Grieken eisen aftreden
van „carnavalsregering
Hervormingen zijn
nog verre van ideaal
China en Moskou naar
oplossing Kampuchea
Eurotop op Rhodos:
Pappen en nathouden
Bhutto wacht zware taak
als premier van Pakistan
BUITENLAND
CekbeSou/umt
VRIJDAG 2 DECEMBER 1988 PAGINA 5
Feministen in
actie bij Klaagmuur
JERUZALEM Tot grote woede
van orthodoxe joden hebben zo'n
honderd feministische vrouwen
gisteren actie gevoerd bij de Klaag
muur in Jeruzalem. De demonstra
tie' was een protest tegen de naar
hun mening vrouwvijandige ele
menten in de joods-orthodoxe leer.
Dè vrouwen, van wie sommigen
gebedsmantels en keppels droegen
een traditionele dracht onder
streng-orthodoxe mannen lazen
voor uit de Torah en hielden een
..puur vrouwelijke" gebedsdienst.
Zowel het voorlezen uit de Torah
als het leiden van gebedsdiensten is
in de joods-orthodoxe leer strikt
i voorbehouden.
Nieuw leven
Voo-de driejarige Cyndi
Doge uit Farmington in de
Am-rikaanse staat Nieuw
Meico is deze week, als zij
alleoperaties overleeft, een
nietw leven begonnen. In
eerziekenhuis kreeg zij een
nieiwe lever, een nieuwe
alvfeesklier, een nieuwe
kiene darm. een nieuwe
mag en een deel van een
nieiwe grote darm
ingplant. Haar toestand is
nar omstandigheden
beloorlijk.
FOTO: EPA
Tientallen refuseniks
mogen nu emigreren
WASHINGTON Een veertigtal Sov
jetburgers. die tot dusverre niet moch
ten emigreren omdat zij kennis zouden
hebben van staatsgeheimen, mogen de
Sovjetunie nu waarschijnlijk toch verla
ten. De toestemming, die officieel nog
moet worden afgegeven, wordt gezien
als een gebaar van goede wil, kort voor
het bezoek van Sovjetleider Michail
Gorbatsjov aan de Verenigde Staten. De
verdere versoepeling van het stanpunt
van Moskou inzake mensenrechten
bleek ook uit de beëindiging van het
storen van westelijke radiozenders,
eerder deze week. Onder de refuseniks
die weg mogen zijn mensen die al meer
dan vijftien jaar wachten op een uitreis-
Honecker mogelijk
in 1990 van toneel
BERLIJN De Oostduitse partijlei
der Erich Honecker treedt mogelijk
in 1990 terug. Volgens de Westduitse
krant Die Welt is het besluit hier
over gisteren gevallen op een verga
dering van het centrale partijcomité
van de DDR. Honecker is al negen
tien jaar de sterke man in Oost-
Duitsland. Het Oostduitse persbu
reau ADN heeft niets gemeld over
een terugtreden van Honecker, maar
wel werd bekend dat een plenair
partijcongres met een jaar is ver
vroegd en nu in mei 1990 zal worden
gehouden. Volgens westerse diplo
maten zou de nu 75-jarige Honecker
na 1990 alleen aanblijven als presi
dent met louter protocollaire taken.
Geen glasnost
bij Portugese
communisten
PORTO De Portugese Com
munistische Partij (PCP) is
nog niet toe aan meer interne
democratie en openheid naar
het voorbeeld van de politiek
van glasnost in de Sovjetunie.
Dat bleek op het congres van
de Portugese communisten,
toen een voorstel tot vergro
ting van de interne partijde
mocratie massaal werd wegge
stemd Slechts dertig van de
tweeduizend afgevaardigden,
waren voorstander van een
open en geheime stemprocedu-
;>Jj
^THENE De bom lijkt
febarsten in Griekenland,
inds premier Papandreou
half oktober zijn scheiding
aankondigde, wordt hij
achtervolgd door politieke
schandalen. Binnen het
kabinet regent het ontsla
gen en het imago van de
socialistische premier staat
steeds meer ter discussie.
Voor de oppositie is de
maat vol. Vorige week
eisten ze vervroegde ver
kiezingen om een eind te
maken aan het wanbeleid
van Papandreou en diens
„carnavalsregering".
Vervroegde verkiezingen zou
den de ondergang betekenen
vgn de socialistische regerings
partij PASOK, die door alle
schandalen op het randje van
de afgrond balanceert. De
meeste Grieken lijken niet te
willen wachten op de normale
verkiezngen, die voor juni
1989 geland zijn. Ze hebben
genoeg /an de leugens van de
regerinj. Laat ze allemaal
maar ii de gevangenis ver-
dwijner, die boeven uit de re
gering, klinkt uit de bevol
king.
De EC-top die vandaag en
morgen op het Griekse eiland
Rhodoswordt gehouden, werd
aanvankelijk gezien als een
kans v>or de socialisten om
het imigo van hun dynami
sche leder bij te vijzelen. Met
de bijenkomst en het terug-
blikkei op. een succesvol EG-
voorziterschap van zes maan
den dor Griekenland, dacht
de regring dat de bui zou
overwaien. Maar die hoop
verdwint nu steeds meer soci-
alistiscie ministers zich bij de
opposite aansluiten.
De pnblemen begonnen in
oktobe toen Papandreou (69)
in Loiden verbleef om een
hartopcatie te ondergaan. Hij
maakt» toen geen geheim
meer van zijn verhouding met
de twee maal jongere stewar
dess Dimitra Liani. De daarop
volgende aankondiging dat hij
na een huwelijk van 37 jaar
van zijn vrouw wilde schei
den, viel niet in goede aarde
bij pers en oppositie. Terwijl
de publieke opinie aanvanke
lijk gelaten reageerde, groeide
later de irritatie, vooral toen
de regering van Papandreou
betrokken bleek te zijn bij een
reeks van andere schandalen.
Vooral het financiële schan
daal rond de bankier George
Koskotas, die er vorige maand
met miljoenen vandoor ging,
heeft veel woede en kritiek
gewekt onder de bevolking.
Koskotas, de directeur van de
Bank van Kreta en sympathi
sant van de Pasok, verdween
begin vorige maand uit Grie
kenland nadat hij ervan was
beschuldigd een bedrag van
200 miljoen dollar te hebben
verduisterd. De 34-jarige ban
kier, die inmiddels is gearres
teerd in de Verenigde Staten,
verdween terwijl hij onder
zware politiebewaking stond.
Vorige week werd de Griekse
multimiljonair Argyris Salia-
relis gearresteerd omdat hij er
van verdacht wordt bij de
vlucht van Koskotas betrok
ken te zijn geweest.
Ontslag
Het schandaal rond Koskotas
duurt inmiddels zes weken. In
die tijd is er nog steeds geen
duidelijkheid over wat de ban
kier nu precies heeft uitge
haald, hoe hij zo lang heeft
kunnen opereren zonder dat
er een onderzoek werd inge
steld en waarheen het verduis
terde geld is gegaan. De recht
se oppositie in het Griekse
parlement beschuldigt de rege
ring ervan dat zij de „socialis
tische" bankier met opzet
heeft laten ontsnappen om
verdere nadelige gevolgen van
de affaire voor de regering te
voorkomen. Het bankschan
daal dwong eerst de minister
voor openbare orde, Anastas-
sios Sehiotis, en later minister
van justitie, Agamemnon
Koutsoyorgas, tot aftreden.
De onenigheid binnen de Pa
sok werd deze week opnieuw
duidelijk toen een van de rij
zende sterren binnen de partij,
Costas Laliotis, aftrad als mi
nister zonder portefeuille. Te
gelijkertijd kregen ondermi
nister van onderwijs Stefanos
Tzoumakas, en Haris Kastani-
dis, die staatssecretaris is in
het zelfde ministerie, hun ont
slag. De drie, die te kennen
hebben gegeven te willen
doorgaan met hun activiteiten
binnen de PASOK, moesten
opstappen vanwege hun pro
testen tegen de corruptie en de
malversaties waaraan rege
ringsleden en vakbondsleiders
zich volgens hen schuldig heb
ben gemaakt.
Papandreou trachtte de crisis
te bedwingen door half no
vember zijn kabinet te wijzi
gen. Maar daarmee heeft hij
erger ge-
Nonchalant en nog vol zelfvertrouwen wuift de
Griekse premier Papandreou naar aanhangers
kort na zijn aankomst gisteren op het vliegveld
van Rhodos.
Zelfs bij topontmoetingen wijkt Papandreou's
maitresse niet van zijn zijde. De voormalige
stewardess Dimitri Liani vergezelt „haar" pre
mier op al zijn reizen. FOTO'S: EPA
de zaak alleen i
maakt. In plaats van zich te enkele „schone" politici na- dreou deze week uiteindelijk
ontdoen van alle ministers die men afstand van de omstreden zjjn goedkeuring aan een par-
betrokken zijn bij de Kosko- ploeg. De overgebleven minis- lementaire enquête over het
las-affaire, viel hij terug op de ters leveren steeds meer kri- Koskotas-schandaal. dat is uit-
vertrouwelingen in zijn ach- tiek op de premier, die de situ- gelopen op „een ware nacht-
tcrban, of dezen nu wel of niet atie niet meer in de hand merrie", zoals de premier zelf
waren beschuldigd. Gevolg: heeft. Uit wanhoop gaf Papan- verzuchtte.
GORBATSJOV NA PA1TIJCONGRES:
MOSKOU Sovjetleider
Michail Gorbatsjov heeft
gisteren van het parle
ment van de Sovjetunie
l\et groene licht gekregen
voor zijn beleid van poli
tieke hervormingen. Maar
de voorstellen die de Op
perste Sovjet heeft goed
gekeurd zijn volgens Gor
batsjov „nog niet ideaal".
Wanneer jn de praktijk blijkt
dat correcties nodig zijn, dan
zullen daarvoor de mogelijk
heden geschapen worden, al
dus de partijleider aan het slot
van de driedaagse zitting van
de Opperste Sovjet. Met zijn
opmerkingen wilde Gorbatsjov
blijkbaar de bestaande onge
rustheid wegnemen bij een
aantal republieken over de
centralisatie van de macht; die
het gevolg zou zijn van de aan
vaarde nieuwe grondwet.
De Opperste Sovjet ging met
een overweldigende meerder
heid akkoord met de wijzigin
gen in de grondwet. Een aan
tal afgevaardigden stemde
echter tegen de voorstellen die
de weg vrijmaken voor een
hervorming van het politieke
Kremlin roept
Aimenië ën
Asarbadjzjan
to: de orde
MC5KOU Direct na af-
loof van de vergadering
var de Opperste Sovjet in
Mokou hebben de leiders
in iet Kremlin de leiders
var de roerige republie-
kei Armenië en Azarbadj-
zjai opgeroepen een einde
te naken aan het etnische
geveld. Volgend jaar juni,
zo verklaarde partijleider
Gorbatsjov, zal een specia
le vergadering van het
Ceitrale Comité worden
gelouden over de etnische
pr<blemen in het land.
Eeder had het partijblad
Pnvda gemeld dat de on-
lusen in de zuidelijke re
publieken inmiddels 28
slarhtoffers hebben geëist.
syste-m. Een nieuwe kieswet
werd unaniem aangenomen.
Partileider Michail Gorbatsjov
weesin zijn slottoespraak nog-
maal. op de noodzaak het poli
tieke systeem te hervormen.
Een van de belangrijkste ver
anderingen is de vorming van
een groter parlement, het Con
gres van Volksafgevaardigden.
Het nieuwe orgaan zal bestaan
uit meer dan 2.000 leden die
vijf jaar gekozen worden. Een
deel van de gevaardigen zal
direct worden gekozen. Een
ander deel zal worden aange
wezen door collectieve organi
saties, zoals de partij, de com
munistische jeugdbeweging en
de vakbond. Het Congres wijst
vervolgens de leden van de
twee kamers van de Opperste
Sovjet aan. Dit parlement zal
in zijn nieuwe vorm twee keer
per jaar bijeenkomen voor een
periode van drie tot vier
maanden, terwijl de Opperste
Sovjet tot nu toe vergaderin
gen hield van drie of vier da
gen.
De uiteindelijke versie van het
hervormingspakket dat nu
door de Opperste Sovjet is
goedgekeurd is overigens nog
niet gepubliceerd. Het is dan
ock niet duidelijk in hoeverre
de Sovjet-leiding is tegemoet
gekomen aan onder meer de
kritiek vanuit de Baltische sta-
MOSKOU China en de desngeling.
Sovjetunie zijn overeenge
komen zich sterk te ma
ken voor een oplossing
van het conflict in Kam
puchea. Er komt een Chi
nees-Russische werkgroep
qje zich gaat buigen over
ohderdelen van een vre-
Dat lebben de Sovjet-i
van buitenlandse zaken, Edoe-
ard Sjevardnadze, en zijn Chi
nese collega, Qian Qichen, gis-
terer in Moskou besloten.
Qian brengt een tweedaags be
zoek aan Moskou om de lang-
vervachte topontmoeting tus
sen China en de Sovjetunie
voor te bereiden die begin vol
gend jaar in Peking moet
plaatsvinden.
De kwestie-Kampuchea is het
belangrijkste struikelblok op
de weg naar normalisering
van de Chinees-Russische be
trekkingen. Peking eist van
Moskou dat het Vietnam on-
(Van onze correspondent
Frans Boogaard)
BRUSSEL Europese
topbijeenkomsten zijn
voor het land dat daarmee
zijn periodieke EG-voor-
zitterschap afsluit door
gaans een ideale gelegen
heid om het eigen imago
op te poetsen.
Twee dagen lang vergadert
„Europa" onder het voorzitter
schap van de betrokken rege
ringsleider, die in alle kranten
ter wereld paradeert. Omringd
door „groten der aarde", zoals
de Franse president Mitter
rand, de Britse premier That
cher en Bondskanselier Kohl
van West-Duitsland, laat hij
zich uitgebreid fotograferen.
Andreas Papandreou, de 69-ja-
rige minister-president van
Griekenland, heeft die publici
teit op dit moment nodig als de
Sahara een regenbui. Tijdens
zijn EG-voorzitterschap heeft
hij er zes maanden lang een
grandioze puinhoop van ge
maakt, zowel op het Europese
toneel als in eigen land (zie el
ders op deze pagina -red). Als
iemand de Euro-top kan ge
bruiken om zijn gezag op te
vijzelen, is het wel de Griekse
premier.
Papandreou heeft dat uitste
kend aangevoeld, want de
agenda die hij de regeringslei
ders voor hun tweedaagse ver
blijf op Rhodos heeft voorge
legd, is al even monumentaal
als het Parthenon in Athene,
en bijna net zo bouwvallig.
Orde op zaken
Hete EG-hangijzers zoals de
fiscale en monetaire eenwor
ding van Europa en de sociale
dimensie van de gemeen
schappelijke markt, staan
broederlijk vermeld naast on
derwerpen die vooral uit een
nationale behoefte voortko-
De animo om op Rhodos echt
belangrijke zaken aan de orde
te stellen is echter niet bijster
groot. Commissievoorzitter
Delors heeft dan ook de afge
lopen dagen opvallend vaak
laten horen, dat de regerings
leiders alleen maar moeten
„evalueren en stimuleren", en
belangrijke onderwerpen ze
ker niet in detail moeten be
handelen. De drie belangrijk
ste onderwerpen die op dit
moment Europa bezighouden
worden zonder meer doorge-
schoven naar de volgende
Euro-top.
Op de fiscale eenwording, de
in mei van dit jaar op Britse
onwil vastgelopen harmonisa
tie van de btw-tarieven en ac
cijnzen, wordt nog druk gestu
deerd. De monetaire eenwor
ding, met als sluitstuk een cen
trale EG-bank. is in studie bij
Delors en de nationale Bank-
presidenten. Iets soortgelijks
geldt voor de sociale eenwor
ding.
Ongelukken
Delors en de meeste regerings
leiders zijn als de dood voor
ongelukken als het Griekse
voorzitterschap deze moeilijke
kwestie onvoorbereid aan de
orde stelt. Hij zal er dan ook
sterk voor pleiten dit onder
werp pas te behandelen op de
top in Madrid. Met Félipe
Gonzalez in de voorzittersstoel
is het risico van forse uitglijers
beperkter dan met de Grie
ken, die zoals een diplo
maat dat oneerbiedig uit
drukt „nog niet in staat zijn
twee papieren aan elkaar te
nieten".
De Europese top van vandaag
en morgen dreigt er daardoor
één te worden van pappen en
nathouden. Alsof het Griekse
voorzitterschap niet heeft be
staan, praat „Europa" al volop
over het werk dat de Span
jaarden en Fransen volgend
jaar wacht. Papandreou heeft
dan weer alle tijd om zich aan
zijn eigen problemen te wij
den.
Uitstel van executie
moordenaars Gandhi
NEW DELHI Het Opperste
Gerechtshof van India heeft
gisteren alnog de executie uit
gesteld van de twee sikhs, die
zijn veroordeeld wegens de
moord op premier Indira Gan
dhi in 1984. De beide mannen
zouden vanmorgen zijn opge
hangen in de Tihar-gevange-
nis in New Delhi. Het besluit
van het Opperste Gerechtshof
betekent zeker vijf dagen uit
stel. Het Hof besloot de be
zwaarschriften van de advoca
ten van Satwant Singh en Ke-
har Singh te aanvaarden. Dé
advocaten hadden bezwaar
aangetekend tegen de weige
ring van president Venkata-
maran gratie te verlenen en
hebben het hof gevraagd om
een uitspraak over de be
voegdheden van het staats
hoofd ten aanzien van gratie
verlening.
ISLAMABAD Benazir
Bhutto heeft de macht in
Pakistan veroverd, maar
de echte uitdaging moet
nog beginnen. In een toe
spraak voor de televisie
zei de Pakistaanse presi
dent Ghulam Ishaq Khan,
die de 35-jarige Bhutto
gisteren tot premier heeft
benoemd, dat zij „de beste
eigenschappen van leider
schap en de vooruitziende
blik van een staatsman"
bezit.
Bhutto is de eerste vrouwelijke
premier in een modern islami
tisch land. Zij krijgt een taak
op de schouders die nog een
hele kluif zou zijn voor een
doorgewinterd bestuurder met
een grote meerderheid in het
parlement achter zich. En
Bhutto heeft geen ervaring en
beschikt evenmin over de
meerderheid in de volksverte
genwoordiging. Haar regering
is afhankelijk van de steun
van onafhankelijke afgevaar
digden en kleine partijen, die
bij stemmingen de doorslag
kunnen geven. Zij komt aan
het hoofd te staan van een
land met 104 miljoen mensen,
van wie driekwart analfabeet
Critici van Benazir Bhutto
zeggen dat ze de dominante
persoonlijkheid van haar va
der heeft geërfd, maar diens
socialistische idealen heeft
verloochend. Ze heeft in haar
campagne de armen weliswaar
een grotere welvaart beloofd,
maar tegelijk de rijken te
vriend gehouden. De militai
ren heeft ze gelijmd door te
beloven het Afghanistan-be
leid van de vorige president
voort te zetten. Pakistan blijft
samen met de VS de rebellen
in Afghanistan steunen.
Bhutto heeft duidelijk ge
maakt dat zij op de terreinen
van defensie en buitenlandse
politiek voorlopig geen koers
wijziging van plan is. Eén van
haar eerste taken wordt het
opstellen van een nieuwe be
groting.
Protest
Madrid
Vol afgrijzen
kijkt het echt
paar toe hoe
een politie
agent in het
centrum van
Madrid tegen
een demon
strant te keer
gaat. Duizen
den Spaanse
jongeren gin
gen gisteren in
de Spaanse
hoofdstad de
straat op om
te demonstre
ren tegen het
nieuwe banen
plan van de
regering. Vol
gens dit plan
mogen werk
gevers aan
jongeren ge
durende het
eerste jaar dat
ze werken een
lager loon be
talen dan het
minimumloon.
Toen gemas
kerde jonge
ren met ste
nen en flessen
begonnen te
gooien, voerde
de politie
charges uit
waarbij ver
schillende
mensen ge
wond raakten.
FOTO: AP
der druk zet om zijn troepen
uit Kampuchea terug te trek
ken.
In Kampuchea bevinden zich
tienduizenden Vietnamese mi
litairen sinds de Vietnamese
inval van eind 1978 die een
einde maakte aan het terreur
bewind van Rode-Khmerlei
der Pol Pot. Die zelfde Rode
Khmer bestrijdt met royale
steun van China de door Viet
nam, in Kampuchea geinstal-
leerde regering van Heng
Samrin.
Vietnam wil zich uiterlijk eind
1989, begin 1990 uit het buur
land terugtrekken. China wil
via Moskou gedaan krijgen dat
er een strak tijdschema voor
de terugtrekking op tafel
komt. Vietnam kondigde juist
gisteren aan dat over twee we
ken nog eens 18.000 militairen
naar huis zullen terugkeren,
de laatste van de 50.000 die dit
jaar zouden worden terugge
trokken.
Qians bezoek aan de Sovjetu
nie is het eerste van een Chi
nese minister van buitenland
se zaken sinds 31 jaar.
236) Professor Lupardi is razend, dat zijn prooi hem toch nog
is ontsnapt: via het radarscherm heeft hij gezien, dat Rob er toch
In is geslaagd de onderzeeboot te bereiken. Wanneer hij nu maar
het hele mijnennet tot ontploffing kon brengen... maar er schijnt
iets niet in orde te zijn met de kabels. „Laten we een snuffeltor-
pedo afschieten," stelt Yoto voor. Cat is een goed idee, vindt
Lupardi en beide mannen stappen snsl in hun wagentje en rijden
naar een der rotsen, waar lanceerbuizen voor torpedo's staan
opgesteld. Een snuffeltorpedo is de laatste vinding op dit gebied.
Het wapen suist met grote snelheid onder water voort en zoekt
zelf zijn doel, hoe zich dat ook beweegt; het richt zich nl. op het
geluid van de schroeven. Yoto maakt vliegensvlug de installatie
in orde, een ontploffing en fluitend suist de torpedo uit de buis...
