, die nu een theologisch instituut in Johannesburg leidt, werd in 1986 gearresteerd. Hij zat bijna twee jaar zonder vorm van proces gevangen en werd die tijd verscheidene ke ren gemarteld, zoals getuigen hebben bevestigd. Mkhatshwa verklaarde tegenover journalisten dat de regering ondanks de toekenning van de schadevergoeding geen verantwoordelijk heid voor de martelingen aanvaardt. Daarom zal zij ook geen strafvervolging tegen de folteraars instellen. Franciscaanse vredeswacht nu op Binnenhof actief DEN HAAGJLEIDEN De Franciscaanse vredeswacht, die in mei met haar stille tochten en wakes in Woensdrecht stopte, komt weer in actie. Elke woensdag wordt er voortaan op het Binnenhof in Den Haag een wake gehouden tegen de plannen van de NAVO tot modernisering van de conventionele en nu cleaire bewapening. Na de wake volgt een stille tocht naar het ministerie van Defensie aan het Plein. De organisatoren van de wacht besloten opnieuw in actie te komen na de vergade ring van de Nucleaire Plan Groep van de NAVO, eind oktober in Scheveningen. Daar werd besloten dat de NAVO door kan gaan met de voorbereiding van de modernisering van de kern wapens in Europa. Volgens de franciscaan Van Vliet wil de vredeswacht in ieder geval tot Pasen volgend jaar i actie doorgaan. haar De wereld is klein, maar het brein is groot. Opperrabbinaat in Israël erkent Falasha's JERUZALEM Na meer dan drie jaar van conflict heeft het Opperrabbinaat in Israël de Falasha's, de zwarte joden uit Etiopië, stilzwijgend als joden erkend. Vorige week zegende de orthodoxe rabbijn David Chelouche in Tel'Aviv het huwelijk van twee Falas ha's in zonder te eisen dat zij vantevoren symbolisch tot het jodendom zouden overgaan door zich in een ritueel doop- bad onder te dompelen. Dat meldt de Jerusalem Post. Eind 1984 evacueerde Israël in het geheim ongeveer 15.000 Falasha's uit Etiopië via een luchtbrug met de codenaam 'Operatie Mozes' naar Israël. Maar na enkele maanden ont stond een conflict tussen de Falasha's en de orthodoxe jo den. Maandenlang demon streerden de Falasha's tegen de houding van het opperrab binaat, dat hen niet zonder meer als joden wilde erken nen en eiste dat zij een ritueel doopbad zouden ondergaan om hun overgang naar het jo dendom te markeren. De acties eindigden toen de leiders van de Falasha's de in druk kregen dat het opper rabbinaat zijn eisen zouden verzachten. Falasha's die wil den trouwen, merkten echter dat geen rabbijn hun huwelijk wilde inzegenen, tenzij zij een certificaat konden overleggen waarmee zij konden aantonen dat zij het ritueel hadden on dergaan. Sommige bruidsparen beslo ten daarop hun huwelijk uit te stellen of op zoek te gaan naar een rabbijn die geen doopbad vooraf eiste. Andere lieten hun huwelijk inzege nen door de kes, de traditio nele joodse leider in Etiopië. Deze huwelijksinzegeningen werden door het opperrabbi naat niet, maar door het Is raëlische ministerie van bin nenlandse zaken wel erkend. Voordat het Hooggerechtshof zich over de zaak had uitge sproken, besloot het opperrab binaat vorige maand dat Fa lasha's hun huwelijk konden laten goedkeuren door de Se fardische opperrabbijn van Netanja, David Chelouche. Naar zijn mening moeten de Falasha's volgens de Halacha, de joodse wet, volledigi als jo den wórden erkend. Hij had eerder al te kennen gegeven dat hij bereid was huwelijken van Falasha's in te zegenen zonder hen tot het doopbad te verplichten, maar dat hij het opperrabbinaat op dit punt niet wilde uitdagen. Chelouche heeft opdracht ge kregen alle huwelijken van Falasha's te registreren. Voorts kan hij andere rabbij nen toestemming geven het huwelijk van Falasha's in te zegenen.- Hij meent dat het conflict is opgelost. „Er is nu geen problemen meer voor Etiopische joden die willen trouwen", aldus Chelouche te genover de Jerusalem Post. beroepingen (deelgemeente Bethel) J. de Goei t kerk-Werkendam i.c.m. Breda, voor Bruchterveld. voor Grljpskerk i.c.m. Niezijl, voor Lutten, voor Musselka- naal-Valthermond, voor Surhulster- veen i.c.m. Opende, voor Ten Post Christelijke Gereformeerde Kerken (Van onze correspondent Rink Drost) DÜSSELDORF Paus Johannes Paulus II lijkt aan te sturen op een re gelrechte botsing met de minister-president van de Duitse deelstaat Nord- rhein-Westfalen, Johan nes Rau (SPD), en diens binnenkort te benoemen collega van Rheinland- Pfalz, Carl-Ludwig Wag ner (CDU). Een. medede ling van de voorzitter van de Duitse bisschoppen conferentie, de Mainzer bisschop Lehmann, heeft de kat in de gordijnen ge jaagd. Lehmann zei deze week, na in Rome ontboden te zijn, dat Johannes Paulus vasthoudt aan zijn voornemen de Ber- lijnse bisschop Meisner te be noemen tot aartsbisschop in Keulen. De aartsbisschopsze- Karl Lehmann foto: anp tel in Keulen staat al veertien maanden leeg. Die benoeming zou een breuk betekenen met het Concordaat van Pruisen, een overeenkomst tussen kerk en staat die in 1929 is ge sloten. Voor de Westduitse radio zei Rau gisteren, dat hij en zijn collega van Rheinland-Pfalz de zaak zeer hoog opnemen, i dat i breuk met het concordaat door de Heilige Stoel stellig met tegenmaatre gelen zullen beantwoorden. Welke maatregelen concreet zullen worden genomen wilde Rau nog niet bekend maken. Het concordaat verplicht de deelstaten echter tot verre gaande tegemoetkomingen aan de katholieke kerk. Wan neer het Vaticaan dat onver bindend verklaart, voelen de minister-presidenten van de deelstaten er zich ook niet meer aan gebonden. Nu nog is het aartsbisdom Keulen het rijkste diocees ter wereld. De deelstaten beheren echter de geldkraan. In het concordaat staat dat de paus in Duitsland een bis schop benoemt die de goed keuring heeft van het domka pittel. Dat domkapittel start de procedure met het opstu ren van een lijst met geschikt geachte kandidaten. Uit die lijst kiest de paus drie namen. Degene van deze drie die de meerderheid van het domka pittel achter zich krijgt, wordt benoemd. Het concordaat schrijft voorts voor, dat de paus niet tot be noeming overgaat wanneer van staatswege bezwaren te gen de kandidaat bestaan. Rau liet weten bezwaren te hebben tegen elke kandidaat die niet de goedkeuring van het domkapittel krijgt. Meis ner kwam niet voor op de voordracht van acht kandida ten van het domkapittel. Behalve de benoeming van bisschoppen worden in dat het Concordaat ook regels ge geven voor onder meer de toelating van studenten tot priesteropleidingen en theolo gische hogescholen alsook voor de financiering van ka tholieke scholen. In Nord- rhein-Westfalen wordt door de overheid het komend jaar 990 miljoen mark uitgegeven aan het katholieke onderwijs. Volgens Rau kunnen ook al deze bepalingen op de tocht komen, als het Vaticaan de benoemingsprocedure van het concordaat schendt. „Daarbij ontstaan grote problemen van kerk- en staatsrechtelijke aard, die, naar mijn opvatting, niemand wil," zo zei Rau. Relaties gevierd Tien jaar diplomatieke relaties tussen de Verenigde Staten en China was deze week aanleiding tot bezoeken over en weer. Bisschop Gong van de patriottische, van Rome afgescheiden katho lieke Chinese kerk (links) kwam naar New York en was daar de gast van David Rockefeller, hoofd van de Chase Manhattan Bank. foto: ap SYDNEY De Vati caanse congregatie voor de geloofsleer, die waakt over de zuiverheid van het rk geloof, onderzoekt de opvattingen van de Australische theoloog Da vid Coffey van hef Saint Patrick's College in Man- ley, Australië. Kardinaal Edward Clancy, aartsbis schop van Sydney, heeft hem in het openbaar ge vraagd zijn opvattingen over de opstanding van Christus in overeenstem ming te brengen met de authentieke leer van de RK Kerk. Bovendien moet Coffey zich binnen kort verantwoorden in een gesprek met een me dewerker van de congre gatie. Coffey ontkent niet dat Chris tus waarlijk is opgestaan. Vol gens hem is niet de fysieke opstanding zelf, maar de theo logische betekenis daarvan van belang. Het lege graf is volgens hem een later ele ment in de Nieuwtestamenti sche traditie. „Het lege graf is een symbool voor Christus' opstanding, maar nog geen bewijs." Coffey heeft de steun gekre gen van de rk theologische commissie in Australië. Een commissie van vier theologen heeft in opdracht van deze commissie de werken van Coffey bestudeerd. Zij kwa men tot het inzicht dat „Cof fey onrecht is aangedaan en dat de congregatie voor de ge loofsleer hem niet fair heeft behandeld". De zaak tegen Coffey kwam in 1986 tijdens hët bezoek van Johannes Paulus II aan Au stralië aan het licht. In eerste instantie moest hij zich schrif telijk bij de congregatie ver dedigen. De zaak kwam in een breder perspectief te staan toen de conservatieve Australische krant The Australian, dat door mediagigant Rupert Murdoch wordt uitgegeven, kortgeleden een aanval open de op progressieve rk theolo gen, onder wie Coffey. Deze krant beschuldigde Coffey er van dat hij de rooms-katholie- ke kerk van binnenuit onder mijnt. UTRECHT „Het conci liaire proces van vrede, gerechtigheid en behoud van de schepping is voor de rk kerk een zeer be langrijke oecumenische gebeurtenis. Meedoen aan het proces past in de mis sionaire opdracht van de kerk om getuigenis af te leggen van haar geloof in Christus". Zo verklaart Nicolas Buttet waarom het Vaticaan heeft besloten de Wereldraad van Kerken te helpen bij het or ganiseren van de wereldcon vocatie over het proces, die in maart 1990 in Seoul wordt ge houden. Het Vaticaan heeft Buttet (27) en de socioloog prof. Patrick de Laubier aan gewezen om de Wereldraad hierin bij te staan. Buttet, die een rechtenstudie achter de rug heeft, was de afgelopen twee dagen in Nederland op uitnodiging van Pax Christi Nederland om zich op de hoogte te stellen van de acti viteiten in het kader van het proces. Hij had onder meer een ontmoeting met hulpbis schop Lescrauwaet van Haar lem, voorzitter van de coördi natiegroep voor het conciliai re proces binnen de Neder landse rk Kerk, en vertegen woordigers van de Raad van Kerken in Nederland. Buttet is evenals velen binnen de Wereldraad er niet geluk kig mee dat de wereldconvo catie al in 1990 plaatsheeft. Maar hij beklemtoont dat deze bijeenkomst geen eindstation is, maar een mijlpaal in het conciliaire proces. „Het proces is belangrijker dan vergade ringen en de bijeenkomst in Seoul. De bezinning op vrede, gerechtigheid en behoud van de schepping behoort ook daarna door te gaan", aldus Buttet. Interesse Het conciliaire proces trekt veel aandacht in Noord- en West-Europa maar kan tot nu toe nauwelijks op belangstel ling rekenen in Zuid-Europa en Noord- en Zuid-Amerika. Van hét Vaticaan kan niet worden verwacht dat het de interesse bij de bisschoppen conferenties aanwakkert, on derstreept Buttet. „Het Vati caan geeft de bisschoppen al gemene richtlijnen, maar schrijft geen recepten voor. Het laat de uitvoering van de richtlijnen over aan de bis schoppenconferenties die veel beter'op de hoogte zijn van de specifieke situatie in een be paald land". Buttei noemt als voorbeeld de houding van het Vaticaan tegenover de apart heid. De paus wijst de apart heid af, maar de bisschoppen en andere rooms-katholieken in Zuidafrika moeten bepalen, welke maatregelen het ge schiktst zijn om de val van het apartheidssysteem te be spoedigen. De uiteenlopende kerkopvat tingen van de rk kerk en de protestantse kerken (voor de rk kerk is de kerk een sacra ment; de protestantse kerken zien de kerk meer als een verzameling van mensen) is voor de samenwerking bin nen het conciliaire proces geen probleem, aldus Buttet. Integendeel, de katholieke kerk en de kerken die in de Wereldraad zijn verenigd, kunnen elkaar goed aanvul len. De protestantse kerken kunnen veel leren van de rooms-katholieke sociale leer en spiritualiteit. De rk Kerk kan veel nut hebben van de bereidheid tot actie die in de protestantse kerken leeft. De rk kerk heeft ook een traditie van opkomen voor de gerech tigheid - Buttet noemt het werk van de missionarissen -, maar vaak had bezinning de boventoon boven actie. gebaseerd op het geloof, waarschuwt er daarom voor ook niet-kerkelijke bewegin gen bij het proces te betrek ken. „Mensen moeten als christenen aan het proces deelnemen", aldus Buttet. Hij beklemtoont voorts dat de ac tie binnen het proces verge zeld moet gaan van gebed en bijbelstudie. Brieven graag kort en duidelijk geschreven De redactie behoudt zich het recht voor mgezon- Omroepbestel „Ons eigen omroepbestel is ge red", zo lezen we in een inter view, Dat leert verder dat Van der Sanden „glimt van genoe gen" nu het er naar uitziet dat „het hek rond Hilversum", dat dreigde te worden weggebla zen door „de buitenlandse aan val", vervangen kan gaan worden door een (naar mijn oordeel) gévangenismuur rond het kaartenhuis dat ons om roepbestel voor moet stellen. Waar een hek nog enig gevoel van vrijheid geeft je kunt er immers doorheen kijken sluit een gevangenismuur pas echt het zicht af op hetgeen er zich aan de andere kant af speelt. En dat laatste is precies wat Van der Sanden wil; „zijn" heilige NCRV en KRO behoeden voor een mogelijke ondergang die hij voorziet wanneer televisiekijkend Ne derland onverhoopt massaal kiest voor „pretprogramma's" danwel „Amerikaanse (pulp- )series", ons aangedragen door commerciële televisiesatellie ten. Als ons omroepbestel zo geweldig zou zijn op een ma nier zoals Van der Sanden het voor doet komen, dan behoeft het geen bescherming, dan zou het zichzelf in stand houden. Nu schotelt hij ons voor blij te moeten zijn met een mogelijk dictaat van de regering dat ka belbeheerders verbiedt bepaal de „heilloze" programma's door te geven. Wordt daarmee dan niet een veel ouder recht in onze democratie geschon den namelijk, het vrij zijn te mogen ontvangen wat men wil? De burger resteert de mo gelijkheid per individu een schotel aan te schaffen tenein de de verbannen programma's toch te kunnen ontvangen. Ik hoop niet dat het zo ver moet komen dat Van der Sanden, die liever geen op Nederland gerichte commerciële reclames van over de grens op zijn scherm ziet maar wel water bij de wijn wil doen daar waar het gaat om seks-op-de-buis, straks als enige kabelabonnee de omvallende zuilen van ons bestel op zijn kop krijgt, voor dat hij zijn favoriete program ma, het door hemzelf geregis seerde „Brandpunt uit de markt", heeft af kunnen kij ken. F. Blom, ZOETERMEER. Paspoort (3) Dat paspoort van Kep schijnt wel een heel beroerd druk werkje te zijn. In de laatste proefdruk zat zelfs geen enkel foutloos exemplaar. Dit bewijst voor mij dat Kep uitstekend agd is in de opzet een niet vervalsen paspoorf te ma ken. Die paspoorten zijn zo slecht, dat het me onmogelijk lijkt ze precies G. Brandsma, VOORBURG. t te maken. GRATIS ELKE WOENSDAG DE BIJLAGE BIJ UW KRANT MET EN EEN COMPLETE AGENDA ANDERE tijden, andere zeden. Zelden kwam deze zegswij zo treffend tot uiting als gisteren in de Verenigde Nati, Vierentwintig jaar geleden sprak Sovjetleider Ni] Chroetsjov er dreigende taal. Tot ontsteltenis van de wereld sloeg hij daarbij zelfs met zijn (schoen op een naar. Zijn opvolger Michael Gorbatsjov gedroeg zich gister^ in woord en gebaar als een heer. Nuchter en zakelijk gaf t*. I er blijk van dat de mensheid alleen gebaat is bij geciviliseJ leiderschap. Dat bleek bepaald niet alleen uit zijn besluit eenzijdige troepen- en wapenvermindering, maar vooral c uit zijn beschouwingen over de Derde Wereld, het milieu htrw p de mensenrechten. In eigen land bewijst Gorbatsjov dat )^an hem daarmee ernst is. De onrust in de Sovjetunie, met na in de Baltische staten en in de zuidelijke republieken, a<^j)A-fi hij zelf een onvermijdelijk gevolg van de door hem ingeze g^ges perestrojka oftewel „hervorming". iet v< DaT tijdens het topgesprek met Reagan en Bush gisterm joortfa dag in New York niet is gesproken over Go'rbatsjovs rede halve de VN, geeft aan hoe zeer de Amerikanen overrompeld wenoeir ren. De nieuw gekozen Amerikaanse president George Bi ,Qt ver kon geen commentaar geven, omdat hij aan het overleg de^^ e nam in zijn bescheiden huidige functie van vice-preside fVD-w< En de zittende president Ronald Reagan stond volledig mich gis de mond vol tanden en was nauwelijks in staat een inhoui bew' lijke reactie op het besluit van Gorbatsjov te geven. kwam niet veel verder dan te zeggen, dat hij de Sovjet-sl tot troepenvermindering „toejuichte". at dit toplicht GEEN zinnig mens zal daarin overigens niet met hem m<0(xl &ez gaan. Een troepenvermindering van een half miljoen ni lijkt veel, maar beseft moet worden dat de Sovjetunie vijf a het een half miljoen mensen onder de wapenen heeft. Ook l£DA-wc terugtrekken van zes tankdivisies is op zich geen grootse i ie van litaire daad. Immers: de Sovjetunie heeft in Oost-Europa iets va Rusland zelf ongeveer honderd divisies op de been. In d ^reu' zelfde gebied houdt de Sovjetunie er ongeveer 53.000 tan)at het« op na. Daarvan zijn er 30.000 min of meer verouderd. Aanj roek nomen mag worden dat de nu aangekondigde tankvermim rijgt al ring ongeveer een derde van het meest verouderde besta betreft. De troepenvermindering tast de superioriteit in c< Ky ventionele bewapening van de Sovjetunie over de lant njpper van de NAVO dus niet wezenlijk aan. Niettemin mogen tyvD-wl onder de indruk zijn van Gorbatsjovs stap. Het naar de bjtei: „Va germaatschappij terugkeren van een half miljoen mansch uidelijl pen zal immers een enorme druk leggen op de toch al w$iaaciël* kele Sovjet-economie. an ee jcunnen GORBATSJOVS troepenvermindering mag dan een ben arb langrijke stap zijn, ze werd min of meer overschaduwd d( scbu zijn merkwaardige voorstellen met betrekking tot Afghan^3™™ tan. Na het eerste enthousiasme daarover werd het duideliverjge] dat de Russen niet bereid zijn verder te gaan met de ten^d, a trekking van hun troepen die, zoals aanvankelijk was aanfacties kondigd, op 15 februari voltooid zou moeten zijn. Kennel yergeh vreest Moskou, dat het Afghaanse verzet het door de Sovj >am®r 1 unie gesteunde bewind in Kabul onmiddellijk onder de vi ier^en! loopt zodra de Russische troepen van het toneel zijn verdvp zjjn nen. Gorbatsjov denkt daarom aan een meer „eervolle" aren. 5 rugtocht. Hij wil in feite een pas op de plaats maken dier De middel van een staakt-het-vuren, om vervolgens de Veren de Naties in te schakelen, die zich tussen het Afghaanse V zet en de regering in Kabul in moet plaatsen. Op die manigat de houden de Russen zichzelf en hun politieke handlarigeHxEP o de Afghaanse hoofdstad min of meer overeind. overeen Dat de Amerikanen niet bijster gelukkig zijn met dit voorfenigko van Gorbatsjov laat zich dan ook raden en het valt dan cvaa!"bij zeer te bezien of ze met het zenden van een VN-vredesmai l^ep naar Afghanistan zullen instemmen. an KI 'an dei Een en ander neemt niet weg dat Gorbatsjov erin is ïef vo° slaagd zijn vijfde en laatste gesprek met Reagan geheel n< zijn hand te zetten en zichzelf als de grote vredestichter a opei presenteren. De nieuwgekozen Amerikaanse president Ge^l gee ge Bush moet tot het besef zijn gekomen dat hij de komenien. Ik jaren met een enorm bekwame en vindingrijke tegenspel"1 ?v* te maken krijgt. Dat biedt echter in dit geval gelukkig mrnm?n hoopvolle dan sombere perspectieven. [an de ;n lijv Mogelijk regen DE BILT (KNMI) Rond een hogedrukgebied, boven de Golf van Biscaje, worden oceaanstoringen naar ons land gevoerd. Vanavond en van nacht passeert een van deze storingen met wat regen ons land. Hierachter komen er vooral morgenochtend wat op klaringen voor, hoewel de kans op een enkel buitje aan wezig blijft. Morgenmiddag is er op de na dering van een nieuwe storing, die via Schotland naar de Duitse bocht trekt, veel bewol king en kan er in de middag en avond af en toe regen val len. De minimumtemperatuur van nacht wordt omstreeks 4 gra den, de middagtemperatuur morgen ligt rond 7 graden. De wind is overwegend westelijk en matig, maar neemt later op de dag langs de kust en op het IJsselmeer toe tot krachtig. den in het noorden, 15 graden IajE de Portugese kust, 17 graden langi zuidkust en 10 graden in het binnjj Alpenlanden: Veel bewolking •an de Alpen rond 8 graden. Italië, Joegoslavische en C kust: In noord-Italie wisselen... wolkt, elders buiig weer. Middag»" OU peratuur 8 graden in het noorden! wijnst frzoel acht Weersvooruitzichten •andinavië: Eerst nog perio- t zon, morgen later op de dag Londen inde bewolking uit het v en tijdelijk regen en sneeuw. Middag- temperatuur rond 3 graden. In de nacht lichte vorst. Denemarken: Morgen perioden met zon, later opkomende bewolking en mogelijk wat regen. Middagtempera tuur omstreeks 5 graden. Britse Eilanden: Eerst veel bewol king later ook af en toe wat zon. Middagtemperatuur 10 tot 12 graden. Benelux en noordelijke Bondsrepu bliek: Wolkenvelden en zaterdag in noord-Duitsland wat regen. Middag temperatuur 4 tot 6 graden. Rest van de Bondsrepubliek en Frankrijk: Wolkenvelden en in west- Frankrijk ook af en toe wat zon.Mid dagtemperatuur 3 graden in Duits land tot 8 a 10 graden langs de Atlan tische kust en 13 graden aan de Ri- Spanje en Portugal: Zonnige perio den. Middagtemperatuur rond 11 era- Slngapore >EI uee Besr i? IM

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 2