„Liever ideeën dan dollars"
Beenmerg-tranplantatie
blijft levens redden
ik kan
de polio
krijgen.
Chinese student kan niet zonder guanxfs
Russen fc/dê:
rijden ate
duivels Ktaüü,
ei
Toespraak Jenninger
eist nieuw slachtoffer
'UNESCO-TOPMAN FEDERICO MAYOR
Jumbo-dagverblijf
Er mogen, landelijk gezien, grote tekorten bestaan aan de moge
lijkheid tot kinderopvang, op Schiphol is gisteren een kinderdag
verblijf geopend, heel toepasselijk Jumbo geheten. Schiphol-di-
recteur Wegstapel droeg de eerste van de 64 „bewonertjes"
naar de glijbanen.
FOTO: ANP
Help het inentingiprojeci van Stichting
Redt de Kinderen (Nederland) en Unicef
Giro 604020.TUP
BUITENLAND CcidacSoivawit donderdag 17 november i9ss p
XIAMEN Er is bijna nie
mand op de universiteit van
Xiamen die niet met plannen
rondloopt om in het buitenland
te gaan studeren. De Verenig
de Staten zijn voor de overgro
te meerderheid van de Chine
zen het „Beloofde Land" en
men probeert dus vooral daar
een plekje op de universiteit te
bemachtigen.
Engels als bijvak scoort hoog
en desnoods gaat men 's avonds
naar de Engelse les. Een van
de hindernissen die moet wor
den overwonnen om aan een
buitenlandse universiteit te
kunnen studeren is namelijk
het afleggen van een test in de
Engelse taal. Dat dit geen ge
makkelijke opgave is, wordt
duidelijk als je je probeert voor
te stellen hoe moeilijk het voor
ons is om.Chinees te leren.
Chinezen laten zich hierdoor
echter niet afschrikken en ve
len beschikken al over een
enorme woordenschat. Engels
lezen gaat hen het gemakke
lijkst af; met de uitspraak en
de grammatica is het minder
goed gesteld.
Hinderpalen
Engels leren zien Chinezen in
het algemeen als het minst on
overkomelijke probleem. De
grootste hinderpalen zijn geld
en het hebben van de juiste re
laties (guanxi's) om het land
uit te komen. Het eenvoudigst,
maar het minst geliefd is het
om als beurs-student naar het
buitenland te gaan. Men krijgt
dan weliswaar een inkomen,
maar voelt zich te gebonden.
Wellicht juist omdat Chinezen
hun hele leven worden ge
stuurd door de staat vertrou
wen zij het liefst op eigen
kracht.
In het China van nu kan men
met geld letterlijk heel ver ko
men. Geld verdienen is in Chi
na geen vies woord meer. Wie
kans ziet een eigen bedrijf te
beginnen of een bijbaantje kan
versieren, laat dit niet na. Ook
intellectuelen niet, en dat is
niet verwonderlijk als men
weet dat hun salarissen erg
laag zijn. Een hoogleraar hier
over: „De studenten studeren
nu veel minder hard dan zo'n
vijf jaar geleden. Dat is jammer
voor de wetenschap, maar het
is begrijpelijk dat het vooruit
zicht op een slecht betaalde
baan hen niet aantrekt. Ikzelf
verdien zo'n tweehonderd
yuan en dat is minder dan het
inkomen van een serveerster
in het privaat gedreven restau
rant bij mij in de straat".
Rijk geworden
Vooral in een stad als Xiamen,
die experimenteert met kapita
listische methoden, zijn meer
mensen rijk geworden. Boven
dien hebben mensen uit Xia
men en omgeving veel familie
leden overzee. Dikwijls is een
oom op de Filipijnen of Singa
pore bereid zich garant te stel
len voor de studie van een
neefje of nichtje op het vaste
land. Traditioneel kunnen Chi
nezen van hun familie op aan.
Een bijkomend probleem is
echter dat de gespaarde yuans
(ook wel Renminbi, of Volks-
geld genaamd) niet inwissel
baar zijn voor buitenlandse va
luta. Op de zwarte markt kan
wel gewisseld worden. Maar
wie daar wisselt, schiet er flink
bij in. Erger nog, het komt
voor dat men wordt afge
scheept met valse bankbiljetten
door wisselaars die weten dat
nog maar weinig Chinezen
Amerikaanse dollars of Duitse
marken onder ogen hebben ge
had.
Zoals gezegd, met geld alleen is
een Chinees nog niet in het
buitenland. De Chinese rege
ring is net als die van andere
ontwikkelingslanden bang dat
Chinezen die het land voor
studie verlaten niet meer te
rugkomen (de zogeheten
„brain-drain"). Van hun kant
zijn de Westerse regeringen
bevreesd voor een nog grotere
toeloop van immigranten. On
lang heeft de Chinese regering
besloten het aantal beursstu
denten naar de VS te beper
ken.
Om in het buitenland te ko
men moet men in China nog
een register opentrekken: het
onderhouden van goede be
trekkingen met de verant
woordelijken-op de universiteit
of op het werk. Immers, zijn
die relaties (guanxi's) slecht,
dan heeft men geen „achter
deur" en kan men uitzending
naar het buitenland wel verge
ten. Een Chinees vertelde mij
dat hij jaren geleden zijn baan
was kwijtgeraakt doordat zijn
baas bang was, dat hij hem zou
voorbijstreven: hij had een
universitaire opleiding genoten
en z'n baas niet. „Ik haat dit
guanxi-systeem", vertelde hij.
Dat is ook de voornaamste re
den voor mij om naar het bui
tenland te willen. Daar krijg je
immers een baan op grond van
je kwaliteiten en niet op grond
van je relaties. Nee, ik geloof
absoluut niet dat deze situatie
in China binnen afzienbare tijd
zal veranderen. Ook al kun je
solliciteren op een baan, zoals
nu af en toe mogelijk is, zal
blijken dat }e nooit zonder gu
anxi's kunt'
MARILOU DEN OUTER
prestal
MOSKOU Slecht,™aar d
gen en agressieve "'1sï01
mobilisten die met
hoge snelheid rijder,
de oorzaak van nnt0aai
40.000 verkeerdode\ ]opjp p
jaar in de Sov7'efi/nien^ion®
cenadij
Dat aantal ligt bijna 1 l0U
hoog als in de Vere eeu
Staten, waar tien kei ,n
veel auto's rijden. wedstr
heeft het Russische pentig
blad de Pravda gis
gemeld. bL
„Er is een gebrek aantei
mentaire moraal o\
weg, de automobiliste
dragen zich ongemai
en hebben geen re woorcji
voor elkaar. De Russ Ondan
wegen en de hoge sn de m,s
den verdragen e!derlan
niet", aldus de Pravdi-^^^
Onder de 40.000 verk si0ofd(
doden zijn 13.000 voel
gers. Dat aantal ovei
het totaal aantal ge
voetgangers in de I
nigde Staten, Groot-
tannië, Frankrijk en 1
duitsland samen, -So
dien sterven 13 van deROM
Russen die bij verkeei gister
gelukken waren bel Italië
ken. In de Verenigde
ten ligt dat percentage
1,3. Volgens de Pravi
het de grote mode o/ï?f ie^e
dere automobilisten hin de
lings te passeren en bijten n
afslaan geen richting fase
wijzers te gebruiken. Qran
Van
ervan
butant
veld r
Van L
'j weling
mogel:
(Van 1
butar
ené
Omzetstijging bij uitzendbureauam
doen
DEN HAAG - De uitzendbureaus hebben in de eeret<van
kwartalen van dit jaar ten opzichte van dezelfde period|ron(j
1987 hun geldomzetten met 12,2 procent zien toenemen. Den
ging van het aantal uitzenduren bedroeg 9 procent. De gel
zet van de grote uitzendbureaus (meer dan 100 werkne!'
steeg in de eerste negen maanden met 10,6 procent, het k
uitzenduren met 7,7. De stijging van de geldomzet in het£
kwartaal bedroeg voor de gehele branche 11 procent.
DEN HAAG Blakend
van zelfvertrouwen reisde
Federico Mayor Zaragoza,
directeur-generaal van
Unesco, de afgelopen twee
dagen door ons land. De
gesprekken met ministers
en de koningin verliepen
allemaal even positief,
concludeerde hij gisteren
aan het eind van zijn be
zoek. „Nederland steunt
nog steeds het doel van de
Unesco en de organisatie
zelf".
Een jaar geleden nog was voor
premier Lubbers wat Unesco
betreft de maat vol. Lubbers
dreigde dat Nederland uit de
organisatie zou treden als niet
binnen twee jaar een radicale
reorganisatie was doorgevoerd.
Het bewind van Mayor heeft
die kou uit de lucht gehaald en
plaats gemaakt voor een grote
'bereidwilligheid om de Unesco
;\e steunen.
Met minister Deetman (onder
wijs) heeft Mayor zeer geani
meerd gepraat over de pas op
gezette „vrouwenstudies" aan
de universiteit en het analfa
betisme. Verschillende des
kundigen op het gebied van
scholenbouw, maritiem onder
zoek en satelieten hebben
Mayor toegezegd met de Unes
co te willen samenwerken.
Het was het eerste officiële be
zoek dat de Unesco-topman
aan ons land bracht. Gisteren
stond de 54-jarige biochemicus
precies een jaar aan het hoofd
van de VN-organisatie voor
Onderwijs, Wetenschap en
Cultuur. Sinds zijn komst zijn
de scherpe tegenstellingen tus
sen de ontwikkelingslanden
en de westerse wereld, zoals
die zijn ontstaan in de laatste
jaren van het bewind van zijn
voorganger M'Bow, verdwe
nen. Verder zijn er sterke aan
wijzingen dat de Verenigde
Staten en Groot-Brittannië,
die onder M'Bow uit de Unes
co zijn gestapt, weer in de or
ganisatie terugkeren. „Een
goede zaak", vindt Mayor,
„maar niet alleen vanwege het
geld. We hebben meer ideeën
dan dollars nodig. Voor de we
tenschap is de aanwezigheid
van de Verenigde Staten ge
woon onmisbaar".
Analfabetisme
Als hoogste prioriteit ziet May
or de bestrijding van het anal
fabetisme. De Unesco is vooral
gericht op de ontwikkelings
landen. „Unesco's rol is ervoor
te zorgen dat de ontwikke
lingslanden voldoende appara
tuur en opleidingsmogelijkhe
den hebben voor journalisten,
tv-mensen, fotografen en der
gelijke, zodat zij hun eigen
produktie van culturele goede
ren zoals nieuws, kunnen ver
spreiden. Vooral de radio is in
deze landen erg belangrijk
vanwege het hoge analfabetis
me".
Ook op het gebied van milieu
en mensenrechten is Mayor
erg actief. „Betrekkelijke klei
nigheden op milieugebied
trekken alle aandacht, terwijl
het broeikaseffect een onom
keerbare invloed op de toe
komst kan hebben. Het kan de
mogelijkheden voor toekom
stige generaties om aan de
rechten van de mens vorm te
geven beperken".
De Unesco-topman spreekt de
rijke landen aan op hun ver
antwoordelijkheid. „Als zij
weigeren te luisteren naar wat
wetenschappelijk gezien moet
worden gezegd, verdienen de
regeringen niet het vertrou
wen dat ze hebben. De belang
rijkste landen hebben de be
langrijkste verantwoordelijk
heden, en de supermachten
hebben superverantwoorde
lijkheden. Je kunt niet aan het
hoofd van een belangrijk land
staan en alleen luisteren naar
wat je prettig vindt of wat
goed is voor het eigen land".
Hervormingen
Over het verloop van de reor
ganisatie binnen de Unesco is
Mayor redelijk tevreden. Het
aantal vergaderingen en za
kenreizen is met een kwart te
ruggebracht. Er zijn grote ver
anderingen op til binnen het
stafmanagement waar ineffi
ciënt gewerkt wordt. „Er is nu
een commissie aangesteld die
moet uitzoeken wie er op de
verkeerde plaats zitten". Hij
heeft het afgelopen jaar tien
mensen ontslagen. „Het was
voor het eerst in tweeënveer
tig jaar dat er bij de Unesco
ontslagen vielen", zegt hij bij
na schuldig. Hij is er duidelijk
niet gelukkig mee. „Het is niet
de goede weg om te reorgani
seren", meent hij. „Ik ben een
voorstander van human ap
proach". Er zullen onder het
oude systeem dan ook geen
nieuwe ontslagen volgen.
Mayor zal eerder zijn best
moeten doen om te voorko
men dat de goede mensen op
stappen, zoals de laatste paar
jaar maar al te vaak is ge
beurd.
Het belangrijkste is een goed
programma. vindt Mayor.
„Dat geeft tenslotte de richting
aan waarin we verder moeten.
De Unesco moet de leider zijn
op cultureel gebied. We
RIJSWIJK Achteraf,
moet prof. D. Van Bek-
kum constateren, kan het
geen verrassing zijn dat
vrijwel alle Tsjernobyl-
slachtoffers die een been
mergtransplantatie kre
gen toch zijn overleden.
Het hoge sterftecijfer zegt
volgens hem ook niets
over het succes van de
methode, maar des te
meer over de hopeloos
heid van- de hoeveelheid
straling en de omstandig
heden waaronder de
slachtoffers moesten wor
den geholpen.
Ongeveer de helft van de be
handelde slachtoffers blijkt te
zijn ingespoten met cellen van
foetussen en dat is volgens
Van Bekkum, directeur van
het radiobiologisch instituut
van TNO in Rijswijk, een gro
te fout geweest. „Dat is een
ouderwetse methode die in het
Westen vrijwel niet meer
wordt toegepast. Maar de Rus
sen doen het dus blijkbaar nog
wel en dat is zeer onverstan
dig".
Een aantal slachtoffers, zegt
Van Bekkum, bleek ook een
hele grote dosis -dodelijke-
straling in de longen te hebben
opgelopen, door het inademen
van gassen met radioactief jo
dium. Daar is men pas achter
gekomen toen er al niets meer
aan te doen was.
Dosis
Het is nog altijd heel moeilijk
na te gaan hoeveel straling ie
mand heeft opgelopen. Dat is
alleen mogelijk als het slacht
offer van het begin af aan een
metertje bij zich heeft gehad,
en dat was hier niet het geval.
„Er moest dus", zegt Van Bek
kum, „worden afgegaan op
symptomen, op ziektever
schijnselen en dat blijft toch
een beetje gokken. Je moet
weten hoeveel beenmergcellen
er zijn afgestorven, want lang
niet elke straling is dodelijk.
Tot een bepaalde grens kan
het beenmerg zichzelf weer
herstellen, dan hoef je niet te
transplanteren. Dat verklaart
ook dat ogenschijnlijk opmer
kelijke feit dat juist die ene
man die een transplantatie
weigerde nog wel leeft. Hij zou
wel eens onder die grens kun
nen zitten en dan is het goed
denkbaar dat hij nog lang zal
leven. Maar het grote pro
bleem is dat je bóven een be
paalde grens echt ten dode
bent opgeschreven. Maar er is
dus nog altijd geen manier om
nauwkeurig af te lezen hoe
veel schade straling in het
merg heeft aangericht".
Vermoedelijk hebben de
slachtoffers die recent toch
overleden, zo'n forse dosis
straling opgelopen. Van Bek
kum pleit er voor om bij men
sen die echt grote risico's lo
pen op straling van te voren
gezond beenmerg af te nemen
en in te vriezen. Is er dan later
sprake van straling, dan kan
dat gezonde merg vrij eenvou
dig worden teruggespoten.
Waarna het afweersysteem
zichzelf weer gezond kan ma
ken.
Ervaring
De Sovjetunie heeft nog nau
welijks ervaring met been
mergtransplantatie; met de
techniek noch met de noodza
kelijke intensieve verpleging.
Van Bekkum: „Men heeft wel
iswaar hulp gekregen van de
Amerikaan Robert Gale en
zijn team, maar dat was ook
maar in alle haast bij elkaar
geraapt. De hele operatie was
geïmproviseerd, niets was op
timaal. De situatie in Tsjerno-
byl is op geen enkele manier
te vergelijken met de ideale si
tuatie in het westen, waar we
inmiddels twintig jaar erva
ring met deze vorm van trans
plantatie hebben opgedaan.
Het zou daarom verkeerd zijn
uit de trieste gebeurtenissen in
de Sovjetunie te concluderen
dat beenmergtransplantaties
weinig of geen zin hebben.
Want zeker bij leukemie blijft
het een veelal levensreddende
ingreep".
Feestavondd
♦Jubilea
Openingen'eefdl
♦Artiesten
.i
Levendaal 173 LEIDE tser
OCC2k.SlOf2£[0UW
juwêLiera
Lucas van Leyden
Deeescnaar 75
Paashaas in DDR
uit de gratie
OOST-BERL1JN „Holle cho-
colade figuren die in het voorjaar
te koop zijn". Dit is de Neder
landse omschrijving van het
Duitse woord „Frühlingsschoko-
ladenhohlkörper", dat in de DDR
tegenwoordig gebruikt wordt als
aanduiding voor „chocolade paas
haas". Een ander specifiek in de
DDR gebruikt woord is „Jahre-
sendflügelfigurenwaarmee
kerstengelen" bedoeld worden.
Deze voorbeelden drukte het
blad „Neue Zeit" gisteren af als
voorbeeld van nieuwe woorden,
die verzonnen zijn om verwijzin
gen naar verwijzingen naar het
christelijke paas- en kerstfeest zo
FOTO'S: MARILOU DEN OUTER
FRANKFURT De ongelukkige Kristallnacht-toe-
spraak van Bondsdagvoorzitter Philipp Jenninger heeft
nog een slachtoffer geëist. Nadat Jenninger zelf de pijp
aan Maarten had gegeven, zag de ondervoorzitter van de
centrale raad van joden in Duitsland zich gisteren ge
dwongen eveneens af te treden. Michael Filrst had na de
toespraak van Jenninger getracht diens integriteit en
goede bedoelingen onder de aandacht te brengen. Fürst
keerde zich later tegen het aftreden van Jenninger, aan
gezien de Duitse parlementsvoorzitter de joodse zaak in
het verleden steeds een zeer warm hart had toegedragen.
Fürst blijft er wèl bij dat Jenninger in zijn toespraak
trachtte de denkwijze van Duitsers vóór en tijdens de
Tweede Wereldoorlog kritisch te analyseren, maar daar
bij onbedoeld de schijn op zich laadde zélf deze denk
wijze aan te hangen.
Hongarije kri
1990 meer parfrt wei
MADRID Hongari
een nieuwe grondwet v
bepalingen voor een m
enstelsel worden vastgel
zei de Hongaarse premie*-
ly Grosz, gisteren tijd
tweedaagse bezoek aan
De nieuwe constitutie
1990 klaar zijn. Volgendefc
gaat er een nieuwe wet
parlement die burgers 1
geeft politieke partijen*
richten. Dat betekent
voor het eerst sinds 194
dering kan komen in
heerschappij van de co
I
al kam
CHINESE
INDRUKKEN (4)
Chinese indrukken. Onder
deze noemer schrijft Marilou
den Outer, in het Chinees Ou
Meilou, een nieuwe serie van
acht verhalen over haar erva
ringen in China. Eerder dit
jaar schreef zij ook een serie,
vanuit Xiamen, een stad in
Zuid-China, waar zij verbleef
in het kader van een uitwisse
lingsproject voor studenten.
Vandaag deel vier, over het
belang van goede contacten. Geld verdienen in de hoop op een betere toekomst.
Lichtend pad"
doodt elf boeren
AYACUCHO Leden van de
Maoistische verzetsbeweging
Sendero Luminoso (Lichtend
Pad) hebben in het Peruaanse
hooggebergte elf boeren, onder
wie vier kinderen, vermoord.
De guerrillero's bliezen de
vrachtwagen waarin de boe
ren zaten op, waarna die in
een ravijn tuimelde. Gisteren
werden in het noorden van
Peru nog eens twee politie
mensen en een opstandeling
gedood. De politie zei te ver
moeden dat de rebellen het
hadden gemunt op vier politie
mensen, die enkele minuten
voor de aanslag waren uitge
stapt.
Schatkamer
Ambtenaren van de Ita
liaanse belastingdienst
wisten niet wat hen over
kwam toen zij bij de 41-
Jarige zakenman ir. P.
Ceruleo een forse belas
tingschuld wilden vorde
ren. Ruim 45.000 arche
ologische vondsten, da
terend van het eind van
het stenen tijdperk in
Zuid-Europa (5.000 v.
Christus) tot de Etruski-
sche en Romeinse perio
de werden in zijn woning
te Rome aangetroffen.
Deze „schatkamer"
wordt nu in het kantoor
van de Italiaanse Finan
ciële Dienst getaxeerd.
FOTO: ANP
Unesco
-topman Mayor werd
moeten ons niet alleen toeleg
gen op het bewaren van oude
culturen, maar juist de cultuur
van vandaag en morgen sti
muleren. Onze zorg is de toe
komst, niet het verleden".
Zijn eigen toekomst heeft hij
al uitgestippeld Als in 1993 zijn
eerste ambtstermijn als direc
teur-generaal afloopt, houdt
gisteren op Paleis Noordeinde ontvangen door koningin
Mayor de Unesco
Nu al verheugt hij
zich over vijf jaar
biochemie te kunnen
JEANNETTE V.
