-ieidwGowuvnt
Het WNT mist nog
maar vier letters
STAD OMGEVING
ALLER
LEIIDS)
Team Klaver bridgekampioen Leiden
RMO ontvangt
100.000ste bezoeker
EHBO
De EHBO-vereniging Peer-
ke Donders begint maandag
9 januari met een nieuwe
cursus. De cursus bestaat uit
zestien lessen van twee uur,
waarvan er één aan de prak
tijk en één aan de theorie
wordt besteed. De lessen
worden op maandagavond
van 20.00 tot 22.00 uur in het
Leonardushuis aan de Haag-
weg 14 gegeven. Meer infor
matie is verkrijgbaar bij me
vrouw A.C. Tebarts, 224317
of de heer C. Brons, 762074
('s avonds).
Kinderboeken
Hel een Janssen houdt van
avond een lezing over kin
derboeken als sinterklaasca
deau in het buurthuis Cor-
nelis Joppensz aan de Op-
penheimstraat 6a. Mevr.
Janssen heeft zeven jaar ge
werkt als (jeugd)bibliotheca-
resse in Oegstgeest. Zij geeft
onder meer tips over aan te
kopen boeken. De lezing be
gint om 13.30 uur.
Dansen
Art center de Droomfabriek
start vandaag een cursus
Afrikaans dansen. De cursus
wordt ook op woensdag ge
geven. Opgeven is mogelijk
bij het Roots Dance Theatre,
telefoon 070-840911.
Biesheuvel
Schrijver Maarten Biesheu
vel presenteert morgen zijn
nieuwste boek „KoniinHij
leest voor en vertelt het ver
haal „Konijn" aan de hand
van dia's met tekeningen
van hemzelf. Aanvang 20.30
uur in sociëteit De Burcht
Lezing
Archeologisch onderzoek in
Klein-Azië is morgen het
onderwerp van een lezing
van dr. J. Roodenberg, di
recteur van het Nederlands
Historisch-Archeologisch In
stituut in Istanbul. De lezing
heeft om 20.00 uur plaats in
de Taffeh-zaal (ingang Pa
pengracht 29) en is gratis
toegankelijk.
Open huis
bij INL
Ter gelegenheid van de
voltooiing van de V in het
Woordenboek der Neder-
landsche Taal (WNT)
houdt het Instituut voor
Nederlandse Lexicologie
dinsdag 29 november open
huis van 10.00 tot 12.30 uur.
Het instituut aan het Matt
hias de Vrieshof 3 bevindt
zich in gebouw 1171 van
het Witte Singel/Doelen -
complex. Iedereen kan dan
de werkzaamheden aan het
WNT volgen. Ook kunnen
belangstellenden dan ken
nismaken met de Taalbank
van het Nederlands, een
computersysteem waarin,
zo is de bedoeling, alle Ne
derlandse woordvormen
die ooit zijn gebruikt wor
den opgeslagen en dat
voortdurend wordt geactu
aliseerd. Nu bevat het
woordvormen van voor
1300 en na 1970.
Voordrachtskunstenares
Anita Poolman voert 's
middags van 15.00 tot 16.30
uur in het LAK-theater
(Cleveringaplaats 1, ge
bouw 1175) het solopro
gramma Constanter, rond
Constantijn Huygens, op.
op een beschrijving van de
ontwikkeling van betekenis
sen van Nederlandse woorden
uit de periode 1500 tot 1921.
Woorden die voor 1500 wer
den gebruikt staan in het Mid
delnederlands woordenboek
Hoofdredacteur W. de Clercq voor een aantal delen van het WNT. „In totaal wordt het zo'n drie
meter breed".
van Verdam, het jaartal 1921 is
als bovengrens gekozen omdat
de Nederlandse taal daarna
sterk wordt beïnvloed door tal
van technische ontwikkelin
gen. Voor woorden na 1921
stelt het INL vanaf 1998 het
Groot Wetenschappelijk
Woordenboek van het Heden
daags Nederlands samen. Dat
zal naar verwachting niet veel
langer dan vijf jaar duren...
De V omvat 135 afleveringen
van het WNT, wat neerkomt
op bijna een vierde van de to
tale omvang van 571 gepuli-
ceerde afleveringen. Tot de W,
wel te verstaan. Voor een be
schrijving van de betekenis
van de V-woorden, zo'n 40 a
50.000 is de schatting, is ge
bruik gemaakt van 472.500 ci
taten. De V is de „grootste"
letter uit het alfabet. „Onge
veer het hele alfabet komt te
rug achter het voorvoegsel
ver-. Van het duo aangenaam-
veraangenamen tot zuipen-
verzuipen".
Database
Er zijn ongeveer 1600 exem
plaren van het WNT in Ne
derland, die gewoon te koop
zijn. De prijs zal velen daarvan
weerhouden: zo'n 10.000 gul
den, noch afgezien van het feit
dat het voor relatief erg wei
nig mensen van nut is. Eén
van de weinige particulieren
in Leiden die het in de boe
kenkast heeft staan is iemand
die afkomstig is uit het druk
kersvak, weet mevrouw dr.
J.G. Kruyt, één van de elf re
dacteuren.
„Toch maakt iedereen die een
commercieel woordenboek
heeft indirect ook gebruik van
het WNT", meldt De Clerck
met een zekere trots. „Eigen
lijk zijn het daar allemaal af-
Naast het WNT in boekvorm
zal in 1998 ook het WNT als
elektronische database klaar
zijn. Het ontwerp van de data
base (een gegevensbestand in
een computer) is al klaar, de
uitwerking nog niet. Het elek
tronische WNT biedt weten
schappers veel voordelen. Zo
kan door middel van een sim
pele druk op de knop worden
achterhaald welke bijwoorden
met de uitgang -lijk in het
WNT staan. „Daarvoor moet je
nu nog het hele WNT doorbla
deren", zegt De Clerck met
een veelbetekenende blik.
Want als na 147 jaar werken
het WNT in 1998 is voltooid
daarover bestaat voor De
Clerck geen twijfel wil het
INL zo min mogelijk worden
opgezadeld met onnodig tijdro
vende klussen. Dat mag duide
lijk zijn.
PIETER EVELEIN
ath voorzitter
uropees centrum
por arbeidszaken
»e Katif
19 jaa IDEN Mr. K. Cath is benoemd tot
angehi rzitter van de raad van bestuur van.
het w Europees Centrum voor Werk en
an de nenleving. Cath trad dit jaar af als
tweeta rzitter van het college van bestuur
n diepi de Rijksuniversiteit Leiden, een
m ctie die hij vanaf 1972 bekleedde.
gebrior 1972 vervulde hij directiefuncties
ardagslihet bedrijfsleven. Het Europees Cen-
tweim voor Werk en Samenleving, dat in
w binn9 werd opgericht, functioneert als
onafhankelijk, niet-gouvernemen-
Europees platform voor onderzoek
igevin beleid met betrekking tot arbeidsza-
MAANDAG 28 NOVEMBER 1988 PAGINA 7
Het is gevestigd in Maastricht.
Van den Broek opent
nieuw instituut
LEIDEN Minister H. van den Broek van buiten
landse zaken opent woensdag 30 november in het Ju
ridisch Studiecentrum van de Leidse universiteit aan
het Gravensteen het Nederlands Centrum voor Gea
vanceerd Onderzoek in de Internationale Betrekkin
gen. Het nieuwe centrum is een samenwerkingsver
band van de universiteiten van Amsterdam, Leiden,
Twente en Utrecht en het Nederlands Instituut voor
Internationale Betrekkingen Clingendael in Den
Haag. Het centrum biedt faciliteiten aan Assistenten
In Opleiding (AIO's). Zij kunnen er een vierjarige op
leiding volgen. In die periode moeten ze een proef
schrift schrijven. De opleiding wordt verzorgd door
hoogleraren van de deelnemende universiteiten. Bo
vendien kunnen vooraanstaande buitenlandse onder
zoekers worden ingeschakeld.
Symposium over
kankertherapie
LEIDEN De Leidse Pharmaceutische Stu
denten Vereniging 'Aesculapius' houdt vrijdag
2 december een symposium onder de titel 'De
laatste ontwikkelingen in de immuuntherapie
van kanker'. Het symposium staat onder lei
ding van prof. dr. F.J. Cleton, hoofd van de af
deling klinische oncologie van het AZL. Aan
de orde komen onder andere de invloeden van
interleukinen, interferonen en groeifactoren.
Het symposium wordt gehouden in de Gor-
laeus Laboratoria aan de Wassenaarseweg. Het
duurt van 9.00 tot 16.45 uur. Na het symposium
is er een receptie ter gelegenheid van de vie
ring van de 103de Diës Natalis. Deelname aan
het symposium kost ƒ27,50. Nadere inlichtin
gen zijn verkrijgbaar bij R. Huisman (124779)
en A. Versluis (149598).
Videotheek
vernield
LEIDEN Een videotheek aan
de Lange Mare is gisteravond
volledig vernield. De vernieling
vond plaats rond kwart over ne
gen. Een man zou kort daarvoor
woorden gehad hebben met een
aantal feestgangers voor het An-
thonius Clubhuis of een vrouw
lastig gevallen hebben. Ongeveer
honderd feestgangers gingen de
man vervolgens achterna. Toen
deze in de videotheek verdween,
koelden de feestgangers hun
woede op de ramen en inventaris
van de zaak. Er zijn geen aan
houdingen verricht. Na de ver
nielingen verdwenen de honderd
mensen weer in het Clubhuis.
Inbreker bedreigt
agent met koevoet
NOORDWIJK De politie van Noord-
wijk heeft in de nacht van zaterdag op
zondag rond drie uur een 17-jarige
Noordwijker aangehouden. De jongen
was op heterdaad betrapt toen hij bij een
restaurant aan de Parallelboulevard met
een koevoet en een hamer de voordeur
wilde openbreken. Toen de inbreker be
trapt werd, bedreigde hij de politieman
met de koevoet. Pas nadat de agent een
waarschuwingsschot had gelost, gooide
hij de koevoet weg. Het kostte veel moei
te de jongen in te sluiten. Bij zijn aan
houding had de Noordwijker bloed aan
zijn handen. Eerder die nacht had de in
breker namelijk al een een poging ge
daan een brandkast open te breken in
een huis aan het Dobbelmanduin.
Krakers aangehouden
LEIDEN De politie heeft
gisteravond rond half twaalf
bij het Terweepark drie Hage
naars aangehouden. De drie
hadden op de Rijnsburgerweg
parkeermeters gekraakt.
Onder invloed achter stuur
De politie heeft dit week
einde bij twee alcoholcontroles
zeven mensen aangehouden
die onder invloed achter het
stuur zaten. Ze kregen een
proces-verbaal en er werd een
rijverbod opgelegd. Zestien
mensen kregen alleen een rij
verbod opgelegd. Er werden in
totaal 243 automobilisten ge
controleerd.
iminaliteit
;rder gedaald
[DEN De criminaliteit in
den is de eerste helft van
jaar gedaald. Er kwamen
0 aangiften binnen, tegen
gis g jn je eerste helft van
aal g i gen afname met zeven
cent. Van enkele soorten
s* blJ drijven werd vaker aangif-
vli^daan. £0 zjjn er negentien
~e krachtingen gemeld, tegen
Oegst in de voorgaande periode,
én met 1986 stegen de cri-
laliteitscijfers steeds. Vorig
zette een lichte daling in.
staat in het verslag van de
dse politie over de eerste
van 1988.
percentage opgehelderde
vas, z
jonj
Haa
s-.H«L
hn in
volgei
verb* drijven daalde licht, van
ruim twintig procent. Er
'rden bijna 1400 enkelvoudi-
diefstallen gemeld, onge-
v^Jir honderd meer dan vorig
Er werden 146 brommers
tolen, tegen 100 in 1987.
der steeg het aantal dief-
len uit woningen flink,
politie gaat meer grote al-
olcontroles houden. De sa-
nwerking met korpsen uit
ongeving wordt voortgezet,
■der komt er een gezamen-
e tweewekelijkse bromfiet-
een
gens
iet om
de vandalismebestrijding
e politie nog niet tevreden,
in mei gehouden project
wel een succes. Het op-
tokken van vandalen blijlct
t. Jan ter moeilijk te zijn. Er wer-
rdagap 45 personen voor onder-
de kfck naar het bureau gebracht.
bare
Hans
die hi
reven
zijn
is al
verdi
ilijkt
„ecl t
men
erf
hij
vert®s'
ten van hen werden verwe
naar het HALT-project.
politie verwees in totaal
m vijftig jongeren naar het
C >ject.
acht proef waarbij de politie de
vooevoegdheid heeft om transac-
aan te bieden bij verkeers-
irijven, wordt voortgezet,
de proefperiode werden bij-
alle aangeboden transacties
3) betaald.
uitstroom van korpsleden
ruimd rt grote zorgen. De uitstro-
rikantrs maken gebruik van de
eling 'vrijwillig vervroegd
I itromen executief politie-
soneel' die geldt voor 57-
Aust ssers. „Deze regeling heeft
deze iwelijks aanvaardbare ge-
met gen veroorzaakt. Zeer veel
verdwijnt binnen een
r korte termijn en de over-
icht van kennis is nauwe-
ts mogelijk".
worden er tien adspiran-
Leic
opgeleid voor het Leidse
ps. Aanwas is nodig. Het
dat het ministerie van
het menlandsè Zaken de korps-
nmer rkte in de loop van dit jaar
er vaststelde doet daar wei-
aan af. Bovendien moet re
is daa ling worden gehouden met
>ei van de bevolking, waar-
'g. v
w >r het korps wellicht moet
het nnen groeien. Daarbij is
blijkt n rekening gehouden met
hl rapport van de stuurgroep
ooi onderzoek heeft gedaan
lert Dpr de zwaarte van de taak
de politie. Volgens dat
versèport moet Leiden er 64 po-
spelei emensen bij krijgen.
•issclcj r
het vezwaar afgewezen
den.
itgek.gen verbouwing
di n Codi-complex
eerfl ÏDEN Het gemeen-
oneel «stuur ziet geen rede-
n om de verbouwing
n het zogenaamde Codi-
1 nplex tussen het Le-
;rtndaal en de Hogewoerd
[en te houden. Het col-
cté z< ;e van B en W heeft op
i laj iries van de commissie
^^roep en bezwaar een
zwaarschrift van Hoge-
j lerdbewoner J. Ben-
tuttig Bid afgewezen.
1 ïtveld verzette zich tegen
ifte van een bouwvergun-
ood g, omdat hij „de grijze
niet mooi vindt en bo
de M idien meent dat er te wei-
n en aan verkeersoverlast
an sp rdt gedaan. Volgens de ge-
ovei ente voldoet de verbouwing
1 m iter grotendeels aan alle ei-
de soin de bouwverordening,
worior het verplaatsen van een
ld- en losingang moet nog
aan i aparte bouwvergunning
nateu rden aangevraagd.
orts verwijst het college
de welstandscommissie,
akkoord ging met het ui-
1k van het complex, waar
e Deka-supermarkt in zit.
het voormalige fabrieks-
>lex komen verder een
en appartementen. Over
laatste gedeelte onderhan-
het college momenteel
met projectontwikkelaar
i. Volgens ambtenaar G.
ramm heeft het college
•voor nog geen definitieve
Ikeuring verleend, omdat
AGENE^nog enkele zaken geregeld
:n worden, zoals net par-
II
LETTER V HISTORISCHE MULPAAL VOOR LEXICOLOGIE- INSTITUUT
Op de expositie in De Waag, die tot en met 18 december duurt,
zijn 40 kunstwerken te zien. Ze kunnen worden gekocht, de op
brengst komt voor een groot deel ten goede aan Amnesty. Ook
in het Leidse Academisch Kunstcentrum (Cleveringaplaats 1) is
een expositie ingericht. Burgemeester Goekoop bekeek de
kunstwerken in De Waag met Jan-Arie de Jong van de Haagse
Kunstkring (foto).
FOTO: TEJO RINGERS
Burgemeester opent expositie Amnesty
„Met gemengde gevoelens" opende burgemeester C. Goekoop
zaterdagmiddag in De Waag de tentoonstelling „Oog voor Am
nesty - Oog voor Kunst". Goekoop was enerzijds verheugd dat
de gemeenten Leiden, Voorschoten en Den Haag in samenwer
king met Amnesty International in vijf exposities aandacht vragen
voor het 40-jarig bestaan van de Universele Verklaring van de
Rechten van de Mens, maar vond het kwalijk dat overtredingen
daarvan nog steeds zo vaak aan de kaak moeten worden ge
steld.
LEIDEN Het team Klaver
uit Sint Pancras heeft zaterdag
het vierde open Leids Bridge-
kampioenschap voor viertallen
gewonnen. Zij sleepten, naast
een wisselbokaal, duizend gul
den in de wacht. Tweede werd
het Katwijkse team Verhees
(800 gulden), derde de ploeg
Kokkes uit Amsterdam.
Aan het toernooi, dat werd ge
houden in de Mondriaan Scho
lengemeenschap, deden 78
viertallen mee. Het team Kla
ver had in 1986 ook al gewon
nen en werd vorig jaar tweede
achter een Leids team. Dat
kwam ditmaal niet in de top
van de ranglijst voor.
Eerste paal Stevensbrug
Wethouder M. van der Molen
slaat dinsdag 6 december om
15.00 uur de eerste paal voor de
Stevensbrug. Die brug gaat de
verbinding vormen tussen de
Helena Verburgstraat in de Ste
venshof en De Mors. Hij zal al
leen gebruikt kunnen worden
door openbaar vervoer, fietsers
en voetgangers.
LEIDEN De heer en me
vrouw Vermaesen uit Scheve-
ningen werden gistermiddag
als 100.000-ste bezoeker van
het Rijksmuseum van Oudhe
den (RMO) welkom geheten.
Directeur prof. dr. H.D.
Schneider overhandigde hen
een verzilver copie van een
speld uit 640 na Christus, die
gevonden is bij opgravingen
van de middeleeuwse Dore-
stad, een plaats in de buurt-
van Wijk bij Duurstede. Op de
speld staat de gestileerde kop
van een Merovingische ko
ning. Het echtpaar Vermaesen,
dat over een museumjaarkaart
beschikt, bezocht het RMO
voor het eerst. Zij vertelden
dat zij regelmatig naar musea
gaan.
Het RMO is zeer tevreden
over het aantal bezoekers dat
het museum dit jaar heeft be
zocht Verwacht wordt dat dit
jaar wordt afgesloten met
115.000 tot 120.000 bezoekers,
15.000 meer dan vorig jaar, zo'
liet een woordvoerder weten.
Daarbij is buiten beschouwing
gelaten dat de prestigieuze
tentoonstelling 'Nederland
Ondersteboven', over oudheid
kundig bodemonderzoek in
Nederland, een mislukking
werd. Het aantal bezoekers
daarvan bleef ver onder de
verwachting.
LEIDEN Van Dale,
Koenen en Kramers: wie
kent die woordenboeken
niet? In bijna elk Neder
lands gezin staat één van
deze boeken wel in de
kast. Nagenoeg onbekend
echter is het Woorden
boek der Nederlandsche
Taal.
Maar dat woordenboek in
vakjargon beter bekend als
WNT is dan ook iets heel
speciaals: de eerste samenstel
lers begonnen in 1851 de
woorden te verzamelen die er
een plaats in zouden moeten
krijgen, hun opvolgers zijn er
anno 1988 nog altijd niet mee
klaar en verwachten nog tien
jaar nodig te hebben. Vooruit
lopend op dat met spanning te
gemoet geziene, bijna magi
sche jaartal van 1998, vieren
zij dinsdag in Leiden het be
reiken van een historische
mijlpaal: onlangs is de V vol
tooid. Goed voor acht dikke
boeken, ruim een halve meter
breed. Het tctale WNT zal zo'n
drie meter in beslag nemen.
Dat is nog eens wat anders dan
drie delen Van Dale.
„Waarom is het WNT zo dik
en nog steeds niet klaar?". De
heer W. de Clerck kijkt glim
lachend om rich heen in zijn
werkkamer in het universitai
re Witte Singel-Doelen com
plex. Links van de Vlaamse
hoofdredacteur van het WNT
(„tevens voorzitter van de
commissie V-viering") staat de
kast waarvan twee planken in
beslag worden genomen door
de dikke delen van het WNT
die in de afgelopen 137 jaar
ziin verschenen, met hun sup
plementen. „Omdat het WNT
geen commercieel, maar een
wetenschappelijk woorden
boek is", verklaart hij.
En hij legt uit hoe het Belgisc
h/Nederlands Taal- en Letter
kundig Congres in 1851 Matt
hias de Vries op eigen verzoek
opdroeg alle Nederlandse
woorden en zegwijzen, inclu
sief dialectvormen, vast te leg
gen die in de negentiende
eeuw werden gebruikt. Het
moest een wetenschappelijk
woordenboek worden: een
boek dat door middel van cita
ten uit werken van gerenom
meerde auteurs als Vondel,
Hooft en Huygens de beteke
nis van woorden kon „bewij
zen".
Schoonheid
Maar het moest ook de schoon
heid van de taal aangeven.
„Het zou een schatkamer voor
taalkundigen worden", weet
De Clerck. „Een typisch laat-
Romantisch verschijnsel in die
tijd. Het was de bedoeling dat
onderwijzers wekelijks enkele
uren in het boek zouden gaan
lezen om de schoonheid van
de Nederlandse taal te erva
ren". Landen als Duitsland,
Engeland en Frankrijk waren
toen al aan zo'n woordenboek
begonnen.
De Vries, die het karwei met
Te Winkel, een andere voor
aanstaande taal- en letterkun
dige, aanpakte, dacht niet
meer dan 25 jaar nodig te heb
ben. Hij zou bij de A beginnen.
Te Winkel bij de O.
Dat is dus niet helemaal ge
lukt. Het tweetal bleek de pro
blemen die opdoemen bij het
samenstellen van zo'n preten
tieus woordenboek danig te
hebben onderschat. Alleen al
het verzamelen van de
woorden die er mogelijk in
moesten worden beschreven
nam meer dan tien jaar in be
slag. De Vries riep de hulp in
van „taalliefhebbers" en vroeg
hen om boeken van toonaan
gevende auteurs door te ne
men en woorden met verwijs
plaatsen op te schrijven. „Me
dewerking geschiedde op vrij
willige basis. De mensen de
den het in hun vrije tijd, dus
erg snel ging het niet", maakt
De Clerck duidelijk.
Om een lang verhaal kort te
maken: nadat in 1864 de eerste
aflevering van het WNT was
verschenen werden de vrijwil
ligers in de loop der tijd ver
vangen door professionele
lexicografen (woordenboek
makers) als De Clerck. Het
tempo werd daardoor opge
voerd, maar bleef te laag. Zo
wel naar de zin van de makers
als van de verschillende mi
nisteries die een financiële bij
drage leverden. In 1976 viel
daarom het besluit dat de vol
tooiing in 1998 een feit moest
zijn. Toen werd ook de Neder
lands-Belgische stichting Insti
tuut voor Nederlandse Lexico
logie (INL) opgericht. De re
dactie van het WNT werd uit
gebreid van zes naai* 11 man
die nu met zo'n 30 medewer
kers de laatste delen van het
WNT, dat nu slechts nog de w,
x, ij en z mist, samenstellen.
Vijf jaar
De schoonheid van de taal is
voor hen inmiddels geen doel
stelling meer. Zij richten zich
SP maakt bezwaar
tegen verhoging
vergoeding raad
LEIDEN De fractie van de
Socialistiese Partij vindt dat de
Leidse gemeenteraadsleden
moeten afzien van een verho
ging vari de vergoeding voor
hun bestuurswerk. Volgens de
SP moet de Leidse raad aan
minister Van Dijk laten weten
geen prijs te stellen op de ver
hoging. In een brief aan de an
dere fracties wijst de SP op di
verse overheidsbezuinigingen.
Genoemd worden de uitkerin
gen in het algemeen, de beta
lingen aan de gemeenten, de
verlaging var het jeugdloon
en de verhoging van de kosten
voor gezondheidszorg. De SP
meent dat het dan niet klopt
als de vergoedingen voor „po
litici die financieel toch al niet
te klagen hebben, flink wor
den uitgebreid".
De 39 Leidse raadsleden krij
gen in de voorstellen van mi
nister Van Dijk gezamenlijk
87.000 gulden meer toegewe
zen aan onkostenvergoedin
gen, zoals de SP zegt: „voor
het verbeteren van de secun
daire arbeidsvoorwaarden".
(ADVERTENTIE)
Tel. 071-177158
Kamsteeg Auto Rental
Vestigingen: Oegstgoest, Katwijk, lltse.
Hlllegom. Leiterdorp. Alphen a/d Rijn.
