Theologische opleidingen onderzocht op katholiciteit M E £eidóe<3ou/iant Kerken vragen meer zendtijd op radio en televisie kerk wereld TOETSING AAN EISEN VATICAAN Hervormde zending in geldzorgen beroepingen VOORSTEL JOODSE HOOGLERAAR: Vermijd jood-onvriendelijke bijbelteksten" Synoden spreken over schrappen „jodenzending" in kerkordes £eid6c@oii4a/i Overheid en automatiseri )weer an GEESTELIJK LEVEN/OPINIE WOENSDAG 23 NOVEMBER 1988 PA HILVERSUM Veertien Nederlandse kerken hebben bij het Commissariaat voor de Media gevraagd om meer zend tijd op radio en televisie. Zij zijn van me ning dat de omroepmedia een steeds be langrijker rol zijn gaan spelen in de com municatie over levensbeschouwelijke vragen. De acht kerken die zijn verte genwoordigd in de IKON, de vijf kerk genootschappen die gebruik maken van de Zendtijd voor de Kerken (ZVK) en de Rooms-Katholieke Kerk vragen van het commissariaat een uitbreiding van hun zendtijd met 33 procent. De gezamenlijke zendtijd van de kerken is al tientallen ja ren gelijk gebleven. Door de grote groei van de totale zendtijd is echter sprake van een sterke relatieve achteruitgang van het kerkelijk aandeel daarin. In ver gelijking met 1966 liep het aandeel van de kerken op televisie terug van 4,38 procent naar 2 procent. De radiozendtijd liep sinds 1955 terug van 3,25 procent naar 1,3 procent. De gevraagde aanpas sing moet voorkomen dat „de marginali sering van de kerken in de omroep one venredig groot is in vergelijking met de aandacht voor religieuze vragen die de kerken bij de uitvoering van hun media taken in de samenleving constateren", aldus de kerken. De toon voor het ge sprek over levensbeschouwelijke vragen wordt, veel meer dan vroeger, aangege ven door de massamedia en in het bij zonder door .de omroep, vinden zij. Met de komst van het derde televisienet heb ben de NOS en de omroepen op Neder land 1 en 2 in tegenstelling tot de andere zendgemachtigden wel uitbreidinglvan zendtijd op televisie gekregen. De zend tijd van het Humanistisch Verbond werd onlangs verdubbeld. Vrienden ontmoet je, door familie word je bezocht. Freek de Jonge UTRECHT Het ko mende jaar wordt onder zocht of het lesprogram ma van de katholieke theologische opleidingen in Amsterdam, Utrecht, Tilburg, Nijmegen en Heerlen overeenkomt met het geloof en de leer van de Rooms-Katholieke Kerk. Het onderzoek moét de congregatie voor het onderwijs in Rome duidelijk maken of het onderwijs op de opleidin gen geschikt is voor de opleiding van priesters. Dat heeft het secretariaat van de RK Kerkprovincie meege deeld. De commissie „prieste ropleiding" van de bisschop penconferentie heeft de, voor de afzonderlijke opleidingen verantwoordelijke bisschop pen opdracht gegeven het on derzoek te leiden. Het moet voor eind volgend jaar zijn af gerond. De afzonderlijke rap porten zullen door ae com missie aan de Romeinse con gregatie voor het katholiek onderwijs worden aangebo- De bijzondere synode van de Nederlandse bisschoppen van 1980 besloot een commissie in te stellen die zou moeten on derzoeken in hoeverre de theologische faculteit van de Katholieke Universiteit te Nijmegen en de vier RK theo logische opleidingen in Am sterdam, Utrecht, Tilburg en Heerlen voldoen aan de voor waarden die het Vaticaan aan een priesteropleiding stelt. De rapport van de synodecom missie onder voorzitterschap v§n bisschop H.C.A. Ernst van Breda bij de congregatie voor het onderwijs in Rome In haar antwoord vroeg de congregatie om een aanvul ling op het rapport waarin de leerprogramma s en het on derwijs aan de opleidingen aan de orde zouden komen. De synoderaad de raad die toeziet op de uitvoering van de besluiten van de bijzondere synode heeft in overleg met de congregatie deze op dracht nu uitgewerkt. Het leerprogramma en het onderwijs zullen worden ge toetst aan de vereisten die worden opgesomd in de Vati caanse documenten „Sapien- tia Christiana" (over het ka tholieke onderwijs) en „Ratio fundamentalis institutiones sacerdotalis" (over de prieste ropleidingen). Het onderzoek heeft geen be trekking op het „klimaat" dat aan een theologische oplei ding heerst. De afzonderlijke bisschoppen en de overste van een religieuze congregatie of orde moeten zelf bepalen of zij dit klimaat geschikt achten om er mannen naar toe te stu ren die priester willen wor den. Enige weken geleden waar schuwde de president-curator van de Katholieke Theologi sche Universiteit Utrecht, prof.dr. A.G. Weiier, voor willekeur, als plaatselijke commissies het lesprogramma van de theologische opleidin gen zouden onderzoeken. Met verschillende commissies van verschillende mensen met verschillende inzichten kom je tot uiteenlopende beoorde lingen, wat niet rechtvaardig is, zo meende Weiier. De voorzitter van de commissie „priesteropleiding", bisschop H.C.A. Ernst van Breda, vindt deze angst ongegrond. Het on derzoek „leent zich niet voor willekeur", omdat het lesma teriaal wordt getoetst aan het geloof en de leer van de kerk, aldus Ernst. Mr. E. Trietsch, secretaris van de Katholieke Theologische Universiteit Utrecht, ziet het onderzoek bij zijn instelling zonder vrees tegemoet. Hij wijst erop dat de onderzoe kers niet alleen rekening Bisschop Ernst FOTO: anp moeten houden met de uni versiteit als ambtsopleiding, maar ook met de academische vrijheid, waarvan elk weten schappelijk instituut volgens de Nederlandse wet moet uit gaan. Hij spreekt de hoop uit dat het onderzoek niet alleen zorgvuldig, maar ook in een sfeer van vertrouwen tussen het bestuur en de bisdommen en orden en congregaties zal plaatshebben. Al sinds de bijzondere synode van 1980 is er overleg tussen het Vaticaan en de Neder landse bisschoppen over de erkenning als priesteroplei ding van de vijf betrokken theologische opleidingen. Tot nu toe hebben alleen het se minarie Rolduc van bisschop Gijsen en het Ariënconvict van het aartsbisdom Utrecht deze erkenning verkregen. OEGSTGEEST Het zen dingsbureau van de Neder landse Hervormde Kerk maakt zich grote zorgen over de financieën. Pas iets meer dan de helft van de benodigde 11.350.000 miljoen gulden is binnen. In vergelijking met de situatie op 31 oktober 1987 liepen de inkomsten precies een jaar later een half miljoen gulden achter. Ook vorig jaar werd het streefbedrag van ruim 11 miljoen niet gehaald, waardoor een beroep moest worden gedaan doen op de re serves. De hervormde zending moet het vooral hebben van giften van gemeenteleden en de op brengst van collectes die in de kerkdiensten worden gehou den (vier keer per jaar). Op haar totale begroting van ruim 14 miljoen gulden, kan voor ongeveer 3 miljoen een beroep worden gedaan op fi nanciering door de overheid. De voortgang van het werk loopt nu echt gevaar; de trouw aan christenen in de verte is in het geding en ook de betrouwbaarheid van de beloften en toezeggingen, ds. D.C. Nicolai, secretaris bin nenland. Vergrijzing van „ons gevers bestand" noemt hij als moge lijke oorzaak voor de terug loop. De predikant wijst op de vele girobiljetten die leeg .te rug worden gezonden met de mededeling dat de geadres seerde is overleden. Mogelijk zijn ook de vele acties voor noodhulp onder de Neder landse bevolking ten koste ge gaan van de meer structurele hulp. Namens de hervormde zending zijn 27 Nederlanders (met hun gezin) werkzaam in het buitenland. In eigen land werkt een handjevol zen dingsarbeiders en zijn onge veer 50 mensen werkzaam op het bureau in Oegstgeest. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Utrecht als predikant voor bijzondere werkzaamheden (ten behoeve van het pastoraal opbouw werk in de Geuzenwijk) (part-time) drs.P. Goodijk, kand. en diakonaa. consulent te Utrecht, die dit beroep heeft aangenomen. Bedankt voor Barneveld H.Harkema te Onstwedde; voor Harderwijk L. Wüllschleger te 's-Gravenhage (met bepaalde op dracht); voor Hoevelaken (tweede pred.plaats J.P. Nap te Huizen; voor Rijssen H. Veldhuizen te Hille- gersberg. Gereformeerde Kerken Beroepen te Oegstgeest (part-time) drs.G.J. de Bruin, kand. te Nieuw- veen. Aangenomen naar Dieren drs.H. Boonen te Borne. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Beroepen te Giessendam en Neder- Hardinxveld O.W. Bouwsma. 1.1. zen dingspredikant te Curacao, wonende te Rijnsburg. Bedankt voor Ensche- de-Noord J.M.A. Groeneveld te Rid derkerk. Aangenomen naar Dieren drs.H. Boonen te Borne. Christelijke Gereformeerde Kerken Beroepen te Dokkum H. van den Heuvel te Blezelinge. Evangelisch Lutherse Kerk Benoemd tot predikant met bijzon dere opdracht voor het werk in Al- mere en Lelystad (part-time) mw.drs.G.F. Rohrmoser, proponent te Lelystad, die deze benoeming heeft aangenomen. Uitwijzing Nadat zondag tientallen leden van de sektarische Scientologie Church in Madrid door de politie waren opgepakt, heeft een rechter alle buiten landse leden uitgewezen. Het gaat om Britten, Amerikanen, Denen en Zweden. De Scientologie Church wordt beschul digd van oplichting, be dreiging, afpersing en valsheid in geschrifte. De kwalijke activiteiten heb ben betrekking op be handeling van drugver slaafden en de „hulp" aan mensen die „geeste lijk willen groeien". Op de foto: Michael Wen- lock, een Brit, verlaat de rechtszaal nadat hij was verhoord en hem te ver staan was gegeven dat hij het land moet verla ten. FOTO: AP r>r> AMSTERDAM - Bijbel- teksten die door christe nen nog steeds jood-on vriendelijke worden uit gelegd zou je de komende twintig jaar maar niet meer moeten voorlezen. Misschien dat dan de werking van die teksten wordt gezuiverd. Met dat voorstel kwam prof. dr. Ze'ev Falk van de He breeuwse universiteit van Jeruzalem gisteren in Amsterdam, tijdens een bijeenkomst van het Ojec (overlegorgaan joden en christenen). Falk doelde vooral op het li turgisch gebruik van teksten als „Uw bloed kome over ons en onze kinderen". Anders dan in een preek is er in litur gisch verband niet de gele genheid om de betekenis van. de gewraakte teksten goed duidelijk te maken. Theolo gen moeten echter onvermin derd doorgaan met de ont maskering van de verkeerde uitleg. Dr. Simon Schoon, voorzitter van het Ojec, was niet zo ge lukkig met het idee: „In het Johannes-evangelie worden de joden 71 keer genoemd, waarvan 69 in negatieve zin; wanneer we doen wat Falk zegt, schrappen we in feite dat hele bijbelboek. En dat kan niet". Dr. Paul van Buren, oud- hoogleraar in Philadelphia, was de tweede gastspreker op de november-conferentie van het Ojec met als ondwerwerp de relatie tussen joden en christenen. Naar zijn oordeel vergeten christenen nogal eens dat een groot deel van de bijbel aan joden is geadresseerd. Zij zijn het in de eerste plaats voor wie de post is bestemd, maar christenen denken vaak het recht te hebben de post te openen en de inhoud naar ei gen goeddunken te kunnen interpreteren. Prof. Falk zei op zichzelf geen enkele moeite te hebben met LUNTEREN DRIEBER GEN Deze week ne men de synoden van de gereformeerden en her vormen belangrijke be slissingen wat betreft hun relatie met joden. Beide synoden (gerefor meerden vandaag en de hervormden morgen) moeten zich uitspreken over de aard van de rela tie met joden. Kernwoord daarin zou het begrip „gesprek" moeten zijn. Iedere schijn dat de kerken de joden zouden willen beke ren („jodenzending") moet worden vermeden, is mede de achtergrond van de voor stellen. De wijzigingen betreffen ar tikelen in de kerkorde van zowel gereformeerden als hervormden. Het Overlegor gaan van ioden en christenen in Nederland (OJEC) heeft begin 1986 de aangesloten kerken (roomskatholieken, hervormden, gereformeer den, christelijke gerefor meerden en lutheranen) ver zocht zich te bezinnen op hun houding tegenover het "joodse volk en de zending on der de joden en de resultaten daarvan tot uitdrukking te laten komen in onder meer de kerkorde. Eerder al werd de naam van het gerefor meerde deputaatschap een paar keer gewijzigd, overeen komstig de ontwikkelingen in het denken over joden christenen. Vóór 1976 heette het deputaatschap „voor de zending onder de joden", daarna tot 1981 „voor de evangelieverkondiging onder Israël en sinds 1981 „depu taatschap voor Kerk en Is raël. De gereformeerden spreken in hun kerkorde nog nadruk kelijk van een „zendingsop dracht" jegens de joden. „De kerken zullen zich richten tot de joden om hen te betuigen dat Jezus de Chris tus is", zo luidt de formule ring in de kerkorde. Het wij zigingsvoorstel dat vandaag aan de orde komt luidt: „De kerken, geworteld in de be loften aan en deelgenoot van de verwachtingen van Israël, hebben de taak ontmoetingen te bevorderen waarin de jo den kunnen getuigen van de lotgevallen van hun volk en hun geloofsbeleving, en de christenen kunnen getuigen van hun geloof in Jezus Christus als de Levende Heer." Het depuutaatschap (deskun digen) voor Kerk en Israël valt nu nog dat kerkordelijk onder evangelisatie en zen ding maar zou een aparte plaats moeten krijgen, over eenkomstig de nieuwe in houd die aan de relatie met het jodendom formeel wordt gegeven. Donderdagavond buigt de hervormde synode zich over de kwestie. In de hervormde kerkorde staat nu dat de kerk zich in het gesprek met Israël richt „tot de synagoge en tot allen die bij het uitver koren volk horen, om hun uit de Heilige Schrift te be tuigen dat Jezus de Christus is". De kerkordelijke com missie heeft voorgesteld daarvan te maken dat de kerk het gesprek met de jo den zoekt over het verstaan van de Schriften, „in het bij zonder betreffende het Ko ninkrijk Gods en het getuige nis dat Jezus de Christus is". De hervormde Raad voor de verhouding van kerk en Is raël zou deze wijziging willen aanscherpen door in de laat ste zin „Jezus Christus" te vervangen door de term „Messias", omdat voor zowel joden als christenen de vraag naar de Messias centraal staat. Tegen dit laatste voorstel wordt ernstig bezwaar ge maakt door de Gereformeer de Bond, de rechterflank van de Hervormde Kerk. Het vervangen van „Christus" door „Messias" wordt gezien als een vervaging van het kerkelijk getuigenis over Je zus Christus. En dat betekent een teloor gaan van de iden titeit van de kerk, aldus de Gereformeerde Bond. Wanneer de gesprekken in de beide synodes leiden tot acceptatie van de voorstellen, dan is daarmee nog niet de hele kerkelijke weg bewan deld." Omdat het gaat om een kerkorde-wijziging, het „ge schreven hart" van de kerk, zijn er diverse speciale be sluitrondes nodig. De her vormde synode bijvoorbeeld moet in dubbele afvaardiging bijeen komen om tot een ker kordewijziging te kunnen ko men, zulks nadat de classes (regionale kerkelijke verga deringen) hun instemming of afkeuring hebben betuigd met de voorstellen. LÜTSEN KOOISTRA het „meelezen" door christe- daarbij vaak dat zij de enig tingen als die van de vervan nen in de joodse boeken. Maar juiste exegeten zijn. Dan ont- gingsleer: het oude Israël inderdaad denken christenen staan zulke vreselijke opvat- heeft afgedaan, de kerk is daar voor in de plaats geko men. De afgelopen dagen discus sieerden theologen in Amster dam met beide gastsprekers. Onder meer de joden-zending kwam daarbij aan de orde. Dr. Van Buren vond het te recht dat de hervormden en en gereformeerden in Neder land de begrippen .joden" en „zending" niet meer met el kaar in verband willen bren gen. Falk echter liet weten op zichzelf geen moeite te heb ben met jodenzending door christenen. Er moet dan wel aan een aantal vooraarden worden voldaan, bijvoorbeeld dat joden hun jood-zijn zelf definiëren en dat ze het recht hebben zichzelf te „bescher men" tegen christenen die geen respect betuigen jegens joden. Falk zei dat ioden en christe nen moeten leren met elkaar om te gaan om wille van el kaar. Dus christenen moeten niet met joden willen praten om eigenlijk tóch „zieltjes te winnen". „Je moet dingen doen omwille van de zaak zelf", aldus Falk. „Joden en christenen moeten ook zo voor elkaar bidden: niet, bid den voor de bekering van de ander, maar bidden voor de ander omwille van diens ei genheid". Van Buren vroeg nog eens aandacht voor de „vergeten hoofdstukken" van de chris telijke geschiedenis. Dat zijn de bladzijden die met joods bloed zijn geschreven. „Zon der te erkennen dat christe nen schuldig zijn aan dat bloed, kunnemde kerken niet het anti-semitfsme verooorde- len; de kerk is er immers zelf mede schuldig aan". Hij meende voorts dat christenen wel zeggen „de joden" te ken nen, maar dat er in werkelijk heid vaak onkunde en onne- grip is. Christenen menen te weten wie joden zijn door wat de bijbel zegt over joden, maar „wat wij aan jodendom kennen is na-bijbels joden dom. Dus zo eenvoudig liggen de zaken niet", aldus dr. van Buren. amei er z< HAAG ier d gevra: over de noet rus te lang Igeringsl HOND de politie zijn alle problemen nog niet opgelo e spoedi los van de vraag waar minister Van Dijk de ruim 102 ing v°°i voor de maandag gedane toezeggingen vandaan moe j^wnor staan inmiddels enkele burgemeesters bij de bewihds de stoep met kostbare eisen tot uitbreiding van een|jd VÏie korpsen. Desondanks heeft de minister de afgelopenZij vn al dan niet onder de druk van dreigende nieuwe actien- ^et ke daadkracht getoond. Op een ander onderdeel v anS v0.0 ruim bemeten politieke portefeuille heeft minister V j^ttek tot nu toe echter weinig doortastendheid aan de dag Van Dijk is binnen het kabinet aangewezen als coördi bewindsman voor alles wat te maken heeft met aut< ring van het overheidsapparaat. Op dat punt ov ook van belang voor de aanpak van problemen rond tie op langere termijn heeft hij de zaak tot dusvi laten liggen. Van coördinatie is nauwelijks of geen spi weest. heeft c TIDE De Algemene Rekenkamer heeft kort geleden wende geluiden laten horen over de wijze waarop d heid in eigen huis het informatica-tijdperk inluidt. I aantal werkgroepen en commissies houdt zich bezig vraag welke computer-technische zaken hardw software het meest geschikt zijn voor ambtelijk g A Het vervelende is dat al die praatclubs langs elkaar h\ ten te werken, geen gemeenschappelijke uitgangs hebben en niet echt weten voor welke overheidssect TREQi eigenlijk bezig zijn. Links en rechts worden kapitale orden lingen geplaatst, zonder dat primaire beleidsbeslissing »soluu1 genomen. Bijvoorbeeld over de vraag welke koppeli jlitie gelijkheden tussen gemeentelijke, provinciale en centi iar pu ministratiesystemen wenselijk zijn en welke pertinen :ties te ;t vooi De indruk dat er maar wat wordt aangemodderd, is ?hoorl telijk bevestigd door zorgelijke uitlatingen van de m *arna zich namens de Nederlandse gemeenten met de proble?n^en van de computerisering bezighoudt, burgemeester Wieecjs 1 van Enschede. Als er al sprake is van een gemeënsch.ien ke aanpak van de informatievoorziening bij de overhe hinkt die op twee totaal verschillende gedachten. Ei |i poe! belijdt minister Van Dijk, in de schaarse ogenblikken in de L zich met de automatisering bezighoudt, het beginsel vakbond tonomie voor de provincies en gemeenten. Anderzijt ider va ben diverse departementen de lagere overheden al vi iwe6inl blok gezet door te kiezen voor een sterk gecentralisei jaar formatiesysteem. ciaïe" irsiteit Provincies en gemeenten moeten zich daar mFds dj"' aanpassen, ook al staan de gekozen mogelijkheden ha hun eigen behoeften en op hun vaak al deels gerealijai aai eigen plannen. De heer Wierenga vreest voor een chai>n lan ontwikkeling, waarvan de gemeenschap over enkele ja onstrai wrange vruchten zal plukken in de vorm van torenhi e stud< keningen voor in de praktijk „onbruikbare" compute )I\ieu^ teiten' 'ame™ irlijk e Er is alle aanleiding de waarschuwende woorden vai»en- Na dent Kordes van de Rekenkamer en burgemeester W zeer serieus te nemen. Het is nog niet te laat om alle c[enten i terzaken, inclusief het „kraakgevaar" en de bestrijdinftratiev. van, op een rijtje te zetten en tot een eenduidige, gie boog overheidsaanpak te komen. Om te beginnen zou mP°r d£ Van Dijk zijn coördinerende rol vorm en inhoud moei ven. Dat heeft beslist een veel hogere prioriteit dan hi nu toe aan heeft toegekend. Wolken velden Frankrijk handhaaft zich de komende dagen een hogedruk- gebied. Over het hoge noorden van Scandinavië verplaatst zich het komende etmaal een diepe depressie van west naar oost. Onder deze omstandighe den stroomt vrij zachte oce- aanlucht met een wijde boog vanaf het zeegebied west van Ierland tussen Schotland en IJsland door en vervolgens via de Noordzee naar ons land. Deze lucht bereikt ons land met temperaturen van zo'n graad of 9. In deze lucht ko men wolkenvelden voor waar uit vrijwel geen neerslag valt. Boven Zuid-Duitsland en Mid den-Frankrijk handhaaft zich echter een dunne koude lucht laag waarin plaatselijk mist voorkomt. Ook het zuiden van ons land ligt nog enigzins bin nen de invloedsfeer van deze lucht. Daar blijft het wat kou der ei\ kan plaatselijk mist voorkpmen. Regen wordt ook daar echter niet verwacht. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor donderdag en vrijdag: Zuid-Scandinavie: Veel bewol king en westelijk van de ber gen regen. Mjddagtemperatuur rond 6 graden. In de nacht al leen in het binnenland lichte vorst. DenemarkenWolkenvelden en af en toe een bui. Middag- temperatuur ongeveer 7 gra den. Britse Eilanden: Zonnige pe rioden en koude nachten. Mid- dagtemperatuur 7 tot 9 graden. Benelux en Bondsrepubliek Duitsland: Aan de kust wol kenvelden meer landinwaarts ook perioden met zon. Middag- temperatuur 7 graden langs de kust tot 3 graden in het zui den. Frankrijk: Zonnig maar koud weer. Middagtemperatuur 7 graden langs de Atlantische kust, 11 graden langs de zuide lijke kusten en rond 4 graden in het binnenland. In de nacht plaatselijk lichte vorst. Spanje en Portugal: Aanvan kelijk zonnige perioden, vrij dag in het zuidwesten buien. Iet p; •er m [t Mc wille jet mii zich ar de Ijzen, lan Po. Middagtemperatuur lai Atlantische kust 16 langs de zuidelijke kust den en landinwaarts n graden. In de nacht in h nenland temperaturen het vriespunt. Alpenlanden: Eerst wolking en mistig in de Vrijdag wat meer zon dagtemperatuur in de lage gebieden ongevi graad, vrijdag iets hogei daoi N HA iden delijkt Twee CDA. ir het r, aaijeve :i neeste vorder Italië en Joegoslavische Bewolkt en in het zuid. eerst buien. Middagtei tuur 8 graden in het n. oplopend tot 15 graden zuiden. Grieks kust: Bewolkt e en. Middagtemperatuur 14 graden. WEERRAPPORT HEDENMORGEN Amsterdam regenbul 7 De Bilt regenbul 6 GenOve Klagenfurt Kopenhagen hall baw. 22 20 li -7 -1 -« .1 irt-aff was -fra ulijn ij] ran d ingei ipruar '1 lag g' ifiet d ichtii iveri ,j fedei io voort 1j>ees j;r vc -5 -12 31 22 21 16 29 23 31 16 35 25 Singapore EKI «5!L_

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 2