Estland houdt vast
aan eis vetorecht
WIE
WEET HOE DIT
UITPAKT*
Nam George Shultz
een te groot risico?
iljoen metro-
izigers wachten
ergeefs op bus
«AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Algerijnse
president
herkiesbaar
INAITENLAND
Zeidóv Qowuvnt
DINSDAG 29 NOVEMBER 1988 PAGINA 5
euwe bemanning
imtestation Mir
KOU De Sovjetrussische satelliet
i TM-7 is gisteren met succes gekop-
aan het ruimtestation Mir. De aan-
t van de nieuwe ploeg aan boord van
de Russen Aleksander Volkov en Ser-
(ikaljov en de Fransman Chretien)
gevierd met een maaltijd bereid door
te koks. Tijdens deze vlucht zal Chre-
ie eerste Westeuropeaan worden die
mandeling in de ruimte maakt. Hij zal
december samen met Vladimir Titov
usa Manarov, die zich al geruime tijd
ioord van Mir bevinden, naar de Aar-
rugkeren. Volkov en Krikaljov ne-
dan de leiding van het ruimtevaart-
n over en keren volgende jaar april
luis terug.
Nieuw hart,
nieuwe liefde
Door hun hart
kwaal zijn Terri
Nelson (links) en
Donald Homrich
uit Michigan nu
gelukkiger dan
ooit. Zij ont
moetten elkaar
op een plaatse
lijke vereniging
van donoren na
dat bij beiden
het hart was ge
transplanteerd
en werden direct
verliefd.
FOTO: AP
Shamir buigt voor Peres
JERUZALEM De Israëlische demissionai
re premier Yitshak Shamir is bereid de Ar
beiderspartij van Shimon Peres twee belang
rijke minstersposten aan te bieden: die van
defensie en die van financiën of buitenlandse
zaken. Over de besprekingen die op dit aan
bod zijn gevolgd is nog niets bekend. Deze be
sprekingen zouden echter een doorbraak
kunnen betekenen in de politieke impasse die
na de verkiezingen op 1 november ontstond.
Likud haalde 40 zetels in de Knesset, tegen
de Arbeiderspartij 39. Met de zeven kleine or
thodoxe en extreem-rechtse partijen, die 18
zetels binnenhaalden, zou Likud een meer
derheidskabinet kunnen vormen, maar de
onderhandelaars liggen overhoop over de
verdeling van de ministersposten en over het
beleid dat de komende jaren gevoerd zou
moeten worden.
Ceausescu lijkt terug
te komen op dorpenplan
BOEKAREST De Roemeense partijleider Nicolae
Ceausescu lijkt zijn plan om meer dan de helft van
de 13.000 dorpen in het land af te breken en de in
woners ervan onder te brengen in grote „agro-indus-
triële centra" enigszins te hebben herzien. Tijdens
een vergadering van het Centraal Comité van de
communistische partij zei hij gisteren bepaalde groe
pen dorpen te willen behouden om te voorkomen dat
het platteland ontvolkt raakt. Toch stelde hij dat er
tegen de eeuwwisseling 550 agrarische steden verre
zen moeten zijn, wat inhoudt dat er toch heel wat
dorpen moeten sneuvelen. Volgens een voormalige
partijfunctionaris zou Ceausescu op zijn eerdere
plannen moeten terugkomen omdat hij weet dat er
geen geld is om ze te realiseren. „Huizen slopen is
eenvoudig, maar nieuwe bouwen kost geld en dat is
er niet. Roemenië is straatarm".
Pater Ryan
ondergedoken
DUBLIN Patrick Ryan, de Ierse
priester die Engeland voor het ge
recht wil brengen omdat hij be
rokken zou zijn bij aanslagen van
het IRA, is gisteren in Ierland on
dergedoken bij een religieuze orde.
Ryan (58) werd vrijdag door de
Belgische autoriteiten naar Dublin
gevlogen, om te herstellen van een
hongerstaking die hij in België was
begonnen om uitlevering aan En
geland te voorkomen. Volgens zijn
advocaat kan Ryan te allen tijde
door de Ierse autoriteiten worden
gehoord, aangezien hij niet op de
vlucht is, maar enige tijd rust nodig
heeft.
nd gt
)ort|
cho;
jg rmeniers
"iveren wraak
me
JSKOU Het Armeense
heime Leger voor de Be-
jding van Armenië (ASA-
wil wraak nemen voor
„brute daden" van Azer-
dzjani tegen Armeniërs in
Sovjetrussische republiek
iV erbajdzjan.
Armeense Leger verze
de Armeniërs dat het
aak zal nemen voor het
ed van onschuldige en
irloze Armeense burgers,
de afgelopen week het
idjchtoffer zijn geworden van
jnerbajdzjani", aldus een ver-
:-j enwoordiger van de extre-
J itische beweging. Het
ALA heeft zich in het ver
en vooral laten kennen
moordaanslagen op
kse diplomaten.
:eren zijn de eerste Ar-
inse vluchtelingen uit Ki-
ibad in Moskou aangeko-
i. Volgens de vluchtelin-
i, een Armeense man en
is joodse vrouw, hebben
bijna alle Armeniërs de
r Azerbajdzjanen bewoon-
stadsdelen verlaten en
den ze door militairen in
aeense wijken beschermd.
Azerbajdzjanen maakten
kapot'aldus het echt-
r. „Huisraad, piano's, pla-
spelers werden uit het
m gegooid en in brand ge
ien. Zij sloegen iedereen
weerstand bood. Een ze-
itienjarig meisje en haar
eder, onze buren en vrien-
i, werden verkracht. Nie-
nd probeerde hen tegen te
Iden".
^rmenië werd gisteren bij-
overal gestaakt. In Jere-
i, de hoofdstad van de Ar-
ense republiek, zijn inmid-
duizenden vluchtelingen
de stad Kirovabad aange-
nen. Meer dan zesduizend
nsen hebben zich al laten
fistreren bij een speciale
ir foip.
len
i deelC]
er
7 ha<
hoi
•eeltijd ten
n ve«er
linistebal
ftelijk n.
r voor
aldujs
lerwijsjei
CRISISVERGADERING VOOR GORBATSJOV
MOSKOU Het lot van
de Balten en andere
Sovjetvolken ligt in
handen van de Opperste
Sovjet in Moskou. Van
daag spreekt het Sovjet-
parlement zich uit over
de omstreden grondwets
wijzigingen die gisteren
al zijn goedgekeurd door
het Centrale Comité van
de communistische partij.
Wat voor Gorbatsjov een
historische ontmoeting
zou worden, draait uit op
een crisisvergadering.
Toen de bijeenkomst gepland
werd, was het nationaliteits-
vragstuk nog niet eens aan de
orde. Die zou pas volgend jaar
zomer behandeld worden tij
dens een speciale sessie van
het Centraal Comité. Nu zal
de vergadering van de Opper
ste Sovjet geheel gewijd wor
den aan het kalmeren van de
Estlanders en andere bezorg
de volken en het doen van
concessies aan zoveel tegen
standers als maar mogelijk is.
Zonder evenwel de snelle in
troductie van Gorbatsjovs ge
pijnigde democratie in gevaar
te brengen. Het belooft een
zwaar karwei te worden. De
Estse leiders hebben al aange
kondigd vast te houden aan
hun eisen. Op 16 november
verklaarde Estland zich onaf
hankelijk van Moskou en eis
te het Estlandse parlement
het vetorecht op Sovjet-wet
ten. In een tv-uitzending
keerde de leider van de Estse
Communistische Partij, Vaij-
no Vjaljas, zich eergisteren te
gen het Kremlin. Vjaljas
voerde aan dat Estland „niet
zal terugkomen" op de beslui
ten omdat Moskou tegen is.
De poging van het Kremlin
om de Estse onafhankelijk
heid te torpederen „betekent
niet dat wij de decreten van
Moskou accepteren", ver
klaarde Vjaljas bij monde van
Valle Feldman, een woord
voerder van het Estse minis
terie van buitenlandse zaken.
Explosie
De kern van de huidige crisis
wordt gevormd door het poli
tieke hervormingsprogramma
dat Gorbatsjov schetste tijdens
de communistische partijcon
ferentie in juni van dit jaar.
Dat dit voorgenomen beleid
zo'n explosie veroorzaakte
was wel het laatste dat hij
verwachtte. Zijn perestrojka
was werkelijk gericht op het
democratiseren en decentrali
seren van het land en aan
vankelijk werd het door de
meeste mensen toegejuicht.
Het enige waar bezorgdheid
over bestond was dat Gorbats
jov zijn plannen uit zijn duim
had gezogen, zo meenden de
Russen. Hij flanste wat voor
stellen in elkaar zonder voor
afgaande discussies en ver
klaarde deze tot officieel par-
tijbeleid.
De juridische adviseurs die
Gorbatsjovs visies moesten
vertalen in een samenhan
gend stelsel van wetten, kwa
men voor allerlei problemen
te staan. Zij hadden de op
dracht het minimaal noodza
kelijke te doen om te zorgen
dat zo snel mogelijk een
nieuw regeerkrachtig parle
ment aangesteld kon worden.
En daartoe was een verbeter
de kieswet vereist. Andere
hervormingen zouden later
wel aan de beurt komen, zo
dra de nieuwe „democrati
sche" instellingen er zouden
zijn om die veranderingen
door te kunnen voeren.
De grondwet en de kieswet
die de deskundigen ontwik
kelden zijn uiterst gecompli
ceerde juridische documenten.
Veel van de mensen die deze
uitvoerig hebben bestudeerd
zijn van mening dat de con
cept-hervormingen zowel
verwarrend als inconsistent
zijn.
Sneuvelen
In sommige van de niet-Rus-
sische republieken in de Sov
jetunie, heerst de opvatting
dat de toch al beperkte soeve
reiniteit door de veranderin
gen zal sneuvelen, in plaats
van dat deze zal toenemen zo
als werd beloofd. (Hetgeen
Gorbatsjov nog steeds wel van
plan is, maar dan stap voor
stap. Critici vinden dat de
hele grondwet opnieuw moet
worden ontworpen.
Sinds begin 1987 heeft de CIA
niet minder dan driehonderd
volksopstanden geteld in het
Sovjetrussische rijk die alle te
maken hebben met etnische
vraagstukken. En vanaf janu
ari van dit jaar zijn er in ne
gen van de vijftien Sovjetre
publieken nationale demon
straties geweest.
Veel Sovjets hebben gesugge
reerd dat de hervormingen
ter goedkeuring voorgelegd
moeten worden aan een refe
rendum in plaats van de Op
perste Sovjet, bestaande uit
oudjes die daarin gekomen
zijn via het huidige ondemo
cratische systeem. Maar van
daag valt daar in elk geval
niet meer aan te tornen: de
wetten zullen aangenomen
worden. Wat de uitkomst ook
zal zijn, deze zal geenszins de
finitief zijn. De volken van de
Sovjetunie hebben een stem
en die zullen ze net zolang la
ten horen tot het Kremlin
luistert.
[KSE KRACHTMETING IN PARIJS
en
:en
Dii
n d<
•schij
ïnfil
onge
an onze correspondent
Bob van Huët)
iIJS - Ruim een mil-
forenzen zijn gisteren
dupe geworden van
al drie weken duren-
staking van onder-
Ismonteurs bij het Pa-
openbaar vervoersbe-
RATP. Het sprinter-
leer op de slagaders,
lER-lijnen A en B die
'ranse hoofdstad ver
en met de belangrijk-
i, roorsteden, was volle-
stilgelegd bij gebrek
rijklare en gecöntro-
le wagons. De com-
istische vakbond
zou de staking van-
uitbreiden naar de
metro's en bussen.
he^
iniste
kan
g zou
t. D
annie
SPD"n'
ranse minister van ver-
Michel Delebarre be-
ligt de CGT ervan een
Jondsguerilla" te voeren
politieke bedoelingen. De
iter is met de directie van
ATP disciplinaire maatre-
overeengekomen tegen
rs die vernielingen heb
ben aangericht aan overheids-
materiaal. De Franse regering
is immers niet van plan toe te
geven aan de buitensporige ei
sen van de stakers, die een
loonsverhoging eisen van 350
gulden per maand. De RATP
wil niet verder gaan dan 50
gulden.
Particuliere busondernemin
gen en ook het leger zullen
worden ingeschakeld om de
ergste nood op te vangen en
tenminste een deel van het fo-
renzenverkeer te garanderen.
De wegen naar en van Parijs
waren gisteravond tot negen
uur verstopt.
Veel forenzen uit verre voor
steden als Rueil-Malmaison
(oostelijk van Parijs) 'of Aul-
nay-sous-Bois (in het noorden)
moesten gisteren wel een uur
wachten op een plaatsje in de
weinige extra bussen die door
de RATP konden worden in
gezet. Bij de belangrijkste bus
garages houdt het personeel
immers een solidariteits-blok-
kade. Voor veel reizigers is de
dagelijkse gang naar het werk
al vele weken een crime. De
ene staking volgt op de ande
re. De aankondiging van Dele
barre dat de abonnementen in
januari slechts de helft van de
Geduldig stond deze toerist gisteren in het Parijse metrostation Charles de Gaulle te wachten op
de RER die echter ook vandaag nog niet zal komen.
FOTO: AP
prijs zullen kosten heeft de
Sijn niet kunnen verzachten,
'e belangenvereniging van
openbaar vervoergebruikers
wil de komende maand de
monstratief gaan zwartrijden.
De scherpe eisen van de com
munistische- vakbond passen
niet toevallig in een door de
communistische partij (PC)
uitgedachte strategie om de so
cialistische regering op de
knieën te krijgen. Inzet van de
krachtmeting zijn de aanstaan
de gemeenteraadsverkiezin
gen. PC-leider Georges Mar-
chais wil bindende en nationa
le afspraken van samenwer
king vanaf de eerste kiesron-
de, terwijl de socialisten van
premier Rocard vooralsnog
slechts lokale akkoorden wil
len. De communisten hebben
bij de eerste variant uiteraard
het meeste te winnen.
Dat de socialisten niet voor de
druk van de vakbond, ook wel
de „waakhond van Marchais"
fenoemd, willen wijken mag
lijken uit de opmerking van
Delebarre dat „de arbeiders
zich wel herinneren wie voor
deze chaos heeft gezorgd".
Het Plnguïnland van Professor Lupardi
De onderzeeboot is ondergedoken, maar de periscoop
t nog net boven water uit en de commandant verkent tel
de oppervlakte. Hij maakt zich ongerust over het lot van dr.
de zijnen. Ze hadden toch allang terug moeten zijn? Dan
opeens het bootje van Rob. Hoeral Eindelijk nieuws van
p ipeditie. Maar tegelijkertijd is ook prof. Lupardi bezig met
Tïht op de vluchteling. Hij is woedend, dat ondanks zijn voor
maatregelen een der gevangenen, toch is ontsnapt en Yoto
heeft heel wat scheldwoorden naar zijn hoofd gekregenMaar
ik krijg Yn wel!" schreeuwt Lupardi. De baai is n.l. bezaaid met
electrische mijnen, die onderling met kabels zijn verbonden en
op het radarscherm kan Lupardi precies zien, waar Rob zich be
vindt. Nog even... nog heel even... dan haalt Yoto, op een teken
van Lupardi, een handle over. „Adieu, vluchtelingl" juicht Lupar-
ALGIERS De Algerijnse
president Chadli Bendjedid is
gisteravond aan het slot van
een congres van het Nationale
Bevrijdingsfront (FLN) herko
zen tot partijleider. Daarmee is
hij automatisch de enige kan
didaat voor de presidentsver
kiezingen, waarvoor de datum
is vervroegd van februari tot
22 december. De FLN is sinds
Algerije in 1962 onafhankelijk
werd, de enige toegestane par
tij in Algerije. Plannen van
Bendiedid om een meerpartij-
enstelsel in te voeren en de
greep van de FLN op het da
gelijks landsbestuur wat losser
te maken, zijn tot nu toe te
gengehouden door het partij
apparaat en het leger.
Mammoetje
ontdekt
VERGADERING VN VRIJWEL ZEKER NAAR GENEVE
(Van onze
correspondent Jo Wijnen)
WASHINGTON Een
van de laatste beslissingen
die de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse
zaken George Shultz in
zijn lange en vrijwel rim
pelloze carrière heeft ge
nomen, is een van zijn
meest omstreden beslis
singen geworden.
Met de weigering om PLO-lei-
der Yassir Arafat een visum
voor de VS te verstrekken
heeft Shulz zich de woedë van
bijna de gehele wereld op de
hals gehaald. Minister Van
den Broek (buitenlandse za
ken) heeft geen begrip voor
het besluit van Shultz. Hij
vraagt zich af of deze beslis
sing niet strijdig is met het ak
koord tussen de VS en de VN
over de aanwezigheid van de
volkerenorganisatie in New
York. De Kamerleden van de
grote politieke partijen wijzen
gezamenlijk de Amerikaanse
beslissing af. Van den Broek
kondigde aan de kwestie te be
spreken met zijn collega's van
de Europese Gemeenschap. De
voorzitter van de Europese
Commissie, de Fransman Jac
ques Delors, is „verbaasd en
teleurgesteld" over de weige
ring van de Verenigde Staten.
Volgens Delors komt de kwes
tie onvermijdelijk aan de orde
tijdens de Europese Top, die
eind deze week op het Griekse
eiland Rhodos wordt gehou
den.
Verbazing
Binnen de VS zelf heeft het
besluit van {Shulz verbazing
gewekt. Men vraagt zich af
wat Shultz tot zijn merkwaar
dige en omstreden besluit
heeft gebracht. Mogelijk be
staat er enige frustratie bij de
bewindsman omdat hij er af
gelopen jaar niet in is geslaagd
interesse te wekken voor een
Amerikaans vredesplan.
Shultz reisde daarvoor ver
schillende keren naar het Mid
den-Oosten, maar vond geen
gehoor. Zelfs Israel legde geen
enthousiasme aan de dag. Wel
iswaar heeft het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse
zaken ontkend dat Shultz' fa
len de grondslag vormt voor
de weigering Arafat toe te la
ten, maar het moet zonder
meer een rol hebben gespeeld.
Dan is er Shultz' grote per
soonlijke afkeer van het terro
risme, waarvan de PLO zich
in zijn ogen bedient. Op dat
stuk heeft de Amerikaanse
minister altijd een zeer harde
houding aangenomen. Hij is
omverzoenlijk als het gaat om
onderhandelingen met bij
voorbeeld diegenen die tot op
de dag van vandaag Ameri
kaanse gijzelaars vasthouden
in Libanon. Hij is absoluut niet
bereid te praten met de groe
peringen die zich van wapen
geweld bedienen. In die cate
gorie valt voor Shultz ook de
PLO die zich in het verleden
van allerlei vormen van terro
risme heeft bediend. De PLO
heeft die vorm van geweld
niet echt afgezworen, ook niet
toen ze twee weken geleden
enkele voorzichtige stappen in
de richting van Israel deed.
Die stappen waren in de ogen
van de Amerikanen niet on
dubbelzinnig genoeg. Ze wor
den in Washington niet als een
echte erkenning van de staat
Israel beschouwd en ze garan
deren niet dat de PLO defini
tief van het gebruik van ge
weld en terrorisme afziet.
Klem
De Amerikaanse minister rali-
seert zich intussen terdege dat
zijn stap het vredesproces in
het Midden-Oosten ten zeerste
kan bemoeilijken. Shultz is be
kwaam genoeg om te weten
dat hij de PLO politiek klem
heeft gezet en dat hij de vre-
desrol van Amerika zelf, al
thans voorlopig, heeft onder
mijnd. Hij was bovendien een
gewaarschuwd man. VS-diplo-
maten bij de VN hadden hem
laten weten dat de Arabische
landen mogelijk zelf een VN-
bijeenkomst op neutrale grond
zou proberen te beleggen, in
dien Arafat niet in de VS zou
worden toegelaten. Mocht de
algemene vergadering van de
VN tijdelijk naar Genève
gaan, dan betekent dat een
groot gezichtsverlies voor
Amerika. George Shultz heeft
al die risico's willens en we
tens genomen, wellicht in een
laatste wanhopige poging de
PLO tot verdergaande stappen
te bewegen.
De kans dat het VN-debat
naar Genève wordt verplaatst
is zeer groot. De VS hebben
gisteren verklaard de ver
plaatsing niet te steunen, maar
ook niet tegen te zijn. In diplo
matieke kringen wordt er niet
aan getwijfeld dat in de Alge
mene Vergadering voldoende
stemmen te krijgen zijn voor
verplaatsing, hoewel dat een
kostbare zaak zou worden
voor een organisatie die al
diep in de financiële proble
men zit.
Ondanks alle kritiek blijven
de Verenigde Staten bij hun
besluit. President Reagan staat
pal achter Shultz: „Met het
vergunnen van een visum zou
den wij het signaal hebben ge
geven dat wij slappelingen
zijn".
(ADVERTENTIE)
Een cadeau uitkiezen kan heel moeilijk zijn. Zeker als je een beetje verrassend uit de hoek wilt komen.
Geef daarom eens een staatslot cadeau. Je weet nooit hoe 't uitpakt Tegenover 2 miljoen loten staan
namelijk ruim 1 miljoen prijzen. Van een tientjè tot het half miljoen. Per maand is er zo'n 33 miljoen gulden
in kas. Horen we daar al
"Hiep, hiep, hoera!" roepen? MÉÉR KANS IN DE STAATSLOTERIJ
