„EG vergeet chartermaatschappijen"
Heineken en Bols pakken
fusiekoorts nuchter aan
7 Beurs uan Amsterdam
ECONOMIE
Êckbe Qowuwt
WOENSDAG 7 DECEMBER 1988 PAGINA 7
Landbouw kost EG-gezin
wekelijks 45 gulden extra
ROTTERDAM - Een gemiddeld gezin in de EG betaalt gemid
deld dertig gulden te veel per week voor voeding. Dat is het
gevolg van het gemeenschappelijk landbouwbeleid. Daarnaast
moet dat gezin wekelijks vijftien gulden belasting betalen om de
landbouwpolitiek in stand te houden. Jill Moore van de Engelse
cóhsumentenorganisatie National Consumer Council zei dit gis
teren tijdens de algemene vergadering van de Koninklijke Vere
niging Het Comité van Graanhandelaren in Rotterdam. Moore
meent dat de EG-beleidsmakers de echte oorzaken van de hoge
prijzen niet aanpakken. Als voorbeeld noemde zij de quota die
de overproduktie weliswaar beperken, maar de prijzen opdrij
ven. Volgens haar moet de huidige korte termijnpolitiek plaats
maken voor een politiek van hervorming op de langere termijn.
Daarin moet de prijspolitiek worden losgekoppeld van de inko
menspolitiek voor de boeren. Daarnaast moet de controle op de
doelmatigheid van het beleid beter worden.
Privatisering
DSM begint
in januari
AMSTERDAM - De in-
troductie van DSM op de
Amsterdamse effecten
beurs zal begin 1989
plaatsvinden. Naar ver
wachting zullen beleggers
op 24 januari van volgend
jaar kunnen inschrijven
op eenderde van het aan
delenkapitaal van het
zich nu nog geheel in
staatshanden bevindende
chemieconcern, aldus
vanochtend de Amro-
bank, die de privatise
ringsoperatie leidt.
Britse investeringsbank
stopt met effectenhandel
LONDEN - De Britse investeringsbank
Morgan Grenfell heeft gisteren ver
klaard te stoppen met het grootste deel
van haar activiteiten in de effectenhan
del. Door het besluit gaan 450 arbeids
plaatsen verloren. Morgan Grenfell is
één van de leidende investeringsbanken
in Groot-Brittannië en bestaat al 150
jaar. De bank heeft in de eerste elf
maanden van 1988 omgerekend 65 mil
joen gulden verlies geleden. De kritieke
toestand is te wijten aan de beurskrach
van oktober 1987, die het volume van
de handel in effecten heeft gehalveerd.
Bovendien is de concurrentie enorm is
toegenomen als gevolg van de „Big
Bang", de liberalisering van de financië
le markten in Londen.
Philips-personeel Leuven
vrijdag naar Eindhoven
BRUSSEL - Met ontslag bedreigde werknemers van de Phi-
lips-fabriek in het Belgische Leuven zullen vrijdag in Eind
hoven demonstreren voor het behoud van hun baan. Dat is
gisteren bekendgemaakt tijdens een betoging bij de Philips-
vestiging in Hasselt. Er wordt vrijdag op een duizendtal
deelnemers gerekend. De bonden eisen een gesprek met de
internationale directie van de multinational.
Philips wil ruim 700 van de 1.200 arbeidsplaatsen in Leuven
schrappen, omdat de in de fabriek geproduceerde audio-ap-
paratuur niet meer is opgewassen tegen de concurrentie uit
het Verre Oosten. Onderhandelingen die de laatste twee da
gen op gang zijn gekomen tussen de Philips-directie en een
afvaardiging van de vakbonden hebben nog niets opgele
verd. De bonden eisen dat Philips niemand ontslaat zonder
werk in een andere vestiging aan te bieden. Het gesprek zou
vandaag worden voortgezet.
MARTIN SCHRODER PESSIMISTISCH OVER „1992"
- Rotterdam De eg
doet niéts om charter-
rnaatschappijen als Mar
tinair mee te laten profite
ren van het opengaan van
de binnengrenzen in 1992.
Het luchtvervoer krijgt
weliswaar vanaf nu steeds
meer vrijheden, maar die
gelden alleen voor de ge
regelde lijndienstmaat
schappijen. De beperken
de regels voor charters
blijven vooralsnog onver
minderd van kracht en
het ziet er niet naar uit
dat de Europese Commis
sie snel actie onderneemt
om dat te veranderen.
„Dat is onverteerbaar", zo zei
I Martinair-directeur Martin
Schröder vandaag in een rede
voor de Economische Facul
teitsvereniging van de Eras
mus Universiteit in Rotter
dam. Volgens hem zal de Eu
ropese integratie kostenverho
gend werken door het wegval
len van de tax-free verkoop en
de invoering van een btw-hef-
fing. „Deze extra kosten druk
ken gelijkelijk op alle maat
schappijen. Ik bepleit daarom
dat lasten en lusten evenredig
worden verdeeld", aldus
Schröder, die vindt dat zijn ei
gen maatschappij onvoldoende
lijkt te gaan profiteren van de
ontwikkelingen rond '92. Hij
gaat hierover aan de bel trek
ken bij de Europese Commis
sie. „We moeten meer vrijheid
krijgen. We zijn niet van plan
ons door Brussel vleugellam te
laten maken".
Investeringen
Er zijn nog heel wat investe
ringen nodig om de liberalise
ring na 1992 te doen slagen. Zo
zal onder meer een antwoord
moeten worden gevonden op
de onverwacht grote toename
van het reizigersvervoer; door
dat veel luchthavens in Euro
pa niet berekend zijn op deze
ontwikkeling ontstonden voor
al afgelopen zomer enorme
vertragingen. „Niemand heeft
deze sterke groei voorspeld en
niemand heeft er dus op kun
nen inspelen door te investe
ren in apparatuur en man
kracht. En aangezien één
luchthaven ergens in Europa
met een beperkte capaciteit
een bottle-neck kan vormen
die ook elders op grote schaal
tot vertragingen kan leiden, is
hier een Europese aanpak ver
eist", vindt Schröder.
Een brede kijk is ook nodig
voor de controle over het Eu
ropese luchtruim, dat nu nog
in handen is van verschillende
nationale organisaties. De in
stelling van één Europees
vluchtleidingscentrum acht hij
niet haalbaar; het beperkte
succes van Eurocontrol in
Beek - niet in de laatste plaats
door „excessief hoge kosten"
die het centrum in rekening
brengt - moet genoeg duidelijk
maken, vindt Schröder. Hij
pleit liever voor modernise
ring van de „volstrekt verou
derde" computerapparatuur
die nu op Schiphol wordt ge
bruikt, voor opheffing van de
personeelstekorten in de ver
keerstoren en voor koppeling
van de computerinstallaties
aan die van de andere Europe
se vluchtleidingscentra. „An
ders zullen vertragingen de li
beralisering van de luchtvaart,
alle goede bedoelingen ten
spijt, op een zeer hinderlijke
manier in de wielen gaan rij
den".
De voorman van de charter
maatschappij is opmerkelijk
pessimistisch over de ver
meende voordelige kanten van
de liberalisering voor de con
sument. Niet alleen zal na 1992
voor reizigersvervoer door de
lucht een btw-tarief gaan gel
den van 4 tot 9 procent en
voor vracht van 14 tot 20 pro
cent (nu in beide gevallen nog
nul procent) maar ook het
•wegvallen van de taxfree-ver
kopen zal grote schade opleve
ren. De luchthavens, die aan
deze verkopen een aardige in
komstenbron hebben, zullen
deze derving willen doorbere
kenen aan de luchtvaartmaat
schappijen, waardoor naar alle
waarschijnlijkheid start- en
landingsgelden verhoogd wor
den. „Ik ben bang dat door
btw en accijnzen het vliegen
binnen de EG om te beginnen
20 tot 25 procent duurder zal
worden".
De overlevingskans van de
Nederlandse maatschappijen
in een geliberaliseerd Europa
zal voor een groot deel afhan
gen van de plaats die de lucht
haven Schiphol zich weet te
verwerven, meent Schröder.
„De concurrentie tussen de
luchtvaartmaatschappijen is
steeds meer een slag geworden
tussen de vliegvelden. De
maatschappij die erin slaagt
veel passagiers via zijn thuis
haven te laten reizen kan re
kenen op een behoorlijke be
zetting van zijn intercontinen
tale vluchten".
Volgens de Martinair-direc
teur is er straks in Europa
slechts plaats voor vijf zes
eersterangs knooppunt-lucht
havens. Tot dusvenre neemt
Schiphol in de rangorde de
vijfde plaats in dank zij de
sterke positie als doorvoerha
ven voor passagiers en vracht.
Het is nog niet duidelijk of
passagiers die na 1992 per
vliegtuig in Europa aankomen
op de luchthaven van eerste
aankomst door de douane zul
len moeten of pas in de uitein
delijke Europese bestemming.
Martin Schröder.
FOTO: PR
Wanneer de EG kiest voor het
laatste („port of destination")
principe zou dat gunstig zijn
voor een doorvoer-luchthaven
als Schiphol. Als het andere
systeem wordt gekozen, moet
Schiphol met grote spoed extra
gaan investeren voor onder
meer douane- en paspoort-ba
lies, meent Schröder. „Het er
gerlijke is dat de beslissing
over deze kwestie in Brussel
nog steeds niet is gevallen".
ARJEN VAN DER SAR
KAASMARKT BODEGRAVEN - Aan
voer 12 partijen. Bij goede handel
werd een prijs genoteerd van f 9,00
tot f 9,55 per kg voor 1e soort en f
10.20 voor extra zware kwaliteit.
Veiling
1.210: 25-100. BVIoemkool. 85:
470-580. Boerenkool. 432: 52-57.
Bospeen. 504: 630-660. Cherry torn,
rood. 108: 250-270. Cherry tomaten,
1.746: 255-280. Crlspsla glas, 6.636:
70-85. Franse radijs, 450: 112-112.
Ijspegels. 750: 95-130. Koolrabi,
14.590: 17-71. Krulandijvie, 630: 10-
40. Krulsla, 6.190: 36-54. Paksoi, 372:
325-350. Paprika groen-geel. 890:
70-140. Paprika dk oranje, 335: 530-
080. Paprika geel, 1.240: 330-1160.
Paprika groen. 120: 440-450. Paprika
oranje. 5: 310-310. Paprika paars.
145: 190-560. Paprika rood. 7.865:
120-360. Pepers groen. 33: 810-930.
Pepers rood. 12: 1180-1370. Peterse
lie bos. 750: 45-65. Radijs glas.
35.715: 54-118. Radijs puntzak.
3.000: 50-54. Ramenas, 45: 95-95.
Rettich. 1.310: 15-59. Reuzenradijs.
875: 58-96. Selderij bos, 2.630: 41-
68. Sla poly glas. 212.620: 33-57.
Spruiten. 40.449: 59-153. Uien. 3.200:
rood. 407: 253-416. Witlof. 16.575:
180-260.
VEEMARKT LEIDEN SLACHTRUN-
DËREN: (gulden per kg gesl.gew.)
Aanvoer 77. waarvan 10 stieren. Dik-
2700-4900 per stuk.
i kw. 6,15-6,60, worstkoeien
5.30-6.15.
Handel en prijzen: stieren goed - ho
ger; koelen goed - gelijk.
QEBRUIKSRUNDEREN: (gulden per
i 7 graskalve-
tuk)
Aanvoer 1307,
2100-
2900, 2e srt 1500-2100. melk- en
kalfvaarzen 1e srt 2100-2900, 2e srt
1450-2100. guste koeien 1e srt 1850-
kalveren 700-1300.
Handel en prijzen: koeien redelijk -
gelijk, pinken redelijk - gelijk, kalve-
i redelijk - gelijk en enterstieren re-
Aanvoer roodbont 799. Stierkalf 590-
700, extra kw. 700-850. vaarskalf
460-600. Aanvoer zwartbont 1000.
Stierkalf 390-535. extra kw. 535-595,
vaarskalf 300-440.
Handel en prijzen: roodbont goed -
hoger, zwartbont goed - hoger.
VARKENS: (gulden per kg levend ge
wicht)
Aanvoer slachtvarkens 868. Slacht-
varkens 2,50-2,60, zeugen 1e kw.
590. Schapen 5,50-7,50,
lammeren (rammen) 9.00-10.25, lam
ineren (ooien) 8,25-10,00.
In gulden per stuk: schapen 195-250,
lamme/en (rammen) 200-260 en lam-
Aanvoer 106. Weidelammeren 175-
215. Handel lammeren redelijk - ge
lijk,
BOKKEN EN GEITEN (gulden per
Stuk)
Aanvoer gelten: 98. Bokken en geiten
220. Bleekselderij 92-104. Bloemkool
90-350. Cherry tomaten rood 255-
290. Dalkon 135. Druiven alicante
276-421. Witlof
140-230. Ijspegels 83.
DEN HAAG - Voor som
mige fijnproevers en no
toire drinkers gaan een
Heineken pils-en een L(i-
cas Bols jenever al lang
samen. 'De verstandhou
ding tussen de dranken
concerns zelf is echter al
jaren uitermate ijzig. Een
kopstoot, jawel, maar dan
liefst letterlijk.
Twaalf jaar geleden probeerde
Heineken zelfs een overval op
Bols, dat dat echter wist af te
slaan door snel onderhands
preferente aandelen bij een
stichting te plaatsen. Over Bols
zei topman Freddy Heineken
laatst nog: „Ik drink hun pro-
dukten wel eens, maar ik heb
in geen jaren met de heren ge
sproken".
Ondanks aanhoudende fusie-
geruchten op de beurs bena
drukt Bols al jaren zelfstandig
te willen blijven. Nu beide
aartsrivalen hebben bekendge
maakt dat ze vormen van sa
menwerking onderzoeken, is
de geest voorgoed uit de fles.
Dat belette een woordvoerder
van Bols afgelopen maandag
niet om nog eens te benadruk
ken, dat overname door Hei-
G. van Schaik, komend voor
jaar de nieuwe topman van
Heineken, thans bruggenbou
wer met Bols.
neken ook nu niet aan de orde
is. Wat dan wel, willen de on
dernemingen pas morgen of
vrijdag meedelen. Volgens de
woordvoerder is de bekend
making afgedwongen door
„het toenemende aantal ge
ruchten op de beursvloer en in
journalistieke kringen". Daar
wordt aangenomen dat beide
concerns enigerlei vorm van
samenwerking gaan bekend
maken op het gebied van ster
ke dranken.
Mode
Heineken en Bols zouden elkaar prima kunnen aanvullen. Erven Lucas Bols. ontstaan in 1575, zet
gedistilleerd, aperitieven en wijnen over de hele wereld af via buitenlandse vestigingen of via ex
port. Heineken, in hoofdzaak bierconcern, verkoopt tevens gedistilleerd, wijn en frisdranken. Be
kende Heineken-merken zijn Bokma, Hoppe, Coebergh, Jagermeister.
FOTO's: PR
handelingen met Bols voert.
De relatie tussen de bestuurs
leden van Bols en Freddie
Heineken is altijd „ijzig" ge
weest, zeker na de overval van
Heineken twaalf jaar geleden.
Het ligt voor de hand dat de
Bolsmannen het veel beter
met Van Schaik kunnen vin
den. Van Schaik praat boven
dien niet met de topman van
twaalf jaar geleden, maar met
zijn opvolger mr. J.A.E.M. van
Hellenberg Hubar.
In beurs- en mediakringen
wordt nu gewezen op de mo
gelijkheid dat Heinekens Ge
distilleerd en Wijngroep Ne
derland samengaat met Bols
opdat beide concerns een vuist
kunnen maken tegen het aan
stormende fusiegeweld uit het
buitenland. Heineken profi
teert dan van het sterke Bols
in Nederland en Bols kan zich
nestelen onder het marketing
potentieel van het sterk inter
nationaal opererende Heine
ken.
Een andere mogelijkheid: Bols
verkoopt zijn nationale sterke
drankenindustrie aan Heine
ken en zoekt internationaal
aansluiting bij één van de gro
te Angelsaksische dranken-
concerns. Doorgaans wordt
voor een concern twintigmaal
de jaarwinst neergeteld, het
geen bij Bols neerkomt op 1
miljard gulden (20 x de buiten
landse winst van 50 miljoen).
Zo'n verkoop zou aandeelhou
ders 250 gulden per aandeel
opleveren. Een leuk prijsje bij
een koers die de afgelopen
twee dagen negen gulden steeg
op 148,50.
HENK ENGELENBURG
vorig jaar alleen in Nederland
met jenever en likeur een om
zet van 478 miljoen gulden.
Daarmee op de voet gevolgd
door de 395 miljoen van Gedis
tilleerd en Wijngroep (GWN)
in Zoetermeer, onderdeel van
Heineken. De Nederlandse
omzet van Bols is 42 procent
van het totaal, hetgeen in be
langrijke mate te danken is
aan vergroting van het markt
aandeel door het overnemen
in 1986 van Henkes. Een posi
tief effect heeft dat echter
nauwelijks gehad.
Aangemoedigd door het anti-
alcoholbeleid van de overheid
doen consumenten steeds va
ker „gezond1'. Borrels raken
uit de mode, wijn en andère
soft-alcoholica worden ver
bonden met de steeds sneller
wisselende life-styles. De con
sumptie van gedistilleerde
dranken is sinds 1979 bijna ge
halveerd. Natuurlijk raakt dit
ook Heineken, maar Bols voelt
de duimschroeven extra van
wege het verlies van de verte
genwoordiging van Ballanti-
ne's in West-Duitsland en het
Distillers door de
van laatstgenoemde door Per-
nod-Ricard. Bovendien be
heerst Ahold de nationale dis-
tributiemarkt nu de grootgrut
ter de Gall Gall-slijters van
Bols heeft overgenomen.
Koorts
Tot nog toe hebben Heineken
en Bols, die te zamen een der
de van de Nederlandse markt
voor gedistilleerd beheersen,
getracht het tij te keren met
nieuwe fris- en vooral alcohol
vrije dranken. Gezien het
voornemen om samen te wer
ken, scheelt d^at slechts een
slok op een borrel.
Er speelt dan ook meer. De
heersende fusiekoorts in de in
ternationale sterke-drankenin-
dustrie is - gesterkt door
„1992" - reeds overgeslagen
naar Europa. Heineken en
Bols, beide redelijk bekend in
het internationale drankencir
cuit, zijn voor de grote jongens
in die sector aantrekkelijke
overnamekandidaten.
Verder moet niet worden uit
gevlakt, dat G. van Schaik,
vice-voorzitter van de raad
van bestuur van Heineken en
komend voorjaar opvolger van
topman Heineken, de onder-
Mr. J.A.E.M. van Hellenberg
Hubar, topman van Bols.
GATT zit
muurvast op
landbouw
subsidies EG
MONTREAL - De han
delsconferentie die de
meer dan honderd leden
van de GATT in Montreal
houden, dreigt een com
pleet fiasco te worden. De
vergadering is vandaag
zijn laatste dag ingegaan
met een patstelling in de
ruzie tussen de VS en de
EG over de landbouwsub
sidies.
De GATT, de General Agree
ment on Tariffs and Trade,
moet vandaag of uiterlijk mor
genochtend zijn evaluatiever
gadering over de wereldhan
del afsluiten. Als de ruzie tus
sen de EG en de VS niet
wordt opgelost, moeten de
meer dan honderd handelsmi
nisters zonder afspraken naar
huis en kunnen ze in de ko
mende twee jaar maar moei
lijk onderhandelen over de
handel in diensten, zoals toe
risme en transport.
De VS eisen dat alle landen,
de EG-landen in het bijzonder,
op de lange duur de land
bouwsubsidies afschaffen om
dat ze de internationale handel
zouden belemmeren. De EG
wil alleen over een verlaging
van subsidies spreken, maar
wil niets weten van afschaf
fing van de steun aan de Euro
pese boeren. De landbouwsub
sidies vormen maar een klein
gedeelte van de dollarstrOom
die in de internationale handel
omgaat, maar ze liggen vooral
politiek erg gevoelig. De VS
willen van de subsidies af ter
verlichting van het overheids
tekort van jaarlijks 150 miljard
dollar per jaar. Voor de EG
zou het afschaffen van de
subsdidies de EG-landbouwpo-
litiek in gevaar brengen; de
machtige landbouwlobby zou
een ware opstand ontketenen.
Supercomputer
TOKYO - Fujitsu, de grootste
computerfabrikant van Japan,
heeft de eerste bestellingen
binnen voor het nieuwste mo
del supercomputer met de-
hoogste verwerkingssnelheid
die ooit met een enkele com
puter is gehaald.
De snelste computer in de Fa-
com VP2000 serie heeft een
verwerkingssnelheid van 4 gi
gaflops, ofwel 4 miljard ver
werkingseenheden (floating
point operations) per seconde.
De snelste supercomputer tot
nu toe kwam niet verder dan
„slechts" 3 megaflops (3 mil
joen verwerkingseenheden per
seconde). Fujitsu verwacht de
komende vier jaar minstens
200 nieuwe supercomputers te
verkopen,
berekeningen.
Vorig* ZILVER
GOUD Nieuw
onbewerkt 26600 - 27100 26640 27 f40 onbewerkt
bewerkt 28700 28740 bewerkt
Opgêve: Drijfhout, A'dam
57 3/4 58
44 3/8 441/2
114 3/4 115
17 3/8 173/8
39 1/2 403/4
47 3/4 487/8
58 3/8 58
153/8 153/8
40 1/4 405/8
52 1/4 531/2
513/4 515/8
Vriendelijk
AMSTERDAM - De Amsterdamse effectenbeurs verkeerde gis
teren in een vriendelijke stemming. Gesteund door de fors hoge
re Dow Jones-index van de vorige dag en een prijshoudende
dollar konden de koersen van de meeste belangrijke aandelen
behoorlijk oplopen. De algemene stemmingsindex sloot 1,2 punt
hoger op 100,5. De omzet in aandelen was met een totaal van
f 606 miljoen zeer behoorlijk. De obligatiemarkt lag er prijshou
dend bij met winsten voor de belangrijkste staatsleningen van
rond 0,1 punt, maar het was er erg stil; de omzet kwam niet ver
der dan 333 miljoen.
Aandachttrekkers waren weer Bols en Hoogovens, al moest de
laatste in de loop van de dag wat terrein prijsgeven, maar ook
Nedlloyd en KLM vielen op. Bols opende sterk op 150, maar
zakte later iets weg om te sluiten op 148,50, een winst van ƒ4.
Heineken verliet de markt ƒ1,50 hoger op ƒ141. Hoogovens
stoomde eerst door naar 76, maar moest later geleidelijk aan
terrein prijsgeven om met een winst van 0,40. De optiebeurs
maakte melding van een „stormachtige" handel in Hoogovens,
waarin maar liefst 1.000 contracten werden omgezet.
Gesteund door de dollar lagen de internationale waarden goed
in de markt. Akzo trok 1,80 aan, Kon. Olie een rijksdaalder,
KLM 1,70, Philips f 0,60, Nedlloyd 3,30, Pakhoed ƒ1,30. Ook
Stork, waarin opvallend veel werd omgezet, sloot ƒ0,60 hoger.
Een opvallende winstsprong maakte ook Nijverdal-ten Cate, die
4 hoger sloot. Ook in de financiële sector lagen de prijzen ho
ger. Zo liep Amev 1 op. De koers van het parallelmarktfonds
Infotheek reageerde met een stijging van 1 op 20 op de uitste
kende winstverwachtingen van de directie. Text Lite zakte
ƒ0,30 naar ƒ4,80. De kantoorinrichter Ahrend steeg bijna ƒ4.
HBG trok 3 aan. Goed lagen verder De Telegraaf, Van Berfcel
PocVallc en VRO
