„Kerken moeten het niet bij verklaringen laten Politie verstoort kerkdienst met ds. Boesak Kunst houdt kerk „bij de tijd (4 CfiidAG Soutant Evangelische Kerk roept op tot tolerantie in DDR beroepingen kerk wereld brieven lezers fieidóe' GEESTELIJK LEVEN/OPINIE WOENSDAG 7 DECEMBER 1988 PAGIN, BERLIJN De leiding van de Bond van Evangelische Kerken in de DDR heeft de kerken en christenen opge roepen te ijveren voor tole rantie en verwerkelijking van de rechten van mens. Ver draagzaamheid is het belang rijkste beginsel om vrijheid van godsdienst, geweten en mening te bereiken, aldus de Evangelische Kerk in een verklaring naar aanleiding van de viering van de 40e verjaardag van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens deze week. Volgens de kerkleiding is er een aantal rechten waarop ie dere mens aanspraak kan ma ken: het recht op leven, een eigen mening, persoonlijke waardigheid, culturele identi teit, participatie in beslissin gen binnen de gemeenschap, en godsdienstvrijheid. Een af weging tussen de rechten van het Individu en die van de ge meenschap is legitiem, maar mag nooit tot aantasting van deze rechten leiden. De kerk leiding herinnert eraan dat de universele verklaring alle volkeren oproept hun ge meenschap een nieuw funda ment te geven, opdat „de mens, vrij van angst en ge brek, vrijheid van geloof en mening ten deel valt". Deze taak eist meer dan ooit een gezamenlijke actie van de sta ten en hun burgers, aldus de kerkleiders. Tijdens de bijeenkomst werd duidelijk dat de leiding van de communistische partij op dit moment geen behoefte heeft aan overleg met de Evangelische Kerk over kwesties als de invoering van een sociale dienstplicht Homo-missen verboden in San Francisco SAN FRANCISCO De aartsbisschop van San Francisco, John R. Quinn, heeft leden van de katho lieke homobeweging Dig nity verboden eigen eucharistievieringen te houden. Na een dergelijk verbod voor Dignity-afdelingen in New York, Chicago en Seattle was San Francisco nog de enige Amerikaanse stad waar Dig nity wekelijks homo-vierin gen in de kerk kon organise ren. Quinn heeft zijn besluit geno men omdat Dignity „openlijk de zedenleer van de katholie ke kerk afwijst". De aartsbis schop zei dat de 350 leden van de plaatselijke afdeling nog steeds welkom zijn bij de avondmis in de St. Bonifatius- kerk. Deze viering zal echter niet meer worden gehouden onder auspiciën van de Digni- ty-afdeling. Leden van de beweging toon den zich teleurgesteld door het verbod, maar lieten weten door te gaan met hun strijd voor verandering binnen de katholieke kerk. „Wij moeten de kerk helpen zich voortdu rend te hervormen", aldus een van de leden. „We heb ben de kerk lief en willen lid blijven van de kerk", zei hij. Een ander Dignity-lid vond dat Quinn zich als een slechte herder heeft gedragen door zijn eigen schapen weg te ja gen. Tegelijk riep hij de ho moseksuelen op dit onrecht te accepteren zoals Christus marteling en kruisiging heeft geaccepteerd. Gereformeerde Kerken Beroepen te Evangelische Streekgemeente Maas en Waal (herv.geref.)(regio Noord-Oost) drs.H. Hortensius te Den Dolder (directeur Ne derlands Biibel Instituut) - Vermijd dat je tong sneller is dan je gedachten NIEUWE BEZINNINGSRONDE WERELDRAAD OVER AIDS MOCHI De Neder landse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken zouden een on omwonden keuze moeten doen voor de slachtoffers van aids. Vooral de Evan- gelisch-Lutherse Kerk en de Remonstrantse Broe derschap kunnen daarbij tot voorbeeld zijn. Dat vindt de Haagse theologe Ria Hartmann, voorzitter van de werkgroep aids van de Raad van Kerken in Neder land. Momenteel is ze in Mo- chi, Tanzania, waar de We reldraad van Kerken deze week een consultatie houdt over de gevolgen van aids in Afrika. Zoals bekend zagen de twee grote protestantse kerken af van een verklaring over aids. Het gaat op de tweede We reldraad-consultatie over aids vooral over de vraag of de Wereldraad zich in de toe komst toelegt op de hulpver lening aan aidspatiënten of kiest voor het benadrukken van de rechten van de aidspa- tiënt en zijn familie. Hart mann heeft gepleit voor de laatste benadering. De kerken moeten er alles aan doen om te voorkomen dat aidspatiën ten worden geisoleerd, gestig matiseerd en gediscrimi- neerdm, vindt ze. Twee iaar geleden hield de Wereldraad in Genève zijn eerste consultatie over de im muniteitsziekte. Het resultaat daarvan was dat het centraal comité van de Wereldraad van Kerken instemde met een verklaring waarin de kerken werden opgeroepen zich in te spannen voor pastorale zorg en hulpverlening aan aidspa tiënten. Tot het kerkelijk ta kenpakket behoort volgens deze verklaring ook de voor lichting met het oog op voor koming van aids. De Neder landse Raad van Kerken be antwoordde de oproep uit Ge nève met een eigen bijeen komst, die op een soortgelijke verklaring uitliep. Twee jaar geleden hield de Wereldraad in Genève zijn eerste consultatie over de im muniteitsziekte. Het resultaat daarvan was dat het centraal comité van de Wereldraad van Kerken instemde met een verklaring waarin de kerken Aids-voorlichtlng aan een schoolklas in Oeganda werden opgeroepen zich in te spannen voor pastorale zorg en hulpverlening aan aidspa tiënten. Tot het kerkelijk ta kenpakket behoort volgens deze verklaring ook de voor lichting met het oog op voor koming van aids. De Neder landse Raad van Kerken be antwoordde de oproep uit Ge nève met een eigen bijeen- FOTO: ANP komst, die op een soortgelijke verklaring uitliep. „De tijd van verklaringen is nu voorbij", meent Hartmann, daarbij de hoop uitsprekend dat met name de grote prote stantse kerken nu beleid wil len maken. De Evangelisch- Lutherse Kerk en de Remon strantse Broederschap zijn daarin ver gevorderd, aldus de voorzitter van de aids- werkgroep. Deze kerken zijn echt bereid „naast de mensen te gaan staan". Ze hebben daar bovendien geld voor over en zijn niet bang voor een eventueel verlies van le den dat hiervan het gevolg zou kunnen zijn. Volgens ds. H. Kuyk van het gereformeerd landelijk bu reau voor gemeenteopbouw (sectie pastoraat), is er dankzij de Raad van Kerken en zijn werkgroep al het nodige ge beurd. Zijn sectie zal nu sa men met de hervormde raad voor de herderlijke zorg in een nieuwsbrief aan kerkera den volstaan met praktische informatie over de ziekte en over mogelijkheden voor hulpverlening. Een delegatie van de Raad van Kerken bracht in juni een bezoek aan de Verenigde Staten om daar kennis te ma ken met kerkelijke initiatie ven in de strijd tegen aids. De delegatie, waarvan ook Ria Hartmann deel uit maakte, kwam tot de ontdekking dat er op dit gebied van de kerk veel wordt verwacht. „Meer dan mooie woorden op pa pier", aldus Hartmann. JOHANNESBURG Po litieagenten gewapend met pistool en wapenstok zijn dinsdagavond een kerk binnengedrongen en hebben een dienst be ëindigd die was gewijd aan zwarte anti-apart- heidsactivisten die recent schuldig zijn bevonden aan hoogverraad en ter- Meer dan 20 agenten maakten een einde aan de dienst tij dens een toespraak van dohii- nee Allan Boesak tot onge veer 1.000 mensen in de Me thodisten Kerk in het cen trum van Johannesburg. De agenten vormden een mense lijke muur tussen de kansel en het gehoor dat naar de kerk was gekomen om steun te betuigen aan de 11 activis ten die de vorige maand in het zogenaamde Delmas-pro- ces werden veroordeeld. Boesak verklaarde vooraf gaande aan de interventie van de politie: „Deze regering kent geen rechtvaardigheid en heeft geen visie van vrede. Een regering die alleen kan rekenen op de loop van een pistool is geen wettige rege ring." De aan de kerk verbonden predikant Peter Storey zei dat de politie de dienst, die bijna twee uur had geduurd, tot een onwettige bijeenkomst had verklaard. Storey ging voor in een kort gebed en verzocht vervolgens de menigte het ge bouw te verlaten. De kerk gangers verlieten de kerk rus tig en waardig. De elf beklaagden, onder wie drie leiders van het Verenigd Democratisch Front (UDF), werden vorige maand schul dig bevonden, vier van hen aan hoogverraad en zeven aan terrorisme. Maandag be gonnen de hoorzittingen voor de strafbepaling, waarvoor enkele zeer bekende anti- apartheidsactivisten als getui ge a décharge werden opge roepen. Het proces begon in 1985 in het boerenplaatsje Delmas en werd later ver plaatst naar Pretoria. In de loop van het proces werden 11 van de oorspronkelijke 22 be klaagden vrijgesproken. DR. REGENERUS STEENSMA: V> „Een kerk die geen oog heeft voor de kunst, voor de signa len die die daarin worden ge geven, loopt het gevaar zich af te sluiten voor de eigen tijd, zich op te sluiten in eigen denk- en leefwereld" Deze uitspraak doet dr. Reg- nerus Steensma, verbonden aan de Theologische Faculteit van de Rijksuniversiteit Gro ningen. Het citaat komt uit zijn boekje: „In de spiegel van het beeld", over kerk en mo derne kunst. Steensma bevindt zich met zijn pleidooi in goed kerkelijk gezelschap. Paus Johannes Paulus II sprak in 1980 op on omwonden wijze over de be tekenis van de kunst, ook in relatie tot de kerk. De paus wees onder meer op de onafhankelijkheid van cul tuur en kunst. De kerk moet hiermee staan in een verhou ding van vrijheid, partner schap en dialoog. Er moet dus geen sprake zijn van over heersing of bevoogding. Kerk en kunst is het te doen om de „waarheid van de mens". „Thama's als schuld en gena de, verwarring en verlossing, ongerechtigheid en gerechtig heid, barmhartigheid en vrij heid, solidariteit en naasten liefde, hoop en troost komen in de hedendagse literatuur, tekst- en draaiboeken terug en vinden veel weerklank", aldus de paus in een toe spraak tot kunstenaars en journalisten. Een partnerschap van kerk en kunst met het zicht op de mens bestaat daarin, dat beide de mens uit vreemde heer schappij willen bevrijden en hem tot zich zelf willen bren gen. Zij openen voor hem een vrijheidsruimte, het vrij zijn van de dwang tot nuttifheid, tot-prestatie-tot-elke-prijs, tot resultaten, tot planning en functionaliteit". Kerkelijke leiders hebben niet altijd zo positief over de kunst gedacht en gesproken. In de protestantse traditie bij voorbeeld heerste vooral als reactie tegen de beelden-cul- tuur in de rooms-katholieke kerk een afwijzende overtui ging. In de Heidelberger Ca techismus (1563), een boekje dat in vraag- en antwoord vorm de hoofdzaken weergaf van „de nieuwe leer" luidt vraag 98 als volgt: „Zou men de beelden in de kerken als boeken der leken niet mogen dulden?". Het antwoord is: „Neen, want wij moeten niet wijzer zijn dan God, die christenen n iet door stomme beelden, maar door de levende verkondiging van Zijn Woord wil onderwe zen hebben". In de praktijk hebben de pro testanten dit standpunt niet zo streng gehuldigd (op preek stoelen staan bijbelse figuren uitgebeeld en in veel kerken met de Tien Geboden werd ook de figuur van Mozes ge schilderd). Toch moet worden geconstateerd dat soberheid troef was en veelal is in de re formatorische traditie (en het lijkt er op dat het Tweede Va ticaanse Concilie in de Rooms-Katholieke een verso bering van de beeldtaal heeft bewerkstelligd). In het boekje wordt het scharnierpunt in het gewijzigde protestanse denken geschetst aan de hand van een synodebesluit van de Hervormde Kerk. In 1954 stelt de synode een rapport vast over „beginselen van de kerkbouw". Daarin krijgt de kunstenaar archi tect en beeldend kunstenaar alle ruimte. Er is geen sprake meer van de opvatting dat beeldende kunst in de kerk zou leiden tot „beelden dienst". Integendeel, beelden de kunst kan in haar eigen taal „dieper door dringen in de orde er dingen en in het leven". De nieuwe opvattingen over kunst laten zich in toenemen de mate kennen in kerk en eredienst, zo blijkt uit het boekje van Steensma. Voor de buitenlandse voorbeelden heeft hij zich vooral geinspi- reerd op West-Duitsland. De Nederlandse voorbeelden van moderne kerkelijke kunst en haar gebruik komen uit aller lei plaatsen. Steensma vertelt van kunstenaars, van ten toonstellingen, projecten, van speciale kerkdiensten en van reacties van kerkgangers op moderne, realistische schilde rijen in de kerk. Op sommige plaatsen leidden kunstuitin gen in de kerk tot menings verschillen of conflicten. In ieder geval leidt kunst tot ge sprek, bewustwording, ver- Emmaus en avondmaal door Alfred Hrdlicka (Berlijn, Evangeli- sches Gemeindezentrum Plötzensee). wondering, vernieuwing of Het boekje „In de spiegel van afwijzing. Om het anders te het beeld" is een uitgave van zeggen: met kunst in de kerk Ten Have. gebéurt er wat. LIJTSEN KOOISTRA VP I Bneven graag kort en duideh|k geschreven De redactie behoudt zich het recht voor ingezon- AHaire-Jolanda Wat een mensonterende affai re in Assen met het zwakbe gaafde meisje Jolanda, dat al vier jaar lang vrijwel dag en nacht met een twee meter speelruimte biedende riem naakt en alleen zit vastge- kluisterd in een kamertje, waarin slechts een bed, een ta fel, een stoel en een po staan. Hoe is zoiets in ons land moge lijk? Je wordt er koud van als als de PvdA en het lang van die situatie op de hoogte zijn. Erica Terpstra (VVD) verwijst nu naar de In spectie van de Volksgezond heid als verantwoordelijke in stantie. Het CDA-kamerlid Ton de Kok zal in zijn partij het invoeren van een sociale dienstplicht voor jongeren be pleiten om de toenemende problemen in de zwakzinni genzorg te lijf te gaan. Moge lijk is dat zeer nuttig en wel licht is het zelfs zeer noodza kelijk, maar wat heeft Jolanda daar nu, vandaag en vannacht aan? Er moet toch een weg zijn om te bewerkstelligen dat Jolanda geen etmaal langer in die krankzinnige omstandig heden zit vastgebonden! J.G.M. de Gruyter, DELFT. Alfaire-Jolanda (2) lezen en gezien hoe het is met de zwak begaafde Jolanda Ve- nema. Haar ouders konden haar probleem niet aan; dat moet dan maar de gemeen schap doen, i.e. een centrum voor gehandicapten. In zo'n gehandicaptencentrum kan men echter ook niet alles. Op tv heb ik ook gezien hoe zij is bij haar ouders. Naar mijn me ning zouden die ouders veel meer met haar bezig moeten zijn en niet dat centrum. Zelf heb ik ook zwak begaafden in mijn naaste familie, maar daar zorgen in de eerste plaats de ouders voor. Het blijft natuur lijk een zware opgave, maar in de eerste plaats een opgave voor de ouders. J.T. Mulder, DEN HAAG. Kaping De snelle wijze waarop Israel en de Sovjetunie de door een gijzeling van schoolkinderen voorafgegane kaping van een Russisch vliegtuig tot een goed einde hebben gebracht, ver dient naast bewondering ook navolging. Alleen op die ma nier kan er een eind komen aan gijzelingen en kapingen, waarvan dikwijls onschuldige buitenstaanders het slachtoffer worden. Ook als het niet om misdadigers zou zijn gegaan hadden de vijf kapers, hun buit en hun transportmiddel snel moeten worden uitgele verd. Het ontbreken van een uitleveringsverdrag en al dan niet aanwezige sympathie met het soms politieke oogmerk van kapers, mag daarbij geen beletsel zijn. P. de Boorder, LEIDEN. Verkeerstest Het is jammer dat de jubile rende Vereniging Veilig Ver keer Nederland niet alle 65- plussers die zich vrijwillig hadden opgegeven, een rijtest heeft kunnen afnemen. Slechts veertig van de vier honderd Hagenaars die zich hadden aangemeld kwamen in aanmerking. De anderen zijn verwezen naar rijschoolhou ders, bij wie tegen betaling een rijtest kan worden afgelegd. Mijns inziens had Veilig Ver keer Nederland echter nooit mogen toestaan dat rijtesten door rijschoolhouders worden afgenomen. Dat zijn commer ciële bedrijven, belust op weer een nieuwe bron van inkom sten. Een neutrale rijtest, bij voorbeeld door de verkeerspo litie, ware beter geweest. Als 79-jarige mag ik mij overigens gelukkig prijzen nimmer een aanrijding te hebben veroor zaakt (afkloppen natuurlijk). Menige jongere automobilist zou een voorbeeld kunnen ne men aan de oudere weggebrui kers. J.W.A.M. Engelhard, DEN HAAG. Paspoort (3) Dat paspoort van Kep schijnt wel een heel beroerd druk werkje te zijn. In de laatste proefdruk zat zelfs geen enkel foutloos exemplaar. Dit bewijst voor mij dat Kep uitstekend geslaagd is in de opzet een niet te vervalsen paspoort te ma ken. Die paspoorten zijn zo slecht, dat het me onmogelijk lijkt ze precies na te maken. Brand Bij de verslaggeving van de brand in het Argentijnse res taurant El Fierro in Leiden was de journalist kennelijk nog niet helemaal wakker, want tot twee keer toe heeft hij het over het Sint Sebasti- aanshofje in plaats van het Sint Salvatorshofje. Was de journalist de kluts kwijt of zit er wat anders achter? Carla van Hall, LEIDEN. (Naschrift: er zit niets anders achter dan een zoekgeraakte kluts. Redactie.) Unieke affaire In Smallingerland kan de rust terugkeren nu oud-bui meester Roozemond van Alkmaar tijdelijk de ambtsketeJ voorzittershamer heeft overgenomen van de terugtredej mr. Smallenbroek. Deze heeft eieren voor zijn geld gekoi met een stevige financiële handdruk geeft hij zijn ar Daarbij van zijn kant geen spoor van verlegenheid door hem veroorzaakte onmogelijke situatie, slechts telel stelling over de houding van zijn politieke vrienden in CDA die hem hadden laten vallen. Smallenbroek zijn afscheid van de gemeente eens te meer aangetoond t van hem geen inschikkelijkheid te verwachten viel. DOOR deze houding heeft de affaire veel langer geduf dan noodzakelijk was. Daarmee krijgt loco-burgemees* Lammers gelijk als hij zegt dat de zaak slechts verliea kent. De gemeente waarin zo'n geschiedenis onvermijdeli sporen nalaat en Smallenbroek zelf wiens blazoen toch vj zwaarder geschonder\ is dan wanneer hij in een vroeger sj" dium de eer aan zich gehouden had. DEZE zaak zal geen school maken, luidt het comment} van de Friese commissaris Wiegel. De zaak moet uniek 1 ven en zal andere gemeenteraden er niet toe mogen verl den ongewenste burgemeesters naar huis te sturen. Er ii om het in politieke termen te vertalen - geen ruimte voor) gekozen burgemeester in ons land. Maar is de kous daarmee af? Het ligt voor de hand i minister Van Dijk van Binnenlandse Zaken en de commijfc^dg rissen van de koningin er alles aan gelegen is een twes,anci Smallenbroek-affaire te voorkomen. Anders komt het Jje w steem van de benoemde burgemeester onder druk te staijaSp0 Voorstanders van de gekozen burgemeester wijzen er op dje in „hun" systeem de affaire niet zolang had hoeven aanfyeest pen. Zij hebben daarin wellicht geen ongelijk. Desondank^ancji er veel voor om vast te houden aan de benoeming van^anv, burgemeester door de Kroon. In het sterk verpolitiseerde kjch leid van veel gemeenten is het nuttig over een bestuurdei£eh0l beschikken die boven de partijen staat, al maakt hij dofojms gaans van een van die partijen deel uit. Het is een voord40u i dat de burgemeester niet na elke ambtsperiode blootstaat atevaa de verleiding opnieuw de kiezersgunst te „verdienen". Eerw; sitiek lN de affaire-Smallenbroek is evenwel duidelijk gewordler v dat het systeem van benoemingen ook risico's inhoudt. 1de fc>£ Van Dijk stelt dat de mogelijkheid bestaat een falende burjbelan meester na een termijn van zes jaar niet automatisch te hi_ benoemen of te ontslaan, is dat een vrij theoretische. Een Ijjefst z noemde burgemeester blijft in de praktijk zitten tot hij n^je m< een andere functie solliciteert of met pensioen gaat. De zaaden I Smallenbroek heeft dit ook onderstreept. Zonder frecht verkeerd verlopen uitje van de burgemeester in Zwolle Ie®** de gemeenteraad geen mogelijkheid gekregen zich met sir®ej| ces tegen het aanblijven van de man te verzetten. Wat vL siec| Dijk getypeerd heeft als een „miezerige" zaak die geen il grijpen waard was, heeft de gemeenteraad de mogelijkhflrr geboden gehoor te vinden voor de kennelijk toch terecntlC klachten. stei HeT benoemingsbeleid voor burgemeesters vraagt dus <f een aanvulling om in uitzonderingsgevallen toch te kunnlUo ingrijpen. Gemeenteraden moeten kunnen aankloppen bij commissaris van de koningin of de minister. En die zull&MST als klachten gegrond blijken, een eventuele herbenoemiJ>e^e£j niet tot een farce mogen maken. In het andere geval zulf^^ vv zij duidelijk moeten maken dat de burgemeester zijn funC}over verdient. Daar heeft de betrokkene dan recht op. die ee luistei Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 i zaterdags tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoon 07| 12.22.46 en uw krant wordt nog dezelfde avond nab zorgd. Wolkenvelden DE BILT (KNMI) Het ho- gedrukgebied boven de Golf van Biskaje blijft daar voorlo pig nog liggen. Een bijbeho rende uitloper van dit gebied, in de richting van zuid-Zwe den, gaat in betekenis afne men en krijgt minder invloed op het weer in onze omgeving. Het frontale syteem van een oceaandepressie komt morgen in de buurt van Schotland te liggen. De bewolking die hier bij hoort komt door de lang zaam veranderende drukver- deling naar ons land toe. Met de westelijke wind komen daarom wolkenvelden binnen drijven. Maar voor het zover is kan vannacht bij opklaringen plaatselijk vorst aan de grond voorkomen. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, mede gedeeld door het KNMI, geldig voor morgen en vrijdag: Zuid-Scandinavië: morgen veel bewolking en ten westen van de bergen regen, later wisselend bewolkt en droog. Middagtemperatuur iets boven het vriespunt, in de nacht ma tige, later lichte vorst. Denemarken: half tot zwaar bewolkt en overwegend droog. Middagtemperatuur rond 5 graden, in de nacht lichte vorst. Britse Eilanden: veel bewol king en in het nooren eerst nog wat regen. Middagtempe ratuur 10 tot 12 graden. Benelux, Bondsrepubliek Duitsland en noord-Frankrijk: half tot zwaar bewolkt en overwegend droog. Middag temperatuur omstreeks 8 gra den nabii de kust, t in zuid-Duitsland. Midden- en zuid-Frankrijk: wolkenvelden maar ook af en toe wat zon. Middagtempe ratuur 3 graden landinwaarts tot 10 graden langs de zuid kust, vrijdag enige graden ho ger. Alpenlanden: wolkenvelden en vrijdag vooral in Oostenrijk enige sneeuwbuien. Mlddlachte temperatuur in de dalen lezen lage gebieden omstreeks vriespunt, vrijdag in het wfchade telijke gebied rond 5 graderen Spanje en Portugal: zonn perioden. MiddagtemperatufU* langs de westelijke wn ooste 'IJi ke kust rond 15 graden, in 1 rrn| noorden ongeveer 10 en la jFCM dinwaarts rond 8 graden. Vi*l* dag alleen in het zuiden JH1I hoger. Italië, Joegoslavische Griekse kust: veel buien, viehe j dag in noord-Italie opklari ruikt gen. Middagtemperatuur graden in het noorden tot graden in het zuiden. WEERRAPPORT HEDENMORGEN istere en co Mas™ Min R* n Grc la.ir ange liet vi iroble iet la ie ee: laan. krant lier loefte Casablanca Damascus Los Angelaa half baw. 24 12 Rio de Janeiro hall baw. San Francisco onbew. Sao Paolo zw. baw. Seoul zw. baw. de pole expt OEI

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 2