ken: het ging erom
KEP op fouten te vangen
Crash-team: ziekenhuis
naar slachtoffers toe
Jolanda krijgt grotere kamer
Binnenland
KONINKLIJK
HUIS
Leraren rekenen op steun Kamer
Jongens aangehouden
wegens vrouwenhandel
^eidócQowtant
WOENSDAG 7 DECEMBER 1988 PAGINA 3
Koningin Bea
trix heeft giste
ren op paleis
Huis ten Bosch
de Joegoslavi
sche premier
Branko Mikulic
en diens vrouw
ontvangen. Mi
kulic, die tij
dens zijn twee
daagse bezoek
ook wordt ver
gezeld door zijn vice-ministers van buitenlandse zaken
en buitenlandse economische betrekkingen, ontmoette
later op het Catshuis premier Lubbers en minister Van
den Broek.
Inzetje: een doos met paraplu's wordt na aankomst op
Zestienhoven achter de Joegoslavische bezoekers aan
FOTO'S: ANP
Kamer wil meer informatie
voor begin politiedebat
DEN HAAG De Tweede Kamer wil goed voorbe
reid volgende week maandag het debat over de po
litie in. Namens de vaste kamercommissie voor de
politie legde Van der Burg (CDA) gisteren een ver
langlijstje bij de regering neer voor meer informatie
dan nu beschikbaar is voor de Uitgebreide Commis
sie Vergadering.
Op de agenda staat het onderdeel politie (het politie-
beleidsplan) van de begrotingen van Justitie en Bin
nenlandse Zaken. Maar de Kamer wil méér. Klem
mendste vraag is die naar de bron waaruit ruim 100
miljoen gulden voor de politie moet worden geput.
Daarnaast vraagt de commissie een reactie van de
regering op de automatiseringsplannen van maart
van dit jaar en op het rapport over de sterkte van
de politie.
STIJGING IN
WONINGBOUW
DEN HAAG In de eerste drie
kwartalen van dit jaar zijn er meer
woningen voltooid dan in dezelfde pe
riode vorig jaar 73.122 tegen 67.912.
Met de bouw van 80.030 woningen
werd begonnen, tegen 70.759 in de
eerste negen maanden van 1987. Eind
september waren er 92.742 woningen
in uitvoering, tegen 100.363 eind sep
tember vorig jaar. Uit een overzicht
van de bouwactiviteiten over de pe
riode oktober 1987 en september van
dit jaar blijkt overigens dat er veel
minder woningen zijn of worden ge
bouwd in de sociale sector en vooral
de premiehuur- en premiekoopwonin
gen. Het aantal woningen in de vrije
sector steeg echter aanzienlijk.
Smallenbroek laat
raad met rust
DRACHTEN Burgemeester
Smallenbroek van Smallingerland
is gisteravond niet naar de ge
meenteraadsvergadering gekomen.
De vergadering werd gehouden
onder leiding van loco-burgemees
ter G.W. Lammers. De landelijk in
opspraak geraakte Smallenbroek
vroeg vrijdag zijn ontslag aan bij
het ministerie van binnenlandse
zaken, omdat de gemeenteraad
weigerde nog langer met hem sa
men te werken. Lammers ver
klaarde dat de wethouders van
Smallingerland de samenwerking
met waarnemend burgemeester C.
Roozemond, die op 1 januari aan
staande in functie treedt, vol ver-
tegemoet zien.
hand bEN HAAG - Het gepe-
)ercje schrijven van de fi
twei ianciers van KEP is voor
het je woordvoerders in het
te sta jaspoortdebat in de Twee-
er op i je Kamer aanleiding ge
in aansveest ftun speeches voor
ndank^andaag bij te schaven,
ig van ^anvankelijk hadden zij
I jch nogal op de vlakte
"urder gouden. De positie van
doninister Van den Broek
voord^ou immers toch niet in
tstaat a jevaar komen, luidde de
Verwachting zelfs in oppo
sitiekringen. Dat was ech-
voordat de brief van
oudt. (de banken in de Kamer
de buijbelandde.
^De banken sommen maar
Een zeVentien argumenten op
t hij na^jje moeten aantonen dat Van
De zaaden Broek volkomen onte-
ïder Ifecht de samenwerking met
CEP heeft opgezegd. „De hui-
ge stand van zaken van de
in KEP verleende kredieten
slechts een onderdeel van de
totale schade", aldus de brief.
De Middenstandsbank en de
Investeringsbank voelen zich
bekocht.
„Wij hebben KEP in goed ver
trouwen en op het woord en
de handtekening van de mi
nister vele miljoenen guldens
ter beschikking gesteld zonder
dat daar enige substantiële ze
kerheid tegenover stond, be
halve de verplichting van de
staat en KEP om nauw samen
te werken".
De financiers hebben grote be
denkingen tegen de proef die
in november door de nieuwe
projectgroep van buitenlandse
zaken werd uitgevoerd. „Wij
hebben niet de indruk dat zich
tot dusver een kundige techni
cus aansprakelijk heeft ge
steld", is de veelzeggende kri
tiek. „Wij zijn in de vorming
van de projectgroep niet ge
kend. KEP is dat blijkbaar
evenmin. Nimmer is overleg
gepleegd over de status van de
projectgroep en wie er aan
zouden deelnemen. Evenmin
is van te voren overeenstem
ming bereikt over de doelstel
ling van de proef. De om
schrijving die daarvan wordt
gegeven in het evaluatierap
port is achteraf eenzijdig door
uw ambtenaren gemotiveerd".
Haken en ogen
De banken citeren zelfs uit de
notulen van het werkoverleg
tussen Buitenlandse Zaken en
KEP, dat 4 oktober heeft
plaatsgehad. Daaruit blijkt dat
de praktijkproef was bedoeld
om haken en ogen te voorko
men en dus niet als definitief
eindexamen zou gelden. De
NMB en de NIB zijn helemaal
niet te spreken over de voor-,
zitter van de projectgroep, de
ambtenaar Hofland. „Eind ok
tober werd het werkoverleg
plotseling voorgezeten door
drs. Hofland die zich zelf wel
niet tot de deskundigen zal re
kenen. Dat heeft tot spannin
gen geleid".
Hofland heeft er volgens de
banken nooit in de eerste
plaats naar gestreefd het KEP
mogelijk te maken met Bui
tenlandse Zaken samen te
werken. „Ondanks zijn gebrek
aan kennis heeft hij KÉP ge
dicteerd hoe zij het paspoort
moest beveiligen en produce
ren". De banken suggereren
dat Buitenlandse Zaken er op
uit is geweest KEP de das om
te doen.
„Waarschijnlijk heeft KEP te
laat doorzien dat er systeem
zou kunnen zitten in het plot
selinge ingrijpen van de heer
Hofland en dat zij op haar tel-
uw ministerie slechts
heel weinig medewerkers be
schikte die enig verstand had
den van de beveiligingsaspec
ten van paspoorten en dé pro-
duktie daarvan. Enkelen var
uw ambtenaren moesten het
veld ruimen na uw besluit
augustus om met KEP door te
gaan. Dat had niets te maken
met de doelstelling om zo snel
mogelijk de ontwikkeling
het paspoort te voltooien. De
len moest gaan passen. Het heren werden vervangen door
ging er uw ambtenaren kenn-
lijk helemaal niet meer om in
samenwerking plooien
ambtenaren die geen enkele
kennis hadden van de tech
niek. Er heeft blijkbaar op
het ^roduktiesysteem glad ministerie geen behoorlijke
te strijken, maar om te kijken
of KEP op eventuele tekortko
mingen kon worden gevan
gen".
Vervanging
Volgens de banken heeft Van
den Broek na de parlementai
re enquête maatregelen geno
men, die nauwelijks bevorder
lijk konden worden geacht.
„Het is een publiek geheim dat
cHerrie om
stereo-
kunnl
en bij
e zull&MSTERDAM Procureur-
nnem; .generaal mr. J. de Ruiter van
al 7ul'!^et Gerechtshof in Amster
dam weet niets van een klacht
funCf0ver een advocaat-generaal
die een stereo-installatie ver
duisterd zou hebben. Deze in-
3eslaggenomen installatie van
verdachte zou aan „der-
gegeven zijn.
)e zaak kwam aan het licht'
•n Beydals, de raadsman van
verdachte, een verzoek-
ehrift indiende bij het Hof
teruggave van de appara-
Persofficier van justitie
L. de Wit noemt de hele
faire overtrokken. „Het ge-
?urt wel vaker dat de in be-
jlag genomen spullen van ver-
Mldd achten zoek raken. Kunnen
ëzen aantonen dat zij er recht
p hebben, dan kunnen ze
het wfchadevej-goedjpg van justitie
aldus De Wit.
.00 1#
>n 07
j nal
Si
,Poostè Zijpels pleit voor
;rotere aanpak
idên^ nilieu-vervuiling
RONINGEN Een steeds
roter deel van de economi-
vi ;he groei moet worden ge-
ipklariiruikt voor de bestrijding van
tuur milieuvervuiling, zo betoog-
minister Nijpels van milieu
[isteren op de eerste dag van
ien congres over natuurbeheer
r« n Groningen.
laar volgens hem is op de
ange termijn meer geld alleen
iet voldoende om alle milieu-
roblemen op te lossen. „Met
iet lange-termijnbeleid zullen
7e een andere weg in moeten
laan. Er is een structurele
'erandering nodig in de ma-
lier waarop we in onze be-
loeften
8 december
Prins Bernhard verricht in
het museum Schokland in
de gemeente Noordoost
polder de opening van de
expositie „Een levend lijk".
overdracht van taken plaats
gevonden".
Uit de harde opstelling van d<
banken blijkt dat minister Van
den Broek, als hij politiek
zien het hoofd boven w,
houdt, op juridisch gebied nog
een lange lijdensweg heeft
gaan. Het paspoort-drama
nog lang niet afgelopen, zeker
niet omdat een juridische
steekspel ernstige politieke ge
volgen kan hebben.
ROB SEBES
Een lekkende
afsluiter van een
Belgische
tankauto heeft
gisteren op de A-
73 tussen Venlo
en Nijmegen voor
de nodige
consternatie
gezorgd. Het
verkeer in beide
richtingen werd
voor enkele uren
afgesloten. De
auto vervoerde
het brandbare en
bijtende ftaalzuur
(anidrine). Het lek
werd tenslotte
provisorisch
gedicht, waarna
de tankauto
onder politie-
escorte de rit
naar Rotterdam
vervolgde.
FOTO: ANP
VVD VRAAGT OORDEEL DEES OVER VASTBINDEN ZWAKZINNIGE
ASSEN Het ziet er naar
uit Jolanda Venema niet
zal worden overgeplaatst
naar een andere inrich
ting voor zwakzinnigen.
De ruimte in het Hendrik
van Boeijenoord te Assen
waar ze nu verblijft, en
waarin ze bijna 24 uur per
dag naakt vastgebonden
zit, zal in januari worden
verbouwd. Het is de be
doeling dat ze meer ruim
te krijgt en betere sanitai
re voorzieningen. Haar
ouders geven vooralsnog
hieraan de voorkeur bo
ven een overplaatsing. Er
was sprake van dat hun
dochter binnenkort in een
inrichting in Sappemeer
terecht kon.
Directeur H. Barnard van het
Hendrik van Boeijenoord
hoopt dat er nu eindelijk snel
een commissie komt die gaat
onderzoeken hoe de situatie
van Jolanda Venema daad
werkelijk verbeterd kan wor
den. Volgens hem heeft de
hoofdinspecteur voor de gees
telijke volksgezondheid Van
Borssum Waalkes al meer dan
een jaar geleden gezegd dat
zo'n commissie er moet ko
men. Tot nu toe is dat zonder
resultaat gebleven. Barnard
kan zich overigens wel voor
stellen dat de nood bij de ou
ders van Jolanda zo hoog is
dat ze met een foto het publiek
hebben willen schokken om
de maatschappij wakker te
schudden. Toch is hij van me
ning dat zij hun kind niet zo te
kijk hadden mogen stellen.
Voorzitter A. Krol van de sec
tie zwakzinnigenzorg van de
Nationale Ziekenhuisraad
vindt dat er in Nederland een
aparte universitaire studie
moet komen naar het verband
tussen gedragsstoornissen en
zwakzinnigheid. Deze studie
moet volgens Krol ervoor zor
gen dat zulke gedragsmoeilijk
heden worden opgevangen an
ders dan door het vastketenen
van zwakzinnigen.
De VVD-fractie in de Tweede
Kamer heeft staatssecretaris lid Erica Terpstra deed ook
Dees van volksgezondheid een nog eens de suggestie leegko-
oordeel gevraagd over de rol mende vleugels van zieken-
van de Inspectie geestelijke huizen zouden geschikt te ma-
volksgezondheid in de situatie ken voor de behandeling van
van Jolanda Venema. Kamer- extreem zwakzinnige mensen.
DE KNOLLEN
Staatssecretaris Ginjaar-Maas zwaait vrolijk naar een bekende terwijl kinderen van de Groene
School uit Leidschendam en Delft een grafkrans bij haar woning leggen. Voor de scholieren zijn de
dreigende bezuinigingen op het onderwijs een doodserieuze zaak.
FOTO: CEES VERKERK
ACTIEDAG TAMELIJK MILD
DEN HAAG Hoewel de be
handeling van de onderwijsbe
groting tot volgende week is
uitgesteld, heeft de actiedag te
gen de bezuinigingsplannen
voor het basis-, speciaal- en
voortgezet onderwijs gisteren
toch veel scholen bezigheou-
den.
Ongeveer 150 leerlingen van
De Groene School in Leid
schendam en Delft legden bij
de woning van staatssecretaris
Ginjaar-Maas een grafkrans.
Ze hadden spandoeken bij zich
met teksten als „Deetman ver
knalt het onderwijs" en „Wat
kan je eigenlijk zelf, Deet
man?". De krans met het lint
„De Groene School houdt van
levend onderwijs" werd tegen
de muur van de woning neer
gezet, waarna elke leerling on
der het toeziend oog van de
staatssecretaris nog een bloem
kwam neerleggen.
Ouders en leerlingen van de
Roncalli- en de Montessori
school in Alphen protesteer
den door hun school maar met
krantenpapier dicht te plak
ken. De ouders hadden boven
dien een koek gemaakt die in
een luidruchtige optocht naar
wethouder Den Duyn werd
gebracht, die de koek maar
moest zien te verdelen onder
het motto „de koek is op".
Het Nederlands Genootschap
van Leraren (NGL) rekent er
overigens op dat de Tweede
Kamer de bezuinigingsplan
zijn aan de slechte positie van
onderwijzend personeel", ver
wacht Jan Bouwsma, voorzit
ter van het NGL.
De vakcentrale CNV steunt
van harte de acties van de bij
haar aangesloten onderwijs
bonden KOV en PCO. Het
CNV verwijt minister Deet
man dat hij met zijn bezuini
gingen de werkgelegenheids-
politiek van het kabinet door
kruist. De vakcentrale doelt
daarmee op de circa tweedui
zend leerkrachten die door de
bezuinigingen op straat komen
te staan.
Morgen laat de algemene on-
die het kabinet met de derwijsbond ABOP het Bin-
kleine basisscholen heeft, zal
afblazen. „Als het kabinet
ruim honderd miljoen gulden
extra voor de politie
nenhof onder een dikke laag
sneeuw spuiten, omdat de
bond dat het enig passende de-
vindt om te protesteren te-
heeft, moet er ook iets te doen gen de kille plannen
ENSCHEDE Twee 19-jari-
ge Enschedeërs zijn gisteren
aangehouden op verdenking werken. De politie heeft
van medeplichtigheid
vanaf het begin aangegeven
vrouwenhandel. Eén van de dat het onderzoek los staat
twee is de zoon van de 39-ja- van het gedwongen verblijf
rige hoofdverdachte, die ge
durende drie maanden in
Brazilië heeft vastgezeten en
kort na z'n terugkomst in
Nederland met twee mede
verdachten werd opgepakt,
maar maandag weer werd
vrijgelaten.
De betrokkenen worden er-
de 39-jarige Enschedeër
in Brazilië, waar hij geduren
de negentig dagen op ver
denking van vrouwenhandel
in een cel zat. Zijn advocaat
Lassche gaat een schade
claim van 1 miljoen dollar
(ruim twee miljoen gulden)
bij de Braziliaanse autoritei
ten indienen „omdat mijn
van verdacht vrouwen uit cliënt drie maanden lang on-
Thailand, de Dominicaanse schuldig en onder erbarme-
Republiek en Brazilië onder lijke omstandigheden heeft
valse voorwendsels naar Ne- vast gezeten".
DEN HAAG Tijdwinst
is van levensbelang voor
de slachtoffers van een
ernstig ongeval. Wanneer
die niet snel naar een zie
kenhuis kunnen worden
vervoerd, omdat ze ergens
beklemd zitten of te ern
stig letsel hebben opgelo
pen, dan moet het zieken
huis naar hen toe.
Dat ziekenhuis heeft in de vi
sie van de chirurg dr. W.M.
Oosterwijk de vorm van het
crash-team: een speciale am
bulance die naast de chauffeur
wordt bemand door een arts
assistent chirurgie of anaesthe-
sie, en een verpleegkundige
(EHBO of anaesthesie). Het
continu oproepbare crash-team
ken en hen tijdens het
behandelen.
Dr. Oosterwijk is lid van de
voorbereidende Werkgroep
crash-team formatie, die giste
ren een rapport aanbood aan
wethouder C. Martini (volks
gezondheid) van Den Haag.
Het crash-team zal vanaf 1 ja
nuari voor twee jaar experi
menteel worden ingezet in de
regio Dén Haag. Het team zal
allleen-bij zéér ernstige onge
vallen uitrukken: naar ver
wachting zes tot twaalf keer
per jaar.
Niet iedereen kan het team
alarmeren. Dat bepalen in fei
te alleen de medewerkers van
de Centrale Post Ambulance
vervoer (CPA). Die CPA'ers,
ook wel centralisten genaamd,
beslissen daartoe aan de hand
van de meldingen van reeds
kan op de plek des onheils le- op de plaats van het ongeval
vensreddend optreden, zono- gearriveerde „gewone" ambu-
dig operatief ingrijpen, slacht- lance-verpleegkundigen. Het
offers transport-geschikt
crash-team kan worden gea
larmeerd wanneer zwaarge
wonde slachtoffers ter plaatse
specialistische hulp behoeven,
en ook wanneer ze moeilijk
bereikbaar zijn (beklemd zit
ten in put, lift, autowrak).
Ook op niet direct-medische
gronden kan alarm worden
geslagen: bijvoorbeeld bij een
groot aantal slachtoffers, bij
gecompliceerde verkeersonge
vallen op rijkswegen met
meerdere slachtoffers en bij
ongevallen en branden in
(chemische) bedrijven en
openbare gelegenheden waar
bij meerdere slachtoffers te
verwachten zijn. De politie of
hrandweer kan dan de „gewo
ne" ambulance-verpleegkun
digen vragen om via de CPA
het crash-team te laten uitruk
ken.
Het crash-teamvoertuig (CTV)
isgestationeerd in de brand
weerkazerne aan de Haagse
Leyweg en haalt na een alarm
de teamleden bij het zieken
huis Leyenburg op.
Het crash-team is niet in het
leven geroepen omdat de am
bulance-verpleegkundigen het
zo slecht doen, maar het is een
toevoeging, zo benadrukte dr.
Oosterwijk gisteren. Hij rea
geerde daarmee op kritiek van
particuliere ambulancedien
sten die het crash-team over
bodig vinden.
Dr. Oosterwijk: „In vele lan
den om ons heen zijn soortge
lijke organisaties opgezet. Nu
zijn we in Nederland eindelijk
zover". Namens de rijksover
heid nam gisteren ook
prof.drs. J. van Londen, direc
teur-generaal volksgezondheid
van WVC, het rapport van de
werkgroep in ontvangst. Voor
het rijk kan dit Haagse project
mede een aanzet betekenen tot
de oprichting van een lande
lijk net van crash-teams, al
dan niet in samenhang met de
Stichting Landelijke Organisa
tie Trauma Teams.
CDA-voorzitter
Rotterdam
pleit voor
basisinkomen
ROTTERDAM Voorzitter
Bohré van de CDA-fractie in
de Rotterdamse gemeenteraad
is voorstander van het invoe
ren van een basisinkomen
voor iedereen.
„Op deze wijze wordt voorko
men dat degenen die geen
werk hebben en dat in de na
bije toekomst ook niet kunnen
krijgen, met het kenmerk
„geen volwaardig lid van de
maatschappij" door het leven
moeten gaan", aldus Bohré gis
teren bij de behandeling van
de gemeentebegroting. Bohré,
die benadrukte dat hij op per
soonlijke titel sprak, wees er
op dat er in zijn algemeenheid
binnen het CDA nog weinig
steun voor deze gedachte te
vinden is. Hij vindt echter dat
de invoering van een basisin
komen serieuze overweging
verdient, omdat blijkt dat
steeds grotere groepen een
grote kans lopen nooit of nau
welijks aan het werk te ko
men. De CDA-fractievoorzit-
ter sprak er zijn teleurstelling
over uit dat ook de PvdA, zo
als blijkt uit het rapport
„Schuivende Panelen" geen
voorstander is van het basis-
loon.
Aids geen reden
voor afkeuring
van militairen
AMSTERDAM Als militai-
ren aids hebben is dat geen re
den hen af te keuren. Dat is
het regeringsbeleid dat door de
Tweede Kamer wordt ge
steund. Elsevier maakt deze
week melding van een onder
officier in het leger die zegt
aids te hebben en daarom af
gekeurd wil worden. Volgens
het Academisch Medisch Cen
trum in Amsterdam heeft de
man nog drie jaar te leven. Be
palend voor de vraag of ie
mand afgekeurd wordt is de
mate waarin hij ziek is en de
toekomstverwachting ten aan
zien van zijn functioneren. De
onderofficier is nu nog werk
zaam als hofmeester in de ka
zerne in het Westduitse Lan-
gemannshof. Door zijn werk
vreest hij anderen te besmet
ten.
