R.-k. kerk treedt computertijdperk binnen Wat is juiste toon over aids voor klas met joelende tieners? kerk wereld „H°e gebruiken Nederlanders eigenlijk hun vrijheid?" DE KRANT BRENGT DE WERELD BIJU THUIS. >weer el r GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CeidóeSoivuwit DONDERDAG 17 NOVEMBER 1988 PI NE1 ZUSTERS FRANCISCANESSEN VERLATEN HUIZE DUINZICHT OEGSTGEEST Na meer dan honderddertig jaar nemen de zusters Franciscanessen afzicht van Huize Duinzicht in Oegst- geest. Het huis is sinds 1983 zetel van de katholieke medefinan cieringsorganisatie Cebemo en het Centraal Missie Commissa riaat, maar generaties lang hebben wees- en schipperskinderen van de Franciscanessen daar de eerste beginselen in lezen, schrijven en rekenen bijgebracht gekregen. De acht zusters die nu nog in Duinzicht wonen, in leeftijd va riërend tussen 48 en 78 jaar, hebben elders een nieuw tehuis gevonden. Het was apostolisch vicaris baron Van Wijckersloot die in het midden van de vorige eeuw besloot de zusters Peni tenten Recolletinen van de Onbevlekte Ontvangenis, in de wandelgangen ook de Franciscanessen van Mariadal genoemd, naar Oegstgeest te halen. Hij had het huis Duinzigt (toen nog geschreven met een g) bedoeld als begin van katholiek onder wijs in dit dorp. Het zouden vooral weeskinderen worden die hier in ten internaat werden opgevangen. Daarnaast bood het klooster dat zich voortdurend uitbreidde onderdak aan oudere alleenstaande vrouwen. Na de oorlog werd er een school voor meisjes en een uloschool in Duinzicht gevestigd. Tien jaar gele den vertrokken de bejaarden uit het gebouw, nu zijn het de overgebleven zusters die niet zonder weemoed Duinzicht verlaten. In de parochiekerk van St. Willibrordus wordt zater dag 19 november om 15.00 een afscheidsviering gehouden. Aansluitend daarop heeft in La France in Oegstgeest een af scheidsreceptie plaats. De een werpt stof op, de ander krijgt het in zijn oog Chinees spreekwoord SOFTWARE VOOR LEDENADMINISTRATIE EN FIN ANCIEN BORNE Het r.-k. kerkgenootschap in ons land treedt het computer tijdperk binnen aan de hand van de firma Eega te Borne. Gisteren plofde bij de meeste van de 1800 parochies in ons land een brief in de bus van de econoom van hun bis dom, waarin het compu terprogramma CHURCH- AID wordt aangeboden. Met het programma kun nen de ledenadministra tie en de financiën in de parochie worden bijge houden. Belangrijkste reden voor het aanbod van CHURCH-AID door de r.-k. kerk is de aan staande verdwijning (op 1 ja nuari 1990) van bijhouden door de burgerlijke stand van de kerkelijke gezindte. De kerkgenootschappen zijn al een tijdje bezig met de op richting van een eigen Stich ting Interkerkelijke Ledenad ministratie (SILA), maar dat is volgens Eega-directeur R. Hartman geen probleem. „CHURCH-AID kan op SILA worden aangesloten. Hoe meer dingen niet passen, hoe leuker wij het vinden het op elkaar aan te passen." Het computerprogramma zelf kost slechts 360 gulden dank zij de goede contacten tussen Eega en de importeurs van computersoftware. Daar moet dan nog de apparatuur bij op geteld worden. Hartman ver wacht dat binnen twee iaar zo'n 4 a 500 parochies CHURCH-AID zullen aan schaffen. Voor kleine paro chies betekent dat een inves tering van minimaal vijfdui zend gulden, voor de grote pa rochies een bedrag van tien tot vijftienduizend gulden. De Bornse firma zorgt niet al leen voor de aanlevering, maar stelt ook een telefoni sche hulpdienst in voor wan hopige penningmeesters van parochies èn een technische hulpdienst die heel het land zal doorkruisen. Voorlopig nog vanuit Borne, maar Hart man denkt er hard over daar voor in het centrum van het land een tweede vestiging te openen. Juist vanwege die service zal het bisdom Rotterdam mo menteel zich de haren uit het hoofd trekken. Rotterdam ging kort geleden in zee met een computerfirma in Haar lem, dat een duurder pakket levert, zonder service. Boven dien sluit het programma in het Rotterdamse bisdom niet aan op dat in de rest van het land. Maar Hartman ziet het als „erezaak na te denken hoe Rotterdam op het geheel kan worden aangesloten". Eega startte twee jaar geleden als een werkgelegenheidspro ject voor lichamelijk gehandi capten. Inmiddels heeft het bedrijf zeventien mensen in dienst (waarvan zeven pro cent niet-gehandicapten) en is het bedrijf self-supporting'. RUUD VAN HAASTRECHT „Missionaire kerk kijkt in spiegel van de mislukking" LEUSDEN Openheid is de meest fundamentele missio naire term. Dat betekent dat de kerk contact met andere mensen zoekt, niet via lec- tuurverspreiding df straatpre- diking, maar via de behoeften van de betrokken mensen. Bij deze openheid ontstaat er een wisselwerking tussen de kerk en de buurt. Daarbij kijkt de kerk in de spiegel van de mis lukking. Zij heeft nooit de kant van de mensen gekozen. Dit zei prof. K.A. Schippers, gereformeerd kerkelijk hoog leraar te Kampen, te Amers foort tijdens de „Binnenland- werkersdag" van de Neder landse Zendingsraad, de over koepelende organisatie van de protestantse zendingsinstan ties. Schippers noemde vijf voor beelden van het moderne stadspastoraat waar het luiste ren naar de noden van de het werk bepaalt. (1) De samenwerking van hervormden, gereformeerden en rooms-katholieken in de Amsterdamse Staatslieden buurt, waarbij de leden zich geïdentificeerd hebben met de noden van de buurt. (2) De diakonale aanwezig heid van een hervormde ge meente in de Haagse Schil derswijk, waar maaltijden aan arme en eenzame buurtbewo ners worden aangeboden. (3) De Rotterdamse Paulus- kerk diec wordt geconfron teerd met verslaafden, daklo zen, werklozen, ethnische groepen en vluchtelingen. (4) Het Oude Wijk Pastoraat in Rotterdam, waar de pasto rale medewerkers de mensen steunen zelf een uitweg uit de problemen te vinden. (5) De welkomgemeente, ge baseerd op ervaringen in La- tijnsamerika, waar mensen in een woonhuis worden uitge nodigd voor ontmoeting, be zinning en meditatie. Als gemeenschappelijke ken merken noemde Schippers openheid, betrokkenheid bij de strijd om gerechtigheid, kerk-zijn met randgroepen en achtergestelden, samenwer king met andere kerken en godsdiensten alsmede met n iet-kerkelijke organisaties, spanningen over de identiteit, bijna altijd een maaltijdpro- jekt en het gevoel door theo logen en kerkleiding in de steek te zijn gelaten. Prof. K.A. Schippers FOTO: PERS UNIE GHANESE PREDIKANT VERWONDERT ZICH NOG IEDERE DAG Ds. Kpovbi met zijn gezin FOTO: 'T STICHT UTRECHT „De vrij heid van het individu is een heel wezenlijk goed voor de Europeaan. Dat merk je aan alles. Maar wat is dat voor vrijheid, waardoor vrouwen en ou deren 's avonds niet meer op straat durven zijn of waardoor steeds meer mensen zich te gronde richten aan drugversla ving of kapot gaan aan de stress?" Ds. D.N.A. Kpobi, Ghanees predikant in Utrecht, kan voor lang niet alles in de Ne derlandse samenleving begrip op brengen. Vooral de manier waarop mensen hun vrijheid gebruiken bevreemdt en ver wondert hem: „Mensen zeg gen: iedereen moet zelf weten wat 'ie doet; iedereen is toch vrij? Maar zo'n opvatting van vrijheid tast een samenleving aan in haar fundamenten. Dat ouderen 's avonds thuis moeten zitten omdat ze bang zijn om de straat op te gaan, is een gevolg van dit soort indi vidualistische vrijheid. Soms denk ik: veel mensen in Ne derland zijn dolblij dat de rol van de kerk als autoriteit heeft afgedaan. De geschiede nis van de kerk is voor hen een geschiedenis van onder drukking. Nu zijn ze vrij en dat willen ze zo houden ook". Ds. Kpobi (35) woont met zijn vrouw en twee kinderen sinds anderhalf jaar in Nederland. Hij is predikant van de Pres byteriaanse kerk van Ghana en was onder meer werkzaam onder de studenten in Accra, de hoofdstad. Ds. Kpobi is op verzoek van de hervormde Raad voor de Zending en het Hervormd Evangelisatorisch Beraad (HEB) in Utrecht werkzaam als missionair pre dikant. Een speciale commis sie van de hervormde kerke lijke gemeenten in Lómbok en Oog en Al voert samen met ds. Kpobi het project uit. De gedachte achter de aanwe zigheid van ds. Kpobi in Utrecht is de „wederzijdse as sistentie" van kerken ginds en hier. Christenen in het westen hebben niet de „exclu sieve rechten" van het Evan gelie, maar staan op basis van gelijkwaardigheid naóst chris tenen in de derde wereld. Secularisatie Ds. Kpobi verbaast zich nog dagelijks over de enorme se cularisatie die zich van Ne derland meester heeft ge maakt. „Je kunt God nog maar heel moeilijk vinden in de Neaerlandse samenleving; Hij heeft geen plaats meer in het bestaan van een heleboel mensen. De mensen die toch in Hem geloven zijn heel overtuigde christenen; ze heb ben midden in die geseculari seerde wereld een duidelijke keuze gemaakt". De kerk heeft in die gesecula riseerde wereld volgens ds. Kpobi een heel specifieke taak. De oude vormen, uit de tijd dat christen-zijn gewoon was, kunnen niet meer wor den gebruikt. Misschien, zo denkt ds. Kpobi hardop, moet de kerk veel duidelijker ma ken dat het geloof van enorm belang is voor mens en sa menleving. In het verleden hoefde dat belang niet te wor den uitgelegd, nu moet dat wel. De kerk heeft nog moeite om de juiste woorden te vin den om van dat belang te ge tuigen. De kerk is in het ver leden meeegegaan in de ont wikkeling van verweten schappelijking: alles moet be- redenaarbaar zijn. Maar de taal van geloof en van de bij bel is niet wetenschappelijk. God is veel te groot om te worden „gevangen" in de be grensde taal van de weten schap. De kerk moet leren over God te spreken in een nieuwe, eigentijdse taal. Dan verstaan misschien weer veel meer mensen dat Hij bestaat en dat Hij de wereld in stand houdt". LÜTSEN KOOISTRA LERAREN LATEN ZICH BIJSCHOLEN AMSTERDAM Leraren in het voortgezet onderwijs heb ben moeite met het geven van aids-voorlichting in de klas sen. Ze weten vaak niet de juiste toon en aanpak te vin den om hun leerlingen wel te interesseren maar weer niet onnodig te shockeren. Boven dien voelen ze de druk van schoolbestuur en vooral van ouders. De ene vader of moe der acht z'n kind niet oud ge noeg om alles te weten over vrijen en hoe dat veilig kan; de ander vindt dat de voor lichting meer aandacht moet schenken aan het alternatief:- trouw aan één partner. De voorlichting op scholen over de gevaren van aids was gisteren onderwerp van hefti ge discussies aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Op de bijscholingsdag voor docenten, georganiseerd door de Academie Leffelaar, werd onder meer het meningsver schil besproken over de lan delijke aids-brochure voor leerlingen in het voortgezet onderwijs. De Nationale On derwijs Televisie, maker van het voorlichtingsmateriaal, kreeg stevige kritiek over de weinig verhullende wijze en de „schuttingtaai" waarmee de leerlingen vertrouwd wor den gemaakt met de materie. „Ik kan deze brochure onmo gelijk uitdelen op mijn school, daar krijg ik problemen mee. De woorden waarmee ge slachtsorganen en handelin gen worden aangeduid vor men de belangrijkste belem mering", uitte een lerares haar ongenoegen. Volgens drs. W. Bezemer, psychotherapeute bij de Rut- gersstichting, schiet voorlich ting die gebruik maakt van latijnse of andere „boeken- aanduidingen" bij scholieren in het voortgezet onderwijs het doel voorbij. „De zaken bij hun naam noemen werkt het beste", stelde zij. Maar ook de filosofie achter de brochure, waarvan er in middels toch nog zo'n 30.000 door scholen zijn aange vraagd, vond in de ogen van sommigen geen genade. De mogelijkheid aids-preventie in de vorm van niet-vrijen of niet zo vergaand vriien komt volgens hen nauwelijks aan bod. Er is in het boekje, zo zeggen ze, maar één basisge dachte: gebruik altijd een con doom, zo raak je niet besmet. Anders dan thuis Woordvoerder W. van Kat wijk van de Ouderraad Pro testants Christelijk Onderwijs vond dat voor verspreiding van de brochure uitgebreid overlegd had moeten worden met ouders. „Het is zeer waar schijnlijk dat kinderen op school nu iets heel anders gaan leren dan ze thuis krij gen voorgeschoteld. Als er twee verhalen worden verteld wordt het kind de dupe", al dus Van Katwijk, die op het laatste moment spreektijd over het heikele onderwerp had gekregen. Hoe moeilijk de leraren in het voortgezet onderwijs het on derwerp vinden bleek uit de opkomst in de VU-aula en de stapels voorlichtingsmateriaal die de deelnemers op de info markt verzamelden. Hoewel aan seksuele voorlichting op de meeste scholen min of meer serieus aandacht wordt besteed, is aids-voorlichting voor de meeste docenten toch andere koek. „Tegenwoordig kun je als leraar, ook als je zelf al niet zo makkelijk ero ver praat, niet meer volstaan met een bijna technische uit eenzetting van hoe alles werkt. Er komt meer bij kij ken, seksualiteit, moraal, van alles. Ga er maar aan staan", verwoordde een docent op het congres zijn probleem. Seks is voor veel mensen al niet het eenvoudigste onder werp om over te praten, een leraar voor een klas met joe lende tieners heeft daar door gaans nog meer moeite mee. Een leraar die niet precies van zichzelf weet hoe hij over de zaken denkt, kan de aids- voorlichting voorlopig maar beter aan een collega overla ten, vindt drs. Bezemer, te vens onderzoekster van het Nederlands Instituut voor So ciaal Sexuologisch Onderzoek (NISSO). „Praat eens met uw partner, familie, kennissen, uw omge ving over vrijen, de goede en slechte kanten van seksuali teit. Wanneer u met een rede lijke rust over deze seksuele ervaringen en belevingen kunt praten, dan bent u voor mij geslaagd. Dan kunt u wat mij betreft uw gesprekspart ners zoeken in uw leerlingen. Met deze ervaring zult u waarschijnlijk de moeite die anderen hebben met het pra ten over seksualiteit respecte ren". „Confronteer uw leerling met de consequenties; laat ze ken nismaken met een aids-pa- tiënt, op video, of in levende lijve", gaf de Amsterdamse aidspatiënt Frans van der Heijden de congresgangers als goede raad mee. „De confron tatie met aids heeft ook bij mensen in mijn directe omge ving de ogen geopend. Ik denk dat de ernst van de zaak nog niet is doorgedrongen bij veel mensen, vooral niet bij heteroseksuele tieners". ARJEN VAN DER SAR Strop en meevaller De strop van 1,5 miljard zal op de burgers worden verhaald, aldus minister Ruding. Okee, maar mogen wij dan ook reke nen op een meevaller van even zoveel miljard? B. 't Hart, DEN HAAG. Drees-monument Onlangs zag ik dat de rode cir kel bij het Drees-monument rood-wit-blauw was geworden met een oranje paal in het midden. Ik dacht, dat is nu fraai en het heeft de vrolijke kleuren van onze vlag. Drees was per slot van rekening een van Nederlands grootste pre miers. Maar nu hebben ze die cirkel rood geverfd. Waarom nou? Drees was toch een Ne derlandse staatsman? Die som bere rode vlek werkt op mij als een rode vlag en ik ben geen stier. Een rode vlag doet me trouwens altijd iets on-Ne- derlands aan. Mevr. J. Niclou-Nassau, DEN HAAG. Milieu Pijnlijk trof mij in de rubriek „Gewest Geweest" een stukje over de actie van de Vereni ging Milieudefensie, gericht tegen de verzuring van de bos sen door (onder meer) het massale autogebruik. De schrijver schuift Milieudefen sie luchtvervuiling in de schoenen omdat ze met een propagandabus rondrijdt. Erg kinderachtig, want dan kan ik hem wel gaan verwijten dat hij met de drukinkt van zijn krant indirect het milieu ver vuilt Het pleiten voor een uitgebreid, schoon openbaar- vervoersnet noemt hij „oude versleten stokpaardjes". Hij pleit voor elektrische auto's die nota bene nog veel meer energie vreten dan die op ben zine of gas. Beseft hij dat het aanhouden van de huidige trend betekent dat over twin tig jaar acht miljoen auto's zul len hebben gezorgd voor 35.000 doden en een miljoen gewonden en gehandicapten, voor de dood van alle eiken (i.p.v. nu al de helft) en voor het ruïneren van alle nu be staande natuurgebieden door de aanleg van nog meer we gen? Ik wens niet uitgeleverd te worden aan zijn „van de reali teit uitgaan", maar vasthouden aan het bijbelse visioen waarin recht en vrede heerst, waar we samen genieten van de pracht van een schoon land. Daar delen we de verantwoor delijkheid voor een schoon openbaar-vervoerssysteem omdat niet meer ieder-in-zijn- eigen-auto ruimte voor zich zelf claimt. Ik wens de klein kinderen van de schrijver toe dat ze zélf volop zullen genie ten van bos en hei en zich niet behoeven te behelpen met opa's verhalen daarover. Daar toe zijn (heel realistisch) harde maatregelen tegen het massale autogebruik noodzakelijk. J.W. van de Velde, DEN HAAG. Rendement of vorming erd> de 1 oedau dat h< pelgoe iderzc dat v ;nzin< Het is opvallend bij hoeveel gelegenheden het on beleid in ons land wordt gewraakt op het punt van d gie. Steeds meer mensen zien hoe het beleid zich rendement en nuttigheid, ten koste van andere wa ^ekei het menselijk bestaan. Afgelopen weekeinde bijvierplic congresseerden de voorstanders van de Vrije School vrijheid van onderwijs met als invalshoek de druk di onderwijs wordt uitgeoefend om te voldoen aan ei^as nut en efficiency. En de Raad van Kerken heeft onl; bijeenkomst gewijd aan het no-nonsense onderwijsbe ^yjts het kabinet-Lubbers. Deskundigen van diverse di wezen bij die gelegenheid op de uiterst negatieve van eenzijdig, op economische inzichten gebaseeri wijsbeleid. pol fel In deze kolommen is al herhaalde malen gewezen mige onjuiste uitgangspunten van het door de rege voerde onderwijsbeleid. Onderwijs lijkt louter dienst! maakt te worden aan de economische groei van met veronachtzaming van bijvoorbeeld de pedagoj^ culturele betekenis van de school. Op zichzelf is het gend dat de kritiek op deze eenzijdigheid van stee* IIEE kanten komt. Maar die kritiek kan niet vrijblijve iagei Wanneer het bijvoorbeeld de ouders ernst is met hun de ren tegen eenzijdig, marktgericht onderwijs, dan n rtprc ook blijken uit de manier waarop ze zélf met hun k akt e omgaan. Houden ze hun kinderen voor dat het in h<nnen niet gaat om alleen de carrière en om de schone scl maatschappelijk aanzien? Begrijpen kinderen uit de waarop de ouders hun leven inrichten dat dienstbhet aan mens en wereld voor hen een grote waarde ht r he gaat het eigenlijk ook bij die ouders om almaar meer tend; en belangrijker? he nkel< poft MINISTER Deetman heeft tot nu toe fundamentele, delijke kritiek op zijn beleid afgewimpeld. Meningen de s zijn beleid werd gekenschetst als nuttigheidsdenken KIS ningen waarin sprake is van een kennisideaal dat ni dt o bij de confessionele achtergrond van de minister, niet of nauwelijks serieus. Niet veel langer zal hij dei* jj* ding kunnen blijven aannemen. Het protest klinkt imi ]ejd luid en te vaak. Het komt van kardinaal Simonis, d zei van Kerken, de Unie School en Evangelie tot en met ders die zien dat de school van hun kind niet meer d zorg kan geven die het kind nu juist nodig heeft. Afgelopen zomer is de CDA-fractie gezwicht vi wil machtswoord van Deetman, namelijk bij de stemmin een Kamer over de bezuinigingen in het speciaal onderw ongeloof over dit stemgedrag maar ook de woede d; erjg, zijn nog steeds merkbaar. Loyale CDA-aanhangers det g€ stand van onderwijs hebben, zeggen het hardop: het ienwi van Deetman ten aanzien van de zwakkere kinderen gen. te verdedigen; sterker nog, het mist elke redelijkhei< KEI lar in WaT betreft Deetman en de CDA-fractie mag wort K.E hoopt dat ze zullen erkennen dat de kritiek terecht is— ze op constructieve wijze daaraan een vervolg zullen Van de mensen die de kritiek uiten, mag worden dat zij in hun positie het niet bij die kritiek laten. No der dat zij het door hen afgewezen beleid gelaten acce In de praktijk moeten ze laten zien dat het onderwi hen meer is dan een voorwaarde om de welvaart te im ren. Regen en buien DE BILT (KNMI) De weer- situatie verandert de komende dagen ingrijpend. Een boven noord-Engeland aanwezige de pressie verplaatst zich het ko mende etmaal snel via Dene marken naar west-Rusland. Gelijktijdig breidt een hoge- drukgebied zich vanaf Groen land in de richting van de Britse eilanden uit. Koude poollucht kan door deze ont wikkelingen snel naar het zui den gaan stromen. Eerst brengt genoemde de pressie in ons land nog veel bewolking waaruit af en toe regen valt. Bij een krachtige zuidwesten wind is het daarbij in de komende nacht en vrij dagochtend nog vrij zacht. In de loop van de middag bereikt de koudere poollucht vanuit het noorden ons land. Deze lucht stroomt dus via de rela tief warme Noordzee het land binnen. Boven dit warme zee water kunnen zich vanaf vrij dagavond talrijke buien gaan vormen, die vervolgens ons land binnendrijven. Naast re gen is later ook hagel moge lijk. Het koudere weertype houdt verscheidene dagen aan. Weersvooruitzichten voor diverse Europese landen, geldig voor morgen en zaterdag: Zuid:Skandinavië: Langs de Noorse westkust sneeuwbuien. In Zuidoost- Zweden eerst nog regen, overgaand in sneeuw. Overigens opklaringen. Middagtemperatuur zuid van de lijn Oslo-Stockholm iets boven nul, meer naar het noorden vriezend.'s Nachts matige tot strenge vorst. Britse EilandenEerst op veel plaat sen opklaringen. Middagtemperatuur van 6 graden in Schotland tot 11 gra den in L-' plaatselijk Schotland mogelijk regen e Denemarken en Noordwest-Duits- Jand: Wisselend bewolkt en enkele buien, vooral in Oenemarken soms met sneeuw. Middagtemperatuur 4 tot 7 graden. Benelux. Noordoost-Frankrijk en Midden-Duitsland: Eerst vooral meer naar het zuidoosten nog regen, weg trekkend naar het oosten, daarna Vanuit het noorden opklaringen en vooral bij zee plaatselijk buien. Mid dagtemperatuur 6 tot 10 graden. Za terdag wat kouder. Zuid-Duitsland, noordzijde van het Alpengebied: Eerst veel bewolking en vooral meer naar het oosten re gen, boven duizend meter overgaand in sneeuw. Zaterdag geleidelijk meer J' opklaringen. Middagtemper» de dalen en in het laagland het Alpen gebit Hi ag en plaatselijk i: zaterdag zonnig. Middagtemp j. i de dalen en in het laaglam di* 14 graden, zaterdag iets lager, reho Midden en Zuidwest-Frankrij slari noord naar zuid tijdelijk bev en enige regen. Middagtemp j van 10 graden t Spanje en Portugal: Op veel vrii zonnig. Zaterdag langs dellandse Zee echter kans <W Middagtemperatuur van 13 gn !jrb - het noorden tot 21 graden in li lost Italië, Joegoslavische kust enL kenland: Eerst biina overal zaterdag vanuit het zuidwes iaaIJ Italië buien. Middagtemperatu ie o 10 graden in de Povlakte en lien g oost-Griekenland, tot 17 19 ;hjp] Eindhoven on bow. Den Helder onbew. Rotterdam onbew. Barcelona Budapest Bordeaux Brussel Cyprus Klagenfurt Kopenhagen Parijs sp.7 Stockholm Warschau Wenen ZUrlch hall bew. 18 10 m New Orleans Paramaribo Palm Beach

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 2